Gervigreind í skólum: Tækifæri til byltingar eða hætta á nýjum ójöfnuði? Sigvaldi Einarsson skrifar 14. júlí 2025 13:02 Gervigreind er að umbreyta íslensku menntakerfi. Hún býður upp á möguleika til að jafna aðgang, bæta námsárangur og létta álagi af kennurum – en aðeins ef innleiðing er vönduð og mannleg gildi höfð að leiðarljósi. Framtíð íslenskra barna í heimi gervigreindar ræðst af því hvernig við nýtum tæknina. Það er á okkar ábyrgð hvort gervigreind verði afl til jöfnuðar og valdeflingar – eða nýr þáttur í stéttaskiptingu og ójöfnuði. Nú þarf að ræða málið opinskátt, setja siðferði og gagnrýna hugsun í forgrunn og tryggja að enginn verði skilinn eftir í menntabyltingunni. Ný tækifæri og áskoranir Ísland stendur á tímamótum. Gervigreind er ekki lengur fjarlæg framtíðarsýn heldur raunveruleiki sem þegar hefur áhrif á skólastarf. Hún getur orðið öflugasta jafnréttistæki íslensks skólakerfis – ef rétt er að henni staðið. Fimm stoðir framtíðarmenntunar Jöfn tækifæri fyrir allaGervigreind greinir og mætir þörfum nemenda með námsörðugleika, fötlun eða hegðunarvanda. Hún tryggir einstaklingsmiðað nám óháð búsetu eða bakgrunni. Kennsla í fremstu röðKennarar verða leiðbeinendur framtíðarinnar með gervigreindarverkfærum sem létta álagi og efla nýsköpun í kennsluháttum. Tæknin styður, en kemur ekki í stað kennara. Hæfni fyrir framtíðinaNemendur öðlast gagnrýna hugsun, tæknilæsi og hæfni til að takast á við stafrænan veruleika. Þetta snýst ekki bara um að kunna á tækni, heldur að hugsa sjálfstætt. Vellíðan í öndvegiGervigreind greinir velferð og bregst við þörfum nemenda áður en vandamál magnast. Persónuvernd og siðferði verða að vera í fyrirrúmi. Gæði í forgrunniGagnadrifin stefnumótun byggir á mælanlegum árangri: bættri námsframvindu, minni brottfalli og aukinni kennaraánægju. Lærdómur frá útlöndum Finnland nýtir gervigreind til að sérsníða nám og bæta árangur í stærðfræði. Í Singapúr eru gervigreindarmentorar fyrir hvern nemanda og nær allir skólar nýta tæknina. Í Suður-Kóreu aðlaga gervigreindarkennarar nám að hraða og stíl hvers og eins. Danmörk leggur áherslu á forvarnir og minni aðgreiningu, en Noregur hefur þverfaglegt samstarf milli skóla, heilbrigðis og félagsþjónustu. Gervigreind – tækifæri eða hætta? Gervigreind styður snemmtæka greiningu á námsörðugleikum og aðlögun námsefnis að þörfum hvers og eins. Hún tryggir aðgengi að fjölbreyttu námi óháð staðsetningu. Kennarar fá stuðning við matsferli og kennsluáætlanir. Gögn um námsframvindu og vellíðan nýtast til umbóta og stefnumótunar. En áskoranir eru til staðar: Siðferði og persónuvernd verða að vera í forgrunni. Hlutdrægni í gögnum og hönnun getur aukið ójöfnuð. Gervigreind á að vera stuðningstæki, ekki staðgengill kennara eða nemanda. Allir þurfa að hafa aðgang að tækni og stuðningi, óháð efnahag eða búsetu. Næstu skref Gervigreind er ekki markmið heldur tæki til að efla menntun fyrir alla. Með skýrri stefnu, gagnadrifinni innleiðingu og lærdómi frá öðrum þjóðum getum við skapað menntakerfi þar sem enginn verður skilinn eftir. Nú er rétti tíminn til að ræða málið, setja siðferði og gagnrýna hugsun í forgrunn og tryggja að menntabyltingin verði öllum til góðs. Höfundur er MBA gervigreindarfræðingur Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Sigvaldi Einarsson Gervigreind Mest lesið Konur sem stinga hvor aðra í bakið Sigríður Svanborgardóttir Skoðun Sameining sem eflir íslenskan landbúnað Egill Gautason Skoðun Það er list að lifa með krabbameini Hlíf Steingrímsdóttir Skoðun Um kynjafræði og pólítík Hanna Björg Vilhjálmsdóttir Skoðun Fjölbreytileiki er styrkleiki Guðmundur Ingi Kristinsson Skoðun Eitt spilakort, betri spilamenning – er skaðaminnkandi Ingvar Örn Ingvarsson Skoðun Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir Skoðun Orðræða mótar menningu – og menningin mótar okkur öll Jóhanna Bárðardóttir Skoðun Ef þið bara hefðuð séð heiminn út frá mínum augum: Börn & ADHD Stefán Þorri Helgason Skoðun Konur á örorku Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir Skoðun Skoðun Skoðun Orðræða mótar menningu – og menningin mótar okkur öll Jóhanna Bárðardóttir skrifar Skoðun Eitt spilakort, betri spilamenning – er skaðaminnkandi Ingvar Örn Ingvarsson skrifar Skoðun Sameining sem eflir íslenskan landbúnað Egill Gautason skrifar Skoðun Konur sem stinga hvor aðra í bakið Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun Fjölbreytileiki er styrkleiki Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Skoðun Það er list að lifa með krabbameini Hlíf Steingrímsdóttir skrifar Skoðun Um kynjafræði og pólítík Hanna Björg Vilhjálmsdóttir skrifar Skoðun Við fylgjum þér frá getnaði til grafar Benedikt S. Benediktsson skrifar Skoðun Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir skrifar Skoðun Ef þið bara hefðuð séð heiminn út frá mínum augum: Börn & ADHD Stefán Þorri Helgason skrifar Skoðun 112. liðurinn í aðgerðaáætlun í menntamálum? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson skrifar Skoðun Konur á örorku Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar Skoðun Drambið okkar Júlíus Valsson skrifar Skoðun Við vitum Guðrún Jónsdóttir skrifar Skoðun Ekki sama hvaðan gott kemur Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Börn í meðferð eiga rétt á fagfólki orð duga ekki lengur! Steindór Þórarinsson skrifar Skoðun Greindarskerðing eða ofurgáfur með gervigreind Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar Skoðun Stöndum saman gegn fjölþáttaógnum Bryndís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Hagræðing á kostnað fjölbreytni og gæðamenntunar Ida Marguerite Semey skrifar Skoðun Umbúðir en ekkert innihald í Hafnarfirði Einar Geir Þorsteinsson skrifar Skoðun Við viljum tala íslensku, en hvernig Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar Skoðun Mansalsmál á Íslandi Kristján Þórður Snæbjarnarson skrifar Skoðun Hættur heimsins virða engin landamæri Tótla I. Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Tímamót í sjálfsvígsforvörnum Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Yfirgangur, yfirlæti og endastöð Strætó Axel Hall skrifar Skoðun Hugsum fíknivanda upp á nýtt - Ný nálgun í meðhöndlun fíknivanda og áhættuhegðunar Svala Jóhannesdóttir,Lilja Sif Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Háskólinn á Bifröst – Öflugur og sjálfstæður fjarnámsskóli Sólveig Hallsteinsdóttir skrifar Skoðun Það eru fleiri fiskar í sjónum og fleiri sjónarmið í hafstjórn Guðbjörg Ásta Ólafsdóttir skrifar Sjá meira
Gervigreind er að umbreyta íslensku menntakerfi. Hún býður upp á möguleika til að jafna aðgang, bæta námsárangur og létta álagi af kennurum – en aðeins ef innleiðing er vönduð og mannleg gildi höfð að leiðarljósi. Framtíð íslenskra barna í heimi gervigreindar ræðst af því hvernig við nýtum tæknina. Það er á okkar ábyrgð hvort gervigreind verði afl til jöfnuðar og valdeflingar – eða nýr þáttur í stéttaskiptingu og ójöfnuði. Nú þarf að ræða málið opinskátt, setja siðferði og gagnrýna hugsun í forgrunn og tryggja að enginn verði skilinn eftir í menntabyltingunni. Ný tækifæri og áskoranir Ísland stendur á tímamótum. Gervigreind er ekki lengur fjarlæg framtíðarsýn heldur raunveruleiki sem þegar hefur áhrif á skólastarf. Hún getur orðið öflugasta jafnréttistæki íslensks skólakerfis – ef rétt er að henni staðið. Fimm stoðir framtíðarmenntunar Jöfn tækifæri fyrir allaGervigreind greinir og mætir þörfum nemenda með námsörðugleika, fötlun eða hegðunarvanda. Hún tryggir einstaklingsmiðað nám óháð búsetu eða bakgrunni. Kennsla í fremstu röðKennarar verða leiðbeinendur framtíðarinnar með gervigreindarverkfærum sem létta álagi og efla nýsköpun í kennsluháttum. Tæknin styður, en kemur ekki í stað kennara. Hæfni fyrir framtíðinaNemendur öðlast gagnrýna hugsun, tæknilæsi og hæfni til að takast á við stafrænan veruleika. Þetta snýst ekki bara um að kunna á tækni, heldur að hugsa sjálfstætt. Vellíðan í öndvegiGervigreind greinir velferð og bregst við þörfum nemenda áður en vandamál magnast. Persónuvernd og siðferði verða að vera í fyrirrúmi. Gæði í forgrunniGagnadrifin stefnumótun byggir á mælanlegum árangri: bættri námsframvindu, minni brottfalli og aukinni kennaraánægju. Lærdómur frá útlöndum Finnland nýtir gervigreind til að sérsníða nám og bæta árangur í stærðfræði. Í Singapúr eru gervigreindarmentorar fyrir hvern nemanda og nær allir skólar nýta tæknina. Í Suður-Kóreu aðlaga gervigreindarkennarar nám að hraða og stíl hvers og eins. Danmörk leggur áherslu á forvarnir og minni aðgreiningu, en Noregur hefur þverfaglegt samstarf milli skóla, heilbrigðis og félagsþjónustu. Gervigreind – tækifæri eða hætta? Gervigreind styður snemmtæka greiningu á námsörðugleikum og aðlögun námsefnis að þörfum hvers og eins. Hún tryggir aðgengi að fjölbreyttu námi óháð staðsetningu. Kennarar fá stuðning við matsferli og kennsluáætlanir. Gögn um námsframvindu og vellíðan nýtast til umbóta og stefnumótunar. En áskoranir eru til staðar: Siðferði og persónuvernd verða að vera í forgrunni. Hlutdrægni í gögnum og hönnun getur aukið ójöfnuð. Gervigreind á að vera stuðningstæki, ekki staðgengill kennara eða nemanda. Allir þurfa að hafa aðgang að tækni og stuðningi, óháð efnahag eða búsetu. Næstu skref Gervigreind er ekki markmið heldur tæki til að efla menntun fyrir alla. Með skýrri stefnu, gagnadrifinni innleiðingu og lærdómi frá öðrum þjóðum getum við skapað menntakerfi þar sem enginn verður skilinn eftir. Nú er rétti tíminn til að ræða málið, setja siðferði og gagnrýna hugsun í forgrunn og tryggja að menntabyltingin verði öllum til góðs. Höfundur er MBA gervigreindarfræðingur
Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir Skoðun
Skoðun Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir skrifar
Skoðun Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson skrifar
Skoðun Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar
Skoðun Hugsum fíknivanda upp á nýtt - Ný nálgun í meðhöndlun fíknivanda og áhættuhegðunar Svala Jóhannesdóttir,Lilja Sif Þorsteinsdóttir skrifar
Skoðun Háskólinn á Bifröst – Öflugur og sjálfstæður fjarnámsskóli Sólveig Hallsteinsdóttir skrifar
Skoðun Það eru fleiri fiskar í sjónum og fleiri sjónarmið í hafstjórn Guðbjörg Ásta Ólafsdóttir skrifar
Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir Skoðun