Félag atvinnurekenda og fríverslunarsamningur við Bretland Erna Bjarnadóttir skrifar 8. júní 2021 20:01 Framkvæmdastjóri Félags atvinnurekenda (FA) fer mikinn þessa dagana vegna kynningar utanríkisráðherra á samningsdrögum að nýjum fríverslunarsamningi við Bretland. Í langri fréttatilkynningu FA um samningsdrögin eru hlutirnir málaðir sterkum litum. Enn og aftur rennur framkvæmdastjórinn til á svellinu, en það er ekki í fyrsta skipti. En svellið er nú hálla en oft áður ekki síst vegna valkvæðrar frelsisástar FA í málefnum fríverslunar. Verða einstakar fullyrðingar framkvæmdastjórans hér gerðar að umtalsefni. Hagsmunir íslensks landbúnaðar fyrir borð bornir Við gerð fríverslunarsamnings þarf að taka tillit til margra samverkandi þátta. Þannig þarf að liggja fyrir hagsmunamat um það hverjir eru undirliggjandi hagsmunir íslensks atvinnulífs. Sama hagsmunamat er unnið af hálfu breskra stjórnvalda hvað varðar breskt atvinnulíf. Á samningafundum birtast svo hinar eiginlegu samningsafstöður ríkjanna og sameiginleg niðurstaða aðila birtist að lokum í texta fríverslunarsamnings. Þegar um er að ræða einstaka vöruflokka, s.s. landbúnaðarvörur, þarf að komast að málamiðlun enda framleiða báðar þjóðirnar landbúnaðarvörur. Ljóst má vera að íslenskur markaður með landbúnaðarvörur, sem er einn sá minnsti í heimi, má sín lítils samanborið við breskan markað með landbúnaðarvörur, einn sá stærsti í Evrópu. Af þessum ástæðum er ákveðin málamiðlun nauðsynleg. Svo virðist sem að hún hafi náðst, t.d. veitir Ísland heimild til innflutnings á 30 tonnum af ost frá Bretlandi. Í ljósi stöðunnar sem fyrir er þá er þessi heimild eðli málsins samkvæmt mikil og mun valda íslenskum bændum enn meiri búsifjum. Áður hefur höfundur þessarar greinar bent á að íslensk stjórnvöld gengu á sínum tíma lengra en norsk stjórnvöld þegar koma gerð samnings milli Íslands og ESB um landbúnaðarvörur þar á meðal osta. Samningurinn nú bætir þar enn um „betur“. Í öllu falli er ljóst að fullyrðingar FA um að „…tækifæri til að útvíkka fríverslun með búvörur við Bretland hafi … glatast“ eru fjarstæðukenndar. Það er beinlínis rangt að halda því fram að það sé t.d. hagur mjólkurframleiðenda að fá aukna tollkvóta fyrir undanrennuduft gegn því að gefa eftir 120 tonn af ostamarkaði hér á landi í staðinn. Slíkt stenst enga skoðun þegar horft er til heildarhagsmuna mjólkurframleiðenda. Frekari ráðgjöf FA í þessu efni er vinsamlega afþökkuð. FA hefur beinar upplýsingar af samningafundum Athygli vekur að FA fullyrðir að Bretar hafi viljað meiri fríverslun. Í fréttatilkynningunni segir: „Það er ljóst að bresk stjórnvöld höfðu áhuga á að auka talsvert fríverslun með búvörur. Þau buðu umtalsverða aukningu á tollfrjálsum innflutningskvóta fyrir undanrennuduft sem hefði átt að vera augljóst hagsmunamál fyrir íslenskra mjólkurbænda og -framleiðenda [...] Bretar fóru á móti fram á aukna tollkvóta fyrir osta og kjötvörur, miklu minni að umfangi en þeir tollkvótar sem Íslandi stóðu til boða.“ Hér er ljóst að FA hefur fengið nákvæmar upplýsingar um hvað gerðist í samningaviðræðum Íslands og Bretlands. Hvaðan hefur FA fengið þær upplýsingar? Þessar fullyrðingar FA vekja upp margar spurningar – ekki síst í ljósi þess að FA hefur sakað hagsmunaaðila í landbúnaði að hafa skipt sér af samningaviðræðunum. Ljóst er að hagsmunaaðilar í landbúnaði eru nú að lesa það hverjar kröfur breskra stjórnvalda voru í samningaviðræðunum – og það af heimasíðu FA! Svo virðist sem að FA hafi fengið mun meiri upplýsingar um samningaviðræðurnar heldur en nokkurn tíma hagsmunaaðilar í landbúnaði. Það virðist þá hafa farist fyrir að upplýsa FA einnig um að hagsmunir íslensks landbúnaðar í formi aukinna innflutningsheimilda á mjólkurvörum væru betur tryggðir með því að veita markaðsaðgang fyrir aðrar vörur eins og smjör í stað osta. Til þessa hefur hins vegar verið lítill áhugi á því meðal viðsemjenda okkar í fríverslunarviðræðum líkt og sýndi sig nú. Um blindu Félags atvinnurekanda fyrir innflutningi Í fréttatilkynningu FA er því haldið fram að andstaða hagsmunaaðila í landbúnaði hafi blindað menn fyrir tækifærunum. Þessari fullyrðingu er fylgt eftir með furðulegri umfjöllun um markað fyrir undanrennuduft. Þessi umfjöllun er alger markleysa. Í fréttatilkynningunni er enn fremur vísað til þess að samningurinn við ESB staðfesti vaxandi andstöðu hagsmunaafla í landbúnaði við að „leyfa vindum fríverslunar og samkeppni að blása.“ Sannleikurinn er hins vegar miklu fremur sá að þeir fríverslunar- og tollasamningar sem gerðir hafa verið undanfarin ár, fyrst og fremst við ESB þar til nú við Bretland, hafa farið hér um eins og stormur. Ekki einasta nema tollfrjálsir kvótar t.d. fyrir osta um og yfir 10% af heildarmarkaði, sem er fáheyrt í samanburði við önnur lönd, heldur virðast landamærin hripleka þegar kemur að innflutningi á mörgum búvörum. Þetta hefur komið fram í endurskoðun skattyfirvalda á innflutningi t.d. á blómum, í minnisblöðum fjármála- og efnahagsráðuneytisins, í meðförum alþingis og loks ekki síst í bréfum sem Skatturinn sendir sjálfur til innflytjenda. Það er lágmarks krafa að þessu sé komið til samræmis við ákvæði þegar gerða milliríkjasamninga og tollalög áður en svo mikið sem hugmyndir um að halda lengra eru reifaðar. Þessi samningur við Bretland nú er hrein aukning á tollfrjálsum kvótum sem hafa skilað sér hingað til lands væntanlega með „vindum fríverslunar og samkeppni“. Fordæmalaus aðgangur FA að samningaviðræðum Að lokum verður ekki hjá því komist að vísa fullyrðingum FA um að Bændasamtökin hafi verið umsagnaraðili um fríverslunarsamninginn til föðurhúsanna. Eins og hér hefur verið farið yfir þá virðist FA hafa haft fordæmalausan aðgang að upplýsingum um hvað fór á milli samninganefnda Íslands og Bretlands. Þessi aðkoma sérhagsmuna, félagsmanna FA, er fordæmalaus og á kostnað almennra viðskiptahagsmuni Íslands í samningaviðræðunum. Það mál verður að rannsaka sérstaklega á næstu misserum. Höfundur er hagfræðingur og verkefnastjóri hjá Mjólkursamsölunni. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Erna Bjarnadóttir Landbúnaður Utanríkismál Skattar og tollar Mest lesið Vorstjarnan hans Gunnars Smára? Guðbergur Egill Eyjólfsson Skoðun „Fáum við einkunn fyrir þetta?“ Hulda Dögg Proppé Skoðun Ofurgróði sjávarútvegs? – Hættið að afvegaleiða! Elliði Vignisson Skoðun Hrossakjöt, hroki og hleypidómar Kristján Logason Skoðun Að byggja upp á Bakka Hjálmar Bogi Hafliðason Skoðun Laun kvenna og karla í aðildarfélögum ASÍ og BSRB árið 2024 Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir Skoðun Sjávarútvegur er undirstöðuatvinnuvegur – ekki einangruð tekjulind Kristinn Karl Brynjarsson Skoðun Fiskeldi og samfélagsábyrgð Eyjólfur Ármannsson Skoðun Pólitískt raunsæi og utanríkisstefna Íslands Ragnar Anthony Antonsson Gambrell Skoðun Rafbíllinn er ekki bara umhverfisvænn – hann er líka hagkvæmari Óskar Páll Þorgilsson Skoðun Skoðun Skoðun „Þú verður aldrei nóg“ - Ástæður þess að kerfið bregst innflytjendum Ian McDonald skrifar Skoðun Rafbíllinn er ekki bara umhverfisvænn – hann er líka hagkvæmari Óskar Páll Þorgilsson skrifar Skoðun Ofurgróði sjávarútvegs? – Hættið að afvegaleiða! Elliði Vignisson skrifar Skoðun Laun kvenna og karla í aðildarfélögum ASÍ og BSRB árið 2024 Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar Skoðun „Fáum við einkunn fyrir þetta?“ Hulda Dögg Proppé skrifar Skoðun Hrossakjöt, hroki og hleypidómar Kristján Logason skrifar Skoðun Sjávarútvegur er undirstöðuatvinnuvegur – ekki einangruð tekjulind Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Að byggja upp á Bakka Hjálmar Bogi Hafliðason skrifar Skoðun Fiskeldi og samfélagsábyrgð Eyjólfur Ármannsson skrifar Skoðun Pólitískt raunsæi og utanríkisstefna Íslands Ragnar Anthony Antonsson Gambrell skrifar Skoðun Vorstjarnan hans Gunnars Smára? Guðbergur Egill Eyjólfsson skrifar Skoðun Fylgið fór vegna fullveldismáls Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Er Ísrael ennþá útvalin þjóð Guðs? Ómar Torfason skrifar Skoðun Flokkurinn hans Gunnars Smára? Guðbergur Egill Eyjólfsson skrifar Skoðun Raforkuverð: Stórnotendur og almenningur Ingvar Júlíus Baldursson skrifar Skoðun Hætt við að hækka ekki skatta á almenning Bryndís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Skattafíkn í skjóli réttlætis: Tímavélin stillt á 2012 Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Hver borgar brúsann? Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Hvers vegna berðu kross? Hrafnhildur Sigurðardóttir skrifar Skoðun Þannig gerum við þetta? Ísak Ernir Kristinsson skrifar Skoðun Stærsta framfaraskref í námsmati íslenskra barna í áratugi Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Skoðun Falleinkunn skólakerfis? Helga Þórisdóttir skrifar Skoðun Þjónusta sem gleður – skilar sér beint í kassann Margrét Reynisdóttir skrifar Skoðun Hvar er auðlindarentan? Birta Karen Tryggvadóttir skrifar Skoðun Miðflokkurinn – Rödd skynseminnar í borginni Ómar Már Jónsson skrifar Skoðun Virði barna og ungmenna Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Sættir þú þig við þetta? Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Alþingi gleymir aftur fötluðum börnum Lúðvík Júlíusson skrifar Skoðun Lægri gjöld, fleiri tækifæri Bragi Bjarnason skrifar Skoðun Tölum um stóra valdaframsalsmálið Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Sjá meira
Framkvæmdastjóri Félags atvinnurekenda (FA) fer mikinn þessa dagana vegna kynningar utanríkisráðherra á samningsdrögum að nýjum fríverslunarsamningi við Bretland. Í langri fréttatilkynningu FA um samningsdrögin eru hlutirnir málaðir sterkum litum. Enn og aftur rennur framkvæmdastjórinn til á svellinu, en það er ekki í fyrsta skipti. En svellið er nú hálla en oft áður ekki síst vegna valkvæðrar frelsisástar FA í málefnum fríverslunar. Verða einstakar fullyrðingar framkvæmdastjórans hér gerðar að umtalsefni. Hagsmunir íslensks landbúnaðar fyrir borð bornir Við gerð fríverslunarsamnings þarf að taka tillit til margra samverkandi þátta. Þannig þarf að liggja fyrir hagsmunamat um það hverjir eru undirliggjandi hagsmunir íslensks atvinnulífs. Sama hagsmunamat er unnið af hálfu breskra stjórnvalda hvað varðar breskt atvinnulíf. Á samningafundum birtast svo hinar eiginlegu samningsafstöður ríkjanna og sameiginleg niðurstaða aðila birtist að lokum í texta fríverslunarsamnings. Þegar um er að ræða einstaka vöruflokka, s.s. landbúnaðarvörur, þarf að komast að málamiðlun enda framleiða báðar þjóðirnar landbúnaðarvörur. Ljóst má vera að íslenskur markaður með landbúnaðarvörur, sem er einn sá minnsti í heimi, má sín lítils samanborið við breskan markað með landbúnaðarvörur, einn sá stærsti í Evrópu. Af þessum ástæðum er ákveðin málamiðlun nauðsynleg. Svo virðist sem að hún hafi náðst, t.d. veitir Ísland heimild til innflutnings á 30 tonnum af ost frá Bretlandi. Í ljósi stöðunnar sem fyrir er þá er þessi heimild eðli málsins samkvæmt mikil og mun valda íslenskum bændum enn meiri búsifjum. Áður hefur höfundur þessarar greinar bent á að íslensk stjórnvöld gengu á sínum tíma lengra en norsk stjórnvöld þegar koma gerð samnings milli Íslands og ESB um landbúnaðarvörur þar á meðal osta. Samningurinn nú bætir þar enn um „betur“. Í öllu falli er ljóst að fullyrðingar FA um að „…tækifæri til að útvíkka fríverslun með búvörur við Bretland hafi … glatast“ eru fjarstæðukenndar. Það er beinlínis rangt að halda því fram að það sé t.d. hagur mjólkurframleiðenda að fá aukna tollkvóta fyrir undanrennuduft gegn því að gefa eftir 120 tonn af ostamarkaði hér á landi í staðinn. Slíkt stenst enga skoðun þegar horft er til heildarhagsmuna mjólkurframleiðenda. Frekari ráðgjöf FA í þessu efni er vinsamlega afþökkuð. FA hefur beinar upplýsingar af samningafundum Athygli vekur að FA fullyrðir að Bretar hafi viljað meiri fríverslun. Í fréttatilkynningunni segir: „Það er ljóst að bresk stjórnvöld höfðu áhuga á að auka talsvert fríverslun með búvörur. Þau buðu umtalsverða aukningu á tollfrjálsum innflutningskvóta fyrir undanrennuduft sem hefði átt að vera augljóst hagsmunamál fyrir íslenskra mjólkurbænda og -framleiðenda [...] Bretar fóru á móti fram á aukna tollkvóta fyrir osta og kjötvörur, miklu minni að umfangi en þeir tollkvótar sem Íslandi stóðu til boða.“ Hér er ljóst að FA hefur fengið nákvæmar upplýsingar um hvað gerðist í samningaviðræðum Íslands og Bretlands. Hvaðan hefur FA fengið þær upplýsingar? Þessar fullyrðingar FA vekja upp margar spurningar – ekki síst í ljósi þess að FA hefur sakað hagsmunaaðila í landbúnaði að hafa skipt sér af samningaviðræðunum. Ljóst er að hagsmunaaðilar í landbúnaði eru nú að lesa það hverjar kröfur breskra stjórnvalda voru í samningaviðræðunum – og það af heimasíðu FA! Svo virðist sem að FA hafi fengið mun meiri upplýsingar um samningaviðræðurnar heldur en nokkurn tíma hagsmunaaðilar í landbúnaði. Það virðist þá hafa farist fyrir að upplýsa FA einnig um að hagsmunir íslensks landbúnaðar í formi aukinna innflutningsheimilda á mjólkurvörum væru betur tryggðir með því að veita markaðsaðgang fyrir aðrar vörur eins og smjör í stað osta. Til þessa hefur hins vegar verið lítill áhugi á því meðal viðsemjenda okkar í fríverslunarviðræðum líkt og sýndi sig nú. Um blindu Félags atvinnurekanda fyrir innflutningi Í fréttatilkynningu FA er því haldið fram að andstaða hagsmunaaðila í landbúnaði hafi blindað menn fyrir tækifærunum. Þessari fullyrðingu er fylgt eftir með furðulegri umfjöllun um markað fyrir undanrennuduft. Þessi umfjöllun er alger markleysa. Í fréttatilkynningunni er enn fremur vísað til þess að samningurinn við ESB staðfesti vaxandi andstöðu hagsmunaafla í landbúnaði við að „leyfa vindum fríverslunar og samkeppni að blása.“ Sannleikurinn er hins vegar miklu fremur sá að þeir fríverslunar- og tollasamningar sem gerðir hafa verið undanfarin ár, fyrst og fremst við ESB þar til nú við Bretland, hafa farið hér um eins og stormur. Ekki einasta nema tollfrjálsir kvótar t.d. fyrir osta um og yfir 10% af heildarmarkaði, sem er fáheyrt í samanburði við önnur lönd, heldur virðast landamærin hripleka þegar kemur að innflutningi á mörgum búvörum. Þetta hefur komið fram í endurskoðun skattyfirvalda á innflutningi t.d. á blómum, í minnisblöðum fjármála- og efnahagsráðuneytisins, í meðförum alþingis og loks ekki síst í bréfum sem Skatturinn sendir sjálfur til innflytjenda. Það er lágmarks krafa að þessu sé komið til samræmis við ákvæði þegar gerða milliríkjasamninga og tollalög áður en svo mikið sem hugmyndir um að halda lengra eru reifaðar. Þessi samningur við Bretland nú er hrein aukning á tollfrjálsum kvótum sem hafa skilað sér hingað til lands væntanlega með „vindum fríverslunar og samkeppni“. Fordæmalaus aðgangur FA að samningaviðræðum Að lokum verður ekki hjá því komist að vísa fullyrðingum FA um að Bændasamtökin hafi verið umsagnaraðili um fríverslunarsamninginn til föðurhúsanna. Eins og hér hefur verið farið yfir þá virðist FA hafa haft fordæmalausan aðgang að upplýsingum um hvað fór á milli samninganefnda Íslands og Bretlands. Þessi aðkoma sérhagsmuna, félagsmanna FA, er fordæmalaus og á kostnað almennra viðskiptahagsmuni Íslands í samningaviðræðunum. Það mál verður að rannsaka sérstaklega á næstu misserum. Höfundur er hagfræðingur og verkefnastjóri hjá Mjólkursamsölunni.
Laun kvenna og karla í aðildarfélögum ASÍ og BSRB árið 2024 Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir Skoðun
Sjávarútvegur er undirstöðuatvinnuvegur – ekki einangruð tekjulind Kristinn Karl Brynjarsson Skoðun
Skoðun Rafbíllinn er ekki bara umhverfisvænn – hann er líka hagkvæmari Óskar Páll Þorgilsson skrifar
Skoðun Laun kvenna og karla í aðildarfélögum ASÍ og BSRB árið 2024 Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar
Skoðun Sjávarútvegur er undirstöðuatvinnuvegur – ekki einangruð tekjulind Kristinn Karl Brynjarsson skrifar
Skoðun Stærsta framfaraskref í námsmati íslenskra barna í áratugi Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar
Laun kvenna og karla í aðildarfélögum ASÍ og BSRB árið 2024 Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir Skoðun
Sjávarútvegur er undirstöðuatvinnuvegur – ekki einangruð tekjulind Kristinn Karl Brynjarsson Skoðun