Vegferð menntunar Bryngeir Valdimarsson skrifar 10. október 2025 07:02 Menntun er ferðalag, vegferð sem endurspeglar það samfélag sem við viljum byggja. Hvert skref sem við stígum í átt að betra skólastarfi segir okkur í raun hver við viljum vera sem þjóð. Það sem gerist innan skólanna er ekki aðeins spegill samfélagsins, heldur mótar það líka framtíð þess. Umræða um menntun er ávallt hávær, og það er ekki að undra. Menntun snertir okkur öll. Hún er hjartans mál hvers foreldris, hvers kennara og hvers samfélags. Við ræðum tölur, samanburð og árangur, en gleymum stundum því sem raunverulega gerist í skólastofunum dag frá degi. Þar fer fram lifandi starf sem mótar framtíðina miklu meira en nokkur skýrsla eða mælikvarði getur gert. Þar læra börn að skilja, hugsa og skapa. Þar vinna kennarar faglega að því að móta hæfni sem nýtist langt út fyrir skólagönguna. Kennarar eru fagfólk. Þeir eru menntaðir til að mennta. Þeir vinna út frá aðalnámskrá sem byggir á rannsóknum, alþjóðlegum viðmiðum og skýrum markmiðum um hæfni, sköpun og samfélagslega ábyrgð. Það er þeirra hlutverk að tengja saman fræði og veruleika, að sjá barnið í heild og skapa aðstæður þar sem nám verður lifandi. Þeir eru lykilhluti af þeirri vegferð sem menntakerfið þarf að fara. Heimurinn breytist hraðar en áður. Ný störf verða til á meðan önnur hverfa. Sjálfbærni, tækni og félagsleg ábyrgð kalla á nýja hæfni og ný viðhorf til náms. Þess vegna verðum við að líta á skólann sem lifandi kerfi sem þróast með samfélaginu, ekki sem staðnaða stofnun. Fjölbreytt nám og inngilding skipta hér höfuðmáli. Við þurfum skóla sem taka við öllum börnum, styðja þau og virkja styrkleika þeirra á ólíkan hátt. Inngilding snýst ekki aðeins um að veita aðgang heldur að tryggja að hvert barn hafi raunverulegt rými til þátttöku og lærdóms. Þetta er ekki aðeins réttlætismál heldur forsenda raunhæfrar og sjálfbærrar menntunar. Þegar öll börn fá tækifæri til að vaxa á sínum forsendum verður skólinn sterkari og hæfari til að takast á við framtíðina. Við þurfum líka að endurhugsa hvað við teljum árangur. Alþjóðlegar rannsóknir, þar á meðal frá OECD og UNESCO, minna á að framtíðin krefst hæfni til að beita þekkingu skapandi, gagnrýnið og með ábyrgð. Það er ekki nóg að kunna staðreyndir; við þurfum að geta unnið með þær, nýtt þær í samvinnu og byggt á þeim nýja þekkingu. Vegferð menntunar krefst þolinmæði, seiglu og trausts á fagmennsku kennara. Það þarf að hlusta á þá sem standa inni í skólastofunum, því þar skapast raunverulegur árangur. Menntun framtíðarinnar verður ekki mótuð af tilskipunum eða pólitískum slagorðum. Hún verður mótuð af samræðu, samvinnu og þeirri trú að við séum öll þátttakendur í verkefni sem er stærra en við sjálf. Ef okkur tekst að halda þessari sýn lifandi, mun vegferð menntunar ekki aðeins byggja betri skóla. Hún mun byggja betra samfélag.Það er vegferð sem við viljum vera á. Höfundur er kennari Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Bryngeir Valdimarsson Mest lesið Hvernig vogar þú þér að gera grín að Möggu Stínu? Elliði Vignisson Skoðun Rúmfatalagerinn, ekki fyrir alla! Ragnar Gunnarsson Skoðun Hættið að þykjast standa með mannréttindum – hafnið nýju útlendingafrumvarpi Jón Sigurðsson Skoðun Ráðgátan um RÚV Helgi Brynjarsson Skoðun Er edrúlífið æðislegt? Jakob Smári Magnússon Skoðun Ísland þarf engan sérdíl Magnús Árni Skjöld Magnússon Skoðun Kópavogsmódelið Ragnheiður Ósk Jensdóttir Skoðun Flækjustig í skjóli einföldunar Kolbrún Georgsdóttir Skoðun Lausnir í leikskólamálum Kristín Thoroddsen Skoðun Sterkari saman – geðheilsa er mannréttindi allra Halldóra Jónsdóttir,Halldóra Víðisdóttir,Júlíana Guðrún Þórðardóttir Skoðun Skoðun Skoðun Drifkraftur bata – Alþjóðlegi geðheilbrigðisdagurinn Sigríður Ásta Hauksdóttir skrifar Skoðun Lordinn lýgur! Andrés Pétursson skrifar Skoðun Það er ekki hægt að þykjast með líf barnanna okkar Ása Berglind Hjálmarsdóttir skrifar Skoðun Í örugga höfn! Örlygur Hnefill Örlygsson,Bergur Elías Ágústsson skrifar Skoðun Reykjavíkurmódelið er skref í rétta átt – fyrir börnin og starfsfólkið Bozena Raczkowska skrifar Skoðun Varasjóður eða hefðbundið styrkjakerfi? Birgitta Ragnarsdóttir skrifar Skoðun Geðheilsa á tímum óvissu og áskorana María Heimisdóttir skrifar Skoðun Kópavogsmódelið Ragnheiður Ósk Jensdóttir skrifar Skoðun Villta vestur ólöglegra veðmálaauglýsinga á Íslandi Skúli Bragi Geirdal skrifar Skoðun Sterkari saman – geðheilsa er mannréttindi allra Halldóra Jónsdóttir,Halldóra Víðisdóttir,Júlíana Guðrún Þórðardóttir skrifar Skoðun Ísland þarf engan sérdíl Magnús Árni Skjöld Magnússon skrifar Skoðun Er edrúlífið æðislegt? Jakob Smári Magnússon skrifar Skoðun Rúmfatalagerinn, ekki fyrir alla! Ragnar Gunnarsson skrifar Skoðun Að gera ráð fyrir frelsi Birgir Orri Ásgrímsson skrifar Skoðun Að þekkja sín takmörk Heiðar Guðjónsson skrifar Skoðun Gervigreind og dómgreind Henry Alexander Henrysson skrifar Skoðun Fjárfesting í réttindum barna bætir fjárhag sveitarfélaga Marín Rós Eyjólfsdóttir skrifar Skoðun Hættið að þykjast standa með mannréttindum – hafnið nýju útlendingafrumvarpi Jón Sigurðsson skrifar Skoðun Alþjóða geðheilbrigðisdagurinn – réttur til réttrar meðferðar Pétur Maack Þorsteinsson skrifar Skoðun Á að takmarka samfélagsmiðlanotkun barna? María Rut Kristinsdóttir skrifar Skoðun Hvernig vogar þú þér að gera grín að Möggu Stínu? Elliði Vignisson skrifar Skoðun Hvað er í gangi? Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Lausnir í leikskólamálum Kristín Thoroddsen skrifar Skoðun Hjálpum fólki að eignast börn Hildur Sverrisdóttir skrifar Skoðun Ráðgátan um RÚV Helgi Brynjarsson skrifar Skoðun Hvetjandi refsing Reykjavíkurborgar Halla Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Flækjustig í skjóli einföldunar Kolbrún Georgsdóttir skrifar Skoðun Lýst eftir afstöðu Viðreisnar til ríkisstyrkja Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Vegferð menntunar Bryngeir Valdimarsson skrifar Skoðun Almenningssamgöngur fyrir útvalda: Áskorun til stjórnar Strætó bs. og Reykjavíkurborgar Þorsteinn Árnason Sürmeli: skrifar Sjá meira
Menntun er ferðalag, vegferð sem endurspeglar það samfélag sem við viljum byggja. Hvert skref sem við stígum í átt að betra skólastarfi segir okkur í raun hver við viljum vera sem þjóð. Það sem gerist innan skólanna er ekki aðeins spegill samfélagsins, heldur mótar það líka framtíð þess. Umræða um menntun er ávallt hávær, og það er ekki að undra. Menntun snertir okkur öll. Hún er hjartans mál hvers foreldris, hvers kennara og hvers samfélags. Við ræðum tölur, samanburð og árangur, en gleymum stundum því sem raunverulega gerist í skólastofunum dag frá degi. Þar fer fram lifandi starf sem mótar framtíðina miklu meira en nokkur skýrsla eða mælikvarði getur gert. Þar læra börn að skilja, hugsa og skapa. Þar vinna kennarar faglega að því að móta hæfni sem nýtist langt út fyrir skólagönguna. Kennarar eru fagfólk. Þeir eru menntaðir til að mennta. Þeir vinna út frá aðalnámskrá sem byggir á rannsóknum, alþjóðlegum viðmiðum og skýrum markmiðum um hæfni, sköpun og samfélagslega ábyrgð. Það er þeirra hlutverk að tengja saman fræði og veruleika, að sjá barnið í heild og skapa aðstæður þar sem nám verður lifandi. Þeir eru lykilhluti af þeirri vegferð sem menntakerfið þarf að fara. Heimurinn breytist hraðar en áður. Ný störf verða til á meðan önnur hverfa. Sjálfbærni, tækni og félagsleg ábyrgð kalla á nýja hæfni og ný viðhorf til náms. Þess vegna verðum við að líta á skólann sem lifandi kerfi sem þróast með samfélaginu, ekki sem staðnaða stofnun. Fjölbreytt nám og inngilding skipta hér höfuðmáli. Við þurfum skóla sem taka við öllum börnum, styðja þau og virkja styrkleika þeirra á ólíkan hátt. Inngilding snýst ekki aðeins um að veita aðgang heldur að tryggja að hvert barn hafi raunverulegt rými til þátttöku og lærdóms. Þetta er ekki aðeins réttlætismál heldur forsenda raunhæfrar og sjálfbærrar menntunar. Þegar öll börn fá tækifæri til að vaxa á sínum forsendum verður skólinn sterkari og hæfari til að takast á við framtíðina. Við þurfum líka að endurhugsa hvað við teljum árangur. Alþjóðlegar rannsóknir, þar á meðal frá OECD og UNESCO, minna á að framtíðin krefst hæfni til að beita þekkingu skapandi, gagnrýnið og með ábyrgð. Það er ekki nóg að kunna staðreyndir; við þurfum að geta unnið með þær, nýtt þær í samvinnu og byggt á þeim nýja þekkingu. Vegferð menntunar krefst þolinmæði, seiglu og trausts á fagmennsku kennara. Það þarf að hlusta á þá sem standa inni í skólastofunum, því þar skapast raunverulegur árangur. Menntun framtíðarinnar verður ekki mótuð af tilskipunum eða pólitískum slagorðum. Hún verður mótuð af samræðu, samvinnu og þeirri trú að við séum öll þátttakendur í verkefni sem er stærra en við sjálf. Ef okkur tekst að halda þessari sýn lifandi, mun vegferð menntunar ekki aðeins byggja betri skóla. Hún mun byggja betra samfélag.Það er vegferð sem við viljum vera á. Höfundur er kennari
Hættið að þykjast standa með mannréttindum – hafnið nýju útlendingafrumvarpi Jón Sigurðsson Skoðun
Sterkari saman – geðheilsa er mannréttindi allra Halldóra Jónsdóttir,Halldóra Víðisdóttir,Júlíana Guðrún Þórðardóttir Skoðun
Skoðun Reykjavíkurmódelið er skref í rétta átt – fyrir börnin og starfsfólkið Bozena Raczkowska skrifar
Skoðun Sterkari saman – geðheilsa er mannréttindi allra Halldóra Jónsdóttir,Halldóra Víðisdóttir,Júlíana Guðrún Þórðardóttir skrifar
Skoðun Hættið að þykjast standa með mannréttindum – hafnið nýju útlendingafrumvarpi Jón Sigurðsson skrifar
Skoðun Alþjóða geðheilbrigðisdagurinn – réttur til réttrar meðferðar Pétur Maack Þorsteinsson skrifar
Skoðun Almenningssamgöngur fyrir útvalda: Áskorun til stjórnar Strætó bs. og Reykjavíkurborgar Þorsteinn Árnason Sürmeli: skrifar
Hættið að þykjast standa með mannréttindum – hafnið nýju útlendingafrumvarpi Jón Sigurðsson Skoðun
Sterkari saman – geðheilsa er mannréttindi allra Halldóra Jónsdóttir,Halldóra Víðisdóttir,Júlíana Guðrún Þórðardóttir Skoðun