Snjall notandi, snjallari gervigreind Agnar Burgess skrifar 10. nóvember 2025 21:32 Gervigreind er mikið í umræðunni þessa dagana. Á örfáum árum hefur hún farið úr því að vera sérhæfð tækni á færi örfárra sérfræðinga yfir í að verða almenn og alltumlykjandi. Þróunin er svo hröð að þekking getur úrelst á örfáum mánuðum, en nokkur grundvallaratriði eru stöðug og geta haft úrslitaáhrif á það hvort fólk nái að nýta gervigreind sér til framdráttar. Áskoranir sem við verðum að taka alvarlega Ég ætla ekki að halda því fram að gervigreind sé óumdeild. Hún krefst fjármagns, orku og vatns sem mætti nýta á annan hátt, og þjálfun hennar hefur vakið siðferðileg álitamál eins og spurningar um höfundarrétt og innbyggðan bjaga í líkönum. Þetta eru eðlilegar og mikilvægar spurningar sem ættu að fá ítarlega umræðu og lausnir á viðeigandi vettvangi. Samt sem áður er vert að hvetja fólk til að kynna sér þessa tækni betur, læra að greina niðurstöður gagnrýnið og beita henni með ábyrgð. Þannig má nýta þá byltingu sem gervigreind hefur í för með sér, án þess að horfa framhjá þeim áskorunum sem fylgja. Fyrstu kynni geta blekkt Við sem höfum prófað að nota ChatGPT spunagreindina (e. generative AI, sem er ein tegund gervigreindar) höfum flest lent í því að niðurstaðan er óhófleg notkun tjákna, hrós og hvatning úr takti, augljósar málfarsvillur og þankastrik sem troðið er alltstaðar þar sem komma væri við hæfi. Ef þín upplifun af gervigreind er sambærileg, er eðlilegt að þú skipir þér á bekk þeirra sem efast um ágæti hennar. Gefðu gervigreind séns Mig langar aftur á móti að skora á þig til þess að prófa nýja nálgun á efnið. ChatGPT frá OpenAI er algengasta viðmótið sem fólk notar til þess að kynnast gervigreind. Tólið hefur náð mikilli útbreiðslu, ekki síst vegna þess að það var hið fyrsta sinnar tegundar sem mætti notendum með vinalegum spjallglugga. ChatGPT er eitt verkfæri í kassanum Það má líta á ChatGPT sem traustan hamar, nauðsynlegt verkfæri í allar verkfæratöskur. Fleiri fyrirtæki bjóða upp á sambærilega hamra; Anthropic hefur Claude, hið evrópska Mistral framleiðir Le Chat, Google Gemini, og bæði Meta og X eiga sín líkön. Öll eru þau fær um að gera svakalega margt mismunandi. Rétt verkfæri fyrir rétt verkefni En þegar virkilega er þörf á því, þá er útkoman oftar en ekki einhvers konar sull með afar takmarkað notagildi. Stundum þarf að orða fyrirspurnina til gervigreindarinnar betur, að velja réttan nagla. Þegar það dugar ekki til hefur fólk fundið snjallar leiðir til þess að ná meiru úr spunagreindinni, með því að þróa fleiri verkfæri úr sama grunni. En í öðrum tilfellum er hamar ekki rétta verkfærið fyrir verkið. Eftirfarandi tól eru dæmi um fleiri birtingarmyndir gervigreindar: Verkefni Verkfæri Hvers vegna Dæmi Leit á netinu (í stað Google) Perplexity.ai Öflug leitarvél sem svarar strax og tilgreinir heimildir, í stað þess að sýna endalaust af auglýsingum og hlekkjum “Hvað er besta gervigreindarlíkanið fyrir íslensku?” “Hvað er opið lengi í Húsasmiðjunni á föstudögum?” Kynningar Gamma.app Búðu til 10 glæru kynningu á 10 mínútum Sendu inn skjal og láttu gervigreindina um að framleiða glærurnar Búa til einfalt app eða vefsíðu Lovable.dev Leyfðu hugmyndunum þínum að verða að veruleika “Búðu til vefviðmót sem hjálpar notandanum að velja rétt tól fyrir verkefni með aðstoð gervigreindar.” Ítarlegar upplýsingar ChatGPT með DeepResearch Hér skiptir máli að orða spurninguna vel “Hvers vegna telst plútó ekki lengur til pláneta sólarinnar?” Tónlist Suno Búðu til lag með því að lýsa því. “Búðu til klisjukennt jólalag á íslensku sem kennir hlustandanum á stórhátíðir annarra trúarbragða. Dúett sunginn af karlmanni með djúpa rödd og konu með autotune.” Þau sem valdefla starfsfólk uppskera mest Spunagreind er nefnilega til margs nytsamleg. Þetta hafa stjórnendur fjölmargra fyrirtækja þegar áttað sig á. Þau sem taka markviss skref til þess að hjálpa starfsfólki sínu að nýta sér gervigreind eru farin að sjá af því gríðarlegan ávinning. Skrefin fela í sér að valdefla starfsfólk og þróa verkfæri til þess að gera ávinninginn aðgengilegan öllum í fyrirtækinu. Komandi misseri verður áhugavert að fylgjast með þessum fyrirtækjum og bera saman við þau sem ákveða að taka ekki slaginn. Forskotið fæst með forvitni Þrátt fyrir ýmsar takmarkanir hefur gervigreind orðið að ófrávíkjanlegum hluta af verkfærakistu nútímans á örskömmum tíma. Hvernig fólk notar hana mun hafa úrslitaáhrif á hvort það nái að nýta sér hana, hvort tilvera gervigreindar verði til aukins álags eða raunverulegs ávinnings. Besta leiðin til þess að halda í við þróunina er að prófa sig áfram núna. Að læra á tólin og kynnast þeim með því að nota þau. Þau sem temja sér þetta munu eiga auðveldara með að nýta tæknina og hafa forskot á þau sem gera það ekki. Höfundur er fjármálafræðingur með 10 ára reynslu í fyrirtækjum sem nýta sér gervigreind. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Gervigreind Mest lesið Gleðibankinn er tómur Jóna Hrönn Bolladóttir,Bjarni Karlsson Skoðun Ísland úr Eurovision 2026 Sædís Ósk Arnbjargardóttir Skoðun Ísland hafnar mótorhjólum Arnar Þór Hafsteinsson Skoðun Fokk jú Austurland Kristján Ingimarsson Skoðun Hver ber ábyrgð á Karlanetinu? Kjartan Ragnarsson,Védís Drótt Cortez Skoðun Þegar hjálpin verður fjarlæg – upplifun mín úr heilbrigðiskerfinu Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir Skoðun Ríkisstjórnin svíkur öryrkja sem eru búsettir erlendis Jón Frímann Jónsson Skoðun Þrjú tonn af sandi Guðmunda G. Guðmundsdóttir Skoðun Hvað er að marka ríkisstjórn sem segir eitt en gerir annað? Jóhannes Þór Skúlason Skoðun Getur heilbrigðisþjónustu verið á heimsmælikvarða án nýrra krabbameinslyfja? Halla Þorvaldsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Skinka og sígarettur Rósa Líf Darradóttir skrifar Skoðun Skamm! (-sýni) Kristján Fr. Friðbertsson skrifar Skoðun Fatlað fólk er miklu meira en tölur í excel skjali Ágústa Arna Sigurdórsdóttir skrifar Skoðun Hvað er að marka ríkisstjórn sem segir eitt en gerir annað? Jóhannes Þór Skúlason skrifar Skoðun Þegar fjárlögin vinna gegn markmiðinu Sigurður Ingi Jóhannsson skrifar Skoðun Ríkisstjórnin svíkur öryrkja sem eru búsettir erlendis Jón Frímann Jónsson skrifar Skoðun Getur heilbrigðisþjónustu verið á heimsmælikvarða án nýrra krabbameinslyfja? Halla Þorvaldsdóttir skrifar Skoðun Ísland hafnar mótorhjólum Arnar Þór Hafsteinsson skrifar Skoðun Skýrslufargan: mikið skrifað, lítið lesið og lítið gert Gunnar Salvarsson skrifar Skoðun Opið bréf til heilbrigðisráðherra: Brýn þörf á heildstæðum lausnum fyrir heilbrigðisþjónustu á Norðurlandi Sunna Hlín Jóhannesdóttir skrifar Skoðun Álafosskvos – verndarsvæði í byggð Regína Ásvaldsdóttir skrifar Skoðun Þrjú tonn af sandi Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Ísland úr Eurovision 2026 Sædís Ósk Arnbjargardóttir skrifar Skoðun Fokk jú Austurland Kristján Ingimarsson skrifar Skoðun Ný þjóðaröryggisstefna Bandaríkjanna Arnór Sigurjónsson skrifar Skoðun Gleðibankinn er tómur Jóna Hrönn Bolladóttir,Bjarni Karlsson skrifar Skoðun Þegar hjálpin verður fjarlæg – upplifun mín úr heilbrigðiskerfinu Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir skrifar Skoðun Hver ber ábyrgð á Karlanetinu? Kjartan Ragnarsson,Védís Drótt Cortez skrifar Skoðun Biðsalur dauðans eða aftökustaður á heiði? Davíð Bergmann skrifar Skoðun ,,Friðardúfan“ Pútín Gunnar Hólmsteinn Ársælsson skrifar Skoðun Nýsköpunarátak fyrir framtíð Íslands Þórarinn Ingi Pétursson skrifar Skoðun Það sem við skuldum hvort öðru Jónas Már Torfason skrifar Skoðun Fjárfestum í mannréttindafræðslu Vala Karen Viðarsdóttir,Pétur Hjörvar Þorkelsson skrifar Skoðun Sakavottorðið og ég Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Stór orð – litlar efndir Bryndís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Skattlagning mótorhjóla: Órökstudd gjaldtaka sem skapar ranglæti og hvetur til undanskota Gunnlaugur Karlsson skrifar Skoðun Netið er ekki öruggt Sunna Elvira Þorkelsdóttir skrifar Skoðun Meirihluti bæjarstjórnar Hafnarfjarðar á villigötum Stefán Már Gunnlaugsson skrifar Skoðun Valkvæð tilvitnun í Feneyjanefndina Hjörtur J Guðmundsson skrifar Skoðun Mótorhjólin úti – Fjórhjólin inni Njáll Gunnlaugsson skrifar Sjá meira
Gervigreind er mikið í umræðunni þessa dagana. Á örfáum árum hefur hún farið úr því að vera sérhæfð tækni á færi örfárra sérfræðinga yfir í að verða almenn og alltumlykjandi. Þróunin er svo hröð að þekking getur úrelst á örfáum mánuðum, en nokkur grundvallaratriði eru stöðug og geta haft úrslitaáhrif á það hvort fólk nái að nýta gervigreind sér til framdráttar. Áskoranir sem við verðum að taka alvarlega Ég ætla ekki að halda því fram að gervigreind sé óumdeild. Hún krefst fjármagns, orku og vatns sem mætti nýta á annan hátt, og þjálfun hennar hefur vakið siðferðileg álitamál eins og spurningar um höfundarrétt og innbyggðan bjaga í líkönum. Þetta eru eðlilegar og mikilvægar spurningar sem ættu að fá ítarlega umræðu og lausnir á viðeigandi vettvangi. Samt sem áður er vert að hvetja fólk til að kynna sér þessa tækni betur, læra að greina niðurstöður gagnrýnið og beita henni með ábyrgð. Þannig má nýta þá byltingu sem gervigreind hefur í för með sér, án þess að horfa framhjá þeim áskorunum sem fylgja. Fyrstu kynni geta blekkt Við sem höfum prófað að nota ChatGPT spunagreindina (e. generative AI, sem er ein tegund gervigreindar) höfum flest lent í því að niðurstaðan er óhófleg notkun tjákna, hrós og hvatning úr takti, augljósar málfarsvillur og þankastrik sem troðið er alltstaðar þar sem komma væri við hæfi. Ef þín upplifun af gervigreind er sambærileg, er eðlilegt að þú skipir þér á bekk þeirra sem efast um ágæti hennar. Gefðu gervigreind séns Mig langar aftur á móti að skora á þig til þess að prófa nýja nálgun á efnið. ChatGPT frá OpenAI er algengasta viðmótið sem fólk notar til þess að kynnast gervigreind. Tólið hefur náð mikilli útbreiðslu, ekki síst vegna þess að það var hið fyrsta sinnar tegundar sem mætti notendum með vinalegum spjallglugga. ChatGPT er eitt verkfæri í kassanum Það má líta á ChatGPT sem traustan hamar, nauðsynlegt verkfæri í allar verkfæratöskur. Fleiri fyrirtæki bjóða upp á sambærilega hamra; Anthropic hefur Claude, hið evrópska Mistral framleiðir Le Chat, Google Gemini, og bæði Meta og X eiga sín líkön. Öll eru þau fær um að gera svakalega margt mismunandi. Rétt verkfæri fyrir rétt verkefni En þegar virkilega er þörf á því, þá er útkoman oftar en ekki einhvers konar sull með afar takmarkað notagildi. Stundum þarf að orða fyrirspurnina til gervigreindarinnar betur, að velja réttan nagla. Þegar það dugar ekki til hefur fólk fundið snjallar leiðir til þess að ná meiru úr spunagreindinni, með því að þróa fleiri verkfæri úr sama grunni. En í öðrum tilfellum er hamar ekki rétta verkfærið fyrir verkið. Eftirfarandi tól eru dæmi um fleiri birtingarmyndir gervigreindar: Verkefni Verkfæri Hvers vegna Dæmi Leit á netinu (í stað Google) Perplexity.ai Öflug leitarvél sem svarar strax og tilgreinir heimildir, í stað þess að sýna endalaust af auglýsingum og hlekkjum “Hvað er besta gervigreindarlíkanið fyrir íslensku?” “Hvað er opið lengi í Húsasmiðjunni á föstudögum?” Kynningar Gamma.app Búðu til 10 glæru kynningu á 10 mínútum Sendu inn skjal og láttu gervigreindina um að framleiða glærurnar Búa til einfalt app eða vefsíðu Lovable.dev Leyfðu hugmyndunum þínum að verða að veruleika “Búðu til vefviðmót sem hjálpar notandanum að velja rétt tól fyrir verkefni með aðstoð gervigreindar.” Ítarlegar upplýsingar ChatGPT með DeepResearch Hér skiptir máli að orða spurninguna vel “Hvers vegna telst plútó ekki lengur til pláneta sólarinnar?” Tónlist Suno Búðu til lag með því að lýsa því. “Búðu til klisjukennt jólalag á íslensku sem kennir hlustandanum á stórhátíðir annarra trúarbragða. Dúett sunginn af karlmanni með djúpa rödd og konu með autotune.” Þau sem valdefla starfsfólk uppskera mest Spunagreind er nefnilega til margs nytsamleg. Þetta hafa stjórnendur fjölmargra fyrirtækja þegar áttað sig á. Þau sem taka markviss skref til þess að hjálpa starfsfólki sínu að nýta sér gervigreind eru farin að sjá af því gríðarlegan ávinning. Skrefin fela í sér að valdefla starfsfólk og þróa verkfæri til þess að gera ávinninginn aðgengilegan öllum í fyrirtækinu. Komandi misseri verður áhugavert að fylgjast með þessum fyrirtækjum og bera saman við þau sem ákveða að taka ekki slaginn. Forskotið fæst með forvitni Þrátt fyrir ýmsar takmarkanir hefur gervigreind orðið að ófrávíkjanlegum hluta af verkfærakistu nútímans á örskömmum tíma. Hvernig fólk notar hana mun hafa úrslitaáhrif á hvort það nái að nýta sér hana, hvort tilvera gervigreindar verði til aukins álags eða raunverulegs ávinnings. Besta leiðin til þess að halda í við þróunina er að prófa sig áfram núna. Að læra á tólin og kynnast þeim með því að nota þau. Þau sem temja sér þetta munu eiga auðveldara með að nýta tæknina og hafa forskot á þau sem gera það ekki. Höfundur er fjármálafræðingur með 10 ára reynslu í fyrirtækjum sem nýta sér gervigreind.
Þegar hjálpin verður fjarlæg – upplifun mín úr heilbrigðiskerfinu Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir Skoðun
Getur heilbrigðisþjónustu verið á heimsmælikvarða án nýrra krabbameinslyfja? Halla Þorvaldsdóttir Skoðun
Skoðun Getur heilbrigðisþjónustu verið á heimsmælikvarða án nýrra krabbameinslyfja? Halla Þorvaldsdóttir skrifar
Skoðun Opið bréf til heilbrigðisráðherra: Brýn þörf á heildstæðum lausnum fyrir heilbrigðisþjónustu á Norðurlandi Sunna Hlín Jóhannesdóttir skrifar
Skoðun Þegar hjálpin verður fjarlæg – upplifun mín úr heilbrigðiskerfinu Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir skrifar
Skoðun Skattlagning mótorhjóla: Órökstudd gjaldtaka sem skapar ranglæti og hvetur til undanskota Gunnlaugur Karlsson skrifar
Þegar hjálpin verður fjarlæg – upplifun mín úr heilbrigðiskerfinu Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir Skoðun
Getur heilbrigðisþjónustu verið á heimsmælikvarða án nýrra krabbameinslyfja? Halla Þorvaldsdóttir Skoðun