Nærsýni afinn og baunabyssan Ragnar Þór Pétursson skrifar 16. nóvember 2024 16:01 Þegar ljóst varð að sveitarfélög gætu ekki komið sér undan því að semja við kennara með uppdiktuðum kærum um ólögmæti verkfalls hófst herferð sem var í senn afhjúpandi og raunaleg. Innan um eðlilega reiði og áhyggjur foreldra og annarra aðstandenda birtust skrif frá fólki sem nátengt var stjórnmálaflokkum og jafnvel stjórnendum sveitarfélaganna sem í hlut áttu (var jafnvel sjálft í þeim hópi). Þetta fólk reyndi að setja alla ábyrgðina á verkfallinu á herðar kennara. Launagreiðendum var kerfisbundið hlíft. Það þarf ekki að fjölyrða um árangurinn af þessari herferð. Hún hefur fyrirsjáanlega engu skilað – og mun ekki gera það. Þótt verkfall sé alls ekkert gamanmál og ömurlegt til þess að hugsa að launagreiðendur virðast ekkert vera að gera til lausnar nema að ögra kennurum til að herða aðgerðirnar – þá er að minnsta kosti hægt að brosa í kampinn yfir útspili afans á Seltjarnarnesi sem nú hefur í tvígang skeiðað fram á ritvöllinn vegna aðgerðanna. Við sem eru komin á miðjan aldur eða rúmlega það þekkjum ágætlega til afans. Hann er íhaldsmaður af gamla skólanum, fyrrum frjálshyggjufrömuður en seinna opinber starfsmaður (eins og títt er) uns hann sneri sér loks að köllun sinni; því að vera spunameistari fyrir fyrirtæki og hagsmunahópa. Sem sérfræðingur í því sendi hann Kennarasambandinu opinbera ráðgjöf þar sem hann líkti verkfallinu við það að mæta til bardaga með baunabyssu. Slíkt gæti engu skilað. Kennarar ættu að þungvopnast eða hætta þessu veseni. Afinn þekkir sínar byssur. Hann mætti einu sinni í skemmtilegt viðtal þar sem hann sagði frá því að hann hefði sem drengur verið algjörlega ótækur í bófaleik því veruleg nærsýni hefði valdið því að hann var eins líklegur til að skjóta þá sem voru með honum í bófaklíku og hina. Mörgum áratugum seinna, þegar hann var orðinn ráðsettur spunameistari úti á Nesi, gerðist hann ötullasti hvatamaður þess að íslenska lögreglan vopnaðist rafbyssum – sem hann var sjálfur tilbúinn að flytja inn og selja fyrir sanngjarnt verð. Þau, sem lifað hafa tímana tvenna, hafa sannarlega fundið vaxandi óþol í garð friðsamlegra lausna á ágreiningi. Það eru ekki mörg ár síðan okkur þótti óhugsandi að íslensk lögregla myndi skjóta fólk. Bestu löggurnar voru þær sem yfirleitt sýndu stillingu og manngæsku og töluðu fólk til án óþarfa ofbeldis. Okkur þykir mörgum bæði óþægilegt og undarlegt hve valdhöfum virðist nú lítið tiltölumál að mæta þvermóðsku eða borgarlegri óhlýðni með raflostum eða piparúða. Enn ankannalegra er að skammbyssur á mjöðm og leyniskyttur á þökum séu reglulegur þáttur í borgarmyndinni. Ég hef miklar efasemdir um byssublæti vorra tíma og gagnsemi þess fyrir samfélagið. Það kom mér ekkert á óvart í sjálfu sér að sjá í Mogganum að spunameistarinn hefði í kjölfar skrifa sinna sent Kennarasambandinu reikning. Hann er örugglega ekki mikið fyrir það að gera nokkurn skapaðan hlut ókeypis. Það sem kom á óvart var að hann skyldi ekki senda reikning fyrir ráðgjöfinni um baunabyssurnar heldur það að hafa þurft að setja sig í spor kennara í nokkra daga. Það er kynlegt af tveim ástæðum. Kennarasambandið greiðir ekki laun leikskólakennara í vinnu. Það gera sveitarfélögin og hann hefði getað sparað sér frímerki ef hann hefði rölt á skrifstofuna og skilað þeim reikningi á réttan stað. Hitt sem kom á óvart er hvað afinn heldur að borgað sé fyrir djobbið sem hann fékk óvænta starfskynningu í. Sumir yfirlýstir andstæðingar kennara gripu á lofti fréttina um uppreisnartilburði afans og komu í umferð, bæði á samfélagsmiðlum og fjölmiðlum. Grunar mig að þar skeiki að sköpuðu og að túttuberin úr byssu spunameistarans endi flest á líkömum þeirra sem héldu að hann væri með þeim í klíku. Samkvæmt mínum heimildum rukkar afinn nefnilega, fyrir vinnu sína í dagvinnu, jafnan tæpar 25 þúsund krónur á tímann. Það útleggst á þrjár til fjórar milljónir á mánuði. Ég ætla að endurtaka þetta. Þrjár til fjórar milljónir á mánuði. Það eru launin sem afinn telur rétt og sanngjarnt að honum séu greidd fyrir að hugsa um eitt barn við bestu mögulegu aðstæður. Ég vil því skrifa þetta bréf til að þakka honum fyrir að vekja athygli á hinni réttlátu baráttu kennara og leggja þar með sitt af mörkum til þess að skapa skilning í samfélaginu á því hve smánarleg laun kennara eru samanborið við þær launakröfur sem eðlilegar eru. Ef kennurum væri boðinn helmingur þeirra launa sem hann reiknar sér (að ég tali ekki um að einn kennari væri á hvert barn) þá yrðu aldrei verkföll. Það eru samt á endanum aðferðirnar sem okkur greinir á um. Ég held að kjarabarátta (eða hvaða barátta sem er) gangi almennt ekki betur þótt pipar sé úðað í augu þeirra sem þú ert að reyna að tjónka við. Að lama mótþróafulla með rafmagni er þumbaraleg og hættuleg leið til lausna vandamála. Og jafnvel baunabyssur eiga ekkert erindi í verkföll. Þau leysast ekki án samningsvilja og virðingu fyrir gerðum samningum. Um laun verður aðeins samið. Það er hin lýðræðislega hefð. Það hafa kennarar einmitt gert. Það gerðu þeir fyrir átta árum. Launagreiðendur hafa síðan þá gengið á bak orða sinna og svikið gerða samninga. Þess vegna er verkfall – þess vegna verður áfram verkfall. Það er ástæða til að fagna því að aðstandendur barna, sem ekki komast í skóla, láti í sér heyra. Ég vil því ráða spunameistaranum heilt með því að draga kannski örlítið úr nærsýninni. Hann getur nefnilega fengið sér göngutúr niður í ráðhús á mánudagsmorgun, ekki til að rukka fyrir tímann sem hann eyddi með barnabarni sínu heldur sem borgari í sveitarfélaginu og (miðað við launakröfurnar) líklegur stórgreiðandi útsvarsins sem heldur uppi skólastarfi þar í bæ. Í ráðhúsinu getur hann spurt eftir bæjarstjóra og bent á að þessi slagur sveitarfélagsins fyrir hönd annarra sveitarfélaga á Íslandi sé hvorki að virka né sé líklegur til að gera það. Sveitarfélagið geti ekki beðið þetta af sér út í það óendanlega. Seltjarnarnes ber á endanum enga ábyrgð á öðrum sveitarfélögum – en það ber fullkoma og algerlega ábyrgð á sjálfu sér. Foreldum, aðstandendum og öðrum áhugasömum um málefni bæjarins er hollt að hafa það í huga. Höfundur er kennari. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Skoðun: Alþingiskosningar 2024 Skóla- og menntamál Börn og uppeldi Seltjarnarnes Kennaraverkfall 2024 Ragnar Þór Pétursson Mest lesið Manneklan er víða Brynhildur Bolladóttir Skoðun Hækka launin þín þegar fasteignamatið á íbúðinni þinni hækkar? Daði Freyr Ólafsson Skoðun Framtíðarskipulag Keldnalands er ekki útópía – og þaðan af síður dystópía Birkir Ingibjartsson Skoðun Hættulegustu tækin í umferðinni Eva Hauksdóttir Skoðun Suður-Íslendinga sögurnar Hans Birgisson Skoðun Þegar sannleikurinn verður fórnarlamb Davíð Bergmann Skoðun Hvað mun Pútín gera næst með því að ögra samstöðu NATO?: Rússnesk innrás í lofthelgi NATO og hlutverk Íslands í öryggi bandalagsins Jun Þór Morikawa Skoðun Velkomin til Helvítis Guðný Gústafsdóttir Skoðun Hafrannsóknastofnun leggur til 95 prósent samdrátt í sjókvíaeldi á laxi Jón Kaldal Skoðun Réttnefni: Viðbragð við upplýsingaóreiðu Jón Þór Sigurðsson Skoðun Skoðun Skoðun Hættulegustu tækin í umferðinni Eva Hauksdóttir skrifar Skoðun Hvað myndi Sesselja segja? Hallbjörn V. Fríðhólm skrifar Skoðun Vaxtastefna Seðlabankans – á kostnað launafólks Hilmar Harðarson skrifar Skoðun Suður-Íslendinga sögurnar Hans Birgisson skrifar Skoðun Íhlutun Bandaríkjanna í Venesúela: Auðlindaránið í heimsvaldastefnunni og hræsnin í „stríðinu gegn fíkniefnum“ Sæþór Benjamín Randalsson skrifar Skoðun Stöndum vörð um tónlistarmenntun barna og ungmenna – opið bréf til borgarstjóra Sigrún Grendal skrifar Skoðun Hafrannsóknastofnun leggur til 95 prósent samdrátt í sjókvíaeldi á laxi Jón Kaldal skrifar Skoðun Velkomin til Helvítis Guðný Gústafsdóttir skrifar Skoðun Olíuleit við Ísland? Hallgrímur Óskarsson skrifar Skoðun Hækka launin þín þegar fasteignamatið á íbúðinni þinni hækkar? Daði Freyr Ólafsson skrifar Skoðun Hvað mun Pútín gera næst með því að ögra samstöðu NATO?: Rússnesk innrás í lofthelgi NATO og hlutverk Íslands í öryggi bandalagsins Jun Þór Morikawa skrifar Skoðun Manneklan er víða Brynhildur Bolladóttir skrifar Skoðun Sótt að hagsmunum atvinnulausra Steinar Harðarson skrifar Skoðun Framtíðarskipulag Keldnalands er ekki útópía – og þaðan af síður dystópía Birkir Ingibjartsson skrifar Skoðun Launamunur kynjanna eykst – Hvar liggur ábyrgðin? Kolbrún Halldórsdóttir skrifar Skoðun Þegar sannleikurinn verður fórnarlamb Davíð Bergmann skrifar Skoðun Gefum íslensku séns – að tala íslensku við alla Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Réttnefni: Viðbragð við upplýsingaóreiðu Jón Þór Sigurðsson skrifar Skoðun Farsæl framfaraskref á Sólheimum Sigurjón Örn Þórsson skrifar Skoðun Austurland – þrælanýlenda Íslands Björn Ármann Ólafsson skrifar Skoðun Gervigreindin stöðluð - öryggisins vegna Hanna Kristín Skaftadóttir,Helga Sigrún Harðardóttir skrifar Skoðun Frelsi, framtíð og vistvænar samgöngur: Hvers vegna Ísland þarf að hugsa stærra Sigurborg Ósk Haraldsdóttir skrifar Skoðun Atvinnustefna er alvöru mál Jóhannes Þór Skúlason skrifar Skoðun 1984 og Hunger Games á sama sviðinu Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun Mikilvægi aukinnar verndunar hafsvæða og leiðrétting Hrönn Egilsdóttir skrifar Skoðun Betri leið til einföldunar regluverks Pétur Halldórsson skrifar Skoðun Af Millet-úlpum og öldrunarmálum Þröstur V. Söring skrifar Skoðun Charlie og sjúkleikaverksmiðjan Guðjón Eggert Agnarsson skrifar Skoðun Nú þarf bæði sleggju og vélsög Trausti Hjálmarsson,Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Nútímaviðskipti og lögin sem gleymdist að uppfæra Fróði Steingrímsson skrifar Sjá meira
Þegar ljóst varð að sveitarfélög gætu ekki komið sér undan því að semja við kennara með uppdiktuðum kærum um ólögmæti verkfalls hófst herferð sem var í senn afhjúpandi og raunaleg. Innan um eðlilega reiði og áhyggjur foreldra og annarra aðstandenda birtust skrif frá fólki sem nátengt var stjórnmálaflokkum og jafnvel stjórnendum sveitarfélaganna sem í hlut áttu (var jafnvel sjálft í þeim hópi). Þetta fólk reyndi að setja alla ábyrgðina á verkfallinu á herðar kennara. Launagreiðendum var kerfisbundið hlíft. Það þarf ekki að fjölyrða um árangurinn af þessari herferð. Hún hefur fyrirsjáanlega engu skilað – og mun ekki gera það. Þótt verkfall sé alls ekkert gamanmál og ömurlegt til þess að hugsa að launagreiðendur virðast ekkert vera að gera til lausnar nema að ögra kennurum til að herða aðgerðirnar – þá er að minnsta kosti hægt að brosa í kampinn yfir útspili afans á Seltjarnarnesi sem nú hefur í tvígang skeiðað fram á ritvöllinn vegna aðgerðanna. Við sem eru komin á miðjan aldur eða rúmlega það þekkjum ágætlega til afans. Hann er íhaldsmaður af gamla skólanum, fyrrum frjálshyggjufrömuður en seinna opinber starfsmaður (eins og títt er) uns hann sneri sér loks að köllun sinni; því að vera spunameistari fyrir fyrirtæki og hagsmunahópa. Sem sérfræðingur í því sendi hann Kennarasambandinu opinbera ráðgjöf þar sem hann líkti verkfallinu við það að mæta til bardaga með baunabyssu. Slíkt gæti engu skilað. Kennarar ættu að þungvopnast eða hætta þessu veseni. Afinn þekkir sínar byssur. Hann mætti einu sinni í skemmtilegt viðtal þar sem hann sagði frá því að hann hefði sem drengur verið algjörlega ótækur í bófaleik því veruleg nærsýni hefði valdið því að hann var eins líklegur til að skjóta þá sem voru með honum í bófaklíku og hina. Mörgum áratugum seinna, þegar hann var orðinn ráðsettur spunameistari úti á Nesi, gerðist hann ötullasti hvatamaður þess að íslenska lögreglan vopnaðist rafbyssum – sem hann var sjálfur tilbúinn að flytja inn og selja fyrir sanngjarnt verð. Þau, sem lifað hafa tímana tvenna, hafa sannarlega fundið vaxandi óþol í garð friðsamlegra lausna á ágreiningi. Það eru ekki mörg ár síðan okkur þótti óhugsandi að íslensk lögregla myndi skjóta fólk. Bestu löggurnar voru þær sem yfirleitt sýndu stillingu og manngæsku og töluðu fólk til án óþarfa ofbeldis. Okkur þykir mörgum bæði óþægilegt og undarlegt hve valdhöfum virðist nú lítið tiltölumál að mæta þvermóðsku eða borgarlegri óhlýðni með raflostum eða piparúða. Enn ankannalegra er að skammbyssur á mjöðm og leyniskyttur á þökum séu reglulegur þáttur í borgarmyndinni. Ég hef miklar efasemdir um byssublæti vorra tíma og gagnsemi þess fyrir samfélagið. Það kom mér ekkert á óvart í sjálfu sér að sjá í Mogganum að spunameistarinn hefði í kjölfar skrifa sinna sent Kennarasambandinu reikning. Hann er örugglega ekki mikið fyrir það að gera nokkurn skapaðan hlut ókeypis. Það sem kom á óvart var að hann skyldi ekki senda reikning fyrir ráðgjöfinni um baunabyssurnar heldur það að hafa þurft að setja sig í spor kennara í nokkra daga. Það er kynlegt af tveim ástæðum. Kennarasambandið greiðir ekki laun leikskólakennara í vinnu. Það gera sveitarfélögin og hann hefði getað sparað sér frímerki ef hann hefði rölt á skrifstofuna og skilað þeim reikningi á réttan stað. Hitt sem kom á óvart er hvað afinn heldur að borgað sé fyrir djobbið sem hann fékk óvænta starfskynningu í. Sumir yfirlýstir andstæðingar kennara gripu á lofti fréttina um uppreisnartilburði afans og komu í umferð, bæði á samfélagsmiðlum og fjölmiðlum. Grunar mig að þar skeiki að sköpuðu og að túttuberin úr byssu spunameistarans endi flest á líkömum þeirra sem héldu að hann væri með þeim í klíku. Samkvæmt mínum heimildum rukkar afinn nefnilega, fyrir vinnu sína í dagvinnu, jafnan tæpar 25 þúsund krónur á tímann. Það útleggst á þrjár til fjórar milljónir á mánuði. Ég ætla að endurtaka þetta. Þrjár til fjórar milljónir á mánuði. Það eru launin sem afinn telur rétt og sanngjarnt að honum séu greidd fyrir að hugsa um eitt barn við bestu mögulegu aðstæður. Ég vil því skrifa þetta bréf til að þakka honum fyrir að vekja athygli á hinni réttlátu baráttu kennara og leggja þar með sitt af mörkum til þess að skapa skilning í samfélaginu á því hve smánarleg laun kennara eru samanborið við þær launakröfur sem eðlilegar eru. Ef kennurum væri boðinn helmingur þeirra launa sem hann reiknar sér (að ég tali ekki um að einn kennari væri á hvert barn) þá yrðu aldrei verkföll. Það eru samt á endanum aðferðirnar sem okkur greinir á um. Ég held að kjarabarátta (eða hvaða barátta sem er) gangi almennt ekki betur þótt pipar sé úðað í augu þeirra sem þú ert að reyna að tjónka við. Að lama mótþróafulla með rafmagni er þumbaraleg og hættuleg leið til lausna vandamála. Og jafnvel baunabyssur eiga ekkert erindi í verkföll. Þau leysast ekki án samningsvilja og virðingu fyrir gerðum samningum. Um laun verður aðeins samið. Það er hin lýðræðislega hefð. Það hafa kennarar einmitt gert. Það gerðu þeir fyrir átta árum. Launagreiðendur hafa síðan þá gengið á bak orða sinna og svikið gerða samninga. Þess vegna er verkfall – þess vegna verður áfram verkfall. Það er ástæða til að fagna því að aðstandendur barna, sem ekki komast í skóla, láti í sér heyra. Ég vil því ráða spunameistaranum heilt með því að draga kannski örlítið úr nærsýninni. Hann getur nefnilega fengið sér göngutúr niður í ráðhús á mánudagsmorgun, ekki til að rukka fyrir tímann sem hann eyddi með barnabarni sínu heldur sem borgari í sveitarfélaginu og (miðað við launakröfurnar) líklegur stórgreiðandi útsvarsins sem heldur uppi skólastarfi þar í bæ. Í ráðhúsinu getur hann spurt eftir bæjarstjóra og bent á að þessi slagur sveitarfélagsins fyrir hönd annarra sveitarfélaga á Íslandi sé hvorki að virka né sé líklegur til að gera það. Sveitarfélagið geti ekki beðið þetta af sér út í það óendanlega. Seltjarnarnes ber á endanum enga ábyrgð á öðrum sveitarfélögum – en það ber fullkoma og algerlega ábyrgð á sjálfu sér. Foreldum, aðstandendum og öðrum áhugasömum um málefni bæjarins er hollt að hafa það í huga. Höfundur er kennari.
Framtíðarskipulag Keldnalands er ekki útópía – og þaðan af síður dystópía Birkir Ingibjartsson Skoðun
Hvað mun Pútín gera næst með því að ögra samstöðu NATO?: Rússnesk innrás í lofthelgi NATO og hlutverk Íslands í öryggi bandalagsins Jun Þór Morikawa Skoðun
Skoðun Íhlutun Bandaríkjanna í Venesúela: Auðlindaránið í heimsvaldastefnunni og hræsnin í „stríðinu gegn fíkniefnum“ Sæþór Benjamín Randalsson skrifar
Skoðun Stöndum vörð um tónlistarmenntun barna og ungmenna – opið bréf til borgarstjóra Sigrún Grendal skrifar
Skoðun Hafrannsóknastofnun leggur til 95 prósent samdrátt í sjókvíaeldi á laxi Jón Kaldal skrifar
Skoðun Hvað mun Pútín gera næst með því að ögra samstöðu NATO?: Rússnesk innrás í lofthelgi NATO og hlutverk Íslands í öryggi bandalagsins Jun Þór Morikawa skrifar
Skoðun Framtíðarskipulag Keldnalands er ekki útópía – og þaðan af síður dystópía Birkir Ingibjartsson skrifar
Skoðun Gervigreindin stöðluð - öryggisins vegna Hanna Kristín Skaftadóttir,Helga Sigrún Harðardóttir skrifar
Skoðun Frelsi, framtíð og vistvænar samgöngur: Hvers vegna Ísland þarf að hugsa stærra Sigurborg Ósk Haraldsdóttir skrifar
Framtíðarskipulag Keldnalands er ekki útópía – og þaðan af síður dystópía Birkir Ingibjartsson Skoðun
Hvað mun Pútín gera næst með því að ögra samstöðu NATO?: Rússnesk innrás í lofthelgi NATO og hlutverk Íslands í öryggi bandalagsins Jun Þór Morikawa Skoðun