Það borgar sig að bíða Hildur Eiríksdóttir skrifar 15. janúar 2025 10:01 Núna þegar við bjóðum nýtt ár velkomið er tilvalið að líta yfir síðasta ár á verðbréfamörkuðum. Ef horft er út fyrir landsteinana var árið 2024 heilt yfir hagfellt. Árið 2022 var þungt með „bjarnarmarkaði“ en sú skilgreining er oft notuð þegar markaður hefur lækkað um 20% eða meira frá nýlegu hágildi. Við tóku 2023 og síðasta ár sem voru hagfelld á helstu mörkuðum með „bolamarkaði“ þar sem hagvöxtur var jákvæður, verðbólga á undanhaldi og seðlabankar hófu vaxtalækkunarferli í Evrópu og Bandaríkjunum. Þá sýndu uppgjör félaga heilt yfir góðar rekstrarniðurstöður. Þó er erfitt að horfa á erlenda markaði án þess að hafa í huga að enn geysa átök bæði í Úkraínu og á Gaza með þeim hörmulegu afleiðingum sem fylgja. Áhrif á verðbréfamarkaði eru venjulega mest í aðdraganda átaka, en leita svo leita markaðir yfirleitt fyrra jafnvægis þegar átök hafa brotist út. Innlendi hlutabréfamarkaðurinn átti nokkuð undir högg að sækja framan af síðasta ári eftir nokkuð snarpa hækkun í kjölfar tilkynningar um yfirtökutilboð JBT í Marel undir árslok 2023. Svo kom í ljós 20. desember síðastliðinn að yfir 90% hlutahafa Marel samþykktu tilboðið. Í upphafi nýs árs var svo uppgjör á einum stærstu fyrirtækjakaupum sem átt hafa sér stað á innlendum hlutabréfamarkaði. Eigendur Marel fengu ýmist greitt fyrir hlutabréfin sín með reiðufé eða í hlutabréfum í sameinuðu félagi, JBT Marel. Mikil eftirvænting er fólgin í því að halda inn í nýtt ár þar sem töluvert fjármagn hefur skipt um hendur og þá mögulega fjármagn sem á eftir að leita inn á verðbréfamarkaðinn hér heima. Tíðindalítið fram að vaxtalækkunum Innlendi hlutabréfamarkaðurinn fór í rauninni ekki að taka við sér á síðasta ári fyrr en verðbólgan hafði gefið nægilega eftir til að Seðlabanki Íslands gæti hafið vaxtalækkunarferlið. Það er skiljanlegt að mikið fjármagn hafi setið á háum vöxtum á innlánsreikningum bankastofnanna með tilliti til þess að við vorum í heilt ár í hágildi stýrivaxta. En þegar vaxtalækkunarferlið var hafið tóku bæði hluta- og skuldabréf að hækka í verði. Hægt er að tryggja sér vexti til lengri tíma með því að fjárfesta í skuldabréfum. Skuldabréf hafa átt undir högg að sækja í vaxtahækkunarferlinu sem hófst árið 2021 en kærkomið er að sjá að vaxtalækkunarferlið er hafið. Ef horft er yfir síðasta ár á innlendum hlutabréfamarkaði má sjá að það eru hefðbundin félög eins og fasteignafélögin Heimar, Kaldalón og Reitir sem röðuðu sér í nokkur af efstu sætunum þegar kemur að gengishækkunum. Amaroq og Oculis hækkuðu einnig vel en Oculis var skráð á aðalmarkað á síðasta ári. Þar að auki var Festi í fimmta sæti þegar kemur að mestri hækkun ársins en félagið hækkaði afkomuspá fjórum sinnum á árinu. Eins og sagði áður var tíðindalítið á innlendum hlutabréfamarkaði þar til vaxtalækkanir litu dagsins ljós. Yfirleitt þegar markaðurinn hefur átt undir högg að sækja þá á leiðrétting sér oft stað í snörpum hækkunardögum eins og sjá mátti á síðasta ársfjórðungi 2024. Góð uppgjör á þriðja ársfjórðungi studdu við sterkan hlutabréfamarkað síðasta ársfjórðunginn. Aukin upplýsingagjöf Hættan við að fara út af hlutabréfamarkaðnum er því sú að verða af hækkunardögunum. Í eignastýringarþjónustu er alltaf verið að horfa til langtímaávöxtunar og það sýnir sig í ávöxtunartölum síðasta árs að þeir sem hafa staðið þolinmóðir í gegnum sveiflurnar uppskera nú samhliða viðsnúningi á mörkuðum. Lykillinn er þó alltaf að tekið sé tillit til áhættuþols fjárfestis. Ef fjárfestingar valda vökunóttum þá er ástæða til að draga úr áhættunni. Árið 2023 var innleitt í lög að huga skyldi að upplýsingagjöf um sjálfbærni í fjárfestingum. Á árinu bætist svo við að stór félög og félög með skráð hlutabréf þurfa skila inn ófjárhagslegum upplýsingum í ársskýrslu er lúta að sjálfbærni. Markmiðið með innleiðingu löggjafarinnar er að samræma hvernig upplýsingum er miðlað og nýttar áfram með það að markmiði að stuðla að aukinni sjálfbærni. Dæmin sýna að fjármagn og fjárfestingar geta verið mikilvægt hreyfiafl til góðra verka í þessu samhengi. Auknar nýskráningar í Kauphöll Íslands undanfarin ár og meiri umræða um verðbréfamarkaðinn eru af hinu góða og alltaf bætast við aðilar sem sinna greiningum og upplýsingagjöf um markaðinn, hvort sem er í hlaðvörpum, á samfélagsmiðlum eða í almennri umræðu. Það að upplýsingar séu aðgengilegar og auki áhuga á markaðnum er svo til hagsbóta fyrir okkur öll. Nýsköpun er mikilvæg Ef litið er til Norðurlandanna er almenn eign í verðbréfum mun meiri en hérlendis. Sögulega hefur sparnaður Íslendinga mikið til byggst upp í gegnum fasteignir, en við búum líka yfir sterku lífeyriskerfi og erum í gegnum það öll þátttakendur á verðbréfamarkaði, jafnt innanlands sem utan. Innlán íslenskra heimila jukust mikið á tímum heimsfaraldurs og eru enn að byggjast upp. Gaman verður að sjá þegar vextir taka að lækka enn frekar hvort þessir fjármunir leiti ekki í auknum mæli inn á verðbréfamarkaðinn og styðji þá við starf þeirra öflugu fyrirtækja sem þar eru skráð. Erlendis, og þá sérstaklega á Norðurlöndunum, hafa nýsköpunarfyrirtæki líka tækifæri til að sækja sér fjármagn á minni markaði sem eru ekki ólíkir First North hlutabréfamarkaðnum hér. Mikilvægi nýsköpunar í því að byggja upp hagvöxt til lengri tíma er mikið og oft talað um að hugverkaiðnaðurinn sé fjórða stoð hagkerfisins á eftir sjávarútvegi, ferðaþjónustu og stóriðju. Við horfum bjartsýn til ársins á verðbréfamörkuðum og fögnum aukinni umræðu, fræðslu og almennri þátttöku. Í forgrunni af því sem verður spennandi að fylgjast með á árinu verður þróun vaxta og verðbólgu, útfærslur ríkisstjórnarinnar í efnahagsmálum, fjárfestingaflæði, uppgjör og horfur skráðra hlutafélaga, vertíðin og ferðmenn, og síðast en ekki síst, helstu vonarstjörnunum í Kauphöllinni, Alvotech, Amaroq og Oculis. Fjárfestingar eru til langs tíma Áramót eru jafnan góður tími til að setja sér markmið á mörgum sviðum og þar eru fjárhagsleg markmið ekki undanskilin. Í upphafi síðasta árs sáum við ekki fyrir atburði tengda stöðugum eldsumbrotum og áföllum í Grindavík frekar en við sáum fyrir okkur heimsfaraldur fyrir ekki svo löngu. Fjárfestingum á markaði fylgir jafnan óvissa og það sem við gerum til að draga úr áhættunni er að vera með vel dreift eignasafn, horfa til lengri tíma og stilla af hlutfall skuldabréfa og hlutabréfa. Hafa ber í huga að fjárfestingar eru til langs tíma og fjárfestingastefna í samræmi við áhættuþol hvers og eins er mikilvæg. Sveiflur á markaði geta haft áhrif á fjárfestingar til skamms tíma en síðasta ár hefur sýnt okkur að þolinmæði í gegnum sveiflur skilar nú ávöxtun samhliða viðsnúningi á verðbréfamörkuðum. Höfundur er forstöðumaður eignastýringar Íslandsbanka. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Fjármálamarkaðir Mest lesið Ísrael á ekki heima á gleðileikum evrópskra sjónvarpsstöðva sem starfa í almannaþágu Stefán Jón Hafstein Skoðun Mótum framtíðina saman Jónína Hauksdóttir ,Magnús Þór Jónsson Skoðun Íslenskir flóttamenn - í okkar eigin landi Gunnar Magnús Diego Skoðun Samræmd nálgun að öryggi og skilvirkni á ytri landamærum - Innleiðing EES á Íslandi Arngrímur Guðmundsson Skoðun Eru vegir fyrir ferðamenn mikilvægari en vegir fyrir fólk sem býr hér? Petrína Þórunn Jónsdóttir Skoðun Er Evrópa á villigötum? Efnahagsleg hnignun kallar á róttæka endurskoðun Eggert Sigurbergsson Skoðun Magga Stína! Helga Völundardóttir Skoðun Transumræðan og ruglið um fjölda kynja Einar Steingrímsson Skoðun Halldór 4.10.2025 Halldór 7 milljarða húsnæðisstuðningur afnuminn… en hvað kemur í staðinn? Vilhjálmur Hilmarsson Skoðun Skoðun Skoðun Eru vegir fyrir ferðamenn mikilvægari en vegir fyrir fólk sem býr hér? Petrína Þórunn Jónsdóttir skrifar Skoðun Er Evrópa á villigötum? Efnahagsleg hnignun kallar á róttæka endurskoðun Eggert Sigurbergsson skrifar Skoðun Samræmd nálgun að öryggi og skilvirkni á ytri landamærum - Innleiðing EES á Íslandi Arngrímur Guðmundsson skrifar Skoðun Íslenskir flóttamenn - í okkar eigin landi Gunnar Magnús Diego skrifar Skoðun Ísrael á ekki heima á gleðileikum evrópskra sjónvarpsstöðva sem starfa í almannaþágu Stefán Jón Hafstein skrifar Skoðun Mótum framtíðina saman Jónína Hauksdóttir ,Magnús Þór Jónsson skrifar Skoðun Leikskóli þarf meira en þak og veggi. Kópavogsmódelið og Akureyrarleiðin sem leið að aukinni velferð barna Anna Elísa Hreiðarsdóttir,Svava Björg Mörk skrifar Skoðun Jákvæð áhrif dánaraðstoðar á sorgarferli aðstandenda og umönnunaraðila í Viktoríuríki í Ástralíu Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Kæra Epli, skilur þú mig? Lilja Dögg Jónsdóttir skrifar Skoðun Þorgerður og erlendu dómstólarnir Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Barnafjölskyldur í Reykjavík eiga betra skilið Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Lyftum umræðunni á örlítið hærra plan Jóna Hlíf Halldórsdóttir skrifar Skoðun Lykillinn að hamingju og heilbrigði Auður Kjartansdóttir skrifar Skoðun Staða bænda styrkt Hanna Katrín Friðriksson skrifar Skoðun Transumræðan og ruglið um fjölda kynja Einar Steingrímsson skrifar Skoðun Leikskólar eru ekki munaður Íris Eva Gísladóttir skrifar Skoðun Vísindarannsóknir og þróun – til umhugsunar í tiltekt Þorgerður J. Einarsdóttir skrifar Skoðun 752 dánir vegna geðheilsuvanda – enginn vegna fjölþáttaógnar Grímur Atlason skrifar Skoðun Foreldrar þurfa bara að vera duglegri Björg Magnúsdóttir skrifar Skoðun Kópavogsmódelið – sveigjanleiki á pappír, en álag á foreldrar í raun og veru Örn Arnarson skrifar Skoðun Dýrkeypt eftirlitsleysi Lilja Björk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Uppgjöf Reykjavíkurborgar í leikskólamálum Finnbjörn A. Hermannsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar Skoðun Svindl eða sjálfsvernd? Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Magga Stína! Helga Völundardóttir skrifar Skoðun Mannauðurinn á vinnustaðnum þarf góða innivist til að dafna Ásta Logadóttir skrifar Skoðun Þetta er námið sem lifir áfram Bryngeir Valdimarsson skrifar Skoðun Árborg - spennandi kostur fyrir öll Guðný Björk Pálmadóttir skrifar Skoðun Tökum á glæpahópum af meiri þunga Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Minntist ekkert á Evrópusambandið Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hugsum stórt í skipulags- og samgöngumálum Hilmar Ingimundarson skrifar Sjá meira
Núna þegar við bjóðum nýtt ár velkomið er tilvalið að líta yfir síðasta ár á verðbréfamörkuðum. Ef horft er út fyrir landsteinana var árið 2024 heilt yfir hagfellt. Árið 2022 var þungt með „bjarnarmarkaði“ en sú skilgreining er oft notuð þegar markaður hefur lækkað um 20% eða meira frá nýlegu hágildi. Við tóku 2023 og síðasta ár sem voru hagfelld á helstu mörkuðum með „bolamarkaði“ þar sem hagvöxtur var jákvæður, verðbólga á undanhaldi og seðlabankar hófu vaxtalækkunarferli í Evrópu og Bandaríkjunum. Þá sýndu uppgjör félaga heilt yfir góðar rekstrarniðurstöður. Þó er erfitt að horfa á erlenda markaði án þess að hafa í huga að enn geysa átök bæði í Úkraínu og á Gaza með þeim hörmulegu afleiðingum sem fylgja. Áhrif á verðbréfamarkaði eru venjulega mest í aðdraganda átaka, en leita svo leita markaðir yfirleitt fyrra jafnvægis þegar átök hafa brotist út. Innlendi hlutabréfamarkaðurinn átti nokkuð undir högg að sækja framan af síðasta ári eftir nokkuð snarpa hækkun í kjölfar tilkynningar um yfirtökutilboð JBT í Marel undir árslok 2023. Svo kom í ljós 20. desember síðastliðinn að yfir 90% hlutahafa Marel samþykktu tilboðið. Í upphafi nýs árs var svo uppgjör á einum stærstu fyrirtækjakaupum sem átt hafa sér stað á innlendum hlutabréfamarkaði. Eigendur Marel fengu ýmist greitt fyrir hlutabréfin sín með reiðufé eða í hlutabréfum í sameinuðu félagi, JBT Marel. Mikil eftirvænting er fólgin í því að halda inn í nýtt ár þar sem töluvert fjármagn hefur skipt um hendur og þá mögulega fjármagn sem á eftir að leita inn á verðbréfamarkaðinn hér heima. Tíðindalítið fram að vaxtalækkunum Innlendi hlutabréfamarkaðurinn fór í rauninni ekki að taka við sér á síðasta ári fyrr en verðbólgan hafði gefið nægilega eftir til að Seðlabanki Íslands gæti hafið vaxtalækkunarferlið. Það er skiljanlegt að mikið fjármagn hafi setið á háum vöxtum á innlánsreikningum bankastofnanna með tilliti til þess að við vorum í heilt ár í hágildi stýrivaxta. En þegar vaxtalækkunarferlið var hafið tóku bæði hluta- og skuldabréf að hækka í verði. Hægt er að tryggja sér vexti til lengri tíma með því að fjárfesta í skuldabréfum. Skuldabréf hafa átt undir högg að sækja í vaxtahækkunarferlinu sem hófst árið 2021 en kærkomið er að sjá að vaxtalækkunarferlið er hafið. Ef horft er yfir síðasta ár á innlendum hlutabréfamarkaði má sjá að það eru hefðbundin félög eins og fasteignafélögin Heimar, Kaldalón og Reitir sem röðuðu sér í nokkur af efstu sætunum þegar kemur að gengishækkunum. Amaroq og Oculis hækkuðu einnig vel en Oculis var skráð á aðalmarkað á síðasta ári. Þar að auki var Festi í fimmta sæti þegar kemur að mestri hækkun ársins en félagið hækkaði afkomuspá fjórum sinnum á árinu. Eins og sagði áður var tíðindalítið á innlendum hlutabréfamarkaði þar til vaxtalækkanir litu dagsins ljós. Yfirleitt þegar markaðurinn hefur átt undir högg að sækja þá á leiðrétting sér oft stað í snörpum hækkunardögum eins og sjá mátti á síðasta ársfjórðungi 2024. Góð uppgjör á þriðja ársfjórðungi studdu við sterkan hlutabréfamarkað síðasta ársfjórðunginn. Aukin upplýsingagjöf Hættan við að fara út af hlutabréfamarkaðnum er því sú að verða af hækkunardögunum. Í eignastýringarþjónustu er alltaf verið að horfa til langtímaávöxtunar og það sýnir sig í ávöxtunartölum síðasta árs að þeir sem hafa staðið þolinmóðir í gegnum sveiflurnar uppskera nú samhliða viðsnúningi á mörkuðum. Lykillinn er þó alltaf að tekið sé tillit til áhættuþols fjárfestis. Ef fjárfestingar valda vökunóttum þá er ástæða til að draga úr áhættunni. Árið 2023 var innleitt í lög að huga skyldi að upplýsingagjöf um sjálfbærni í fjárfestingum. Á árinu bætist svo við að stór félög og félög með skráð hlutabréf þurfa skila inn ófjárhagslegum upplýsingum í ársskýrslu er lúta að sjálfbærni. Markmiðið með innleiðingu löggjafarinnar er að samræma hvernig upplýsingum er miðlað og nýttar áfram með það að markmiði að stuðla að aukinni sjálfbærni. Dæmin sýna að fjármagn og fjárfestingar geta verið mikilvægt hreyfiafl til góðra verka í þessu samhengi. Auknar nýskráningar í Kauphöll Íslands undanfarin ár og meiri umræða um verðbréfamarkaðinn eru af hinu góða og alltaf bætast við aðilar sem sinna greiningum og upplýsingagjöf um markaðinn, hvort sem er í hlaðvörpum, á samfélagsmiðlum eða í almennri umræðu. Það að upplýsingar séu aðgengilegar og auki áhuga á markaðnum er svo til hagsbóta fyrir okkur öll. Nýsköpun er mikilvæg Ef litið er til Norðurlandanna er almenn eign í verðbréfum mun meiri en hérlendis. Sögulega hefur sparnaður Íslendinga mikið til byggst upp í gegnum fasteignir, en við búum líka yfir sterku lífeyriskerfi og erum í gegnum það öll þátttakendur á verðbréfamarkaði, jafnt innanlands sem utan. Innlán íslenskra heimila jukust mikið á tímum heimsfaraldurs og eru enn að byggjast upp. Gaman verður að sjá þegar vextir taka að lækka enn frekar hvort þessir fjármunir leiti ekki í auknum mæli inn á verðbréfamarkaðinn og styðji þá við starf þeirra öflugu fyrirtækja sem þar eru skráð. Erlendis, og þá sérstaklega á Norðurlöndunum, hafa nýsköpunarfyrirtæki líka tækifæri til að sækja sér fjármagn á minni markaði sem eru ekki ólíkir First North hlutabréfamarkaðnum hér. Mikilvægi nýsköpunar í því að byggja upp hagvöxt til lengri tíma er mikið og oft talað um að hugverkaiðnaðurinn sé fjórða stoð hagkerfisins á eftir sjávarútvegi, ferðaþjónustu og stóriðju. Við horfum bjartsýn til ársins á verðbréfamörkuðum og fögnum aukinni umræðu, fræðslu og almennri þátttöku. Í forgrunni af því sem verður spennandi að fylgjast með á árinu verður þróun vaxta og verðbólgu, útfærslur ríkisstjórnarinnar í efnahagsmálum, fjárfestingaflæði, uppgjör og horfur skráðra hlutafélaga, vertíðin og ferðmenn, og síðast en ekki síst, helstu vonarstjörnunum í Kauphöllinni, Alvotech, Amaroq og Oculis. Fjárfestingar eru til langs tíma Áramót eru jafnan góður tími til að setja sér markmið á mörgum sviðum og þar eru fjárhagsleg markmið ekki undanskilin. Í upphafi síðasta árs sáum við ekki fyrir atburði tengda stöðugum eldsumbrotum og áföllum í Grindavík frekar en við sáum fyrir okkur heimsfaraldur fyrir ekki svo löngu. Fjárfestingum á markaði fylgir jafnan óvissa og það sem við gerum til að draga úr áhættunni er að vera með vel dreift eignasafn, horfa til lengri tíma og stilla af hlutfall skuldabréfa og hlutabréfa. Hafa ber í huga að fjárfestingar eru til langs tíma og fjárfestingastefna í samræmi við áhættuþol hvers og eins er mikilvæg. Sveiflur á markaði geta haft áhrif á fjárfestingar til skamms tíma en síðasta ár hefur sýnt okkur að þolinmæði í gegnum sveiflur skilar nú ávöxtun samhliða viðsnúningi á verðbréfamörkuðum. Höfundur er forstöðumaður eignastýringar Íslandsbanka.
Ísrael á ekki heima á gleðileikum evrópskra sjónvarpsstöðva sem starfa í almannaþágu Stefán Jón Hafstein Skoðun
Samræmd nálgun að öryggi og skilvirkni á ytri landamærum - Innleiðing EES á Íslandi Arngrímur Guðmundsson Skoðun
Eru vegir fyrir ferðamenn mikilvægari en vegir fyrir fólk sem býr hér? Petrína Þórunn Jónsdóttir Skoðun
Er Evrópa á villigötum? Efnahagsleg hnignun kallar á róttæka endurskoðun Eggert Sigurbergsson Skoðun
Skoðun Eru vegir fyrir ferðamenn mikilvægari en vegir fyrir fólk sem býr hér? Petrína Þórunn Jónsdóttir skrifar
Skoðun Er Evrópa á villigötum? Efnahagsleg hnignun kallar á róttæka endurskoðun Eggert Sigurbergsson skrifar
Skoðun Samræmd nálgun að öryggi og skilvirkni á ytri landamærum - Innleiðing EES á Íslandi Arngrímur Guðmundsson skrifar
Skoðun Ísrael á ekki heima á gleðileikum evrópskra sjónvarpsstöðva sem starfa í almannaþágu Stefán Jón Hafstein skrifar
Skoðun Leikskóli þarf meira en þak og veggi. Kópavogsmódelið og Akureyrarleiðin sem leið að aukinni velferð barna Anna Elísa Hreiðarsdóttir,Svava Björg Mörk skrifar
Skoðun Jákvæð áhrif dánaraðstoðar á sorgarferli aðstandenda og umönnunaraðila í Viktoríuríki í Ástralíu Ingrid Kuhlman skrifar
Skoðun Kópavogsmódelið – sveigjanleiki á pappír, en álag á foreldrar í raun og veru Örn Arnarson skrifar
Skoðun Uppgjöf Reykjavíkurborgar í leikskólamálum Finnbjörn A. Hermannsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar
Ísrael á ekki heima á gleðileikum evrópskra sjónvarpsstöðva sem starfa í almannaþágu Stefán Jón Hafstein Skoðun
Samræmd nálgun að öryggi og skilvirkni á ytri landamærum - Innleiðing EES á Íslandi Arngrímur Guðmundsson Skoðun
Eru vegir fyrir ferðamenn mikilvægari en vegir fyrir fólk sem býr hér? Petrína Þórunn Jónsdóttir Skoðun
Er Evrópa á villigötum? Efnahagsleg hnignun kallar á róttæka endurskoðun Eggert Sigurbergsson Skoðun