Þreföld rangstaða flugumferðarstjóra Bjarnheiður Hallsdóttir skrifar 16. desember 2023 16:01 Stór hluti þjóðarinnar horfir nú í forundran á framgöngu lítillar hálaunastéttar, sem hefur það á valdi sínu að loka landinu, eyjunni norður í höfum - þaðan og þangað sem fólk hefur nánast enga möguleika að ferðast, öðruvísi en með flugi. Flugið er einnig mjög mikilvægt í tengslum við annan útflutning en ferðaþjónustu, til dæmis á ferskum fiski - sem er stór þáttur í verðmætasköpun þjóðarinnar. Rangstaða eitt Kjarasamningur við flugumferðarstjóra er sá síðasti í samningalotunni sem lauk hjá stærstum hluta vinnumarkaðarins fyrir um ári síðan. Þar var vegna óstöðugs efnahagsástands samið um tiltölulega hóflega launahækkun til skamms tíma. Það hefur síðan komið á daginn að sú almenna launahækkun sem varð þá var of rífleg til að vinna gegn verðbólgu og þar með háum vöxtum. Eins og alþjóð veit, þá hafa bæði vextir og verðbólga hækkað síðastliðið ár. Flugumferðarstjórum stendur sama launahækkun til boða og allir aðrir fengu, en launakröfur þeirra eru óaðgengilegar fyrir viðsemjendur. Nú standa yfir kjarasamningsviðræður Samtaka atvinnulífsins við allan almennan vinnumarkað, þar sem markmiðið er að ganga frá langtímasamningi til að auka fyrirsjáanleika og stöðugleika í efnahagslífinu. Allir eru eru sammála um það yfirmarkmið að nauðsynlegt sé að ná niður verðbólgu og vöxtum, þar sem þannig eru mestar líkur á að auka kaupmátt að nýju, svo um munar. Þar þurfa allir að taka ábyrgð og gangast við henni. Flugumferðarstjórar láta sér þetta í léttu rúmi liggja og víkja sér þar með undan samstöðu og ábyrgð. Rangstaða tvö Ferðaþjónusta á Íslandi nálgast það nú aftur að verða langstærsta útflutningsgrein okkar Íslendinga. Hún hefur gengið í gegnum ótrúlegar hremmingar síðastliðin ár. Það var sameiginleg sýn flestra, að það væri mikilvægt að halda atvinnugreininni á lífi í gegnum faraldurinn og það hefur sýnt sig svo um munar að það var skynsamlegt fyrir þjóðarhag. Það stefndi allt í það að árið 2023 yrði fyrsta stóráfallalausa árið fyrir ferðaþjónustuna síðan árið 2018, þegar jarðhræringarnar hófust á Reykjanesi í nóvember síðastliðnum. Til að gera langa sögu stutta og einfalda, þá hafa þær haft þau áhrif að eitt stærsta og öflugasta ferðaþjónustufyrirtæki landsins hefur verið lokað í margar vikur, eftirspurn eftir ferðum til Íslands hefur dregist saman og töluverður fjöldi hefur afbókað ferðir til Íslands. Þetta þýðir að verðmætasköpun greinarinnar dregst saman og skatttekjur ríkissjóðs lækka, sem því nemur. Stjórnvöld hafa nú ákveðið að veita 100 milljónum króna í sérstakt markaðsátak til að vinna gegn þessum áhrifum og er það vel. Hins vegar má færa fyrir því sterk rök að máttur þessa átaks verði minni, ef yfir vofa stöðugar skærur og vinnustöðvanir flugumferðarstjóra. Flugumferðarstjórar hafa nú þegar valdið miklu tjóni. Beinu fjárhagslegu tjóni til dæmis flugfélaganna Icelandair og Play og farþega þeirra, sem reikna má með að hlaupi á milljörðum nú þegar. Samkvæmt áætlunum Icelandair kostar hver dagur sem aðgerðir standa yfir félagið um 250 milljónir króna og er þá tjón annarra ótalið. Þá er ómælt orðsporstjónið sem fer vaxandi í réttu hlutfalli við tímann sem þessar aðgerðir standa. Framundan eru áramótin, sem eru stór fyrir íslenska ferðaþjónustu, þegar erlendir gestir streyma til landsins til að halda upp á tímamótin. Sú búbót fyrir íslensk ferðaþjónustu og ríkissjóð er í stórhættu, verði ekki bundinn endi á aðgerðir flugumferðarstjóra. Framundan er sömuleiðis aðalbókunartímabilið fyrir næsta sumar og fréttir af átökum á vinnumarkaði á Íslandi, geta leitt til þess að fólk hugsi sig tvisvar um, áður en það kaupir ferð til Íslands. Íslensk ferðaþjónusta er búin að fá nóg af áföllum og fordæmir aðgerðir flugumferðarstjóra, sem þarna enn og aftur er úr öllum takti við umhverfið og það uppbyggingarstarf sem nú stendur yfir. Rangstaða þrjú Aðgerðir flugumferðarstjóra eru tímasettar þannig að þær hafa áhrif á ferðalög í kringum jólin - hátíð ljóss og friðar. Ef svo fer fram sem horfir, þá er stór hætta á því að þúsundir manna nái ekki á sinn áfangastað í tíma, til að eyða jólahátíðinni með ættingjum og vinum. Því gæti - ofan á fjárhagstjónið sem óhjákvæmilega verður - bæst við tilfinningalegt tjón, sem eins og við vitum, er ómögulegt að meta í krónum og aurum. Lög á flugumferðarstjóra strax Það er ljóst að umburðarlyndi og samúð með kröfum og aðgerðum flugumferðarstjóra eru engin. Ríkissáttasemjari hefur ekki heimildir til þess að tryggja að markaðri launastefnu sé fylgt. Ef við viljum ekki að frekara tjón og truflanir verði á verðmætasköpun og þar með þjóðarhag, þá er nauðsynlegt að stjórnvöld grípi inn í þessar aðgerðir með lagasetningu. Það er algjörlega ástæðulaust og órökrétt að bíða með það. Höfundur er formaður Samtaka ferðaþjónustunnar. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Bjarnheiður Hallsdóttir Ferðamennska á Íslandi Kjaraviðræður 2023 Kjaramál Fréttir af flugi Keflavíkurflugvöllur Mest lesið Skýr stefna um málfrelsi Róbert H. Haraldsson Skoðun Lesblindir og stuðningur í skólum Snævar Ívarsson Skoðun Börn í gámaskólum á meðan bæjarskrifstofur stækka – hvar er forgangsröðin? Ásgeir Elvar Garðarsson Skoðun Skóli án aðgreiningar – fallegt orðalag en brotakennd framkvæmd Sóldís Birta Reynisdóttir Skoðun Olíuleit á Drekasvæði - tilvistarleit Halldór Reynisson Skoðun Brot sem fyrnast í höndum lögreglu – hversu mörg í viðbót? Þórhildur Gyða Arnarsdóttir Skoðun Heilsufarsmat á vinnustöðum: Góð fjárfesting í heilbrigði og vellíðan starfsfólks Gígja Valgerður Harðardóttir Skoðun Trúin á samvinnupólitík Sara Dögg Svanhildardóttir Skoðun Framtíð nemenda í Kópavogi í fyrsta sæti Halla Björg Evans Skoðun Umbætur á skólakerfinu. Hættum að ljúga. Hættum því alveg og hættum því strax Atli Harðarson Skoðun Skoðun Skoðun Lesblindir og stuðningur í skólum Snævar Ívarsson skrifar Skoðun Skóli án aðgreiningar – fallegt orðalag en brotakennd framkvæmd Sóldís Birta Reynisdóttir skrifar Skoðun Rýnt í stöðu kvenna með örorkulífeyri Huld Magnúsdóttir skrifar Skoðun Brot sem fyrnast í höndum lögreglu – hversu mörg í viðbót? Þórhildur Gyða Arnarsdóttir skrifar Skoðun Olíuleit á Drekasvæði - tilvistarleit Halldór Reynisson skrifar Skoðun Kosningar í september Guðveig Lind Eyglóardóttir skrifar Skoðun Þegar orkuöflun er sett á ís - dæmið frá Suður-Afríku Hallgrímur Óskarsson skrifar Skoðun Framtíð nemenda í Kópavogi í fyrsta sæti Halla Björg Evans skrifar Skoðun Skýr stefna um málfrelsi Róbert H. Haraldsson skrifar Skoðun Heilsufarsmat á vinnustöðum: Góð fjárfesting í heilbrigði og vellíðan starfsfólks Gígja Valgerður Harðardóttir skrifar Skoðun Munar þig um 5-7 milljónir árlega? Jón Pétur Zimzen skrifar Skoðun Keldnaland – fjölmenn hverfi í mótun Þorsteinn R. Hermannsson skrifar Skoðun Eflum traustið Helgi Áss Grétarsson,Marta Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Börn í gámaskólum á meðan bæjarskrifstofur stækka – hvar er forgangsröðin? Ásgeir Elvar Garðarsson skrifar Skoðun Hver er kjarninn í samfélagi sem selur hjarta sitt? Trausti Breiðfjörð Magnússon skrifar Skoðun Seljum börnum nikótín! Hugi Halldórsson skrifar Skoðun Sundrung á vinstri væng Jökull Sólberg Auðunsson skrifar Skoðun Þegar samfélagið missir vinnuna Hrafn Splidt Þorvaldsson skrifar Skoðun Akademískt frelsi og ókurteisi Kolbeinn H. Stefánsson skrifar Skoðun Hvar liggur ábyrgð hins fullorðna á hegðun ungmenna í samfélaginu? Rakel Guðbjörnsdóttir skrifar Skoðun Yfir hverju er verið að brosa? Árni Kristjánsson skrifar Skoðun Umbætur á skólakerfinu. Hættum að ljúga. Hættum því alveg og hættum því strax Atli Harðarson skrifar Skoðun Stjórnvöld sem fjárfestatenglar Baldur Thorlacius skrifar Skoðun Ákall til ESB-sinna: Hvar eru undanþágurnar? Einar Jóhannes Guðnason skrifar Skoðun Er ég ömurlegt foreldri ef ég segi nei við barnið mitt? Stefán Þorri Helgason skrifar Skoðun Vindorkuvæðing í skjóli nætur Kristín Helga Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Þátttökuverðlaun Þórdísar Ragnar Þór Pétursson skrifar Skoðun Fjármálaráðherra búinn að segja A Ögmundur Jónasson skrifar Skoðun Hagfræði-tilgáta ómeðtekin Karl Guðlaugsson skrifar Skoðun Ótryggt aðgengi á Veðurstofureit Friðjón R. Friðjónsson skrifar Sjá meira
Stór hluti þjóðarinnar horfir nú í forundran á framgöngu lítillar hálaunastéttar, sem hefur það á valdi sínu að loka landinu, eyjunni norður í höfum - þaðan og þangað sem fólk hefur nánast enga möguleika að ferðast, öðruvísi en með flugi. Flugið er einnig mjög mikilvægt í tengslum við annan útflutning en ferðaþjónustu, til dæmis á ferskum fiski - sem er stór þáttur í verðmætasköpun þjóðarinnar. Rangstaða eitt Kjarasamningur við flugumferðarstjóra er sá síðasti í samningalotunni sem lauk hjá stærstum hluta vinnumarkaðarins fyrir um ári síðan. Þar var vegna óstöðugs efnahagsástands samið um tiltölulega hóflega launahækkun til skamms tíma. Það hefur síðan komið á daginn að sú almenna launahækkun sem varð þá var of rífleg til að vinna gegn verðbólgu og þar með háum vöxtum. Eins og alþjóð veit, þá hafa bæði vextir og verðbólga hækkað síðastliðið ár. Flugumferðarstjórum stendur sama launahækkun til boða og allir aðrir fengu, en launakröfur þeirra eru óaðgengilegar fyrir viðsemjendur. Nú standa yfir kjarasamningsviðræður Samtaka atvinnulífsins við allan almennan vinnumarkað, þar sem markmiðið er að ganga frá langtímasamningi til að auka fyrirsjáanleika og stöðugleika í efnahagslífinu. Allir eru eru sammála um það yfirmarkmið að nauðsynlegt sé að ná niður verðbólgu og vöxtum, þar sem þannig eru mestar líkur á að auka kaupmátt að nýju, svo um munar. Þar þurfa allir að taka ábyrgð og gangast við henni. Flugumferðarstjórar láta sér þetta í léttu rúmi liggja og víkja sér þar með undan samstöðu og ábyrgð. Rangstaða tvö Ferðaþjónusta á Íslandi nálgast það nú aftur að verða langstærsta útflutningsgrein okkar Íslendinga. Hún hefur gengið í gegnum ótrúlegar hremmingar síðastliðin ár. Það var sameiginleg sýn flestra, að það væri mikilvægt að halda atvinnugreininni á lífi í gegnum faraldurinn og það hefur sýnt sig svo um munar að það var skynsamlegt fyrir þjóðarhag. Það stefndi allt í það að árið 2023 yrði fyrsta stóráfallalausa árið fyrir ferðaþjónustuna síðan árið 2018, þegar jarðhræringarnar hófust á Reykjanesi í nóvember síðastliðnum. Til að gera langa sögu stutta og einfalda, þá hafa þær haft þau áhrif að eitt stærsta og öflugasta ferðaþjónustufyrirtæki landsins hefur verið lokað í margar vikur, eftirspurn eftir ferðum til Íslands hefur dregist saman og töluverður fjöldi hefur afbókað ferðir til Íslands. Þetta þýðir að verðmætasköpun greinarinnar dregst saman og skatttekjur ríkissjóðs lækka, sem því nemur. Stjórnvöld hafa nú ákveðið að veita 100 milljónum króna í sérstakt markaðsátak til að vinna gegn þessum áhrifum og er það vel. Hins vegar má færa fyrir því sterk rök að máttur þessa átaks verði minni, ef yfir vofa stöðugar skærur og vinnustöðvanir flugumferðarstjóra. Flugumferðarstjórar hafa nú þegar valdið miklu tjóni. Beinu fjárhagslegu tjóni til dæmis flugfélaganna Icelandair og Play og farþega þeirra, sem reikna má með að hlaupi á milljörðum nú þegar. Samkvæmt áætlunum Icelandair kostar hver dagur sem aðgerðir standa yfir félagið um 250 milljónir króna og er þá tjón annarra ótalið. Þá er ómælt orðsporstjónið sem fer vaxandi í réttu hlutfalli við tímann sem þessar aðgerðir standa. Framundan eru áramótin, sem eru stór fyrir íslenska ferðaþjónustu, þegar erlendir gestir streyma til landsins til að halda upp á tímamótin. Sú búbót fyrir íslensk ferðaþjónustu og ríkissjóð er í stórhættu, verði ekki bundinn endi á aðgerðir flugumferðarstjóra. Framundan er sömuleiðis aðalbókunartímabilið fyrir næsta sumar og fréttir af átökum á vinnumarkaði á Íslandi, geta leitt til þess að fólk hugsi sig tvisvar um, áður en það kaupir ferð til Íslands. Íslensk ferðaþjónusta er búin að fá nóg af áföllum og fordæmir aðgerðir flugumferðarstjóra, sem þarna enn og aftur er úr öllum takti við umhverfið og það uppbyggingarstarf sem nú stendur yfir. Rangstaða þrjú Aðgerðir flugumferðarstjóra eru tímasettar þannig að þær hafa áhrif á ferðalög í kringum jólin - hátíð ljóss og friðar. Ef svo fer fram sem horfir, þá er stór hætta á því að þúsundir manna nái ekki á sinn áfangastað í tíma, til að eyða jólahátíðinni með ættingjum og vinum. Því gæti - ofan á fjárhagstjónið sem óhjákvæmilega verður - bæst við tilfinningalegt tjón, sem eins og við vitum, er ómögulegt að meta í krónum og aurum. Lög á flugumferðarstjóra strax Það er ljóst að umburðarlyndi og samúð með kröfum og aðgerðum flugumferðarstjóra eru engin. Ríkissáttasemjari hefur ekki heimildir til þess að tryggja að markaðri launastefnu sé fylgt. Ef við viljum ekki að frekara tjón og truflanir verði á verðmætasköpun og þar með þjóðarhag, þá er nauðsynlegt að stjórnvöld grípi inn í þessar aðgerðir með lagasetningu. Það er algjörlega ástæðulaust og órökrétt að bíða með það. Höfundur er formaður Samtaka ferðaþjónustunnar.
Börn í gámaskólum á meðan bæjarskrifstofur stækka – hvar er forgangsröðin? Ásgeir Elvar Garðarsson Skoðun
Skóli án aðgreiningar – fallegt orðalag en brotakennd framkvæmd Sóldís Birta Reynisdóttir Skoðun
Heilsufarsmat á vinnustöðum: Góð fjárfesting í heilbrigði og vellíðan starfsfólks Gígja Valgerður Harðardóttir Skoðun
Umbætur á skólakerfinu. Hættum að ljúga. Hættum því alveg og hættum því strax Atli Harðarson Skoðun
Skoðun Skóli án aðgreiningar – fallegt orðalag en brotakennd framkvæmd Sóldís Birta Reynisdóttir skrifar
Skoðun Brot sem fyrnast í höndum lögreglu – hversu mörg í viðbót? Þórhildur Gyða Arnarsdóttir skrifar
Skoðun Heilsufarsmat á vinnustöðum: Góð fjárfesting í heilbrigði og vellíðan starfsfólks Gígja Valgerður Harðardóttir skrifar
Skoðun Börn í gámaskólum á meðan bæjarskrifstofur stækka – hvar er forgangsröðin? Ásgeir Elvar Garðarsson skrifar
Skoðun Hvar liggur ábyrgð hins fullorðna á hegðun ungmenna í samfélaginu? Rakel Guðbjörnsdóttir skrifar
Skoðun Umbætur á skólakerfinu. Hættum að ljúga. Hættum því alveg og hættum því strax Atli Harðarson skrifar
Börn í gámaskólum á meðan bæjarskrifstofur stækka – hvar er forgangsröðin? Ásgeir Elvar Garðarsson Skoðun
Skóli án aðgreiningar – fallegt orðalag en brotakennd framkvæmd Sóldís Birta Reynisdóttir Skoðun
Heilsufarsmat á vinnustöðum: Góð fjárfesting í heilbrigði og vellíðan starfsfólks Gígja Valgerður Harðardóttir Skoðun
Umbætur á skólakerfinu. Hættum að ljúga. Hættum því alveg og hættum því strax Atli Harðarson Skoðun