„Prófaðu að segja við AI: Ókei, ég vil að þú hjálpir mér í vinnunni“

Því er þó öðru nær því eitt af því Þóranna segist einmitt ekki vera sérfræðingur.

„Það fyrsta sem ég segi við fólk á vinnustofunum mínum eða einkakennslu er að ég er ekki sérfræðingur um gervigreind. Enda rýndi ég eitt sinn í það með gervigreindinni sjálfri hvort það væri eitthvað til sem héti að vera sérfræðingur í gervigreind. Og svarið frá gervigreindinni var einfaldlega: Nei,“ segir Þóranna.

Sem í dag svo sannarlega mun kenna okkur ýmislegt um það, hvernig við getum orðið betri í að nýta gervigreindina, skilja gervigreindina, þjálfa okkur í gervigreindinni eða undirbúa okkur betur undir komandi framtíð; Þar sem gervigreindin verður órjúfanlegur partur af lífi heimsins.

Til viðbótar við að þjálfa fólk og fyrirtæki í notkun gervigreindarinnar, er Þóranna að klára nám hjá NextMBA sem heitir AI in Business.

„Í náminu nýti ég AI oft í til dæmis hugmyndavinnu. Bið kannski um tíu hugmyndir að einhverju ritgerðarefni með rökstuðningi um hvers vegna ég ætti að taka efnið fyrir. Og met síðan sjálf hvað af þessu mér finnst vera áhugavert,“ segir Þóranna og kastar með þessu því fræi til okkar hinna hvernig við einfaldlega getum nýtt gervigreindina fyrir ýmiss konar verkefni í leik og starfi, þar sem við einfaldlega segjum:

Sendu mér tíu góðar hugmyndir um þetta eða hitt….

Í dag og á morgun fær Atvinnulífið fullt af góðum ráðum og hugmyndum um hvernig fólk og fyrirtæki geta byrjað að nýta sér gervigreindina í auknu mæli í vinnunni.

Nördar og tungumál AI

Við erum mörg hver á því stigi að vera annars vegar búin að uppgötva hvurslags snilld gervigreindin er, en hins vegar enn að þreifa fyrir okkur hvernig við getum nýtt hana betur.

Í samtali við Þórönnu kemur líka í ljós að valmöguleikarnir eru eflaust mun fleiri en okkur venjulega fólkinu grunar.

„Sumir sérfræðingar deila oft um hvað í raun er gervigreind og hvað er forrituð véltækni, en ég tala bara um þetta sem AI,” segir Þóranna.

Og viðurkennir að hún er algjört AI nörd.

Í dag ætlum við þó ekkert að flækja málin um of, heldur tölum um gervigreindina sem gervigreind eða AI, án þess að ætla að kafa of djúpt í tæknimálin.

Þó þurfum við að læra aðeins smá orðanotkun þessu tengt. Því Þóranna nefnir til dæmis oft orðið „prompt“ og síðan talar hún um módel.

Prompt:

Það eru skiptar skoðanir á því, hvernig réttast væri að þýða prompt. En það sem prompt þýðir AI tengt er það sem þú biður, óskar eftir, skipar, leiðbeinir, skrifar, hannar eða matar gervigreindina á, þannig að hún viti til hvers er ætlast.

Í skemmtilegu spjalli á LinkdInþræði Þórönnu segjast sumir nota orð eins og kvaðningarhönnuður en tillögur gervigreindarinnar sjálfrar eru einfaldlega mismunandi eftir því hvaða gervigreind er verið að spyrja.

Módel:

Þegar Þóranna talar um módel, er hún að vísa í ólíkar tegundir af gervigreind. Því þótt flestir þekki ChatGpt, sem Þóranna kallar tjattarann, vísar hún oft líka í önnur tól, til dæmis Claude, eða Gemini frá Google.

„Síðan eru módel eins og Copilot frá Microsoft, þar sem gervigreindin er í raun hluti af öllu frá þeim, til að nota með öllu sem Microsoft er með eða til að nota eitt og sér,” segir Þóranna og undirbýr okkur þannig undir það hvernig gervigreindin verður í raun órjúfanlegur partur af nánast öllu hjá okkur seinna meir.

Rétt eins og við getum í raun notað marga mismunandi vafra, þegar við erum að nota internetið.

En hefur gervigreindin alltaf rétt fyrir sér?

„Nei biddu fyrir þér,“ svarar Þóranna.

„Þú átt aldrei að treysta gervigreind þannig að þú sért ekki gagnrýnin á það sem hún segir þér eða gerir fyrir þig. Því þótt þetta sé frábært tæki, getur hún líka komið með alls kyns rugl og vitleysu.

Fáðu AI til að vinna fyrir þig

Þóranna hefur verið með vinnustofur fyrir marga ólíka hópa; Vísindahópa, lögfræðistofur, almenn námskeið og einkaþjálfun.

Hún segir flesta áhugasama um tvennt;

• Annars vegar hvernig hægt er að nota gervigreindina í vinnunni.
• Hins vegar hversu örugg hún er; Til dæmis varðandi gögn.

Það hvernig vinnustaðir nota eða geta nýtt sér gervigreindina er afar mismunandi. Og fer mikið eftir því hver starfsemin er; Eitthvað sem Þóranna skoðar sérstaklega með hverjum kúnna.

Og góðu ráðin einfaldlega vella uppúr henni:

„Prófaðu að segja við AI: Ókei, ég vil að þú hjálpir mér í vinnunni. Hvernig getum við unnið meira saman og betur?“ segir Þóranna en útskýrir líka fyrir okkur hvernig við gerum það.

En þú þarft að vanda þig: Segja AI hvað nákvæmlega þú gerir, í hverju starfið þitt felst. 

Hver eru algeng verkefni sem þú ert að glíma við eða hvaða verkefni eru oft á þinni könnu eða þú þarft að endurtaka aftur og aftur. 

Þetta getur þú sett inn sem prompt fyrir AI og ef þú nennir ekki að skrifa þetta allt saman, getur þú einfaldlega talað þetta inn,“ 

segir Þóranna og bætir við:

„Og mundu að segja AI meira en minna. Vegna þess að því meira sem þú skýrir út, því meiri líkur eru á að AI skili þér niðurstöðum, svörum eða hugmyndum sem eiga við þig og þína vinnu.“ 

Þóranna tekur oft upp promptið sem raddupptöku og fær svo handrit af því sem hún var að segja sem hún svo rennir yfir og betrumbætir ef henni finnst þurfa áður en hún lætur AI-ið hafa það.

Í þessu samhengi, minnir Þóranna á hversu mikilvægt það er að skýra þá líka út fyrir AI hvernig vinnuumhverfið okkar er.

„Því AI veit bara það sem hefur birst á netinu og þekkir ekkert endilega íslenskt vinnuumhverfi. Hversu óformlegur kúltúr er hér og ýmislegt annað. Við þurfum því að skýra vinnuna okkar út eins vel og mögulegt er, til þess að fá eitthvað vitrænt til baka frá AI um hvernig AI getur unnið fyrir okkur og með okkur.“

Þóranna segir fólk samt þurfa að varast það að halda að gervigreindin sé besti sérfræðingurinn með ,,allt.“

„Fyrir stuttu vann ég að branding þar sem ég prófaði að biðja mismunandi módel af AI að búa til fyrir mig brand stefnu fyrir líftæknifyrirtæki. Ég fékk fullt af hugmyndum sem litu svakalega vel út. Að minnsta kosti fyrir leikmann sem ekki hefur mikla þekkingu á branding,“ segir Þóranna og bætir við:

„Því í þessum bransa skipta alls kyns reglugerðir máli, sem geta verið mismunandi á milli landa en hafa áhrif á það hvernig varan er, hvernig umbúðir eru hannaðar utan um vörurnar eða hún kynnt.“

AI áttar sig ekki á svona hlutum eða nær ekki að setja hluti í samhengi.

„Þannig að ég fékk til baka fullt af hugmyndum og útfærslum um rosa flottar leiðir, sem hefðu þó verið stór-varasamar fyrir líftæknifyrirtæki því að engin þessara hugmynda var að taka tillit til þeirra reglugerða sem gilda.“

Í þessu samhengi, segir Þóranna að ein helsta hættan við notkun gervigreindarinnar, sé þegar fólk fer að treysta um of á sérþekkinguna sem tæknin býr yfir.

„Mikið af þeirri sérhæfingu eða sérþekking sem við mannfólkið höfum, veit AI ekki, hefur ekki reynsluna og tengir oft ekki hluti sem við vitum að hafa áhrif á hvor aðra“ segir Þóranna og nefnir líka að góð regla sé að biðja AI um rökstuðning, heimildir og fleira eftir því sem við á.

Alls kyns fleiri góð ráð

Enn eitt atriði sem einkennir tal Þórönnu í spjalli um gervigreindina, er að hún vísar oft í samtöl við gervigreindina á ensku.

Talar þú ensku við gervigreindina?

„Já ég geri það, enda allt sem ég les eða vinn með í dag á ensku, ekki síst í náminu,“ svarar Þóranna og bætir við:

Enda er enska móðurmál gervigreindarinnar, á meðan íslenska er ör-mál. 

Þegar fólk eða fyrirtæki eru að nota gervigreindina í miklu mæli, þarf að hafa þetta á bakvið eyrað því mjög líklega færðu gæðalega betri niðurstöður eða svör, ef þú talar við gervigreindina á móðurmálinu hennar.“

En hvað með þetta öryggi og gervigreindina; Er hættulegt að hlaða upp gögnum í AI?

„AI er ekki öruggt frekar en flest annað Myndi segja að ef þú vilt gulltryggja einhver gögn, þá yfir höfuð setur þú þau ekki á netið.“

Þóranna segir samt mismunandi áskriftir og mismunandi valmöguleika í boði sem taka tillit til öryggisvörslu gagna.

„Og í sumum verkefnum, skiptir öryggið meira máli en í öðrum.“

Sem dæmi tekur Þóranna sína eigin stjórnarsetu í SVÞ.

„Ég hef nýlega tekið sæti í stjórn SVÞ. AI hefur hjálpað mér mikið að koma mér inn í málin og ég, sem einstaklingur stjórn, nýti mér AI og þá í samræmi við það sem leyfilegt er. Þetta þýðir að ég gef AI engin stjórnargögn frá SVÞ en læt AI fylgjast með opinberum gögnum og hef líka matað hana á gögnum eins og samkeppnisréttarstefnu og samþykktum SVÞ."

Og Þóranna bætir við:

Ég, sem einstaklingur, nýti mér hins vegar AI til að aðstoða mig við rannsóknir og læt AI um að vakta alls kyns mál fyrir mig. 

Það gefur mér til dæmis tækifæri til að afla mögulega meiri tengdra upplýsinga og kafa meira i málin."

Með þessu er Þóranna ekki aðeins að spara sér tíma, heldur líka að tryggja að henni yfirsjáist ekki neitt.

„Ég er ekki ein þeirra sem ligg yfir öllum fréttum eða er alla daga að skoða vef Alþingis. Ég fæ að sjálfsögðu ítarlegar upplýsingar frá framkvæmdastjóra SVÞ en því til viðbótar finnst mér gott að fá reglulegt yfirlit frá AI um hvort ég þurfi að vita af einhverju. Er þó að sama skapi gagnrýnin á allt sem AI upplýsir mig um þessum málum tengdum, skoða upplýsingarnar því mjög vel og met sjálf til hlítar eftir því hvað við á hverju sinni.“

Enda er Þóranna þarna að koma að einu lykilatriðinu sem notendur gervigreindarinnar eru nokkuð fljótir að átta sig á:

Þú veist nefnilega ekki hvað þú veist ekki.“

Munum eftirleiðis lifa með AI

En hvað er hægt að hlaða inn mikið af gögnum og hvað er gervigreindin að ráða við flókin verkefni?

„Ég er svo löngu hætt að vita nákvæmlega, hvað ókeypis útgáfurnar af AI eru að bjóða. En þetta er mismunandi eftir módelum og eins skiptir miklu máli hvaða prompt AI fær og hvernig gögnum er skilað til AI.“

Sem tilraunaverkefni fyrir þessa umfjöllun, óskaði Atvinnulífið eftir því að AI ChatGpt myndi taka saman nafnalista allra þeirra viðmælenda sem hafa verið í kaffispjalli Atvinnulífsins á Vísi síðan í janúar 2020; Skila þessum lista með dagsetningu birtingar, nafni viðmælanda, starfstitli og hvort viðkomandi væri A eða B týpa; Hefð sem viðmælendur kaffispjallsins einfaldlega bjuggu til sjálfir.

En AI koxaði á verkefninu; Skilaði aftur og aftur frá sér einhverjum nafnalistum með nöfnum og starfstitlum á fólki sem blaðamaður hafði ekki hugmynd um hvaða fólk væri.

„Já, það er svo dásamlega fyndið þegar AI fer að búa til eitthvað rugl frá grunni; Svona eins og ímynduð svör eða ímyndaðan veruleika (e.hallucination),“ segir Þóranna og skellihlær.

Því já, það er víst staðreynd; Stundum kemur AI einfaldlega með einhverjar niðurstöður sem eru tilbúningur frá grunni.

„Það er einmitt þess vegna sem það skiptir svo miklu máli að vera krítískur á niðurstöður frá AI. Biðja um heimildir. Eða segja einfaldlega: Þú ert í ruglinu!“ segir Þóranna og skýrir út hvernig hún án nokkurrar miskunnar lætur AI oft vita að það þurfi að endurvinna, endurhugsa, endurlesa, endurgreina eða endurmeta hlutina. 

Því já; Munum að það sem mannfólkið þyrfti mögulega einhverjar vikur, mánuði eða ár til að meta, kynna sér, rannsaka eða vita, getur AI rennt í gegnum á nánast augabragði.

„Ég hefði samt mestan áhuga á að sjá hvernig promptið var sem þú settir inn; Hvers vegna AI réði ekki við þetta verkefni þitt,“ segir Þóranna allt í einu íbyggin á svip.

Og uppljóstrar um leið að vandinn í þessu tilfelli snýst um vankunnáttu blaðamannsins við notkun og skilum á gögnum (e. prompt), frekar en því hvað gervigreindin getur eða getur ekki gert!

En hver er staðan í dag: Er einhver vinnustaður sem getur leyft sér að skoða ekki hvað gervigreindin getur gert til að auðvelda þeim eða betrumbæta starfið eða starfsemi?

„Nei,“ svarar Þóranna að bragði.

„Mér dettur ekkert fyrirtæki í hug, stórt né smátt, sem getur leyft sér að skoða ekki hvað AI getur gert fyrir það. Að sama skapi verð ég oft vör við að fólk misskilji það að kynna sér hvað AI getur gert og heldur þar með sagt að það sé að mynda sér einhvers konar samkeppnisforskot,“ segir Þóranna og bætir við:

„Það er mikill misskilningur. Því þótt þú sért að skoða hvað AI getur gert fyrir þig eða með þér í vinnunni, er ekkert annað en það sem allir aðrir í samkeppni við þig eru nú þegar að gera líka hvort eð er. Nú og þeir sem eru það ekki, eru yfir höfuð ekki aðilar sem teljast í þeim hópi þá lengur að vera samkeppnisaðili.“

En á þessum vinnustofum sem þú ert með fyrir vinnustaði; Er starfsfólk ekki komið mislangt eða stutt á veg að þekkja eða nota gervigreindina?

„Jú, það er mjög áberandi,“ segir Þóranna og tekur undir að þetta sé eitt af því sem allir vinnustaðir þurfa að fara að huga að innan sinna liðsheilda; Að starfsfólk þekki og sé jafnvígara í sinni þekkingu, kunnáttu og skilning á gervigreindinni.

Aðalmálið sé síðan að hver vinnustaður þjálfi sitt fólk í að horfa krítískt á niðurstöður, læra að gera góð prompt og að fylgja eftir öryggisreglum þegar það á við.

„Lítið fyrirtæki getur til dæmis nýtt sér gervigreindina til að lesa úr bókhaldi og rekstri þannig að úr verða skýrslur og yfirsýn sem annars gætu kostað töluverða fjármuni en lítil fyrirtæki hafa oft ekki bolmagn til að greiða. Þetta er samt gott dæmi um notkun, þar sem viðkomandi þarf þá að vera vakandi yfir því að velja sér módel, sem býður sérstaklega upp á öryggisverndun gagna eða nota sk. security conscious prompting.“

Þóranna segir að því meira sem gervigreindin fer að vita um þig og þína vinnu, því betra, því þægilegra og því auðveldara.

Sam Altman, forstjóri OpenAI sem er með ChatGpt segir að í framtíðinni muni gervigreindin í raun vita allt um þig frá því að þú ert í móðurkviði. Og fylgjast síðan að með þér út lífið sem nokkurs konar aðstoð í einu og öllu. 

Þetta hljómar eflaust mjög óhugnanlega í eyrum margra. 

En gæti þrátt fyrir það orðið að veruleika.“