Réttlæti hins sterka. Gildra dómarans Jörgen Ingimar Hansson skrifar 7. október 2025 11:01 Ég lenti í dómsmáli fyrir nokkrum árum síðan. Í því lenti ég í margs konar uppákomum, sumum svo skringilegum og bera fulltrúum dómskerfisins svo slæma sögu að meira að segja er erfitt að segja frá því. Ein slík fer hér á eftir: Ekki er óalgengt í dómsmáli að það þurfi að fá sérfræðinga að málinu til þess að meta eitthvað eða rannsaka. Þegar um rannsókn er að ræða þarf stundum að framkvæma hana á rannsóknarstofu, jafnvel erlendis. Svo var í þessu tilfelli. Ein krafa hins aðilans í málinu af mörgum setti málið í það skringilega stöðu að það fór um langan tíma beinlínis á hliðina og kostaði mig mikið fé. Það gerðist vegna þess að dómarinn tók undir kröfuna og gerði að sinni. Nánar tiltekið samþykkti dómarinn kröfu hins aðilans um að gögnin sem rannsóknaraðilinn þurfti til rannsóknarinnar mættu ekki fara úr dómshúsinu. Þess vegna yrði rannsóknin að fara þar fram. Matsmaðurinn yrði að ferðast til landsins og einnig þyrfti að koma þeim tækjum sem þurfti til rannsóknarinnar í dómsal og setja þau þar upp. Þetta var náttúrulega galið. Minn lögmaður tjáði mér að dómarinn hefði ákveðið þetta án aðkomu hans. Ég hafði verið settur í þá stöðu að hafa fengið samþykkt dómara fyrir því að rannsóknin færi fram en í raun bann hans við því að hún gæti farið fram. Lengi vel virtist það kosta margar milljónir að fá tækin send og setja rannsóknarstofuna upp í dómsal. Við héldum um tíma að okkur hefði tekist gera hið ómögulega og halda kostnaðinum við eina milljón króna en á síðustu stundu reyndist það tálsýn. Þá ákvað dómarinn að liðka fyrir þannig að á endanum kom rannsóknarmaðurinn til landsins. Nokkrum klukkutímum eftir komuna gaf dómarinn hins vegar leyfi til þess að hann mætti taka rannsóknargögnin með sér úr landi og gera rannsóknina á sinni rannsóknarstofu. Ég var ekki viðstaddur þinghaldið þar sem ákvörðunin var tekin. Lögmaður minn tjáði mér að dómarinn hefði viðurkennt að í kröfunni hefði verið vísað til laga sem ekki áttu við í þessu máli. Ríkið varð ekki einu sinni skaðabótaskylt og mikið held ég að hafi verið hlegið í herbúðum hins aðilans hvernig þetta bragð heppnaðist, það er hvernig tókst að leika á dómarann. Ef að var þá þannig? Mér finnst að það hafi verið ótrúlega auðvelt. Ég sá einu sinni gamanmynd í bíó um mann sem þurfti að flytjast búferlum milli fylkja í landinu sem hann bjó í. Þegar hann var kominn á áfangastað var hann á þönum milli skrifstofa til þess að fá dvalarleyfi og vinnu til þess að framfæra sér. Hann fékk ekki dvalarleyfi vegna þess að hann hafði ekki vinnu og fékk ekki vinnu vegna þess að hann hafði ekki dvalarleyfi. Hann var að lokum dæmdur í fangelsi fyrir að skamma opinberan embættismann blóðugum skömmum. Það bjargaði honum að vísu frá algjöru svelti. Mér fannst ofangreind kvikmynd afskaplega fyndin þegar ég sá hana en núna sé ég hana í ljósi íslenska dómskerfisins. Þarna var um að ræða fulltrúa úr röðum almennings rétt eins og mig. Ég verð að segja að ég hef lent í ýmsu um ævina, stundum verið kallaður til þegar fyrirtæki hafa átt við ýmis konar rekstrarvanda að stríða en þó aldrei áður kynnst jafn mikilli endemis vitleysu og ég hef lýst hér á undan. Auðvitað þurfti ég að greiða matsmanninum fyrir ferðalagið til og frá Íslandi, veru hans hér og heilmikinn lögmannskostnað að auki þannig að ég varð ofan á allt saman eitthvað um einni milljón krónum fátækari. Nokkur ár eru síðan þannig að upphæðin væri töluvert hærri og í dag. Mér skilst á lögmönnum að svona uppákomur þekkist í dómskerfinu. Sá úr röðum almennings sem er að íhuga að fara í mál við sér sterkari aðila þarf að hafa það í huga að áhættan getur verið miklu meiri en virðist í fyrstu. Ótrúlega auðvelt er að bregða fyrir þig fæti. Þú veist yfirleitt aldrei hvort það er gert vegna mistaka eða af ásettu ráði og hverjir eigi þar hlut að máli. Þar fyrir utan eiga að mínu mati vinnubrögð innan dómskerfisins að vera þannig að álíka alvarleg mistök komi ekki oftar fyrir en möguleiki er á að vinna stóra vinninginn í happdrætti. Allt annað finnst mér bera vott um spillingu ekki síst þegar það virðist loða við að fólk úr röðum almennings verði skotspónninn. Spillingu sem dómsmálsráðherrann og fleiri ráðamenn virðast telja að ekki megi gagnrýna. Það finnst mér einnig bera vott um spillingu, að minnsta kosti í lýðræðisríki. Hvað finnst þér? Höfundur er rekstrarverkfræðingur. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Jörgen Ingimar Hansson Mest lesið Hafa íslenskir neytendur sama rétt og evrópskir? Ásthildur Lóa Þórsdóttir,Ragnar Þór Ingólfsson Skoðun Einelti er dauðans alvara Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir Skoðun Réttlæti hins sterka. Gildra dómarans Jörgen Ingimar Hansson Skoðun Engin eftirspurn eftir Viðreisnar- og Samfylkingarmódelinu Andri Steinn Hilmarsson Skoðun Það sem Njáll sagði ykkur ekki Inga Lind Karlsdóttir Skoðun Íslenska þjóð, þú ert núna að gleyma Sighvatur Björgvinsson Skoðun Afnám tilfærslu milli skattþrepa Breki Pálsson Skoðun Málgögn og gervigreind Steinþór Steingrímsson,Einar Freyr Sigurðsson,Helga Hilmisdóttir Skoðun Opið bréf til umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra Bogi Ragnarsson Skoðun Tölum íslensku um bíðandi börn: Uppgjöf, svarthol og lögbrot Vigdís Gunnarsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Skuldin við úthverfin Jóhanna Dýrunn Jónsdóttir skrifar Skoðun Málgögn og gervigreind Steinþór Steingrímsson,Einar Freyr Sigurðsson,Helga Hilmisdóttir skrifar Skoðun Réttlæti hins sterka. Gildra dómarans Jörgen Ingimar Hansson skrifar Skoðun Einelti er dauðans alvara Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Hafa íslenskir neytendur sama rétt og evrópskir? Ásthildur Lóa Þórsdóttir,Ragnar Þór Ingólfsson skrifar Skoðun Sótt að réttindum kvenna — núna Svandís Svavarsdóttir skrifar Skoðun Afnám tilfærslu milli skattþrepa Breki Pálsson skrifar Skoðun Þegar heilinn sveltur: Tími til að endurhugsa stefnu í geðheilbrigðismálum Vigdís M. Jónsdóttir skrifar Skoðun Opið bréf til umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Íslenska þjóð, þú ert núna að gleyma Sighvatur Björgvinsson skrifar Skoðun Tölum íslensku um bíðandi börn: Uppgjöf, svarthol og lögbrot Vigdís Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Fjórði hver vinnur í verslun og þjónustu Benedikt S. Benediktsson skrifar Skoðun Engin eftirspurn eftir Viðreisnar- og Samfylkingarmódelinu Andri Steinn Hilmarsson skrifar Skoðun Pabbar, mömmur, afar, ömmur Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Vellíðan í vinnu Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Hefur vanfjármögnun sveitarfélaga áhrif á byggingarkostnað? Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun Þar sem gervigreind er raunverulega að breyta öllu Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Eru vegir fyrir ferðamenn mikilvægari en vegir fyrir fólk sem býr hér? Petrína Þórunn Jónsdóttir skrifar Skoðun Er Evrópa á villigötum? Efnahagsleg hnignun kallar á róttæka endurskoðun Eggert Sigurbergsson skrifar Skoðun Samræmd nálgun að öryggi og skilvirkni á ytri landamærum - Innleiðing EES á Íslandi Arngrímur Guðmundsson skrifar Skoðun Íslenskir flóttamenn - í okkar eigin landi Gunnar Magnús Diego skrifar Skoðun Ísrael á ekki heima á gleðileikum evrópskra sjónvarpsstöðva sem starfa í almannaþágu Stefán Jón Hafstein skrifar Skoðun Mótum framtíðina saman Jónína Hauksdóttir ,Magnús Þór Jónsson skrifar Skoðun Leikskóli þarf meira en þak og veggi. Kópavogsmódelið og Akureyrarleiðin sem leið að aukinni velferð barna Anna Elísa Hreiðarsdóttir,Svava Björg Mörk skrifar Skoðun Jákvæð áhrif dánaraðstoðar á sorgarferli aðstandenda og umönnunaraðila í Viktoríuríki í Ástralíu Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Kæra Epli, skilur þú mig? Lilja Dögg Jónsdóttir skrifar Skoðun Þorgerður og erlendu dómstólarnir Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Barnafjölskyldur í Reykjavík eiga betra skilið Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Lyftum umræðunni á örlítið hærra plan Jóna Hlíf Halldórsdóttir skrifar Skoðun Lykillinn að hamingju og heilbrigði Auður Kjartansdóttir skrifar Sjá meira
Ég lenti í dómsmáli fyrir nokkrum árum síðan. Í því lenti ég í margs konar uppákomum, sumum svo skringilegum og bera fulltrúum dómskerfisins svo slæma sögu að meira að segja er erfitt að segja frá því. Ein slík fer hér á eftir: Ekki er óalgengt í dómsmáli að það þurfi að fá sérfræðinga að málinu til þess að meta eitthvað eða rannsaka. Þegar um rannsókn er að ræða þarf stundum að framkvæma hana á rannsóknarstofu, jafnvel erlendis. Svo var í þessu tilfelli. Ein krafa hins aðilans í málinu af mörgum setti málið í það skringilega stöðu að það fór um langan tíma beinlínis á hliðina og kostaði mig mikið fé. Það gerðist vegna þess að dómarinn tók undir kröfuna og gerði að sinni. Nánar tiltekið samþykkti dómarinn kröfu hins aðilans um að gögnin sem rannsóknaraðilinn þurfti til rannsóknarinnar mættu ekki fara úr dómshúsinu. Þess vegna yrði rannsóknin að fara þar fram. Matsmaðurinn yrði að ferðast til landsins og einnig þyrfti að koma þeim tækjum sem þurfti til rannsóknarinnar í dómsal og setja þau þar upp. Þetta var náttúrulega galið. Minn lögmaður tjáði mér að dómarinn hefði ákveðið þetta án aðkomu hans. Ég hafði verið settur í þá stöðu að hafa fengið samþykkt dómara fyrir því að rannsóknin færi fram en í raun bann hans við því að hún gæti farið fram. Lengi vel virtist það kosta margar milljónir að fá tækin send og setja rannsóknarstofuna upp í dómsal. Við héldum um tíma að okkur hefði tekist gera hið ómögulega og halda kostnaðinum við eina milljón króna en á síðustu stundu reyndist það tálsýn. Þá ákvað dómarinn að liðka fyrir þannig að á endanum kom rannsóknarmaðurinn til landsins. Nokkrum klukkutímum eftir komuna gaf dómarinn hins vegar leyfi til þess að hann mætti taka rannsóknargögnin með sér úr landi og gera rannsóknina á sinni rannsóknarstofu. Ég var ekki viðstaddur þinghaldið þar sem ákvörðunin var tekin. Lögmaður minn tjáði mér að dómarinn hefði viðurkennt að í kröfunni hefði verið vísað til laga sem ekki áttu við í þessu máli. Ríkið varð ekki einu sinni skaðabótaskylt og mikið held ég að hafi verið hlegið í herbúðum hins aðilans hvernig þetta bragð heppnaðist, það er hvernig tókst að leika á dómarann. Ef að var þá þannig? Mér finnst að það hafi verið ótrúlega auðvelt. Ég sá einu sinni gamanmynd í bíó um mann sem þurfti að flytjast búferlum milli fylkja í landinu sem hann bjó í. Þegar hann var kominn á áfangastað var hann á þönum milli skrifstofa til þess að fá dvalarleyfi og vinnu til þess að framfæra sér. Hann fékk ekki dvalarleyfi vegna þess að hann hafði ekki vinnu og fékk ekki vinnu vegna þess að hann hafði ekki dvalarleyfi. Hann var að lokum dæmdur í fangelsi fyrir að skamma opinberan embættismann blóðugum skömmum. Það bjargaði honum að vísu frá algjöru svelti. Mér fannst ofangreind kvikmynd afskaplega fyndin þegar ég sá hana en núna sé ég hana í ljósi íslenska dómskerfisins. Þarna var um að ræða fulltrúa úr röðum almennings rétt eins og mig. Ég verð að segja að ég hef lent í ýmsu um ævina, stundum verið kallaður til þegar fyrirtæki hafa átt við ýmis konar rekstrarvanda að stríða en þó aldrei áður kynnst jafn mikilli endemis vitleysu og ég hef lýst hér á undan. Auðvitað þurfti ég að greiða matsmanninum fyrir ferðalagið til og frá Íslandi, veru hans hér og heilmikinn lögmannskostnað að auki þannig að ég varð ofan á allt saman eitthvað um einni milljón krónum fátækari. Nokkur ár eru síðan þannig að upphæðin væri töluvert hærri og í dag. Mér skilst á lögmönnum að svona uppákomur þekkist í dómskerfinu. Sá úr röðum almennings sem er að íhuga að fara í mál við sér sterkari aðila þarf að hafa það í huga að áhættan getur verið miklu meiri en virðist í fyrstu. Ótrúlega auðvelt er að bregða fyrir þig fæti. Þú veist yfirleitt aldrei hvort það er gert vegna mistaka eða af ásettu ráði og hverjir eigi þar hlut að máli. Þar fyrir utan eiga að mínu mati vinnubrögð innan dómskerfisins að vera þannig að álíka alvarleg mistök komi ekki oftar fyrir en möguleiki er á að vinna stóra vinninginn í happdrætti. Allt annað finnst mér bera vott um spillingu ekki síst þegar það virðist loða við að fólk úr röðum almennings verði skotspónninn. Spillingu sem dómsmálsráðherrann og fleiri ráðamenn virðast telja að ekki megi gagnrýna. Það finnst mér einnig bera vott um spillingu, að minnsta kosti í lýðræðisríki. Hvað finnst þér? Höfundur er rekstrarverkfræðingur.
Hafa íslenskir neytendur sama rétt og evrópskir? Ásthildur Lóa Þórsdóttir,Ragnar Þór Ingólfsson Skoðun
Skoðun Málgögn og gervigreind Steinþór Steingrímsson,Einar Freyr Sigurðsson,Helga Hilmisdóttir skrifar
Skoðun Hafa íslenskir neytendur sama rétt og evrópskir? Ásthildur Lóa Þórsdóttir,Ragnar Þór Ingólfsson skrifar
Skoðun Þegar heilinn sveltur: Tími til að endurhugsa stefnu í geðheilbrigðismálum Vigdís M. Jónsdóttir skrifar
Skoðun Engin eftirspurn eftir Viðreisnar- og Samfylkingarmódelinu Andri Steinn Hilmarsson skrifar
Skoðun Eru vegir fyrir ferðamenn mikilvægari en vegir fyrir fólk sem býr hér? Petrína Þórunn Jónsdóttir skrifar
Skoðun Er Evrópa á villigötum? Efnahagsleg hnignun kallar á róttæka endurskoðun Eggert Sigurbergsson skrifar
Skoðun Samræmd nálgun að öryggi og skilvirkni á ytri landamærum - Innleiðing EES á Íslandi Arngrímur Guðmundsson skrifar
Skoðun Ísrael á ekki heima á gleðileikum evrópskra sjónvarpsstöðva sem starfa í almannaþágu Stefán Jón Hafstein skrifar
Skoðun Leikskóli þarf meira en þak og veggi. Kópavogsmódelið og Akureyrarleiðin sem leið að aukinni velferð barna Anna Elísa Hreiðarsdóttir,Svava Björg Mörk skrifar
Skoðun Jákvæð áhrif dánaraðstoðar á sorgarferli aðstandenda og umönnunaraðila í Viktoríuríki í Ástralíu Ingrid Kuhlman skrifar
Hafa íslenskir neytendur sama rétt og evrópskir? Ásthildur Lóa Þórsdóttir,Ragnar Þór Ingólfsson Skoðun