Gervigreind: Hraðall þekkingar – en ekki gallalaus Sigvaldi Einarsson skrifar 12. febrúar 2025 13:00 Aðgengi að þekkingu hefur aldrei verið jafn mikið og í dag. Með gervigreind getum við aflað upplýsinga, dýpkað sérfræðiþekkingu og tekið upplýstar ákvarðanir á áður óþekktum hraða. En þrátt fyrir möguleikana sem tæknin býður upp á, er mikilvægt að nota hana á ábyrgan hátt og með gagnrýnu hugarfari. Gervigreind er ekki óskeikul Þótt gervigreind veiti aðgang að miklu magni upplýsinga, þarf að hafa í huga að hún er ekki fullkomin: Hún getur gefið rangar eða úreltar upplýsingar. Niðurstöður byggja á þeim gögnum sem hún hefur verið þjálfuð á og endurspegla ekki endilega nýjustu staðreyndir. Hún getur búið til sannfærandi en villandi svör. Stundum framleiðir hún röng svör sem virðast rétt („hallucinations“). Hún skilur ekki samhengi á mannlegan hátt. Hún vinnur úr gögnum en hefur hvorki dómgreind né innsæi. Þetta undirstrikar nauðsyn þess að staðfesta niðurstöður með áreiðanlegum heimildum og beita gagnrýnni hugsun. Gervigreind eykur aðgengi að þekkingu Þrátt fyrir takmarkanir er gervigreind eitt öflugasta tækið til að læra, þróast og halda sér upplýstum. Aukin almenn þekking Upplýsingar sem áður voru aðeins aðgengilegar sérfræðingum eru nú innan seilingar allra. Námsefni og fræðsluefni er aðgengilegt hvenær sem er, hvar sem er. Sérfræðiþekking dýpkar hraðar Fagfólk getur notað gervigreind til að greina gögn, þróa nýjar lausnir og fylgjast með nýjustu rannsóknum. Fyrirtæki nýta hana til að bæta ákvarðanatöku, þjónustu og nýsköpun. Gervigreind og menntun framtíðarinnar Menntakerfið stendur frammi fyrir byltingu þar sem gervigreind getur sérsniðið nám að hverjum nemanda og aukið skilning með myndrænum og gagnvirkum útskýringum. Hvaða hæfni þarf unga fólkið okkar að hafa? Til að nýta tækifærin sem gervigreind skapar þurfa nemendur að rækta eftirfarandi hæfni: Gagnrýnin hugsun – Að kunna að efast um upplýsingar, sannreyna heimildir og skilja hvernig gervigreind vinnur úr gögnum. Sköpunargleði – Að nýta tæknina til að finna nýjar lausnir og þróa nýjar hugmyndir. Siðferðileg dómgreind – Að skilja ábyrgðina sem fylgir notkun gervigreindar og taka upplýstar ákvarðanir. Aðlögunarhæfni – Að vera tilbúinn til að læra og þróast í síbreytilegum heimi. Samskiptahæfni – Þrátt fyrir aukna sjálfvirkni skiptir mannleg samskiptafærni enn miklu máli. Ef við viljum að ungt fólk verði ekki aðeins neytendur gervigreindar heldur leiðtogar í nýtingu hennar, verðum við að leggja áherslu á þessa hæfni í menntakerfinu. Gervigreind í daglegu lífi Að vera upplýstur þýðir ekki aðeins að afla sér nýrrar þekkingar – það þýðir einnig að geta túlkað og metið upplýsingar á réttan hátt. Með gervigreind getur hver einstaklingur: Fylgst með nýjustu rannsóknum og þróun á sínu sviði. Bætt sig í starfi með stöðugri færniþróun. Túlka upplýsingar á gagnrýninn og meðvitaðan hátt. Ný tækifæri – en líka ábyrgð Við berum öll ábyrgð á því hvernig við nýtum gervigreind. Þótt tæknin sé öflug, þarf ávallt að sannreyna niðurstöður og nota hana á skynsamlegan hátt. Ísland hefur einstakt tækifæri til að vera leiðandi í notkun gervigreindar í menntun og atvinnulífi. Með skýrri stefnu og framsækinni nálgun getum við tryggt að tæknin nýtist samfélaginu sem best. Hvernig nýtir þú gervigreind til að auka þína þekkingu? Nú er rétti tíminn til að tileinka sér tæknina. Hvort sem þú ert nemandi, sérfræðingur eða áhugamaður um ákveðið svið, er gervigreind eitt öflugasta tækið sem völ er á. En mundu: það er ekki nóg að fá svör – mikilvægt er að spyrja réttu spurninganna og meta upplýsingarnar á gagnrýninn hátt. Höfundur er MBA nemadi hjá Akademias og gervigreindarfræðingur. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Gervigreind Sigvaldi Einarsson Mest lesið Gleðibankinn er tómur Jóna Hrönn Bolladóttir,Bjarni Karlsson Skoðun Ísland úr Eurovision 2026 Sædís Ósk Arnbjargardóttir Skoðun Ísland hafnar mótorhjólum Arnar Þór Hafsteinsson Skoðun Fokk jú Austurland Kristján Ingimarsson Skoðun Hver ber ábyrgð á Karlanetinu? Kjartan Ragnarsson,Védís Drótt Cortez Skoðun Þegar hjálpin verður fjarlæg – upplifun mín úr heilbrigðiskerfinu Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir Skoðun Ríkisstjórnin svíkur öryrkja sem eru búsettir erlendis Jón Frímann Jónsson Skoðun Þrjú tonn af sandi Guðmunda G. Guðmundsdóttir Skoðun Hvað er að marka ríkisstjórn sem segir eitt en gerir annað? Jóhannes Þór Skúlason Skoðun Getur heilbrigðisþjónustu verið á heimsmælikvarða án nýrra krabbameinslyfja? Halla Þorvaldsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Skinka og sígarettur Rósa Líf Darradóttir skrifar Skoðun Skamm! (-sýni) Kristján Fr. Friðbertsson skrifar Skoðun Fatlað fólk er miklu meira en tölur í excel skjali Ágústa Arna Sigurdórsdóttir skrifar Skoðun Hvað er að marka ríkisstjórn sem segir eitt en gerir annað? Jóhannes Þór Skúlason skrifar Skoðun Þegar fjárlögin vinna gegn markmiðinu Sigurður Ingi Jóhannsson skrifar Skoðun Ríkisstjórnin svíkur öryrkja sem eru búsettir erlendis Jón Frímann Jónsson skrifar Skoðun Getur heilbrigðisþjónustu verið á heimsmælikvarða án nýrra krabbameinslyfja? Halla Þorvaldsdóttir skrifar Skoðun Ísland hafnar mótorhjólum Arnar Þór Hafsteinsson skrifar Skoðun Skýrslufargan: mikið skrifað, lítið lesið og lítið gert Gunnar Salvarsson skrifar Skoðun Opið bréf til heilbrigðisráðherra: Brýn þörf á heildstæðum lausnum fyrir heilbrigðisþjónustu á Norðurlandi Sunna Hlín Jóhannesdóttir skrifar Skoðun Álafosskvos – verndarsvæði í byggð Regína Ásvaldsdóttir skrifar Skoðun Þrjú tonn af sandi Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Ísland úr Eurovision 2026 Sædís Ósk Arnbjargardóttir skrifar Skoðun Fokk jú Austurland Kristján Ingimarsson skrifar Skoðun Ný þjóðaröryggisstefna Bandaríkjanna Arnór Sigurjónsson skrifar Skoðun Gleðibankinn er tómur Jóna Hrönn Bolladóttir,Bjarni Karlsson skrifar Skoðun Þegar hjálpin verður fjarlæg – upplifun mín úr heilbrigðiskerfinu Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir skrifar Skoðun Hver ber ábyrgð á Karlanetinu? Kjartan Ragnarsson,Védís Drótt Cortez skrifar Skoðun Biðsalur dauðans eða aftökustaður á heiði? Davíð Bergmann skrifar Skoðun ,,Friðardúfan“ Pútín Gunnar Hólmsteinn Ársælsson skrifar Skoðun Nýsköpunarátak fyrir framtíð Íslands Þórarinn Ingi Pétursson skrifar Skoðun Það sem við skuldum hvort öðru Jónas Már Torfason skrifar Skoðun Fjárfestum í mannréttindafræðslu Vala Karen Viðarsdóttir,Pétur Hjörvar Þorkelsson skrifar Skoðun Sakavottorðið og ég Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Stór orð – litlar efndir Bryndís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Skattlagning mótorhjóla: Órökstudd gjaldtaka sem skapar ranglæti og hvetur til undanskota Gunnlaugur Karlsson skrifar Skoðun Netið er ekki öruggt Sunna Elvira Þorkelsdóttir skrifar Skoðun Meirihluti bæjarstjórnar Hafnarfjarðar á villigötum Stefán Már Gunnlaugsson skrifar Skoðun Valkvæð tilvitnun í Feneyjanefndina Hjörtur J Guðmundsson skrifar Skoðun Mótorhjólin úti – Fjórhjólin inni Njáll Gunnlaugsson skrifar Sjá meira
Aðgengi að þekkingu hefur aldrei verið jafn mikið og í dag. Með gervigreind getum við aflað upplýsinga, dýpkað sérfræðiþekkingu og tekið upplýstar ákvarðanir á áður óþekktum hraða. En þrátt fyrir möguleikana sem tæknin býður upp á, er mikilvægt að nota hana á ábyrgan hátt og með gagnrýnu hugarfari. Gervigreind er ekki óskeikul Þótt gervigreind veiti aðgang að miklu magni upplýsinga, þarf að hafa í huga að hún er ekki fullkomin: Hún getur gefið rangar eða úreltar upplýsingar. Niðurstöður byggja á þeim gögnum sem hún hefur verið þjálfuð á og endurspegla ekki endilega nýjustu staðreyndir. Hún getur búið til sannfærandi en villandi svör. Stundum framleiðir hún röng svör sem virðast rétt („hallucinations“). Hún skilur ekki samhengi á mannlegan hátt. Hún vinnur úr gögnum en hefur hvorki dómgreind né innsæi. Þetta undirstrikar nauðsyn þess að staðfesta niðurstöður með áreiðanlegum heimildum og beita gagnrýnni hugsun. Gervigreind eykur aðgengi að þekkingu Þrátt fyrir takmarkanir er gervigreind eitt öflugasta tækið til að læra, þróast og halda sér upplýstum. Aukin almenn þekking Upplýsingar sem áður voru aðeins aðgengilegar sérfræðingum eru nú innan seilingar allra. Námsefni og fræðsluefni er aðgengilegt hvenær sem er, hvar sem er. Sérfræðiþekking dýpkar hraðar Fagfólk getur notað gervigreind til að greina gögn, þróa nýjar lausnir og fylgjast með nýjustu rannsóknum. Fyrirtæki nýta hana til að bæta ákvarðanatöku, þjónustu og nýsköpun. Gervigreind og menntun framtíðarinnar Menntakerfið stendur frammi fyrir byltingu þar sem gervigreind getur sérsniðið nám að hverjum nemanda og aukið skilning með myndrænum og gagnvirkum útskýringum. Hvaða hæfni þarf unga fólkið okkar að hafa? Til að nýta tækifærin sem gervigreind skapar þurfa nemendur að rækta eftirfarandi hæfni: Gagnrýnin hugsun – Að kunna að efast um upplýsingar, sannreyna heimildir og skilja hvernig gervigreind vinnur úr gögnum. Sköpunargleði – Að nýta tæknina til að finna nýjar lausnir og þróa nýjar hugmyndir. Siðferðileg dómgreind – Að skilja ábyrgðina sem fylgir notkun gervigreindar og taka upplýstar ákvarðanir. Aðlögunarhæfni – Að vera tilbúinn til að læra og þróast í síbreytilegum heimi. Samskiptahæfni – Þrátt fyrir aukna sjálfvirkni skiptir mannleg samskiptafærni enn miklu máli. Ef við viljum að ungt fólk verði ekki aðeins neytendur gervigreindar heldur leiðtogar í nýtingu hennar, verðum við að leggja áherslu á þessa hæfni í menntakerfinu. Gervigreind í daglegu lífi Að vera upplýstur þýðir ekki aðeins að afla sér nýrrar þekkingar – það þýðir einnig að geta túlkað og metið upplýsingar á réttan hátt. Með gervigreind getur hver einstaklingur: Fylgst með nýjustu rannsóknum og þróun á sínu sviði. Bætt sig í starfi með stöðugri færniþróun. Túlka upplýsingar á gagnrýninn og meðvitaðan hátt. Ný tækifæri – en líka ábyrgð Við berum öll ábyrgð á því hvernig við nýtum gervigreind. Þótt tæknin sé öflug, þarf ávallt að sannreyna niðurstöður og nota hana á skynsamlegan hátt. Ísland hefur einstakt tækifæri til að vera leiðandi í notkun gervigreindar í menntun og atvinnulífi. Með skýrri stefnu og framsækinni nálgun getum við tryggt að tæknin nýtist samfélaginu sem best. Hvernig nýtir þú gervigreind til að auka þína þekkingu? Nú er rétti tíminn til að tileinka sér tæknina. Hvort sem þú ert nemandi, sérfræðingur eða áhugamaður um ákveðið svið, er gervigreind eitt öflugasta tækið sem völ er á. En mundu: það er ekki nóg að fá svör – mikilvægt er að spyrja réttu spurninganna og meta upplýsingarnar á gagnrýninn hátt. Höfundur er MBA nemadi hjá Akademias og gervigreindarfræðingur.
Þegar hjálpin verður fjarlæg – upplifun mín úr heilbrigðiskerfinu Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir Skoðun
Getur heilbrigðisþjónustu verið á heimsmælikvarða án nýrra krabbameinslyfja? Halla Þorvaldsdóttir Skoðun
Skoðun Getur heilbrigðisþjónustu verið á heimsmælikvarða án nýrra krabbameinslyfja? Halla Þorvaldsdóttir skrifar
Skoðun Opið bréf til heilbrigðisráðherra: Brýn þörf á heildstæðum lausnum fyrir heilbrigðisþjónustu á Norðurlandi Sunna Hlín Jóhannesdóttir skrifar
Skoðun Þegar hjálpin verður fjarlæg – upplifun mín úr heilbrigðiskerfinu Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir skrifar
Skoðun Skattlagning mótorhjóla: Órökstudd gjaldtaka sem skapar ranglæti og hvetur til undanskota Gunnlaugur Karlsson skrifar
Þegar hjálpin verður fjarlæg – upplifun mín úr heilbrigðiskerfinu Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir Skoðun
Getur heilbrigðisþjónustu verið á heimsmælikvarða án nýrra krabbameinslyfja? Halla Þorvaldsdóttir Skoðun