Hin hliðin Þorsteinn Pálsson skrifar 9. mars 2013 06:00 Þrátt fyrir sundrungu og upplausn sem alls staðar blasir við hafa forystumenn stjórnmálaflokkanna nýlega sameinast um eitt veigamikið viðfangsefni. Þeir segja réttilega einum rómi: Ísland hefur sterka stöðu gagnvart erlendum kröfuhöfum í þrotabú gömlu bankanna og hana á að fullnýta. Það yrði sannarlega mikill ávinningur ef þessi samstaða yrði til þess að vel tækist til við lausn á þeim vanda sem leiðir af þeim eignum erlendu kröfuhafanna sem mældar eru í íslenskum krónum. Þar með mætti losa einn af þeim fjölmörgu hnútum sem halda krónunni í fjötrum. En þetta viðfangsefni er líkt teningi að því leyti að á því eru margar hliðar. Þversögnin er sú að styrkleiki Íslands gegn kröfuhöfunum felst í höftunum. Verðmæti eigna kröfuhafanna rýrnar í réttu hlutfalli við hörkuna í haftareglunum. Það leiðir af því að krónan er ekki gjaldgeng mynt. Hún er einfaldlega einskis virði í höndum þeirra sem þurfa að breyta henni í verðmæti utan landsteinanna. Þetta skilja kröfuhafarnir. Um leið er þetta ánægjulega hliðin á samstöðu stjórnmálaleiðtoganna. Hin hliðin birtist í samstöðu þeirra um að segja fólkinu í landinu ekki frá þeirri staðreynd sem fylgir eins og skugginn sólarljósinu. Hún er sú að bókfært virði eigna Íslendinga í krónum er jafn falskt og útlendinganna. Þær eru einhvers virði í viðskiptum innanlands en lítils virði í stærra samhengi. Sviðsljósinu er alltént ekki varpað á þessa hlið.Sundurlyndisfjandinn Að því er varðar þá hlið sem veit beint að almenningi skiptir þetta ekki öllu máli. Tiltölulega fáir vilja selja húsin sín og kaupa önnur erlendis. En þegar kemur að lífeyrissjóðunum og þeim sem skapa eiga verðmætin í milliríkjaverslun kárnar gamanið. Sterka staðan gagnvart erlendum kröfuhöfum kemur í reynd með sama þunga niður á þessum íslensku undirstöðum lífskjara og velferðar. Fyrirtækin og launamenn eru á vissan hátt í sömu stöðu og kröfuhafarnir. Þegar kemur að því að svara hvernig höggva eigi að rótum þess vanda ræður sundurlyndisfjandinn aftur ríkjum. Þó svo að eignir erlendu kröfuhafanna sem mældar eru í krónum gufuðu algjörlega upp fer því fjarri að það jafnvægi hafi skapast að unnt verði að aflétta gjaldeyrishöftum. Það er aðeins skref í þá átt. Með innlendri mynt verða höft eða varúðarreglur um alla framtíð ríkari hér en í viðskiptalöndunum. Samkeppnisstaðan heldur því áfram að versna. Það rýrir lífskjörin og veikir velferðarkerfið. Það sem meira er: Ekkert bendir til að unnt verði að létta átthagafjötrunum af lífeyrissjóðunum. Raunvirði eigna þeirra mun rýrna að sama skapi. Ávöxtunarmöguleikar þeirra þrengjast í réttu hlutfalli. Lífeyririnn mun því skerðast meir en almenn laun. Þetta er sá fórnarkostnaður sem almenningur verður að axla til þess að stjórnmálamennirnir geti sjálfir sagt að þeir haldi fullveldisréttinum yfir gjaldmiðlinum. Þeir tveir flokkar sem segjast vilja taka upp evru eru í reynd ekki að stefna í þá átt. Ástæðan er sú að þeir eru andvígir því að reka sjávarútveginn á grundvelli markaðslögmála. En það er aftur forsenda fyrir því að hér sé unnt að búa við stöðuga mynt án sífelldra gengisfellinga. Stjórnmálaflokkarnir eru því allir undir sömu sök seldir í þessu efni.Spuninn Annað mál er þessu skylt: Morgunblaðið og forseti Íslands náðu sem kunnugt er að sameina þjóðina gegn ríkisstjórninni og forystu Sjálfstæðisflokksins þegar síðasti Icesave-samningurinn var borinn undir þjóðaratkvæði. Þetta hefur meðal annars leitt til þess að Framsóknarflokkurinn hefur stóraukið fylgi sitt á kostnað Sjálfstæðisflokksins eftir að EFTA-dómurinn féll Íslandi í hag. Forseti Íslands hefur farið um heiminn og sagt að Íslendingar hafi leyst skuldavanda sinn með lýðræðisbyltingu hans sjálfs. En það er eins með þetta og sterku stöðuna gagnvart erlendu kröfuhöfunum að hliðarnar á teningnum eru fleiri. Icesave-skuldin féll ekki niður með þjóðaratkvæðagreiðslunni. Hún féll ekki niður með EFTA-dómnum. Þrotabú gamla Landsbankans þarf að sjálfsögðu að standa skil á þessari skuld. Ein af stærstu eignum þess er skuldabréf sem nýi Landsbankinn þarf að greiða. Hann á ekki gjaldeyri til að borga með og Seðlabankinn ekki heldur. Stór hluti þessa vanda er þannig enn óleystur í banka skattborgaranna. Spuninn um þetta mál hefur ekki aðeins skekkt málefnalega samkeppnisstöðu stjórnmálaflokkanna. Hann hefur leitt til þess að ekki er unnt að varpa ljósi á allar hliðar skuldavandanns. Fyrir vikið geta stjórnmálamenn ekki rætt eðli hans og dýpt af hreinskilni. Lausnirnar verða í samræmi við það. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Þorsteinn Pálsson Mest lesið Þegar móðir mín kvaddi okkur fyrir einu ári síðan í dag Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun Þegar ómennskan vitnar í lög Bubbi Morthens Skoðun Þessi stórskrítnu norm í óbarnvænu samfélagi Sólveig María Svavarsdóttir Skoðun Góðan daginn, ég ætla að fá … ENGLISH PLEASE! Ólafur Guðsteinn Kristjánsson Skoðun Álit Einhverfupaunksins um ABA meðferð og kennslu á Íslandi Sigrún Ósk Stefánsdóttir Skoðun Um vaxtahækkanir og verð á hveiti Haukur Skúlason Skoðun Kenningar úr gildi svo að kirkjan þarf að komast á annað stig Matthildur Björnsdóttir Skoðun Samkennd samfélags Guðrún Karls Helgudóttir Skoðun Þeir borga sem nota! Tómas Kristjánsson Skoðun Dansaðu vindur Berglind Ósk Guðmundsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Kenningar úr gildi svo að kirkjan þarf að komast á annað stig Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Dansaðu vindur Berglind Ósk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Þessi stórskrítnu norm í óbarnvænu samfélagi Sólveig María Svavarsdóttir skrifar Skoðun Um vaxtahækkanir og verð á hveiti Haukur Skúlason skrifar Skoðun Öryggi byggir á mönnun og launum Jórunn Frímannsdóttir skrifar Skoðun Álit Einhverfupaunksins um ABA meðferð og kennslu á Íslandi Sigrún Ósk Stefánsdóttir skrifar Skoðun Mammon hefur náð lífeyrissjóðum á sitt band Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Forgangsorkan verður ekki skert Tinna Traustadóttir skrifar Skoðun Umhyggja - hvað er það? Árný Ingvarsdóttir skrifar Skoðun „Við höfðum öll rangt fyrir okkur“ Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Akureyrarbær greiðir götu kvennaathvarfs á Akureyri eins og kostur er Ásthildur Sturludóttir skrifar Skoðun Þegar móðir mín kvaddi okkur fyrir einu ári síðan í dag Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar Skoðun Íþróttahreyfingin og gerviverktaka Ástþór Jón Ragnheiðarson skrifar Skoðun Tölum um tilfinningar Amanda Ásdís Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Óttinn við íslensku rafkrónuna Birna Guðný Björnsdóttir skrifar Skoðun Áskorun til Sjúkratrygginga Íslands – hugsum í lausnum Björn Bjarki Þorsteinsson skrifar Skoðun Afnemum launamisrétti Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Skoðun Hvað hefur Ísland gert? Katla Þorvaldsdóttir skrifar Skoðun Viðhorf almennings og neytenda til sjálfbærnimála fyrirtækja og stofnana skiptir miklu máli Soffía Sigurgeirsdóttir,Trausti Haraldsson skrifar Skoðun Ýmislegt um rafmagnsbíla og reiðhjól Valur Elli Valsson skrifar Skoðun Taugatýpísk forréttindi Mamiko Dís Ragnarsdóttir skrifar Skoðun Hver er ég og hvert er ég að fara? Ellý Tómasdóttir skrifar Skoðun Þeir borga sem nota! Tómas Kristjánsson skrifar Skoðun Að hjálpa fólki að standa á eigin fótum Jón Þór Kristjánsson skrifar Skoðun Samkennd samfélags Guðrún Karls Helgudóttir skrifar Skoðun „Heimferða- og fylgdadeild“ Eiríkur Rögnvaldsson skrifar Skoðun Til varnar mennsku kúgarans Hans Alexander Margrétarson Hansen skrifar Skoðun Þegar ómennskan vitnar í lög Bubbi Morthens skrifar Skoðun Engum til sóma Sigmar Guðmundsson skrifar Skoðun Góðan daginn, ég ætla að fá … ENGLISH PLEASE! Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar Sjá meira
Þrátt fyrir sundrungu og upplausn sem alls staðar blasir við hafa forystumenn stjórnmálaflokkanna nýlega sameinast um eitt veigamikið viðfangsefni. Þeir segja réttilega einum rómi: Ísland hefur sterka stöðu gagnvart erlendum kröfuhöfum í þrotabú gömlu bankanna og hana á að fullnýta. Það yrði sannarlega mikill ávinningur ef þessi samstaða yrði til þess að vel tækist til við lausn á þeim vanda sem leiðir af þeim eignum erlendu kröfuhafanna sem mældar eru í íslenskum krónum. Þar með mætti losa einn af þeim fjölmörgu hnútum sem halda krónunni í fjötrum. En þetta viðfangsefni er líkt teningi að því leyti að á því eru margar hliðar. Þversögnin er sú að styrkleiki Íslands gegn kröfuhöfunum felst í höftunum. Verðmæti eigna kröfuhafanna rýrnar í réttu hlutfalli við hörkuna í haftareglunum. Það leiðir af því að krónan er ekki gjaldgeng mynt. Hún er einfaldlega einskis virði í höndum þeirra sem þurfa að breyta henni í verðmæti utan landsteinanna. Þetta skilja kröfuhafarnir. Um leið er þetta ánægjulega hliðin á samstöðu stjórnmálaleiðtoganna. Hin hliðin birtist í samstöðu þeirra um að segja fólkinu í landinu ekki frá þeirri staðreynd sem fylgir eins og skugginn sólarljósinu. Hún er sú að bókfært virði eigna Íslendinga í krónum er jafn falskt og útlendinganna. Þær eru einhvers virði í viðskiptum innanlands en lítils virði í stærra samhengi. Sviðsljósinu er alltént ekki varpað á þessa hlið.Sundurlyndisfjandinn Að því er varðar þá hlið sem veit beint að almenningi skiptir þetta ekki öllu máli. Tiltölulega fáir vilja selja húsin sín og kaupa önnur erlendis. En þegar kemur að lífeyrissjóðunum og þeim sem skapa eiga verðmætin í milliríkjaverslun kárnar gamanið. Sterka staðan gagnvart erlendum kröfuhöfum kemur í reynd með sama þunga niður á þessum íslensku undirstöðum lífskjara og velferðar. Fyrirtækin og launamenn eru á vissan hátt í sömu stöðu og kröfuhafarnir. Þegar kemur að því að svara hvernig höggva eigi að rótum þess vanda ræður sundurlyndisfjandinn aftur ríkjum. Þó svo að eignir erlendu kröfuhafanna sem mældar eru í krónum gufuðu algjörlega upp fer því fjarri að það jafnvægi hafi skapast að unnt verði að aflétta gjaldeyrishöftum. Það er aðeins skref í þá átt. Með innlendri mynt verða höft eða varúðarreglur um alla framtíð ríkari hér en í viðskiptalöndunum. Samkeppnisstaðan heldur því áfram að versna. Það rýrir lífskjörin og veikir velferðarkerfið. Það sem meira er: Ekkert bendir til að unnt verði að létta átthagafjötrunum af lífeyrissjóðunum. Raunvirði eigna þeirra mun rýrna að sama skapi. Ávöxtunarmöguleikar þeirra þrengjast í réttu hlutfalli. Lífeyririnn mun því skerðast meir en almenn laun. Þetta er sá fórnarkostnaður sem almenningur verður að axla til þess að stjórnmálamennirnir geti sjálfir sagt að þeir haldi fullveldisréttinum yfir gjaldmiðlinum. Þeir tveir flokkar sem segjast vilja taka upp evru eru í reynd ekki að stefna í þá átt. Ástæðan er sú að þeir eru andvígir því að reka sjávarútveginn á grundvelli markaðslögmála. En það er aftur forsenda fyrir því að hér sé unnt að búa við stöðuga mynt án sífelldra gengisfellinga. Stjórnmálaflokkarnir eru því allir undir sömu sök seldir í þessu efni.Spuninn Annað mál er þessu skylt: Morgunblaðið og forseti Íslands náðu sem kunnugt er að sameina þjóðina gegn ríkisstjórninni og forystu Sjálfstæðisflokksins þegar síðasti Icesave-samningurinn var borinn undir þjóðaratkvæði. Þetta hefur meðal annars leitt til þess að Framsóknarflokkurinn hefur stóraukið fylgi sitt á kostnað Sjálfstæðisflokksins eftir að EFTA-dómurinn féll Íslandi í hag. Forseti Íslands hefur farið um heiminn og sagt að Íslendingar hafi leyst skuldavanda sinn með lýðræðisbyltingu hans sjálfs. En það er eins með þetta og sterku stöðuna gagnvart erlendu kröfuhöfunum að hliðarnar á teningnum eru fleiri. Icesave-skuldin féll ekki niður með þjóðaratkvæðagreiðslunni. Hún féll ekki niður með EFTA-dómnum. Þrotabú gamla Landsbankans þarf að sjálfsögðu að standa skil á þessari skuld. Ein af stærstu eignum þess er skuldabréf sem nýi Landsbankinn þarf að greiða. Hann á ekki gjaldeyri til að borga með og Seðlabankinn ekki heldur. Stór hluti þessa vanda er þannig enn óleystur í banka skattborgaranna. Spuninn um þetta mál hefur ekki aðeins skekkt málefnalega samkeppnisstöðu stjórnmálaflokkanna. Hann hefur leitt til þess að ekki er unnt að varpa ljósi á allar hliðar skuldavandanns. Fyrir vikið geta stjórnmálamenn ekki rætt eðli hans og dýpt af hreinskilni. Lausnirnar verða í samræmi við það.
Skoðun Álit Einhverfupaunksins um ABA meðferð og kennslu á Íslandi Sigrún Ósk Stefánsdóttir skrifar
Skoðun Akureyrarbær greiðir götu kvennaathvarfs á Akureyri eins og kostur er Ásthildur Sturludóttir skrifar
Skoðun Viðhorf almennings og neytenda til sjálfbærnimála fyrirtækja og stofnana skiptir miklu máli Soffía Sigurgeirsdóttir,Trausti Haraldsson skrifar