Við höfum alltaf val – hvað velur þú? Hildur Inga Magnadóttir skrifar 10. janúar 2023 17:01 Lífið er ein stór áskorun sem samanstendur af ótal hindrunum. Þær geta verið stórar og smáar og óhjákvæmilega munu þær taka sinn toll af okkur. Það er ótal margt sem við getum ekki haft stjórn á í lífi okkar, til dæmis því sem gerst hefur í fortíðinni, hvað framtíðin ber í skauti sér eða skoðanir og hegðun annarra. Enginn veit hvað morgundagurinn mun færa þér eða hvað gerist næst. Lífið er hverfullt, fyndið, ósanngjarnt, erfitt, skemmtilegt og stundum höfum við lítið um framvindu lífshlaupsins okkar að segja. Verkefnin fáum við í hendurnar og við spilum úr þeim spilum sem okkur voru gefin. Það sem við hins vegar getum haft stjórn á í hringiðu lífsins eru til dæmis okkar eigin markmið, hvernig við tölum við okkur sjálf, hvort og hvernig mörk við setjum, hvert við beinum orkunni okkar, hugsanir og eigin hegðun og hvernig við tökumst á við hindranir. Þó að aðstæður geti verið krefjandi er gott að minna sig á að við höfum, þrátt fyrir allt, val um það hvernig við lítum á lífið og tökumst á við það. Viðhorf og hugarfar hafa áhrif á allt sem við gerum í lífinu, daglegar athafnir, hvernig einstaklingar við erum og hvernig við tökumst á við stór og smá verkefni lífsins. Viðhorf og hugarfar okkar stýrist m.a. af líðan, þeim atburðum sem við höfum gengið í gegnum, hvernig við lítum á okkur sjálf og á hvaða hátt við túlkum aðstæður eða einstaklinga. - Könnumst við ekki flest við að finnast aðrir verða skemmtilegri og vingjarnlegri þegar okkur sjálfum líður vel? - Könnumst við ekki líka flest við að við pirrum okkur frekar á asnaganginum í honum Sigga í næsta húsi eða að aulunum í umferðinni fer að fjölga þegar við erum illa fyrirkölluð, ósátt við okkur sjálf eða líður illa? Veruleikinn í kringum okkur er nefnilega spegilmynd af okkur sjálfum. Við sjáum það sem við viljum sjá og túlkum það sem við viljum túlka. Skoðum dæmi um krefjandi aðstæður: Þú eignast barn sem glímir við alvarleg veikindi. Þær hugmyndir sem þú hefur til foreldrahlutverksins koma sér vel fyrir á dökkgráu skýi í kollinum á þér og smám saman svífur það lengra og lengra í burtu þar til það hefur algjörlega horfið úr augsýn. Tækifærin til að nýta þekkinguna sem þú hafðir aflað þér um það að vera nýbakað foreldri eru nánast engin. Líf barnsins getur hangið á bláþræði og umönnun þess er algjörlega í höndum fagfólks – þú leggur allt þitt traust á það. Þú hefur enga stjórn á aðstæðum og hefur varla séð það svartara. Á þínum dimmustu stöðum og í mest krefjandi aðstæðum lífsins hefur þú val. Þú þarft að aðlagast breyttum veruleika – hvaða viðhorf og hugarfar tileinkar þú þér? Í aðstæðum sem þessum er auðvelt að finnast lífið ósanngjarnt og að maður hafi á einhvern hátt brugðist barninu sínu. Það er skiljanlegt að á erfiðustu stundum manns sé erfitt að draga jákvæðnina upp úr verkfæratöskunni. Það er samt hægt ef maður tekur ákvörðun um það og vinnur statt og stöðugt að því að hafa jákvæðni að leiðarljósi þó að hún geti dottið af og til niður á botn töskunnar. Jákvætt hugarfar getur aðstoðað okkur að sjá ljósa punkta þegar myrkur ríkir í kringum okkur og innra með okkur. Í stað þess að einblína á það sem illa gengur, að allt sé erfitt og ósanngjarnt (sem það vissulega er í mörgum aðstæðum), er áherslan færð yfir á litlu hlutina eða sigrana. Þeir geta nefnilega verið ótal margir ef við bara leyfum okkur að opna augun og líta á aðstæður frá öðrum sjónarhornum. Þegar margir ljósir punktar koma saman fara þeir smám saman að lýsa skærar og hafa áhrif á birtustigið innra með okkur Við getum þó auðvitað ekki verið jákvæð og glöð alla daga, alltaf. Það getur og jafnvel vill enginn. Allar tilfinningar eiga rétt á sér, tilfinningar sem veita okkur gleði, lífsfyllingu og ánægju, tilfinningar sem eru sársaukafullar, vekja hræðslu og depurð og allt þar á milli. Við erum mennsk og við upplifum sveiflur í líðan. Við getum samt sem áður tileinkað okkur jákvæð viðhorf og hugarfar heilt yfir sem getur auðveldað okkur lífið og mögulega gert það örlítið skemmtilegra. Hugurinn er eins og aðrir vöðvar, hann þarf að þjálfa og því mikilvægt að við minnum okkur á að ekkert gerist á einni nóttu. Fyrsta skrefið í breytingum á hugarfari er að taka ákvörðun. Ákvörðunin eða breytingin sem um ræðir þarf að hafa einhverja þýðingu fyrir okkur, skipta okkur einhverju máli. Svo hefst æfingaferlið – að prófa sig áfram, taka eftir því hvað gerist, gera mistök, læra af mistökunum en fyrst og fremst ekki gefast upp og halda áfram að gera okkar besta. Við erum öll ólík og engin ein leið er rétt þegar við ráðumst í hugarfarsbreytingu. Verum forvitin um hugarfarið okkar og spyrjum okkur að því hvernig við getum hugsað hlutina á nýjan hátt og fundið alla litlu sigrana í allskonar aðstæðum. Það er alltaf svigrúm til að vaxa og þroskast ef við bara höfum trú á því. Höfundur er doktorsnemi, foreldra- og uppeldisráðgjafi og markþjálfi hjá Heilsu- og sálfræðiþjónustunni. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Hildur Inga Magnadóttir Mest lesið Þegar móðir mín kvaddi okkur fyrir einu ári síðan í dag Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun Þegar ómennskan vitnar í lög Bubbi Morthens Skoðun Davíð Oddsson stendur ekki við eigin ritsjórnarstefnu - Þolir og birtir ekki gagnrýni á eigin skrif Ole Anton Bieltvedt Skoðun Framlengjum séreignarleiðina til að vernda heimilin Vilhjálmur Hilmarsson Skoðun Álit Einhverfupaunksins um ABA meðferð og kennslu á Íslandi Sigrún Ósk Stefánsdóttir Skoðun Líf án ótta og gjöfin í andlegri vakningu Birna Guðný Björnsdóttir Skoðun Áherslur ráðherra skipta máli Heimir Örn Árnason Skoðun Búðu til pláss – fyrir öll börn Birna Þórarinsdóttir Skoðun Snúum hjólunum áfram Andrés Ingi Jónsson Skoðun Viðskiptaþvinganir gegn Ísrael Steinunn Þóra Árnadóttir Skoðun Skoðun Skoðun Viðskiptaþvinganir gegn Ísrael Steinunn Þóra Árnadóttir skrifar Skoðun Áherslur ráðherra skipta máli Heimir Örn Árnason skrifar Skoðun Snúum hjólunum áfram Andrés Ingi Jónsson skrifar Skoðun Búðu til pláss – fyrir öll börn Birna Þórarinsdóttir skrifar Skoðun Davíð Oddsson stendur ekki við eigin ritsjórnarstefnu - Þolir og birtir ekki gagnrýni á eigin skrif Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Framlengjum séreignarleiðina til að vernda heimilin Vilhjálmur Hilmarsson skrifar Skoðun Líf án ótta og gjöfin í andlegri vakningu Birna Guðný Björnsdóttir skrifar Skoðun Kenningar úr gildi svo að kirkjan þarf að komast á annað stig Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Dansaðu vindur Berglind Ósk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Þessi stórskrítnu norm í óbarnvænu samfélagi Sólveig María Svavarsdóttir skrifar Skoðun Um vaxtahækkanir og verð á hveiti Haukur Skúlason skrifar Skoðun Öryggi byggir á mönnun og launum Jórunn Frímannsdóttir skrifar Skoðun Álit Einhverfupaunksins um ABA meðferð og kennslu á Íslandi Sigrún Ósk Stefánsdóttir skrifar Skoðun Mammon hefur náð lífeyrissjóðum á sitt band Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Forgangsorkan verður ekki skert Tinna Traustadóttir skrifar Skoðun Umhyggja - hvað er það? Árný Ingvarsdóttir skrifar Skoðun „Við höfðum öll rangt fyrir okkur“ Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Akureyrarbær greiðir götu kvennaathvarfs á Akureyri eins og kostur er Ásthildur Sturludóttir skrifar Skoðun Þegar móðir mín kvaddi okkur fyrir einu ári síðan í dag Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar Skoðun Íþróttahreyfingin og gerviverktaka Ástþór Jón Ragnheiðarson skrifar Skoðun Tölum um tilfinningar Amanda Ásdís Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Óttinn við íslensku rafkrónuna Birna Guðný Björnsdóttir skrifar Skoðun Áskorun til Sjúkratrygginga Íslands – hugsum í lausnum Björn Bjarki Þorsteinsson skrifar Skoðun Afnemum launamisrétti Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Skoðun Hvað hefur Ísland gert? Katla Þorvaldsdóttir skrifar Skoðun Viðhorf almennings og neytenda til sjálfbærnimála fyrirtækja og stofnana skiptir miklu máli Soffía Sigurgeirsdóttir,Trausti Haraldsson skrifar Skoðun Ýmislegt um rafmagnsbíla og reiðhjól Valur Elli Valsson skrifar Skoðun Taugatýpísk forréttindi Mamiko Dís Ragnarsdóttir skrifar Skoðun Hver er ég og hvert er ég að fara? Ellý Tómasdóttir skrifar Skoðun Þeir borga sem nota! Tómas Kristjánsson skrifar Sjá meira
Lífið er ein stór áskorun sem samanstendur af ótal hindrunum. Þær geta verið stórar og smáar og óhjákvæmilega munu þær taka sinn toll af okkur. Það er ótal margt sem við getum ekki haft stjórn á í lífi okkar, til dæmis því sem gerst hefur í fortíðinni, hvað framtíðin ber í skauti sér eða skoðanir og hegðun annarra. Enginn veit hvað morgundagurinn mun færa þér eða hvað gerist næst. Lífið er hverfullt, fyndið, ósanngjarnt, erfitt, skemmtilegt og stundum höfum við lítið um framvindu lífshlaupsins okkar að segja. Verkefnin fáum við í hendurnar og við spilum úr þeim spilum sem okkur voru gefin. Það sem við hins vegar getum haft stjórn á í hringiðu lífsins eru til dæmis okkar eigin markmið, hvernig við tölum við okkur sjálf, hvort og hvernig mörk við setjum, hvert við beinum orkunni okkar, hugsanir og eigin hegðun og hvernig við tökumst á við hindranir. Þó að aðstæður geti verið krefjandi er gott að minna sig á að við höfum, þrátt fyrir allt, val um það hvernig við lítum á lífið og tökumst á við það. Viðhorf og hugarfar hafa áhrif á allt sem við gerum í lífinu, daglegar athafnir, hvernig einstaklingar við erum og hvernig við tökumst á við stór og smá verkefni lífsins. Viðhorf og hugarfar okkar stýrist m.a. af líðan, þeim atburðum sem við höfum gengið í gegnum, hvernig við lítum á okkur sjálf og á hvaða hátt við túlkum aðstæður eða einstaklinga. - Könnumst við ekki flest við að finnast aðrir verða skemmtilegri og vingjarnlegri þegar okkur sjálfum líður vel? - Könnumst við ekki líka flest við að við pirrum okkur frekar á asnaganginum í honum Sigga í næsta húsi eða að aulunum í umferðinni fer að fjölga þegar við erum illa fyrirkölluð, ósátt við okkur sjálf eða líður illa? Veruleikinn í kringum okkur er nefnilega spegilmynd af okkur sjálfum. Við sjáum það sem við viljum sjá og túlkum það sem við viljum túlka. Skoðum dæmi um krefjandi aðstæður: Þú eignast barn sem glímir við alvarleg veikindi. Þær hugmyndir sem þú hefur til foreldrahlutverksins koma sér vel fyrir á dökkgráu skýi í kollinum á þér og smám saman svífur það lengra og lengra í burtu þar til það hefur algjörlega horfið úr augsýn. Tækifærin til að nýta þekkinguna sem þú hafðir aflað þér um það að vera nýbakað foreldri eru nánast engin. Líf barnsins getur hangið á bláþræði og umönnun þess er algjörlega í höndum fagfólks – þú leggur allt þitt traust á það. Þú hefur enga stjórn á aðstæðum og hefur varla séð það svartara. Á þínum dimmustu stöðum og í mest krefjandi aðstæðum lífsins hefur þú val. Þú þarft að aðlagast breyttum veruleika – hvaða viðhorf og hugarfar tileinkar þú þér? Í aðstæðum sem þessum er auðvelt að finnast lífið ósanngjarnt og að maður hafi á einhvern hátt brugðist barninu sínu. Það er skiljanlegt að á erfiðustu stundum manns sé erfitt að draga jákvæðnina upp úr verkfæratöskunni. Það er samt hægt ef maður tekur ákvörðun um það og vinnur statt og stöðugt að því að hafa jákvæðni að leiðarljósi þó að hún geti dottið af og til niður á botn töskunnar. Jákvætt hugarfar getur aðstoðað okkur að sjá ljósa punkta þegar myrkur ríkir í kringum okkur og innra með okkur. Í stað þess að einblína á það sem illa gengur, að allt sé erfitt og ósanngjarnt (sem það vissulega er í mörgum aðstæðum), er áherslan færð yfir á litlu hlutina eða sigrana. Þeir geta nefnilega verið ótal margir ef við bara leyfum okkur að opna augun og líta á aðstæður frá öðrum sjónarhornum. Þegar margir ljósir punktar koma saman fara þeir smám saman að lýsa skærar og hafa áhrif á birtustigið innra með okkur Við getum þó auðvitað ekki verið jákvæð og glöð alla daga, alltaf. Það getur og jafnvel vill enginn. Allar tilfinningar eiga rétt á sér, tilfinningar sem veita okkur gleði, lífsfyllingu og ánægju, tilfinningar sem eru sársaukafullar, vekja hræðslu og depurð og allt þar á milli. Við erum mennsk og við upplifum sveiflur í líðan. Við getum samt sem áður tileinkað okkur jákvæð viðhorf og hugarfar heilt yfir sem getur auðveldað okkur lífið og mögulega gert það örlítið skemmtilegra. Hugurinn er eins og aðrir vöðvar, hann þarf að þjálfa og því mikilvægt að við minnum okkur á að ekkert gerist á einni nóttu. Fyrsta skrefið í breytingum á hugarfari er að taka ákvörðun. Ákvörðunin eða breytingin sem um ræðir þarf að hafa einhverja þýðingu fyrir okkur, skipta okkur einhverju máli. Svo hefst æfingaferlið – að prófa sig áfram, taka eftir því hvað gerist, gera mistök, læra af mistökunum en fyrst og fremst ekki gefast upp og halda áfram að gera okkar besta. Við erum öll ólík og engin ein leið er rétt þegar við ráðumst í hugarfarsbreytingu. Verum forvitin um hugarfarið okkar og spyrjum okkur að því hvernig við getum hugsað hlutina á nýjan hátt og fundið alla litlu sigrana í allskonar aðstæðum. Það er alltaf svigrúm til að vaxa og þroskast ef við bara höfum trú á því. Höfundur er doktorsnemi, foreldra- og uppeldisráðgjafi og markþjálfi hjá Heilsu- og sálfræðiþjónustunni.
Davíð Oddsson stendur ekki við eigin ritsjórnarstefnu - Þolir og birtir ekki gagnrýni á eigin skrif Ole Anton Bieltvedt Skoðun
Skoðun Davíð Oddsson stendur ekki við eigin ritsjórnarstefnu - Þolir og birtir ekki gagnrýni á eigin skrif Ole Anton Bieltvedt skrifar
Skoðun Álit Einhverfupaunksins um ABA meðferð og kennslu á Íslandi Sigrún Ósk Stefánsdóttir skrifar
Skoðun Akureyrarbær greiðir götu kvennaathvarfs á Akureyri eins og kostur er Ásthildur Sturludóttir skrifar
Skoðun Viðhorf almennings og neytenda til sjálfbærnimála fyrirtækja og stofnana skiptir miklu máli Soffía Sigurgeirsdóttir,Trausti Haraldsson skrifar
Davíð Oddsson stendur ekki við eigin ritsjórnarstefnu - Þolir og birtir ekki gagnrýni á eigin skrif Ole Anton Bieltvedt Skoðun