Segir danska kerfið þurfa að líta á Græn­lendinga sem jafningja

Í fréttum Sýnar var höfuðstaðurinn Nuuk heimsóttur. Styttan af dansk-norska prestinum Hans Egede gnæfir yfir elsta hluta bæjarins við Nýlenduhöfn. Að mati sumra Grænlendinga er styttan tákn kúgunar og særinda.

Þar hittum við stjórnmálamanninn fyrrverandi Ingu Dóru Guðmundsdóttur, sem á íslenskan föður og grænlenska móður. Hún segir sögu lykkjumálsins hafa tekið verulega á grænlensku þjóðina.

„Hún hefur snert hana algerlega inn í hjarta hjá öllum sem skilja hversu rosalega stórt þetta mál er. Það er eiginlega áfallasaga,“ segir Inga Dóra, sem lét af beinni stjórnmálaþátttöku fyrir tveimur árum þegar hún tók við stjórnunarstöðu í viðskiptalífinu.

Hún var í forystu Siumut-flokksins fyrir þremur árum þegar upplýst var að dönsk stjórnvöld höfðu fyrirskipað á sjöunda áratug síðustu aldar að lykkjunni yrði komið fyrir í 4.500 stúlkum á Grænlandi, allt niður í tólf ára aldur, og jafnvel án þeirrar vitneskju.

„Það kemur náttúrlega sem algert áfall. En svo tekur við reiðin.

En þessar konur, sem verið er að fjalla um, eru konur sem eru enn á lífi og margar af þeim haft miklar afleiðingar, andlega sem líkamlega, hafa ekki getað fengið börn,“ segir Inga Dóra.

Mette Frederiksen forsætisráðherra Danmerkur bað grænlensku konurnar afsökunar í síðasta mánuði. Inga Dóra segir Grænlendinga núna bíða eftir því að dönsk stjórnvöld birti rannsóknarskýrslu um málið en henni átti að ljúka fyrir 1. september í ár.

„Það vantar þetta uppgjör. Það vantar að fá skýringar á þessu, hvernig þetta fór fram,“ segir Inga Dóra.

Inn í umræðuna blandast nýlegar fréttir af því að börn hafi oftar verið tekin af grænlenskum foreldrum í Danmörku vegna ólíkrar menningar.

„Þetta finnst manni vera svo kerfisbundið einhvern veginn á einhvern hátt að þetta staðfestir eiginlega bara það sem við Grænlendingar höfum lengi verið að benda á að það er eitthvað „rotten in the state of Denmark“ eins og maður segir.“

Hún segir danska kerfið þurfa að gera upp það sem kalla megi fordóma.

„Í garð Inúíta, okkar Grænlendinga, sem fyrrverandi nýlendu. Og kerfið er ekki búið að gera þetta uppgjör við sjálft sig, að þeir ætli að líta á okkur sem jafningja,“ segir Inga Dóra í frétt Sýnar, sem sjá má hér: