Forvarnir á ferð Erlingur Sigvaldason skrifar 14. mars 2025 14:33 Þegar fólk hugsar um félagsmiðstöðvar sveitarfélaganna dettur því eflaust í hug hefðbundna hluta starfsins, sem felur í sér kvöldopnun í félagsmiðstöðinni þar sem að unglingar hittast með félögum sínum og upplifa líflega dagskrá í öruggu umhverfi.Sé kafað dýpra má glögglega sjá að hið hefðbundna starf skilar miklu í þágu forvarna og er öflugt félagsmiðstöðvastarf lykillinn að því að draga úr áfengisneyslu og annarri vímuefnaneyslu ungmenna. Þar gefst ungmennum færi á að rækta sinn félagsþroska í umhverfi með starfsfólki sem getur gripið inn í niðrandi orðræðu og aðstoðað þau á rétta braut í samskiptum við jafningja. Starfsfólk veitir öryggi Framþróun hefur átt sér stað undanfarin ár og hefur Reykjavíkurborg verið í fararbroddi þar, en í félagsmiðstöðvum er að finna sérfræðinga í forvarnarmálum sem leitast eftir því að finna nýjar leiðir til að bregðast við vímuefnaneyslu og ofbeldi. Undanfarin fimm ár hefur umfang starfs félagsmiðstöðva aukist töluvert ásamt því að þekking hefur dýpkað. Starfsfólk hefur unnið í nánu samstarfi við lögreglu að því að starfa út fyrir húsnæði félagsmiðstöðva og á vettvangi þar sem ungmenni með áfallasögu safnast saman ásamt öðrum ungmennum til þess að stunda vímuefnaneyslu og aðra óæskilega hegðun á borð við slagsmál. Á vettvangi nálgast starfsfólk félagsmiðstöðva viðkvæmustu hópana og byggja tengsl við ungmenni með brotið bakland og mikla áfallasögu sem leiðast gjarnan út í að deyfa tilfinningar sínar með vímuefnum. Það sem að flest þessara ungmenna eiga sameiginlegt er að þau upplifa öryggi þegar starfsfólk félagsmiðstöðva mætir á svæðið. Þau vita að þau geta leitað til þeirra og rætt líðan sína og vita að haft verður samband við lögregluna ef eitthvað kemur upp á á samkomunni. Eldra fólk sem tengist skipulagðri glæpastarfsemi hefur í auknum mæli verið að nálgast ungmenni, sem hefur haft í för með sér að starfsfólk félagsmiðstöðva gegnir einnig mikilvægu hlutverki í því að veita fælingarmátt og tryggja öryggi ungmennanna. Mikilvægt er að huga að því hvernig hægt er að koma í veg fyrir að þessi tengsl myndist og hvernig hægt er að bregðast við áhrifum skipulagðra glæpahópa á ungmenni, svo þau fari síður út í afbrot. Þessi þróun hefur einnig almenn áhrif á börn sem ekki eru á þessum viðkvæmu stöðum; þau upplifa aukið óöryggi og hræðslu, forðast jafnvel að taka strætó af ótta við að verða rænd af jafnöldrum eða lenda í ofbeldi. Við þurfum að spyrja okkur að því hvaða samfélag við séum að byggja ef við leggjum ekki aukna áherslu á velferð barna, þar sem félagsmiðstöðvar gegna lykilhlutverki í stuðningi og öryggi ungmenna, innan sem utan félagsmiðstöðvanna. Hvenær ætlum við að bregðast við? Reykjavíkurborg og sveitarfélög á höfuðborgarsvæðinu þurfa að standa þétt við bakið á félagsmiðstöðvum og átta sig á því að með því að fjárfesta í forvarnarstarfi þá kemur samfélagið til með að græða seinna meir. Hægt er að stuðla að því að með tímanum verði færri börn að brotnum fullorðnum einstaklingum, sem þá þurfa enn meiri aðstoð. Flotinn á ferð Flotinn er flakkandi félagsmiðstöð sem sinnir einungis starfi á vettvangi. Hann er styrktur af ríkinu, til tveggja ára og væri ekki starfræktur nema með aðkomu Mennta- og barnamálaráðuneytis. Félagsmiðstöðvar á höfuðborgarsvæðinu vinna í nánu samstarfi við Flotann., Þau hafa yfirsýn yfir öllum þeim ungmennum sem eru í viðkvæmri stöðu og hópast saman með öðrum ungmennum. Framtíðarsýnin er skýr og næstu skref liggja fyrir. Starfsumhverfið hefur breyst hratt og áskoranirnar sem félagsmiðstöðvarnar standa frammi fyrir eru orðnar fjölbreyttari. Vettvangsstarf er komið til að vera. Það þarf að tryggja fjármagn til lengri tíma og er aðkoma sveitarfélaga ekki síður mikilvæg en aðkoma ríkis. Einnig þurfa borgin og önnur sveitarfélög að átta sig á því aukna umfangi, þ.e. þeirri þróun sem hefur átt sér stað frá því að félagsmiðstöðvarstarf sé bundið við húsnæði hennar yfir í að vera einnig á vettvangi. Metnaðarfullt félagsmiðstöðvarstarf þarf að geta gengið út frá því að mannskapur sé á vettvangi í öllum hverfum án þess að það valdi auknum þunga á starfið sem fer fram innanhúss í félagsmiðstöðvum. Þá þurfa að vera til staðar markviss úrræði fyrir þessi ungmenni en kerfið er ekki að ná nógu vel utan um þennan hóp. Ég er stoltur að vera hluti af þeim metnaðarfulla hóp frístundaráðgjafa sem sinnir starfi á vettvangi og er til staðar fyrir þau ungmenni sem mest þurfa á því að halda. Við þurfum að geta unnið náið með þessum hóp og komið honum á rétta braut, vettvangsstarfið er mikilvægur þáttur í þeirri vinnu. Höfundur er frístundaráðgjafi og varaborgarfulltrúi Viðreisnar. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Viðreisn Börn og uppeldi Skóla- og menntamál Frístund barna Mest lesið Þegar þeir sem segjast þjóna þjóðinni ráðast á hana Ágústa Árnadóttir Skoðun Ekki mínir hagsmunir Berglind Hlín Baldursdóttir Skoðun Dóru Björt svarað! Jón G. Hauksson Skoðun Þegar samfélagið þagnar Benóný Valur Jakobsson Skoðun Óásættanleg málsmeðferð Linda Íris Emilsdóttir,Katrín Oddsdóttir Skoðun Leikskólagjöld í Kópavogi þau hæstu á landinu Örn Arnarson Skoðun Samþjöppunin hefur ekkert að gera með veiðigjöldin Sigurjón Þórðarson Skoðun Orðsins fyllsta merking Eiríkur Kristjánsson Skoðun Morðæðið á Gaza - Vitfirringin má ekki eyðileggja mennskuna Jón Baldvin Hannesson Skoðun Ætlar vinstri meirihlutinn að skila auðu? Þórdís Lóa Þórhalldóttir Skoðun Skoðun Skoðun Ríkið tekur – landsbyggðirnar fá minna Hjálmar Bogi Hafliðason skrifar Skoðun Snjallasta stefnubreyting Samfylkingarinnar Jóhann Frímann Arinbjarnarson skrifar Skoðun Þegar samfélagið þagnar Benóný Valur Jakobsson skrifar Skoðun Stjórnleysi í íslenskri dýravernd Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun Olíumjólk Sigurður Ingi Friðleifsson skrifar Skoðun Leikskólagjöld í Kópavogi þau hæstu á landinu Örn Arnarson skrifar Skoðun Pólitískur gúmmítékki Jens Garðar Helgason skrifar Skoðun Þegar bændur bregðast dýrum sínum – Valda þeim þjáningu og skelfilegum dauðdaga Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Morðæðið á Gaza - Vitfirringin má ekki eyðileggja mennskuna Jón Baldvin Hannesson skrifar Skoðun Orðsins fyllsta merking Eiríkur Kristjánsson skrifar Skoðun Dóru Björt svarað! Jón G. Hauksson skrifar Skoðun Ísland og hafið: viðbrögð við brotum Ísraels á alþjóðalögum Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir,Magnús Magnússon skrifar Skoðun Ekki mínir hagsmunir Berglind Hlín Baldursdóttir skrifar Skoðun Ætlar vinstri meirihlutinn að skila auðu? Þórdís Lóa Þórhalldóttir skrifar Skoðun Óásættanleg málsmeðferð Linda Íris Emilsdóttir,Katrín Oddsdóttir skrifar Skoðun Fjárfestavernd sem gengur of langt? Baldvin Ingi Sigurðsson skrifar Skoðun Æfðu þig í virkum og uppbyggilegum viðbrögðum Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Samþjöppunin hefur ekkert að gera með veiðigjöldin Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun Aðför Vinnueftirlits að hagsmunum slasaðra. Steinar Harðarson skrifar Skoðun Þegar þeir sem segjast þjóna þjóðinni ráðast á hana Ágústa Árnadóttir skrifar Skoðun Karlar, piltar og strákar Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Eiga ellilífeyrir og örorkubætur að fylgja launavísitölu? Haukur Arnþórsson skrifar Skoðun Ísland verður að vernda hafið og fiskimiðin frá námuvinnslu á hafsbotni Laura Sólveig Lefort Scheefer,Þorgerður María Þorbjarnardóttir,Árni Finnsson,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir,Belén García Ovide,Huld Hafliðadóttir skrifar Skoðun Nennið þið plís blessaða ríkisstjórn! Derek T. Allen skrifar Skoðun Ertu klár? Jakob Smári Magnússon skrifar Skoðun Kengúrur eða Þorskar: Hver forritar framtíð Íslands? Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Börnin á Gaza eru ekki í fríi Bjarni Fritzson,Blær Guðmundsdóttir ,Elías Rúni Þorsteinsson,Elísabet Thoroddsen,Gunnar Helgason,Linda Ólafsdóttir,Lóa Hlín Hjálmtýsdóttir,Yrsa Þöll Gylfadóttir skrifar Skoðun Mannréttindi fatlaðs fólks - orð og efndir Unnur Helga Óttarsdóttir,Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Brimrót og veðragnýr í alþjóðamálum Árni Þór Sigurðsson skrifar Skoðun Forstjórinn stígur fram Örn Pálsson skrifar Sjá meira
Þegar fólk hugsar um félagsmiðstöðvar sveitarfélaganna dettur því eflaust í hug hefðbundna hluta starfsins, sem felur í sér kvöldopnun í félagsmiðstöðinni þar sem að unglingar hittast með félögum sínum og upplifa líflega dagskrá í öruggu umhverfi.Sé kafað dýpra má glögglega sjá að hið hefðbundna starf skilar miklu í þágu forvarna og er öflugt félagsmiðstöðvastarf lykillinn að því að draga úr áfengisneyslu og annarri vímuefnaneyslu ungmenna. Þar gefst ungmennum færi á að rækta sinn félagsþroska í umhverfi með starfsfólki sem getur gripið inn í niðrandi orðræðu og aðstoðað þau á rétta braut í samskiptum við jafningja. Starfsfólk veitir öryggi Framþróun hefur átt sér stað undanfarin ár og hefur Reykjavíkurborg verið í fararbroddi þar, en í félagsmiðstöðvum er að finna sérfræðinga í forvarnarmálum sem leitast eftir því að finna nýjar leiðir til að bregðast við vímuefnaneyslu og ofbeldi. Undanfarin fimm ár hefur umfang starfs félagsmiðstöðva aukist töluvert ásamt því að þekking hefur dýpkað. Starfsfólk hefur unnið í nánu samstarfi við lögreglu að því að starfa út fyrir húsnæði félagsmiðstöðva og á vettvangi þar sem ungmenni með áfallasögu safnast saman ásamt öðrum ungmennum til þess að stunda vímuefnaneyslu og aðra óæskilega hegðun á borð við slagsmál. Á vettvangi nálgast starfsfólk félagsmiðstöðva viðkvæmustu hópana og byggja tengsl við ungmenni með brotið bakland og mikla áfallasögu sem leiðast gjarnan út í að deyfa tilfinningar sínar með vímuefnum. Það sem að flest þessara ungmenna eiga sameiginlegt er að þau upplifa öryggi þegar starfsfólk félagsmiðstöðva mætir á svæðið. Þau vita að þau geta leitað til þeirra og rætt líðan sína og vita að haft verður samband við lögregluna ef eitthvað kemur upp á á samkomunni. Eldra fólk sem tengist skipulagðri glæpastarfsemi hefur í auknum mæli verið að nálgast ungmenni, sem hefur haft í för með sér að starfsfólk félagsmiðstöðva gegnir einnig mikilvægu hlutverki í því að veita fælingarmátt og tryggja öryggi ungmennanna. Mikilvægt er að huga að því hvernig hægt er að koma í veg fyrir að þessi tengsl myndist og hvernig hægt er að bregðast við áhrifum skipulagðra glæpahópa á ungmenni, svo þau fari síður út í afbrot. Þessi þróun hefur einnig almenn áhrif á börn sem ekki eru á þessum viðkvæmu stöðum; þau upplifa aukið óöryggi og hræðslu, forðast jafnvel að taka strætó af ótta við að verða rænd af jafnöldrum eða lenda í ofbeldi. Við þurfum að spyrja okkur að því hvaða samfélag við séum að byggja ef við leggjum ekki aukna áherslu á velferð barna, þar sem félagsmiðstöðvar gegna lykilhlutverki í stuðningi og öryggi ungmenna, innan sem utan félagsmiðstöðvanna. Hvenær ætlum við að bregðast við? Reykjavíkurborg og sveitarfélög á höfuðborgarsvæðinu þurfa að standa þétt við bakið á félagsmiðstöðvum og átta sig á því að með því að fjárfesta í forvarnarstarfi þá kemur samfélagið til með að græða seinna meir. Hægt er að stuðla að því að með tímanum verði færri börn að brotnum fullorðnum einstaklingum, sem þá þurfa enn meiri aðstoð. Flotinn á ferð Flotinn er flakkandi félagsmiðstöð sem sinnir einungis starfi á vettvangi. Hann er styrktur af ríkinu, til tveggja ára og væri ekki starfræktur nema með aðkomu Mennta- og barnamálaráðuneytis. Félagsmiðstöðvar á höfuðborgarsvæðinu vinna í nánu samstarfi við Flotann., Þau hafa yfirsýn yfir öllum þeim ungmennum sem eru í viðkvæmri stöðu og hópast saman með öðrum ungmennum. Framtíðarsýnin er skýr og næstu skref liggja fyrir. Starfsumhverfið hefur breyst hratt og áskoranirnar sem félagsmiðstöðvarnar standa frammi fyrir eru orðnar fjölbreyttari. Vettvangsstarf er komið til að vera. Það þarf að tryggja fjármagn til lengri tíma og er aðkoma sveitarfélaga ekki síður mikilvæg en aðkoma ríkis. Einnig þurfa borgin og önnur sveitarfélög að átta sig á því aukna umfangi, þ.e. þeirri þróun sem hefur átt sér stað frá því að félagsmiðstöðvarstarf sé bundið við húsnæði hennar yfir í að vera einnig á vettvangi. Metnaðarfullt félagsmiðstöðvarstarf þarf að geta gengið út frá því að mannskapur sé á vettvangi í öllum hverfum án þess að það valdi auknum þunga á starfið sem fer fram innanhúss í félagsmiðstöðvum. Þá þurfa að vera til staðar markviss úrræði fyrir þessi ungmenni en kerfið er ekki að ná nógu vel utan um þennan hóp. Ég er stoltur að vera hluti af þeim metnaðarfulla hóp frístundaráðgjafa sem sinnir starfi á vettvangi og er til staðar fyrir þau ungmenni sem mest þurfa á því að halda. Við þurfum að geta unnið náið með þessum hóp og komið honum á rétta braut, vettvangsstarfið er mikilvægur þáttur í þeirri vinnu. Höfundur er frístundaráðgjafi og varaborgarfulltrúi Viðreisnar.
Skoðun Þegar bændur bregðast dýrum sínum – Valda þeim þjáningu og skelfilegum dauðdaga Ole Anton Bieltvedt skrifar
Skoðun Ísland og hafið: viðbrögð við brotum Ísraels á alþjóðalögum Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir,Magnús Magnússon skrifar
Skoðun Ísland verður að vernda hafið og fiskimiðin frá námuvinnslu á hafsbotni Laura Sólveig Lefort Scheefer,Þorgerður María Þorbjarnardóttir,Árni Finnsson,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir,Belén García Ovide,Huld Hafliðadóttir skrifar
Skoðun Börnin á Gaza eru ekki í fríi Bjarni Fritzson,Blær Guðmundsdóttir ,Elías Rúni Þorsteinsson,Elísabet Thoroddsen,Gunnar Helgason,Linda Ólafsdóttir,Lóa Hlín Hjálmtýsdóttir,Yrsa Þöll Gylfadóttir skrifar
Skoðun Mannréttindi fatlaðs fólks - orð og efndir Unnur Helga Óttarsdóttir,Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar