„Í hinum fullkomna heimi myndi maður hringja í Kára og láta hann klóna nokkra talmeinafræðinga“ Elma Rut Valtýsdóttir skrifar 15. mars 2022 20:00 Talmeinafræðingurinn Linda Björk Markúsardóttir er viðmælandi í nýjasta þætti af Spjallinu með Góðvild. Spjallið með Góðvild Yfir þúsund börn eru á biðlista eftir talþjálfun hér á landi. Talmeinafræðingurinn Linda Björk Markúsdóttir segir að um sé að ræða samþættan vanda, en nú horfi þó til betri vegar eftir að heftandi ákvæði í samningi talmeinafræðinga við Sjúkratrygginga Íslands hefur verið fellt úr gildi. Talmeinafræði var ekki kennd hér á landi fyrr en árið 2010. Í dag eru um 150 talmeinafræðingar í Félagi talmeinafræðinga á Íslandi, en inni í þeirri tölu eru nemar og þeir sem komnir eru á eftirlaun. Þessi fjöldi nær þó ekki að anna eftirspurn og eru yfir þúsund börn á biðlista eftir þjónustunni. „Þetta er ofboðslega há tala og þetta er frekar samþættur vandi. Þetta var orðið svo uppsafnað þegar að námið fer í gangi hérna heima. Svo eftir því sem það útskrifast fleiri og við tölum meira fyrir okkar fólki þá verður vitundarvakningin meiri. Fólk er meira vakandi, þannig það greinast fleiri. En það er sorglegt í ljósi þess að svo greinistu og þá erum við að tala fyrir því sem heitir snemmtæk íhlutun, en svo getur viðkomandi þurft að bíða í eitt, tvö eða þrjú ár þangað til hann kemst að,“ segir Linda Björk. Fær símtöl frá grátandi ömmum Sex ára barn sem fær greiningu gæti því verið orðið níu ára þegar það kemst loksins í talþjálfun. Þar með fer afar dýrmætur tími í bið og vandinn getur orðið ennþá meiri. „Sem er náttúrlega hræðilegt og þyngra en tárum taki. Það eru stundum grátandi ömmur sem hringja í mig, finna mig bara í símaskránni og spyrja hvort það sé ekki eitthvað sem ég geti gert. Þess vegna er svo dásamlegt að það sé allavega verið að vinna í þessu. Það eru átján í náminu núna og það er verið að vinna í því að stækka markaðinn til þess að það sé hægt að bæta við fleirum,“ en mikil nýliðun er nú í faginu. Frá árinu 2017 hafði verið ákvæði í samningi talmeinafræðinga við Sjúkratryggingar Íslands sem hafði afar heftandi áhrif á starf talmeinafræðinga og biðlistar lengdust. Talmeinafræðingar fengu ekki vinnu „Það sem gerist er að það kemur klausa inn í samninginn sem kveður á um það að talmeinafræðingur verði að vera með tveggja og hálfs árs starfsreynslu áður en hann kemst á samning við sjúkratryggingar,“ en með þessu má segja að það hafi verið lokað fyrir nýliðun í greininni. „Borgin og sveitarfélög voru ekki að ráða og talmeinafræðingar gátu því ekki fengið vinnu við að aðstoða öll þessi börn sem voru að bíða, nema að rukka foreldrana eða aðstandendur alveg upp í rjáfur, sem er alveg fáránleg staða.“ Eftir mikla baráttu var ákvæðið tekið út og segir Linda að nú horfi til betri vegar. Ekki samasemmerki á milli þess að geta ekki tjáð sig og að hafa ekkert að segja „Það hefur verið mikil vinna í gangi. Barnamálaráðherra hefur til dæmis í sínu góða starfi lagt mikla og ríka áherslu á að færa þjónustuna meira í nærumhverfið. Auðvitað ætti með réttu að vera talmeinafræðingur í hverjum einasta skóla á hverju einasta skólastigi á Íslandi. Og þegar við erum að tala um skóla eins og til dæmis Klettaskóla, þá þyrftu þeir að vera nægilega margir til þess að sinna því.“ „Í hinum fullkomna heimi þá myndi maður bara hringja eitt símtal í Kára og láta hann klóna nokkra talmeinafræðinga.“ Linda bendir á að þó svo að nú sé hægt að fara í það að vinda ofan af biðlistanum, þá sé á sama tíma að bætast á hann. Nú þurfi að ráðast í allsherjar endurskoðun og forgangsröðun í faginu. Auka þurfi almenna fræðslu og ráðgjöf til þess að foreldrar, kennarar og aðrir aðstandendur geti unnið með börnunum á meðan þau bíða eftir talþjálfun. „Mér finnst mjög mikilvægt að fólk hafi það í huga að þó svo að einhver geti ekki tjáð sig, þá er það ekki þar með sagt að viðkomandi hafi ekkert að segja.“ Hér að neðan má hlusta á viðtalið við Lindu í heild sinni. Klippa: Spjallið með Góðvild - Linda Björk Markúsardóttir Börn og uppeldi Heilbrigðismál Spjallið með Góðvild Tengdar fréttir Ósanngjarnt að ógreindir fái ekki þjónustu við hæfi „Gallinn á Íslandi er smæðin okkar,“ segir Hans Tómas Björnsson yfirlæknir í klínískri erfðafræði á Landspítalanum. Hann segir að erlendis sé auðvelt að búa til göngudeildir fyrir ákveðna sjúkdóma eða sjúkdómahópa. 1. mars 2022 13:16 Gefa þau skilaboð að hreyfihamlaðir eigi bara að vera á gömlum bílum „Að mínu mati þarf að taka það kerfi alveg í gegn frá A til Ö, það er bara spurning hver vill taka þann bolta,“ segir Bergur Þorri Benjamínsson formaður Sjálfsbjargar um bifreiðastyrki, til dæmis fyrir einstaklinga sem þurfa að nota hjólastól. 16. febrúar 2022 18:00 „Kennarar þurfa fleiri sérfræðinga inn í kennslustofuna“ „Mér leið alltaf vel í grunnskóla, leið alltaf vel í skólanum og fannst kennarastarfið vera merkilegasta og mikilvægasta starf í heimi og stefndi alltaf á að verða kennari,“ segir Kolbrún G. Þorsteinsdóttir kennari og lýðheilsufræðingur. 3. febrúar 2022 15:35 Mest lesið Skúli hannaði hof fyrir Grímu Lífið Eyðir afmælisdegi dótturinnar í fasteignadeilur Lífið Fann nýjan tilgang í kjölfar lömunar í kraftlyftingum Lífið Eini dagurinn sem hægt er að fara upp í Gróttuvita Lífið Tóku hlé í miðju hlaupi til að halda tónleika Lífið Krakkatía vikunnar: Menning, bangsar og líffæri Lífið Veggjadans á Hörpu og snyrtivörur úr sælgæti Lífið Geggjaðar gellur í gæsun Grímu Thorarensen Lífið Serena Williams opnar sig um notkun þyngdarstjórnunarlyfja Lífið Bjargaði lífi systur sinnar ellefu ára gömul Lífið Fleiri fréttir Tóku hlé í miðju hlaupi til að halda tónleika Skúli hannaði hof fyrir Grímu Fann nýjan tilgang í kjölfar lömunar í kraftlyftingum Eyðir afmælisdegi dótturinnar í fasteignadeilur Eini dagurinn sem hægt er að fara upp í Gróttuvita Krakkatía vikunnar: Menning, bangsar og líffæri Veggjadans á Hörpu og snyrtivörur úr sælgæti Miklar tilfinningar og mikil stemning í Reykjavíkurmaraþoninu Serena Williams opnar sig um notkun þyngdarstjórnunarlyfja Fréttatía vikunnar: Svíþjóð, sektir og vextir Bjargaði lífi systur sinnar ellefu ára gömul Níu ástæður fyrir því að stunda morgunkynlíf Bragðgóðar kalkúnabollur í kókos og límónusósu Hörður Björgvin kom Móeiði á óvart HAF-hjónin breyta vídjóleigu í bakarí Ari og Helga Lilja flytja á milli glæsihúsa í Garðabæ Mamman grét, eiginmaðurinn fraus en Veru var létt Innlit í nýtt svefnhólfahótel við Hverfisgötu Millie Bobby Brown og Bongiovi hafa ættleitt stúlku Fullkomið og fór langt fram úr væntingum Þungarokkstjarna lést í mótorhjólaslysi Lil Nas X handtekinn og vistaður á sjúkrahúsi Fjögurra daga Njáluhátíð sett á Hvolsvelli í kvöld Tvö maraþon eftir af sex: Úr þoku í sól, misörlátir ferðamenn og hálendið kvatt „Sjúllaður“ sítrónu og jarðaberja næturgrautur Draumadís Þórhildar og Hjalta komin í heiminn Svona verður dagskráin á Menningarnótt Breskur auðkýfingur brjálaður og norsku kafararnir of dýrir Nafn sonarins innblásið af Frakklandi Súrrealískt þegar Jay Leno vinkaði fjölskyldunni á Facetime Sjá meira
Talmeinafræði var ekki kennd hér á landi fyrr en árið 2010. Í dag eru um 150 talmeinafræðingar í Félagi talmeinafræðinga á Íslandi, en inni í þeirri tölu eru nemar og þeir sem komnir eru á eftirlaun. Þessi fjöldi nær þó ekki að anna eftirspurn og eru yfir þúsund börn á biðlista eftir þjónustunni. „Þetta er ofboðslega há tala og þetta er frekar samþættur vandi. Þetta var orðið svo uppsafnað þegar að námið fer í gangi hérna heima. Svo eftir því sem það útskrifast fleiri og við tölum meira fyrir okkar fólki þá verður vitundarvakningin meiri. Fólk er meira vakandi, þannig það greinast fleiri. En það er sorglegt í ljósi þess að svo greinistu og þá erum við að tala fyrir því sem heitir snemmtæk íhlutun, en svo getur viðkomandi þurft að bíða í eitt, tvö eða þrjú ár þangað til hann kemst að,“ segir Linda Björk. Fær símtöl frá grátandi ömmum Sex ára barn sem fær greiningu gæti því verið orðið níu ára þegar það kemst loksins í talþjálfun. Þar með fer afar dýrmætur tími í bið og vandinn getur orðið ennþá meiri. „Sem er náttúrlega hræðilegt og þyngra en tárum taki. Það eru stundum grátandi ömmur sem hringja í mig, finna mig bara í símaskránni og spyrja hvort það sé ekki eitthvað sem ég geti gert. Þess vegna er svo dásamlegt að það sé allavega verið að vinna í þessu. Það eru átján í náminu núna og það er verið að vinna í því að stækka markaðinn til þess að það sé hægt að bæta við fleirum,“ en mikil nýliðun er nú í faginu. Frá árinu 2017 hafði verið ákvæði í samningi talmeinafræðinga við Sjúkratryggingar Íslands sem hafði afar heftandi áhrif á starf talmeinafræðinga og biðlistar lengdust. Talmeinafræðingar fengu ekki vinnu „Það sem gerist er að það kemur klausa inn í samninginn sem kveður á um það að talmeinafræðingur verði að vera með tveggja og hálfs árs starfsreynslu áður en hann kemst á samning við sjúkratryggingar,“ en með þessu má segja að það hafi verið lokað fyrir nýliðun í greininni. „Borgin og sveitarfélög voru ekki að ráða og talmeinafræðingar gátu því ekki fengið vinnu við að aðstoða öll þessi börn sem voru að bíða, nema að rukka foreldrana eða aðstandendur alveg upp í rjáfur, sem er alveg fáránleg staða.“ Eftir mikla baráttu var ákvæðið tekið út og segir Linda að nú horfi til betri vegar. Ekki samasemmerki á milli þess að geta ekki tjáð sig og að hafa ekkert að segja „Það hefur verið mikil vinna í gangi. Barnamálaráðherra hefur til dæmis í sínu góða starfi lagt mikla og ríka áherslu á að færa þjónustuna meira í nærumhverfið. Auðvitað ætti með réttu að vera talmeinafræðingur í hverjum einasta skóla á hverju einasta skólastigi á Íslandi. Og þegar við erum að tala um skóla eins og til dæmis Klettaskóla, þá þyrftu þeir að vera nægilega margir til þess að sinna því.“ „Í hinum fullkomna heimi þá myndi maður bara hringja eitt símtal í Kára og láta hann klóna nokkra talmeinafræðinga.“ Linda bendir á að þó svo að nú sé hægt að fara í það að vinda ofan af biðlistanum, þá sé á sama tíma að bætast á hann. Nú þurfi að ráðast í allsherjar endurskoðun og forgangsröðun í faginu. Auka þurfi almenna fræðslu og ráðgjöf til þess að foreldrar, kennarar og aðrir aðstandendur geti unnið með börnunum á meðan þau bíða eftir talþjálfun. „Mér finnst mjög mikilvægt að fólk hafi það í huga að þó svo að einhver geti ekki tjáð sig, þá er það ekki þar með sagt að viðkomandi hafi ekkert að segja.“ Hér að neðan má hlusta á viðtalið við Lindu í heild sinni. Klippa: Spjallið með Góðvild - Linda Björk Markúsardóttir
Börn og uppeldi Heilbrigðismál Spjallið með Góðvild Tengdar fréttir Ósanngjarnt að ógreindir fái ekki þjónustu við hæfi „Gallinn á Íslandi er smæðin okkar,“ segir Hans Tómas Björnsson yfirlæknir í klínískri erfðafræði á Landspítalanum. Hann segir að erlendis sé auðvelt að búa til göngudeildir fyrir ákveðna sjúkdóma eða sjúkdómahópa. 1. mars 2022 13:16 Gefa þau skilaboð að hreyfihamlaðir eigi bara að vera á gömlum bílum „Að mínu mati þarf að taka það kerfi alveg í gegn frá A til Ö, það er bara spurning hver vill taka þann bolta,“ segir Bergur Þorri Benjamínsson formaður Sjálfsbjargar um bifreiðastyrki, til dæmis fyrir einstaklinga sem þurfa að nota hjólastól. 16. febrúar 2022 18:00 „Kennarar þurfa fleiri sérfræðinga inn í kennslustofuna“ „Mér leið alltaf vel í grunnskóla, leið alltaf vel í skólanum og fannst kennarastarfið vera merkilegasta og mikilvægasta starf í heimi og stefndi alltaf á að verða kennari,“ segir Kolbrún G. Þorsteinsdóttir kennari og lýðheilsufræðingur. 3. febrúar 2022 15:35 Mest lesið Skúli hannaði hof fyrir Grímu Lífið Eyðir afmælisdegi dótturinnar í fasteignadeilur Lífið Fann nýjan tilgang í kjölfar lömunar í kraftlyftingum Lífið Eini dagurinn sem hægt er að fara upp í Gróttuvita Lífið Tóku hlé í miðju hlaupi til að halda tónleika Lífið Krakkatía vikunnar: Menning, bangsar og líffæri Lífið Veggjadans á Hörpu og snyrtivörur úr sælgæti Lífið Geggjaðar gellur í gæsun Grímu Thorarensen Lífið Serena Williams opnar sig um notkun þyngdarstjórnunarlyfja Lífið Bjargaði lífi systur sinnar ellefu ára gömul Lífið Fleiri fréttir Tóku hlé í miðju hlaupi til að halda tónleika Skúli hannaði hof fyrir Grímu Fann nýjan tilgang í kjölfar lömunar í kraftlyftingum Eyðir afmælisdegi dótturinnar í fasteignadeilur Eini dagurinn sem hægt er að fara upp í Gróttuvita Krakkatía vikunnar: Menning, bangsar og líffæri Veggjadans á Hörpu og snyrtivörur úr sælgæti Miklar tilfinningar og mikil stemning í Reykjavíkurmaraþoninu Serena Williams opnar sig um notkun þyngdarstjórnunarlyfja Fréttatía vikunnar: Svíþjóð, sektir og vextir Bjargaði lífi systur sinnar ellefu ára gömul Níu ástæður fyrir því að stunda morgunkynlíf Bragðgóðar kalkúnabollur í kókos og límónusósu Hörður Björgvin kom Móeiði á óvart HAF-hjónin breyta vídjóleigu í bakarí Ari og Helga Lilja flytja á milli glæsihúsa í Garðabæ Mamman grét, eiginmaðurinn fraus en Veru var létt Innlit í nýtt svefnhólfahótel við Hverfisgötu Millie Bobby Brown og Bongiovi hafa ættleitt stúlku Fullkomið og fór langt fram úr væntingum Þungarokkstjarna lést í mótorhjólaslysi Lil Nas X handtekinn og vistaður á sjúkrahúsi Fjögurra daga Njáluhátíð sett á Hvolsvelli í kvöld Tvö maraþon eftir af sex: Úr þoku í sól, misörlátir ferðamenn og hálendið kvatt „Sjúllaður“ sítrónu og jarðaberja næturgrautur Draumadís Þórhildar og Hjalta komin í heiminn Svona verður dagskráin á Menningarnótt Breskur auðkýfingur brjálaður og norsku kafararnir of dýrir Nafn sonarins innblásið af Frakklandi Súrrealískt þegar Jay Leno vinkaði fjölskyldunni á Facetime Sjá meira
Ósanngjarnt að ógreindir fái ekki þjónustu við hæfi „Gallinn á Íslandi er smæðin okkar,“ segir Hans Tómas Björnsson yfirlæknir í klínískri erfðafræði á Landspítalanum. Hann segir að erlendis sé auðvelt að búa til göngudeildir fyrir ákveðna sjúkdóma eða sjúkdómahópa. 1. mars 2022 13:16
Gefa þau skilaboð að hreyfihamlaðir eigi bara að vera á gömlum bílum „Að mínu mati þarf að taka það kerfi alveg í gegn frá A til Ö, það er bara spurning hver vill taka þann bolta,“ segir Bergur Þorri Benjamínsson formaður Sjálfsbjargar um bifreiðastyrki, til dæmis fyrir einstaklinga sem þurfa að nota hjólastól. 16. febrúar 2022 18:00
„Kennarar þurfa fleiri sérfræðinga inn í kennslustofuna“ „Mér leið alltaf vel í grunnskóla, leið alltaf vel í skólanum og fannst kennarastarfið vera merkilegasta og mikilvægasta starf í heimi og stefndi alltaf á að verða kennari,“ segir Kolbrún G. Þorsteinsdóttir kennari og lýðheilsufræðingur. 3. febrúar 2022 15:35