„Sænska ástandið“ orðið að norrænu Samúel Karl Ólason skrifar 12. nóvember 2024 14:13 Fjölnir Sæmundsson, formaður Landssambands lögreglumanna. Vísir/Vilhelm Ekki er lengur hægt að tala um „sænska ástandið“ sem hefur verið notað til að lýsa brotaöldu í Svíþjóð á undanförnum árum. Þess í stað er réttara að tala um „norræna ástandið“, þar sem þróunin sé ógnvekjandi á öllum Norðurlöndum, samkvæmt formönnum lögreglufélaga þessara landa. Þetta kemur fram í sameiginlegri yfirlýsingu frá formönnum lögreglufélaga á Norðurlöndum. Þar segir meðal annars að ástand öryggismála hafi lengi verið alvarlegt í Danmörku og hafi farið versnandi. Glæpagengi fremji morð og árásir ungra brotamanna hafi færst í aukana. Þá sé tengingu að finna við sænska hópa og eru almennir borgarar sagðir sífellt berskjaldaðri gagnvart hótunum og ofbeldisbrotum. Svipaða sögu sé að segja af Noregi, Finnlandi og í Svíþjóð. Þá hafi hér á Íslandi komið upp metfjöldi manndrápsmála, stór mansalsmál, auk þess sem hótanir og átök milli glæpasamtaka hafi sett almenning í hættu. Þá hafi lögreglumenn í vaxandi mæli orðið fyrir hótunum og eignaspjöllum. „Þetta eru bara nokkur dæmi sem norræn lögregla er að fást. Starfsumhverfi lögreglumanna verður sífellt erfiðara og meira krefjandi,“ segir í yfirlýsingunni. Ekki hægt að vinna lengur með sama hætti Þar segir einnig að skipulögð glæpastarfsemi leggi undir nýja markaði í sölu og fíkniefna og vopna, smygli á fólki og vændisstarfsemi, auk annarra brota. „Ekkert Norðurlandanna getur fegrað þetta ástand og brotastarfsemi er orðin slík að umfangi að við getum ekki lengur unnið þessi mál með sama hætti og gert hefur verið fram að þessu.“ Formenn lögreglufélaganna krefjast margþættra aðgerða til að bregðast við og ná niður brotatíðni. Undir yfirlýsinguna skrifa Fjölnir Sæmundsson frá Landssambandi lögreglumanna, Heino Kegel frá Politifobundet í Danmörku, Unn Alma Skatvold frá Politiets Fellesforbund í Noregi, Jonne Rinne frá Suomen Poliisijärjestöjen í Finnlandi og Katharina von Sydow frá Polisförbundet í Svíþjóð. Fjölga lögreglumönnum og auka samstarf Fyrsta skrefið er samkvæmt formönnunum að fjölga lögreglumönnum. Skortur sé á þeim bæði varðandi almenna löggæslu og rannsóknir. Þá þurfi löggæsluyfirvöld að hafa forystu um að greina hvaða hæfni þurfi þegar litið sé til framtíðarinnar. „Þeir sem stunda brotastarfsemi tileinka sér sífellt nýja tækni og vinnubrögð. Lögreglan þarf að vera á undan til að geta viðhaldið getu til að veikja glæpastarfsemi og koma í veg fyrir hana.“ Einnig þarf að auka og bæta samstarf milli ríkja. Þéttari samvinna sé nauðsynleg til að geta komið í veg fyrir brot og til að handtaka og ákæra brotamenn. Þó verið sé að byggja lögreglustöð á landamærum Noregs og Svíþjóðar og lögregluembætti Norðurlanda vinni oft saman, sé það ekki nóg. Meira þurfi til og landssambönd lögreglumanna í hverju landi fyrir sig þurfa, samkvæmt formönnum þeirra, að koma að þessari vinnu. „Norrænu landssamböndin eru vön að starfa þétt saman þvert á landamæri og samböndin þekkja hvað lögregla á öllum sviðum starfseminnar getur og þarf til að skila góðu verki.“ Ekki bara verk lögreglunnar Að endingu segja formennirnir að lögreglan geti gert mikið en ekki allt og ekki ein og sér. Allsstaðar á Norðurlöndum verði að gera meira til að stöðva nýliðun í skipulögðum glæpahópum. Vel fjármagnaðir skólar og félagsleg úrræði skipti máli. Það sama eigi við möguleikann á að fá vinnu, geta unnið og samlagast samfélaginu. „Þetta skiptir sköpum þegar kemur að því að veita börnum og ungmennum tiltrú á framtíðina og til að styrkja einnig þá fullorðnu. Fleiri aðilar þurfa gera meira til að Norðurlöndin geti orðið sterkara samfélag og öruggari staður.“ „Lögregluyfirvöld og stjórnmálafólk verða að taka réttar ákvarðanir svo að lögreglulið okkar á Norðurlöndum geti með sameiginlegum kröftum stöðvað það ástand sem viðgengst hefur í tengslum við skipulagða brotahópa og skipulagða glæpastarfsemi. Á því myndu allir græða nema glæpastarfsemin.“ Lögreglumál Svíþjóð Noregur Danmörk Finnland Mest lesið Sæstrengur milli Eistlands og Finnlands rofinn Erlent Töldu að ævilöng vesælmennska biði „barnanna á mölinni“ Innlent Girnist Panama-skurðinn, Grænland og Kanada Erlent Erfiður tími þegar dóttirin kom út sem trans Innlent Þau kvöddu á árinu 2024 Erlent Dregur úr vindi en áfram vetrarveður Veður Jólakindin Djásn á Stokkseyri Innlent Standa vaktina á jóladag: „Þetta er bara eins og hina dagana“ Innlent Þak fauk nánast af hlöðu Innlent Um helmingur farþega komst lífs af Erlent Fleiri fréttir Töldu að ævilöng vesælmennska biði „barnanna á mölinni“ Jólakindin Djásn á Stokkseyri Standa vaktina á jóladag: „Þetta er bara eins og hina dagana“ Standa vaktina við lokunarpósta á jóladag Flugferðir hafnar að nýju í Keflavík Þak fauk nánast af hlöðu Fagna jólunum í Betlehem í skugga stríðs Hellisheiði og Þrengsli opna ekki fyrr en á morgun Aðeins ein flugvél lent í Keflavík í dag Útköll víða vegna óveðurs Erfiður tími þegar dóttirin kom út sem trans Gott að geta sagt „þú ert hjartanlega velkominn“ Appelsínugular viðvaranir og jólaboð hjá Hjálpræðishernum Á vaktinni við lokunarpósta alla jólanótt Tveir vörðu jólanótt í fangaklefa Gleðileg jól, kæru lesendur Vegir víða um land gætu lokast með litlum fyrirvara Varað við ferðalögum víða um land Margir á síðasta snúningi með jólapakkana Í sumum tilfellum eina hátíðlega stund dagsins Men Tolla komið í leitirnar: „Sannkölluð jólasaga“ Vonskuveður og þau sem eru á síðasta snúningi Fjúgandi hálka í kirkjugörðum Reykjavíkur Stolið hálsmen Tolla dúkkaði upp tuttugu árum síðar Nóg að gera hjá slökkviliðinu í nótt Mette óskaði Kristrúnu til hamingju Aðfangadagur: Hvar er opið og hve lengi? „Skiptir sannleikurinn engu máli?“ Fjölmenni gekk fyrir frið í miðborginni Rútur skildar eftir á Holtavörðuheiði og leiðinni lokað Sjá meira
Þetta kemur fram í sameiginlegri yfirlýsingu frá formönnum lögreglufélaga á Norðurlöndum. Þar segir meðal annars að ástand öryggismála hafi lengi verið alvarlegt í Danmörku og hafi farið versnandi. Glæpagengi fremji morð og árásir ungra brotamanna hafi færst í aukana. Þá sé tengingu að finna við sænska hópa og eru almennir borgarar sagðir sífellt berskjaldaðri gagnvart hótunum og ofbeldisbrotum. Svipaða sögu sé að segja af Noregi, Finnlandi og í Svíþjóð. Þá hafi hér á Íslandi komið upp metfjöldi manndrápsmála, stór mansalsmál, auk þess sem hótanir og átök milli glæpasamtaka hafi sett almenning í hættu. Þá hafi lögreglumenn í vaxandi mæli orðið fyrir hótunum og eignaspjöllum. „Þetta eru bara nokkur dæmi sem norræn lögregla er að fást. Starfsumhverfi lögreglumanna verður sífellt erfiðara og meira krefjandi,“ segir í yfirlýsingunni. Ekki hægt að vinna lengur með sama hætti Þar segir einnig að skipulögð glæpastarfsemi leggi undir nýja markaði í sölu og fíkniefna og vopna, smygli á fólki og vændisstarfsemi, auk annarra brota. „Ekkert Norðurlandanna getur fegrað þetta ástand og brotastarfsemi er orðin slík að umfangi að við getum ekki lengur unnið þessi mál með sama hætti og gert hefur verið fram að þessu.“ Formenn lögreglufélaganna krefjast margþættra aðgerða til að bregðast við og ná niður brotatíðni. Undir yfirlýsinguna skrifa Fjölnir Sæmundsson frá Landssambandi lögreglumanna, Heino Kegel frá Politifobundet í Danmörku, Unn Alma Skatvold frá Politiets Fellesforbund í Noregi, Jonne Rinne frá Suomen Poliisijärjestöjen í Finnlandi og Katharina von Sydow frá Polisförbundet í Svíþjóð. Fjölga lögreglumönnum og auka samstarf Fyrsta skrefið er samkvæmt formönnunum að fjölga lögreglumönnum. Skortur sé á þeim bæði varðandi almenna löggæslu og rannsóknir. Þá þurfi löggæsluyfirvöld að hafa forystu um að greina hvaða hæfni þurfi þegar litið sé til framtíðarinnar. „Þeir sem stunda brotastarfsemi tileinka sér sífellt nýja tækni og vinnubrögð. Lögreglan þarf að vera á undan til að geta viðhaldið getu til að veikja glæpastarfsemi og koma í veg fyrir hana.“ Einnig þarf að auka og bæta samstarf milli ríkja. Þéttari samvinna sé nauðsynleg til að geta komið í veg fyrir brot og til að handtaka og ákæra brotamenn. Þó verið sé að byggja lögreglustöð á landamærum Noregs og Svíþjóðar og lögregluembætti Norðurlanda vinni oft saman, sé það ekki nóg. Meira þurfi til og landssambönd lögreglumanna í hverju landi fyrir sig þurfa, samkvæmt formönnum þeirra, að koma að þessari vinnu. „Norrænu landssamböndin eru vön að starfa þétt saman þvert á landamæri og samböndin þekkja hvað lögregla á öllum sviðum starfseminnar getur og þarf til að skila góðu verki.“ Ekki bara verk lögreglunnar Að endingu segja formennirnir að lögreglan geti gert mikið en ekki allt og ekki ein og sér. Allsstaðar á Norðurlöndum verði að gera meira til að stöðva nýliðun í skipulögðum glæpahópum. Vel fjármagnaðir skólar og félagsleg úrræði skipti máli. Það sama eigi við möguleikann á að fá vinnu, geta unnið og samlagast samfélaginu. „Þetta skiptir sköpum þegar kemur að því að veita börnum og ungmennum tiltrú á framtíðina og til að styrkja einnig þá fullorðnu. Fleiri aðilar þurfa gera meira til að Norðurlöndin geti orðið sterkara samfélag og öruggari staður.“ „Lögregluyfirvöld og stjórnmálafólk verða að taka réttar ákvarðanir svo að lögreglulið okkar á Norðurlöndum geti með sameiginlegum kröftum stöðvað það ástand sem viðgengst hefur í tengslum við skipulagða brotahópa og skipulagða glæpastarfsemi. Á því myndu allir græða nema glæpastarfsemin.“
Lögreglumál Svíþjóð Noregur Danmörk Finnland Mest lesið Sæstrengur milli Eistlands og Finnlands rofinn Erlent Töldu að ævilöng vesælmennska biði „barnanna á mölinni“ Innlent Girnist Panama-skurðinn, Grænland og Kanada Erlent Erfiður tími þegar dóttirin kom út sem trans Innlent Þau kvöddu á árinu 2024 Erlent Dregur úr vindi en áfram vetrarveður Veður Jólakindin Djásn á Stokkseyri Innlent Standa vaktina á jóladag: „Þetta er bara eins og hina dagana“ Innlent Þak fauk nánast af hlöðu Innlent Um helmingur farþega komst lífs af Erlent Fleiri fréttir Töldu að ævilöng vesælmennska biði „barnanna á mölinni“ Jólakindin Djásn á Stokkseyri Standa vaktina á jóladag: „Þetta er bara eins og hina dagana“ Standa vaktina við lokunarpósta á jóladag Flugferðir hafnar að nýju í Keflavík Þak fauk nánast af hlöðu Fagna jólunum í Betlehem í skugga stríðs Hellisheiði og Þrengsli opna ekki fyrr en á morgun Aðeins ein flugvél lent í Keflavík í dag Útköll víða vegna óveðurs Erfiður tími þegar dóttirin kom út sem trans Gott að geta sagt „þú ert hjartanlega velkominn“ Appelsínugular viðvaranir og jólaboð hjá Hjálpræðishernum Á vaktinni við lokunarpósta alla jólanótt Tveir vörðu jólanótt í fangaklefa Gleðileg jól, kæru lesendur Vegir víða um land gætu lokast með litlum fyrirvara Varað við ferðalögum víða um land Margir á síðasta snúningi með jólapakkana Í sumum tilfellum eina hátíðlega stund dagsins Men Tolla komið í leitirnar: „Sannkölluð jólasaga“ Vonskuveður og þau sem eru á síðasta snúningi Fjúgandi hálka í kirkjugörðum Reykjavíkur Stolið hálsmen Tolla dúkkaði upp tuttugu árum síðar Nóg að gera hjá slökkviliðinu í nótt Mette óskaði Kristrúnu til hamingju Aðfangadagur: Hvar er opið og hve lengi? „Skiptir sannleikurinn engu máli?“ Fjölmenni gekk fyrir frið í miðborginni Rútur skildar eftir á Holtavörðuheiði og leiðinni lokað Sjá meira