Um misopin bréf til skólafólks Ragnar Þór Pétursson skrifar 13. janúar 2022 08:30 Margrét Pétursdóttir skrifar opið bréf til skólastjórnenda í Sunnulækjarskóla á Selfossi þar sem hún biður um umfjöllun um það efni sem tekið er til umfjöllunar í skólum landsins í námi með ungmennum. Hún telur ákvörðun um að nota íslensku sjónvarpsþættina Brot vera mjög misráðna enda sé um að ræða umfjöllunarefni sem geti skaðað viðkvæm börn, þrátt fyrir fyrirheit kennara um að gæta varfærni. Þetta opna bréf birtist fáum dögum eftir að skólafólk hefur móttekið straum bréfa frá reiðu fólki sem telur að hin fyrrnefndu hafi gerst sek um hræðilega glæpi gegn börnum með því að hindra ekki bólusetningar. Það er fullkomlega eðlilegt að almenningur, foreldrar og hagaðilar hafi skoðanir á skólastarfi og námsefni. Það er líka eðlilegt að koma slíkum skoðunum á framfæri og ég tek undir ósk Margrétar um málefnalega umræðu. Að stórum hluta er samfélagið sjálft umfjöllunarefni skólanna. Þeir hafa það að frumtilgangi að undirbúa nemendur fyrir líf í lýðræðislegu samfélagi. Það hefur orðið allnokkuð erfiðara að finna uppbyggilega fleti á þeirri meginkröfu eftir því sem samfélagið hefur orðið aðgreindara og óumburðarlyndara. Í skólum vinna kennarar sem eru mjög áfram um að vanda störf sín jafnvel við mjög krefjandi aðstæður. Þeim ber að fylgja markmiðum aðalnámskrár og ein leið til þess er að hugsa út fyrir kassann og tengja námið við veruleika nemendanna. Kennarar eru fagfólk sem við getum verið stolt af. Í þeim tilfellum sem hér ræðir um er annarsvegar gerð athugasemd við það að notað sé sem kveikja sjónvarpsefni sem í erlendum efnisveitum er flokkað sem bannað börnum og hinsvegar við það að kennarar beiti sér ekki gegn bólusetningum. Fyrst hið fyrra: Þættirnir Brot, sem Sunnulækjarskóli á Selfossi, notar sem kveikju í náminu, voru sýndir á RÚV og við það tækifæri var búin til skapandi verkefnasmiðja sem meðal annars snerist um það að setja sig í spor lögreglu við lausn glæpa. Nemendur gátu horft á þættina í Sjónvarpinu en þar voru þeir kynntir þannig að atriði í þáttunum væru ekki við hæfi ungra barna (sjá hér). Í hinum hefðbundna íslenska skilningi felur það í sér að þættirnir séu bannaðir innan 12 ára. Slíkt efni hlýtur að vera eðlilegt að nýta í kennslu þeirra nemenda sem hér um ræðir (nemendur voru í sjöunda bekk) - það er eðlileg viðleitni skóla til að brúa bilið yfir í menningu samtíma síns. Nú veit ég ekki hvort þættirnir sem Margrét vísar til á Netflix séu aðrir þættir en þeir sem sýndir voru á Íslandi og ég geri ráð fyrir því að við því yrði brugðist ef svo væri. En umfjöllunarefnin sem Margrét talar um væru þau sömu, þar á meðal ofbeldið sem rætt er um. En hvort það er tilefni til opins bréfs í fjölmiðlum að útlönd hafi aðra staðla um áhorfsaldur en Íslendingar og að það sé barnaverndarmál ef kennarar gangi gegn hinum erlendu stöðlum verða aðrir að dæma um en ég. Mér þykir býsna djúpt tekið í árinni. Þvert á móti hefði ég haldið að hér gæfist tilvalið tækifæri til að fjalla um og taka á viðkvæmu máli á faglegan hátt. Erfið mál eru viðfangsefni skólanna. Um andúð á bólusetningum og tilraunir til að draga kennara inn í þá samfélagsdeilu sem ólgar og brennur er það að segja að grunnhugmyndin um lýðræðislegan skóla mun aldrei passa inn í samfélag sem ekki virðir lýðræðið. Fólk á rétt á allskonar skoðunum og eðlilegt er að það hafi vettvang til að tjá þær. Þú mátt trúa því að jörðin sé innan við fimm þúsund ára gömul og að sóttvarnarlæknir sé handbendi lyfjafyrirtækja. En þú hefur ekki rétt á að reisa múra þinna eigin skoðana utan um börnin þín. Þau eiga sjálfstæðan rétt á menntun. Til þeirra sem sinna henni á að gera miklar kröfur og þau sem kenna eiga að gera til sín miklar kröfur. Menntun á Íslandi er ekki fullkomin - enda er ekkert fullkomið sem á rætur sínar í raunveruleikanum. Henni er hinsvegar sinnt af metnaðarfullu fólki sem svo sannarlega reynir að gera sitt besta. Það á betra skilið en svo að sitja reglulega undir tundurskeytum vantrausts frá samfélaginu. Við höfum séð hvað verður um menntakerfin í slíkri menningu. Þau fordæmi eru til að varast. Höfundur er formaður Kennarasambands Íslands. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Ragnar Þór Pétursson Skóla - og menntamál Grunnskólar Árborg Börn og uppeldi Mest lesið Manneklan er víða Brynhildur Bolladóttir Skoðun Suður-Íslendinga sögurnar Hans Birgisson Skoðun Hættulegustu tækin í umferðinni Eva Hauksdóttir Skoðun Hækka launin þín þegar fasteignamatið á íbúðinni þinni hækkar? Daði Freyr Ólafsson Skoðun Framtíðarskipulag Keldnalands er ekki útópía – og þaðan af síður dystópía Birkir Ingibjartsson Skoðun Hvað myndi Sesselja segja? Hallbjörn V. Fríðhólm Skoðun Þegar sannleikurinn verður fórnarlamb Davíð Bergmann Skoðun Velkomin til Helvítis Guðný Gústafsdóttir Skoðun Hafrannsóknastofnun leggur til 95 prósent samdrátt í sjókvíaeldi á laxi Jón Kaldal Skoðun Hvað mun Pútín gera næst með því að ögra samstöðu NATO?: Rússnesk innrás í lofthelgi NATO og hlutverk Íslands í öryggi bandalagsins Jun Þór Morikawa Skoðun Skoðun Skoðun Hættulegustu tækin í umferðinni Eva Hauksdóttir skrifar Skoðun Hvað myndi Sesselja segja? Hallbjörn V. Fríðhólm skrifar Skoðun Vaxtastefna Seðlabankans – á kostnað launafólks Hilmar Harðarson skrifar Skoðun Suður-Íslendinga sögurnar Hans Birgisson skrifar Skoðun Íhlutun Bandaríkjanna í Venesúela: Auðlindaránið í heimsvaldastefnunni og hræsnin í „stríðinu gegn fíkniefnum“ Sæþór Benjamín Randalsson skrifar Skoðun Stöndum vörð um tónlistarmenntun barna og ungmenna – opið bréf til borgarstjóra Sigrún Grendal skrifar Skoðun Hafrannsóknastofnun leggur til 95 prósent samdrátt í sjókvíaeldi á laxi Jón Kaldal skrifar Skoðun Velkomin til Helvítis Guðný Gústafsdóttir skrifar Skoðun Olíuleit við Ísland? Hallgrímur Óskarsson skrifar Skoðun Hækka launin þín þegar fasteignamatið á íbúðinni þinni hækkar? Daði Freyr Ólafsson skrifar Skoðun Hvað mun Pútín gera næst með því að ögra samstöðu NATO?: Rússnesk innrás í lofthelgi NATO og hlutverk Íslands í öryggi bandalagsins Jun Þór Morikawa skrifar Skoðun Manneklan er víða Brynhildur Bolladóttir skrifar Skoðun Sótt að hagsmunum atvinnulausra Steinar Harðarson skrifar Skoðun Framtíðarskipulag Keldnalands er ekki útópía – og þaðan af síður dystópía Birkir Ingibjartsson skrifar Skoðun Launamunur kynjanna eykst – Hvar liggur ábyrgðin? Kolbrún Halldórsdóttir skrifar Skoðun Þegar sannleikurinn verður fórnarlamb Davíð Bergmann skrifar Skoðun Gefum íslensku séns – að tala íslensku við alla Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Réttnefni: Viðbragð við upplýsingaóreiðu Jón Þór Sigurðsson skrifar Skoðun Farsæl framfaraskref á Sólheimum Sigurjón Örn Þórsson skrifar Skoðun Austurland – þrælanýlenda Íslands Björn Ármann Ólafsson skrifar Skoðun Gervigreindin stöðluð - öryggisins vegna Hanna Kristín Skaftadóttir,Helga Sigrún Harðardóttir skrifar Skoðun Frelsi, framtíð og vistvænar samgöngur: Hvers vegna Ísland þarf að hugsa stærra Sigurborg Ósk Haraldsdóttir skrifar Skoðun Atvinnustefna er alvöru mál Jóhannes Þór Skúlason skrifar Skoðun 1984 og Hunger Games á sama sviðinu Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun Mikilvægi aukinnar verndunar hafsvæða og leiðrétting Hrönn Egilsdóttir skrifar Skoðun Betri leið til einföldunar regluverks Pétur Halldórsson skrifar Skoðun Af Millet-úlpum og öldrunarmálum Þröstur V. Söring skrifar Skoðun Charlie og sjúkleikaverksmiðjan Guðjón Eggert Agnarsson skrifar Skoðun Nú þarf bæði sleggju og vélsög Trausti Hjálmarsson,Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Nútímaviðskipti og lögin sem gleymdist að uppfæra Fróði Steingrímsson skrifar Sjá meira
Margrét Pétursdóttir skrifar opið bréf til skólastjórnenda í Sunnulækjarskóla á Selfossi þar sem hún biður um umfjöllun um það efni sem tekið er til umfjöllunar í skólum landsins í námi með ungmennum. Hún telur ákvörðun um að nota íslensku sjónvarpsþættina Brot vera mjög misráðna enda sé um að ræða umfjöllunarefni sem geti skaðað viðkvæm börn, þrátt fyrir fyrirheit kennara um að gæta varfærni. Þetta opna bréf birtist fáum dögum eftir að skólafólk hefur móttekið straum bréfa frá reiðu fólki sem telur að hin fyrrnefndu hafi gerst sek um hræðilega glæpi gegn börnum með því að hindra ekki bólusetningar. Það er fullkomlega eðlilegt að almenningur, foreldrar og hagaðilar hafi skoðanir á skólastarfi og námsefni. Það er líka eðlilegt að koma slíkum skoðunum á framfæri og ég tek undir ósk Margrétar um málefnalega umræðu. Að stórum hluta er samfélagið sjálft umfjöllunarefni skólanna. Þeir hafa það að frumtilgangi að undirbúa nemendur fyrir líf í lýðræðislegu samfélagi. Það hefur orðið allnokkuð erfiðara að finna uppbyggilega fleti á þeirri meginkröfu eftir því sem samfélagið hefur orðið aðgreindara og óumburðarlyndara. Í skólum vinna kennarar sem eru mjög áfram um að vanda störf sín jafnvel við mjög krefjandi aðstæður. Þeim ber að fylgja markmiðum aðalnámskrár og ein leið til þess er að hugsa út fyrir kassann og tengja námið við veruleika nemendanna. Kennarar eru fagfólk sem við getum verið stolt af. Í þeim tilfellum sem hér ræðir um er annarsvegar gerð athugasemd við það að notað sé sem kveikja sjónvarpsefni sem í erlendum efnisveitum er flokkað sem bannað börnum og hinsvegar við það að kennarar beiti sér ekki gegn bólusetningum. Fyrst hið fyrra: Þættirnir Brot, sem Sunnulækjarskóli á Selfossi, notar sem kveikju í náminu, voru sýndir á RÚV og við það tækifæri var búin til skapandi verkefnasmiðja sem meðal annars snerist um það að setja sig í spor lögreglu við lausn glæpa. Nemendur gátu horft á þættina í Sjónvarpinu en þar voru þeir kynntir þannig að atriði í þáttunum væru ekki við hæfi ungra barna (sjá hér). Í hinum hefðbundna íslenska skilningi felur það í sér að þættirnir séu bannaðir innan 12 ára. Slíkt efni hlýtur að vera eðlilegt að nýta í kennslu þeirra nemenda sem hér um ræðir (nemendur voru í sjöunda bekk) - það er eðlileg viðleitni skóla til að brúa bilið yfir í menningu samtíma síns. Nú veit ég ekki hvort þættirnir sem Margrét vísar til á Netflix séu aðrir þættir en þeir sem sýndir voru á Íslandi og ég geri ráð fyrir því að við því yrði brugðist ef svo væri. En umfjöllunarefnin sem Margrét talar um væru þau sömu, þar á meðal ofbeldið sem rætt er um. En hvort það er tilefni til opins bréfs í fjölmiðlum að útlönd hafi aðra staðla um áhorfsaldur en Íslendingar og að það sé barnaverndarmál ef kennarar gangi gegn hinum erlendu stöðlum verða aðrir að dæma um en ég. Mér þykir býsna djúpt tekið í árinni. Þvert á móti hefði ég haldið að hér gæfist tilvalið tækifæri til að fjalla um og taka á viðkvæmu máli á faglegan hátt. Erfið mál eru viðfangsefni skólanna. Um andúð á bólusetningum og tilraunir til að draga kennara inn í þá samfélagsdeilu sem ólgar og brennur er það að segja að grunnhugmyndin um lýðræðislegan skóla mun aldrei passa inn í samfélag sem ekki virðir lýðræðið. Fólk á rétt á allskonar skoðunum og eðlilegt er að það hafi vettvang til að tjá þær. Þú mátt trúa því að jörðin sé innan við fimm þúsund ára gömul og að sóttvarnarlæknir sé handbendi lyfjafyrirtækja. En þú hefur ekki rétt á að reisa múra þinna eigin skoðana utan um börnin þín. Þau eiga sjálfstæðan rétt á menntun. Til þeirra sem sinna henni á að gera miklar kröfur og þau sem kenna eiga að gera til sín miklar kröfur. Menntun á Íslandi er ekki fullkomin - enda er ekkert fullkomið sem á rætur sínar í raunveruleikanum. Henni er hinsvegar sinnt af metnaðarfullu fólki sem svo sannarlega reynir að gera sitt besta. Það á betra skilið en svo að sitja reglulega undir tundurskeytum vantrausts frá samfélaginu. Við höfum séð hvað verður um menntakerfin í slíkri menningu. Þau fordæmi eru til að varast. Höfundur er formaður Kennarasambands Íslands.
Framtíðarskipulag Keldnalands er ekki útópía – og þaðan af síður dystópía Birkir Ingibjartsson Skoðun
Hvað mun Pútín gera næst með því að ögra samstöðu NATO?: Rússnesk innrás í lofthelgi NATO og hlutverk Íslands í öryggi bandalagsins Jun Þór Morikawa Skoðun
Skoðun Íhlutun Bandaríkjanna í Venesúela: Auðlindaránið í heimsvaldastefnunni og hræsnin í „stríðinu gegn fíkniefnum“ Sæþór Benjamín Randalsson skrifar
Skoðun Stöndum vörð um tónlistarmenntun barna og ungmenna – opið bréf til borgarstjóra Sigrún Grendal skrifar
Skoðun Hafrannsóknastofnun leggur til 95 prósent samdrátt í sjókvíaeldi á laxi Jón Kaldal skrifar
Skoðun Hvað mun Pútín gera næst með því að ögra samstöðu NATO?: Rússnesk innrás í lofthelgi NATO og hlutverk Íslands í öryggi bandalagsins Jun Þór Morikawa skrifar
Skoðun Framtíðarskipulag Keldnalands er ekki útópía – og þaðan af síður dystópía Birkir Ingibjartsson skrifar
Skoðun Gervigreindin stöðluð - öryggisins vegna Hanna Kristín Skaftadóttir,Helga Sigrún Harðardóttir skrifar
Skoðun Frelsi, framtíð og vistvænar samgöngur: Hvers vegna Ísland þarf að hugsa stærra Sigurborg Ósk Haraldsdóttir skrifar
Framtíðarskipulag Keldnalands er ekki útópía – og þaðan af síður dystópía Birkir Ingibjartsson Skoðun
Hvað mun Pútín gera næst með því að ögra samstöðu NATO?: Rússnesk innrás í lofthelgi NATO og hlutverk Íslands í öryggi bandalagsins Jun Þór Morikawa Skoðun