Með styrka hönd á stýri í eigin lífi Árni Sigurðsson skrifar 12. janúar 2025 09:32 „Að taka alfarið ábyrgð á lífi sínu merkir að hafna því að koma með afsakanir eða kenna öðrum um allt það í lífi þínu sem þú ert ekki ánægður með,“ sagði Brian Tracy. Orð hans lýsa einfaldri en krefjandi hugmynd: Að treysta á sjálfan sig til að breyta eigin veruleika og taka fulla ábyrgð á eigin gjörðum og athöfnum þ.m.t. tilfinningum, hugsunum og þeim aðstæðum sem þær hafa skapað. Með því að axla fulla sjálfsábyrgð getum við fundið leiðina að innri styrk og uppbyggilegum breytingum – ekki aðeins hjá okkur sjálfum heldur einnig í samskiptum við annað fólk. Af hverju skiptir sjálfsábyrgð máli? Margir reyna að bæta líf sitt með því að breyta ytri þáttum, skipta um starf, leita í ný sambönd eða safna veraldlegum auði. Sú leið getur vissulega borið tímabundinn árangur, en án innri endurskipulagningar munum við fyrr eða síðar standa frammi fyrir sömu áskorunum og áður. Ástæðan er sú að rót vanlíðunar býr oft djúpt innra með okkur: óuppgerðar tilfinningar, sjálfsfyrirlitning eða óþægilegar hugsanir sem við forðumst. Þegar við horfum inn á við og temjum okkur sjálfsábyrgð opnast nýir möguleikar til að takast á við áskoranir með yfirvegun. Í stað þess að festast í vítahring ásakana og afsakana veljum við að beina sjónum inn á við og spyrja: „Hvernig get ég brugðist við með öflugri, jákvæðari og uppbyggilegri hætti? Hvað er í mínu valdi til að gera betur? Hvað get ég lært af þessu?“ Viskan er að vita að til að gera betur þarf að geta betur. Sjálfsþekking er ómissandi þáttur í þeirri vegferð. Umbreyting hugarfars: Hugarfarið er lykillinn að innri umbreytingu. Þegar við tökum skýra afstöðu til að bera ábyrgð á eigin lífi, styrkjum við jákvæðar tilfinningar eins og þakklæti, samkennd og fyrirgefningu. Með því móti losum við um neikvæðar hugsanir og minnkum þær kröfur sem við gerum til annarra. Rannsóknir sýna að slíkt jákvætt hugarfar eykur vellíðan, bætir heilsu og dregur úr streitu. Við uppgötvum einnig að við höfum meira svigrúm til að breyta rétt, velja leiðir sem samræmast gildum okkar og eigum hollari samskipti við vandamenn, vini og vinnufélaga. Langtímaárangur næst ekki á einni nóttu en verður eðlileg afleiðing af stöðugri, meðvitaðri vinnu með sjálfsmyndina og hugarfarið. Fyrstu skrefin að betra lífi: Til að styðja við þessa vegferð er gagnlegt að setja sér persónuleg, mælanleg og raunhæf markmið. Byrjaðu smátt, taktu nokkrar mínútur á hverjum degi til að skrifa niður eina jákvæða hugsun, t.d. hvað þú ert þakklát/ur fyrir (hversu smátt sem það kann að virðast), eða verðu tíma í hreyfingu nokkrum sinnum í viku. Korters labbitúr getur gert kraftaverk til að bregða birtu yfir sálina jafnvel þótt veðrið sé hráslagarlegt. Einnig getur verið gagnlegt að halda dagbók þar sem þú kortleggur hugsanir og tilfinningar. Þar fæst skýr sýn á hvort þú sért í sama gamla farinu og áður eða á uppbyggilegri leið fram á við. Þroskinn eykst við endurmat og þá er gott að geta gripið í dagbókina til að rifja upp. Stutt, en stöðug skref geta skipt sköpum þegar til lengri tíma er litið. Hænuskref skipta máli, engin framför er án ávinnings hversu smávægileg sem hún kann að virðast í fyrstu eða eins og Brian Tracy bendir á: „Allt telur“ (everything counts). Smám saman byrjar heildarmyndin að breytast, bæði hvað varðar eigin líðan og samskipti við fólk í kringum þig. Ferlið felur í sér sjálfskoðun, vilja til að læra af mistökum og kjark til að halda áfram jafnvel þótt á móti blási um stund. Alla storma lægir og stundum getur sigurinn einfaldlega verið fólginn í að þrauka og þora að næra vonina. Þeim sem á von er allt fært. Snilligáfan er fólgin í að halda lífinu í þeirri glóð. Áhrif á umhverfi og sambönd: Slík innri uppbygging nær einnig út fyrir okkur sjálf. Þegar við erum sáttari í eigin skinni, eins og stundum er sagt, getum við átt betri samskipti, veitt stuðning og sýnt dýpri skilning. Við verðum yfirvegaðri vinir, maki, foreldri eða vinnufélagi. Þar með eykst traust, virðing og dýpt sambanda. Jafnframt uppgötvum við að við getum haft skapandi áhrif á umhverfi okkar: góð fyrirmynd verður farvegur jákvæðra breytinga hjá öðrum. Jafnvægi og varanlegur ávinningur: Að taka alfarið ábyrgð á sjálfum sér er langtímaverkefni og oft krefjandi. Þó að leiðin geti verið óþægileg í byrjun er hún frelsandi og færir nýja framtíðarsýn. Við upplifum að við höfum stjórn á lífi okkar – sama hversu óvænt verkefnin eða áskoranirnar eru sem birtast. Í stað þess að verja orku í gremju eða ásakanir, finnum við þann innri kraft sem þarf til að halda áfram, finna lausnir og vaxa af hverri reynslu. Að taka ábyrgð á eigin lífi er því stöðugt ferli og verkefni sem varir út lífið, en hver einasta tilraun til að vaxa og þroskast færir okkur nær markmiðum okkar. Það opnar um leið dyrnar að sannri, sjálfsprottinni gleði sem stendur á traustum grunni í eigin trú á sjálfa(n) sig og getu sína. Þegar upp er staðið snýst allt um að axla ábyrgð, hætta að benda á aðra og byrja að breyta eigin lífi innan frá. Sýnum sjálfum okkur og öðrum að við getum staðið vaktina „með styrka hönd á stýri í eigin lífi“ – þar liggur kjarni varanlegrar vellíðanar og von til vaxtar og vegsauka í framtíðinni. Höfundur er fyrrum framkvæmdastjóri Stjórnunarfélagsins og með 36 ára reynslu á sviði símenntunar, fyrirlestra- og námskeiðahalds. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Árni Sigurðsson Mest lesið Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir Skoðun Við fylgjum þér frá getnaði til grafar Benedikt S. Benediktsson Skoðun Ef þið bara hefðuð séð heiminn út frá mínum augum: Börn & ADHD Stefán Þorri Helgason Skoðun Konur á örorku Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir Skoðun Börn í meðferð eiga rétt á fagfólki orð duga ekki lengur! Steindór Þórarinsson Skoðun Ekki sama hvaðan gott kemur Magnea Gná Jóhannsdóttir Skoðun Greindarskerðing eða ofurgáfur með gervigreind Björgmundur Örn Guðmundsson Skoðun Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson Skoðun 112. liðurinn í aðgerðaáætlun í menntamálum? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson Skoðun Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson Skoðun Skoðun Skoðun Við fylgjum þér frá getnaði til grafar Benedikt S. Benediktsson skrifar Skoðun Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir skrifar Skoðun Ef þið bara hefðuð séð heiminn út frá mínum augum: Börn & ADHD Stefán Þorri Helgason skrifar Skoðun 112. liðurinn í aðgerðaáætlun í menntamálum? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson skrifar Skoðun Konur á örorku Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar Skoðun Drambið okkar Júlíus Valsson skrifar Skoðun Við vitum Guðrún Jónsdóttir skrifar Skoðun Ekki sama hvaðan gott kemur Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Börn í meðferð eiga rétt á fagfólki orð duga ekki lengur! Steindór Þórarinsson skrifar Skoðun Greindarskerðing eða ofurgáfur með gervigreind Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar Skoðun Stöndum saman gegn fjölþáttaógnum Bryndís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Hagræðing á kostnað fjölbreytni og gæðamenntunar Ida Marguerite Semey skrifar Skoðun Umbúðir en ekkert innihald í Hafnarfirði Einar Geir Þorsteinsson skrifar Skoðun Við viljum tala íslensku, en hvernig Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar Skoðun Mansalsmál á Íslandi Kristján Þórður Snæbjarnarson skrifar Skoðun Hættur heimsins virða engin landamæri Tótla I. Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Tímamót í sjálfsvígsforvörnum Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Yfirgangur, yfirlæti og endastöð Strætó Axel Hall skrifar Skoðun Hugsum fíknivanda upp á nýtt - Ný nálgun í meðhöndlun fíknivanda og áhættuhegðunar Svala Jóhannesdóttir,Lilja Sif Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Háskólinn á Bifröst – Öflugur og sjálfstæður fjarnámsskóli Sólveig Hallsteinsdóttir skrifar Skoðun Það eru fleiri fiskar í sjónum og fleiri sjónarmið í hafstjórn Guðbjörg Ásta Ólafsdóttir skrifar Skoðun Skapandi menntun skilar raunverulegum árangri Bryngeir Valdimarsson skrifar Skoðun Sex ára sáttmáli Davíð Þorláksson skrifar Skoðun Af hverju kynjafræði? Og hvaða greinar hafa fengið svipaðar mótbárur í gegnum tíðina? Guðrún Elísa Friðbjargardóttir Sævarsdóttir skrifar Skoðun Stjórnendur sem mega ekki stjórna Stefán Vagn Stefánsson skrifar Skoðun Stokkhólmseinkenni sem við ættum að forðast Aðalsteinn Júlíus Magnússon skrifar Skoðun Eflum iðnlöggjöfina og stöðvum brotin Hilmar Harðarson skrifar Skoðun Pjattkratar taka til Þorsteinn Sæmundsson skrifar Sjá meira
„Að taka alfarið ábyrgð á lífi sínu merkir að hafna því að koma með afsakanir eða kenna öðrum um allt það í lífi þínu sem þú ert ekki ánægður með,“ sagði Brian Tracy. Orð hans lýsa einfaldri en krefjandi hugmynd: Að treysta á sjálfan sig til að breyta eigin veruleika og taka fulla ábyrgð á eigin gjörðum og athöfnum þ.m.t. tilfinningum, hugsunum og þeim aðstæðum sem þær hafa skapað. Með því að axla fulla sjálfsábyrgð getum við fundið leiðina að innri styrk og uppbyggilegum breytingum – ekki aðeins hjá okkur sjálfum heldur einnig í samskiptum við annað fólk. Af hverju skiptir sjálfsábyrgð máli? Margir reyna að bæta líf sitt með því að breyta ytri þáttum, skipta um starf, leita í ný sambönd eða safna veraldlegum auði. Sú leið getur vissulega borið tímabundinn árangur, en án innri endurskipulagningar munum við fyrr eða síðar standa frammi fyrir sömu áskorunum og áður. Ástæðan er sú að rót vanlíðunar býr oft djúpt innra með okkur: óuppgerðar tilfinningar, sjálfsfyrirlitning eða óþægilegar hugsanir sem við forðumst. Þegar við horfum inn á við og temjum okkur sjálfsábyrgð opnast nýir möguleikar til að takast á við áskoranir með yfirvegun. Í stað þess að festast í vítahring ásakana og afsakana veljum við að beina sjónum inn á við og spyrja: „Hvernig get ég brugðist við með öflugri, jákvæðari og uppbyggilegri hætti? Hvað er í mínu valdi til að gera betur? Hvað get ég lært af þessu?“ Viskan er að vita að til að gera betur þarf að geta betur. Sjálfsþekking er ómissandi þáttur í þeirri vegferð. Umbreyting hugarfars: Hugarfarið er lykillinn að innri umbreytingu. Þegar við tökum skýra afstöðu til að bera ábyrgð á eigin lífi, styrkjum við jákvæðar tilfinningar eins og þakklæti, samkennd og fyrirgefningu. Með því móti losum við um neikvæðar hugsanir og minnkum þær kröfur sem við gerum til annarra. Rannsóknir sýna að slíkt jákvætt hugarfar eykur vellíðan, bætir heilsu og dregur úr streitu. Við uppgötvum einnig að við höfum meira svigrúm til að breyta rétt, velja leiðir sem samræmast gildum okkar og eigum hollari samskipti við vandamenn, vini og vinnufélaga. Langtímaárangur næst ekki á einni nóttu en verður eðlileg afleiðing af stöðugri, meðvitaðri vinnu með sjálfsmyndina og hugarfarið. Fyrstu skrefin að betra lífi: Til að styðja við þessa vegferð er gagnlegt að setja sér persónuleg, mælanleg og raunhæf markmið. Byrjaðu smátt, taktu nokkrar mínútur á hverjum degi til að skrifa niður eina jákvæða hugsun, t.d. hvað þú ert þakklát/ur fyrir (hversu smátt sem það kann að virðast), eða verðu tíma í hreyfingu nokkrum sinnum í viku. Korters labbitúr getur gert kraftaverk til að bregða birtu yfir sálina jafnvel þótt veðrið sé hráslagarlegt. Einnig getur verið gagnlegt að halda dagbók þar sem þú kortleggur hugsanir og tilfinningar. Þar fæst skýr sýn á hvort þú sért í sama gamla farinu og áður eða á uppbyggilegri leið fram á við. Þroskinn eykst við endurmat og þá er gott að geta gripið í dagbókina til að rifja upp. Stutt, en stöðug skref geta skipt sköpum þegar til lengri tíma er litið. Hænuskref skipta máli, engin framför er án ávinnings hversu smávægileg sem hún kann að virðast í fyrstu eða eins og Brian Tracy bendir á: „Allt telur“ (everything counts). Smám saman byrjar heildarmyndin að breytast, bæði hvað varðar eigin líðan og samskipti við fólk í kringum þig. Ferlið felur í sér sjálfskoðun, vilja til að læra af mistökum og kjark til að halda áfram jafnvel þótt á móti blási um stund. Alla storma lægir og stundum getur sigurinn einfaldlega verið fólginn í að þrauka og þora að næra vonina. Þeim sem á von er allt fært. Snilligáfan er fólgin í að halda lífinu í þeirri glóð. Áhrif á umhverfi og sambönd: Slík innri uppbygging nær einnig út fyrir okkur sjálf. Þegar við erum sáttari í eigin skinni, eins og stundum er sagt, getum við átt betri samskipti, veitt stuðning og sýnt dýpri skilning. Við verðum yfirvegaðri vinir, maki, foreldri eða vinnufélagi. Þar með eykst traust, virðing og dýpt sambanda. Jafnframt uppgötvum við að við getum haft skapandi áhrif á umhverfi okkar: góð fyrirmynd verður farvegur jákvæðra breytinga hjá öðrum. Jafnvægi og varanlegur ávinningur: Að taka alfarið ábyrgð á sjálfum sér er langtímaverkefni og oft krefjandi. Þó að leiðin geti verið óþægileg í byrjun er hún frelsandi og færir nýja framtíðarsýn. Við upplifum að við höfum stjórn á lífi okkar – sama hversu óvænt verkefnin eða áskoranirnar eru sem birtast. Í stað þess að verja orku í gremju eða ásakanir, finnum við þann innri kraft sem þarf til að halda áfram, finna lausnir og vaxa af hverri reynslu. Að taka ábyrgð á eigin lífi er því stöðugt ferli og verkefni sem varir út lífið, en hver einasta tilraun til að vaxa og þroskast færir okkur nær markmiðum okkar. Það opnar um leið dyrnar að sannri, sjálfsprottinni gleði sem stendur á traustum grunni í eigin trú á sjálfa(n) sig og getu sína. Þegar upp er staðið snýst allt um að axla ábyrgð, hætta að benda á aðra og byrja að breyta eigin lífi innan frá. Sýnum sjálfum okkur og öðrum að við getum staðið vaktina „með styrka hönd á stýri í eigin lífi“ – þar liggur kjarni varanlegrar vellíðanar og von til vaxtar og vegsauka í framtíðinni. Höfundur er fyrrum framkvæmdastjóri Stjórnunarfélagsins og með 36 ára reynslu á sviði símenntunar, fyrirlestra- og námskeiðahalds.
Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir Skoðun
Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson Skoðun
Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson Skoðun
Skoðun Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir skrifar
Skoðun Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson skrifar
Skoðun Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar
Skoðun Hugsum fíknivanda upp á nýtt - Ný nálgun í meðhöndlun fíknivanda og áhættuhegðunar Svala Jóhannesdóttir,Lilja Sif Þorsteinsdóttir skrifar
Skoðun Háskólinn á Bifröst – Öflugur og sjálfstæður fjarnámsskóli Sólveig Hallsteinsdóttir skrifar
Skoðun Það eru fleiri fiskar í sjónum og fleiri sjónarmið í hafstjórn Guðbjörg Ásta Ólafsdóttir skrifar
Skoðun Af hverju kynjafræði? Og hvaða greinar hafa fengið svipaðar mótbárur í gegnum tíðina? Guðrún Elísa Friðbjargardóttir Sævarsdóttir skrifar
Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir Skoðun
Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson Skoðun
Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson Skoðun