Svikatólið krónan Ole Anton Bieltvedt skrifar 28. júní 2017 07:00 Ég hef fjallað nokkuð um það síðustu mánuði, hvernig krónan, vegna smæðar sinnar og óstöðugleika, hefur valdið landi og þjóð hverju fárinu á fætur öðru. Frá 1950 munu gengisfellingar vera 40. Ótrúleg hörmungarsaga, sem hefur bitnað heiftarlega á fyrirtækjum og fjölskyldum landsins. 2008 fór um helmingur fyrirtækja landsins yfir um, og tugþúsundir fjölskyldna lentu í neyð og volæði vegna hruns krónunnar. En, áfram er haldið, eins og ekkert hafi í skorizt. Eitt er það, að krónan sveiflist upp og niður, eins og smáfley á opnu úthafi, og afskræmi þannig tekjur og gjöld landsmanna, annað er, hvað gerast myndi, ef stríð brytist út á Kóreuskaga, ófriðurinn í Mið-Austurlöndum blossaði upp – Bandaríkjunum og Rússum lenti þar saman – eða Trump tæki í gikkinn. Banka- og fjármálakreppan gerði ekki mikil boð á undan sér, ekki varð við gosið í Eyjafjallajökli ráðið og árás illræðismanna á World Trade Center kom eins og elding úr heiðskíru lofti. Veður geta því skipast skjótt í lofti á sviði alþjóðastjórnmála, öryggismála og þar með efnahagsmála. Það er því gríðarlega mikið öryggisatriði, að við Íslendingar komum peningamálum okkar í traustan, stöðugan og áreiðanlegan farveg. Við erum Evrópubúar, og það er engin leið betri eða traustari fyrir okkur, en að taka upp evruna, eins og 14 smáþjóðir Evrópu hafa gert. Evran er stöðugasti gjaldmiðill heims, og hún myndi tryggja okkur lágmarksvexti. Hún myndi auðvelda verðsamanburð og efla verðsamkeppni. Hún myndi opna dyrnar fyrir alþjóðleg verzlunar- og þjónustufyrirtæki, sem myndi lækka verð og bæta þjónustu. Menn og fyrirtæki myndu loks vita, hvar þau stæðu og hvers væri að vænta. Menn gætu keypt íbúð og borgað hana bara einu sinni, í stað mörgum sinnum vegna okurvaxta. Ég hef haldið, að ráðamenn landsins hafi hangið í krónunni af einhverri tilfinningalegri þráhyggju; af einhverri misskilinni þjóðernishyggju. Slíkt er vitaskuld út í hött, því að gjaldmiðill er bara verkfæri eða tæki í peningakerfi. Það eru krónur víða. Mér brá því í brún – fékk smá áfall, þó taugasterkur teljist – þegar ég sá viðtal við forsætisráðherra á Eyjunni þann 8. júní. Björn Ingi spurði Bjarna þá um krónuna. „Hún verður áfram næstu árin,“ var svarið. Og, svo kom skýringin, sem var nokkurn veginn þessi: Hérlendis knýja launþegar fram launahækkanir, sem ekki standast fyrir atvinnuveitendur og ríkið, kannske 10% á ári, og verður þá að leiðrétta þetta með gengi krónunnar. M.ö.o. forsætisráðherra sagði umbúðalaust, að hafa verði krónuna, svo að hægt sé að brengla og breyta gerðum kjarasamningum, eftir þörfum atvinnuveganna og stöðu ríkisfjármála, sem auðvitað þýðir, að kjarasamningar eru bara óþarfa leikaraskapur; nánast sandkassaleikur. Hér kom þá loks skýringin á væntumþykju stjórnvalda á krónunni og á því dauðahaldi, sem þau halda í hana; hún er svikatól til að breyta og ógilda kjarasamninga. Ekki gott mál það, og ekki veit ég, hvað Ragnar Þór og Gylfi Arnbjörnsson segja um þetta. VASK á ferðaþjónustu bar líka á góma. Hér kom skondin saga: Þegar unnið var að frumvarpinu um hækkun VASKs á ferðaþjónustu, úr 11% í 22,5%, var gengið 112 í Bandaríkjadal (forsætisráðherra vildi auðvitað ekki taka sér „evru“ í munn). En þegar frumvarpið var tilbúið, var krónan komin í 100; hafði hækkað um 10%. Þetta þýddi það, að álögurnar á ferðaþjónustu hefðu orðið helmingi hærri, en meiningin hafði verið. Þess vegna yrði að skoða þetta upp á nýtt. Þarna sannaðist, að krónan getur líka komið í bakið á beztu vinum og forsvarsmönnum sínum. Þar kom vel á vonda. Ekki kom fram hjá forsætisráðherra, hvernig íslenzk ferðaþjónusta hefði átt að vinna með 22,5% VASKi meðan samkeppnisferðaþjónusta í öðrum Evrópulöndum vinnur að meðaltali með 9,8%. Spennandi væri að fá skýringu á því, en sennilega kemur hún seint. Höfundur er alþjóðlegur kaupsýslumaður. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Birtist í Fréttablaðinu Ole Anton Bieltvedt Mest lesið Þjónn, það er bakslag í beinasoðinu mínu Hlédís Maren Guðmundsdóttir Skoðun Þöggun, hroki og afneitun voru móttökur Samfylkingarinnar til okkar Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir Skoðun Kvöld sem er ekki bara fyrir börnin Alicja Lei Skoðun Er loftslagskvíðinn horfinn? Sonja Huld Guðjónsdóttir Skoðun Aðförin að einkabílnum eða bara meira frelsi? Kristín Hrefna Halldórsdóttir Skoðun Hagsmunir flugrekstrar á Íslandi eru miklir Jóhannes Bjarni Guðmundsson Skoðun Refsa fyrst, spyrja svo? Jakob Frímann Magnússon Skoðun Málið er dautt (A Modest Proposal) Skoðun Börn eiga ekki heima í fangelsi Tótla I. Sæmundsdóttir Skoðun Er yfirvöldum alveg sama um fólk á bifhjólum? Njáll Gunnlaugsson Skoðun Skoðun Skoðun Vísindin geta læknað krabbamein en ekki grænmetissafar og kaffistólpípur Dögg Guðmundsdóttir,Guðrún Nanna Egilsdóttir,Vilborg Kolbrún Vilmundardóttir skrifar Skoðun Þöggun, hroki og afneitun voru móttökur Samfylkingarinnar til okkar Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir skrifar Skoðun Er yfirvöldum alveg sama um fólk á bifhjólum? Njáll Gunnlaugsson skrifar Skoðun Ekki mamman í hópnum - leiðtoginn í hópnum Katrín Ásta Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Rannsóknarnefnd styrjalda Gunnar Einarsson skrifar Skoðun Börn eiga ekki heima í fangelsi Tótla I. Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Aðförin að einkabílnum eða bara meira frelsi? Kristín Hrefna Halldórsdóttir skrifar Skoðun Kvöld sem er ekki bara fyrir börnin Alicja Lei skrifar Skoðun Verkakonur samtímans – og nýtt skeið í kvennabaráttu! Guðrún Margrét Guðmundsdóttir,Aleksandra Leonardsdóttir skrifar Skoðun Málið er dautt (A Modest Proposal) skrifar Skoðun Femínísk utanríkisstefna: aukin samstaða og aðgerðir Guillaume Bazard skrifar Skoðun Hagsmunir flugrekstrar á Íslandi eru miklir Jóhannes Bjarni Guðmundsson skrifar Skoðun Þjónn, það er bakslag í beinasoðinu mínu Hlédís Maren Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Samhljómur á meðal ÍSÍ og Íslandsspila um endursköpun spilaumhverfisins Ingvar Örn Ingvarsson skrifar Skoðun Kvennabarátta á tímum bakslags Tatjana Latinovic skrifar Skoðun Líttupp - ertu að missa af einhverju? Skúli Bragi Geirdal skrifar Skoðun Betri hellir, stærri kylfur? Ingvar Þóroddsson skrifar Skoðun Er loftslagskvíðinn horfinn? Sonja Huld Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Okur fákeppni og ofurvextir halda uppi verðbólgu Þorsteinn Sæmundsson skrifar Skoðun Óverjandi framkoma við fyrirtæki Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Viljum við læra af sögunni eða endurtaka hana? Arndís Anna Kristínardóttir Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Réttlæti hins sterka. Þegar vitleysan í dómsal slær allt út Jörgen Ingimar Hansson skrifar Skoðun Sameiginlegt sundkort fyrir höfuðborgarsvæðið – löngu tímabært Þórdís Lóa Þórhallsdóttir skrifar Skoðun Frá Peking 1995 til 2025: Samstarf, framþróun og ný heimsskipan Karl Héðinn Kristjánsson skrifar Skoðun Ástarsvik ein tegund ofbeldis gegn eldra fólki Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Lítil bleik slaufa kemur miklu til leiðar Halla Þorvaldsdóttir skrifar Skoðun Fræ menntunar – frá Froebel til Jung Kristín Magdalena Ágústsdóttir skrifar Skoðun 1500 vanvirk ungmenni í Reykjavík Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Hvað eiga kaffihúsin á 18. öld á Englandi og gervigreind sameiginlegt? Stefán Atli Rúnarsson skrifar Skoðun Að hafa trú á samfélaginu Hjálmar Bogi Hafliðason skrifar Sjá meira
Ég hef fjallað nokkuð um það síðustu mánuði, hvernig krónan, vegna smæðar sinnar og óstöðugleika, hefur valdið landi og þjóð hverju fárinu á fætur öðru. Frá 1950 munu gengisfellingar vera 40. Ótrúleg hörmungarsaga, sem hefur bitnað heiftarlega á fyrirtækjum og fjölskyldum landsins. 2008 fór um helmingur fyrirtækja landsins yfir um, og tugþúsundir fjölskyldna lentu í neyð og volæði vegna hruns krónunnar. En, áfram er haldið, eins og ekkert hafi í skorizt. Eitt er það, að krónan sveiflist upp og niður, eins og smáfley á opnu úthafi, og afskræmi þannig tekjur og gjöld landsmanna, annað er, hvað gerast myndi, ef stríð brytist út á Kóreuskaga, ófriðurinn í Mið-Austurlöndum blossaði upp – Bandaríkjunum og Rússum lenti þar saman – eða Trump tæki í gikkinn. Banka- og fjármálakreppan gerði ekki mikil boð á undan sér, ekki varð við gosið í Eyjafjallajökli ráðið og árás illræðismanna á World Trade Center kom eins og elding úr heiðskíru lofti. Veður geta því skipast skjótt í lofti á sviði alþjóðastjórnmála, öryggismála og þar með efnahagsmála. Það er því gríðarlega mikið öryggisatriði, að við Íslendingar komum peningamálum okkar í traustan, stöðugan og áreiðanlegan farveg. Við erum Evrópubúar, og það er engin leið betri eða traustari fyrir okkur, en að taka upp evruna, eins og 14 smáþjóðir Evrópu hafa gert. Evran er stöðugasti gjaldmiðill heims, og hún myndi tryggja okkur lágmarksvexti. Hún myndi auðvelda verðsamanburð og efla verðsamkeppni. Hún myndi opna dyrnar fyrir alþjóðleg verzlunar- og þjónustufyrirtæki, sem myndi lækka verð og bæta þjónustu. Menn og fyrirtæki myndu loks vita, hvar þau stæðu og hvers væri að vænta. Menn gætu keypt íbúð og borgað hana bara einu sinni, í stað mörgum sinnum vegna okurvaxta. Ég hef haldið, að ráðamenn landsins hafi hangið í krónunni af einhverri tilfinningalegri þráhyggju; af einhverri misskilinni þjóðernishyggju. Slíkt er vitaskuld út í hött, því að gjaldmiðill er bara verkfæri eða tæki í peningakerfi. Það eru krónur víða. Mér brá því í brún – fékk smá áfall, þó taugasterkur teljist – þegar ég sá viðtal við forsætisráðherra á Eyjunni þann 8. júní. Björn Ingi spurði Bjarna þá um krónuna. „Hún verður áfram næstu árin,“ var svarið. Og, svo kom skýringin, sem var nokkurn veginn þessi: Hérlendis knýja launþegar fram launahækkanir, sem ekki standast fyrir atvinnuveitendur og ríkið, kannske 10% á ári, og verður þá að leiðrétta þetta með gengi krónunnar. M.ö.o. forsætisráðherra sagði umbúðalaust, að hafa verði krónuna, svo að hægt sé að brengla og breyta gerðum kjarasamningum, eftir þörfum atvinnuveganna og stöðu ríkisfjármála, sem auðvitað þýðir, að kjarasamningar eru bara óþarfa leikaraskapur; nánast sandkassaleikur. Hér kom þá loks skýringin á væntumþykju stjórnvalda á krónunni og á því dauðahaldi, sem þau halda í hana; hún er svikatól til að breyta og ógilda kjarasamninga. Ekki gott mál það, og ekki veit ég, hvað Ragnar Þór og Gylfi Arnbjörnsson segja um þetta. VASK á ferðaþjónustu bar líka á góma. Hér kom skondin saga: Þegar unnið var að frumvarpinu um hækkun VASKs á ferðaþjónustu, úr 11% í 22,5%, var gengið 112 í Bandaríkjadal (forsætisráðherra vildi auðvitað ekki taka sér „evru“ í munn). En þegar frumvarpið var tilbúið, var krónan komin í 100; hafði hækkað um 10%. Þetta þýddi það, að álögurnar á ferðaþjónustu hefðu orðið helmingi hærri, en meiningin hafði verið. Þess vegna yrði að skoða þetta upp á nýtt. Þarna sannaðist, að krónan getur líka komið í bakið á beztu vinum og forsvarsmönnum sínum. Þar kom vel á vonda. Ekki kom fram hjá forsætisráðherra, hvernig íslenzk ferðaþjónusta hefði átt að vinna með 22,5% VASKi meðan samkeppnisferðaþjónusta í öðrum Evrópulöndum vinnur að meðaltali með 9,8%. Spennandi væri að fá skýringu á því, en sennilega kemur hún seint. Höfundur er alþjóðlegur kaupsýslumaður.
Þöggun, hroki og afneitun voru móttökur Samfylkingarinnar til okkar Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir Skoðun
Skoðun Vísindin geta læknað krabbamein en ekki grænmetissafar og kaffistólpípur Dögg Guðmundsdóttir,Guðrún Nanna Egilsdóttir,Vilborg Kolbrún Vilmundardóttir skrifar
Skoðun Þöggun, hroki og afneitun voru móttökur Samfylkingarinnar til okkar Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir skrifar
Skoðun Verkakonur samtímans – og nýtt skeið í kvennabaráttu! Guðrún Margrét Guðmundsdóttir,Aleksandra Leonardsdóttir skrifar
Skoðun Samhljómur á meðal ÍSÍ og Íslandsspila um endursköpun spilaumhverfisins Ingvar Örn Ingvarsson skrifar
Skoðun Viljum við læra af sögunni eða endurtaka hana? Arndís Anna Kristínardóttir Gunnarsdóttir skrifar
Skoðun Sameiginlegt sundkort fyrir höfuðborgarsvæðið – löngu tímabært Þórdís Lóa Þórhallsdóttir skrifar
Skoðun Frá Peking 1995 til 2025: Samstarf, framþróun og ný heimsskipan Karl Héðinn Kristjánsson skrifar
Skoðun Hvað eiga kaffihúsin á 18. öld á Englandi og gervigreind sameiginlegt? Stefán Atli Rúnarsson skrifar
Þöggun, hroki og afneitun voru móttökur Samfylkingarinnar til okkar Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir Skoðun