Í gær voru birtar niðurstöður nýrrar könnunar frá BHM meðal ljósmæðra sem um 70 prósent þeirra svöruðu. Samkvæmt niðurstöðum telja 85 prósent ljósmæðra að mannekla hafi ógnað öryggi mæðra á síðustu sex mánuðum og 48 prósent segja þetta gerast oftar nú en áður.
Á sama tíma mælist mikil starfsánægja meðal ljósmæðra.
„Við erum ánægðar í okkar starfi en það er umhverfið sem er ekki að gera okkur kleift að vinna vinnuna okkar eins og við viljum,“ sagði Unnur Berglind Friðriksdóttir, formaður Ljósmæðrafélags Íslands, en hún ræddi niðurstöður könnunarinnar og starfsaðstæður ljósmæðra í Bítinu á Bylgjunni í morgun.
Unnur Berglind sagði að það hefði ekki komið henni á óvart að öryggi væri minna en að hátt hlutfall sem hefði svarað játandi hafi komið henni á óvart. „85 prósent er allt of hátt.“
Hún segir að hún hafi samt vitað að staðan væri slæm því hún væri í góðu sambandi við ljósmæður og heyri æ oftar að róðurinn sé að þyngjast víða.
„Álagið er að aukast, verkefnum er að fjölga. Ef þú ert að horfa á Excel skjal er alltaf bara verið að horfa á fjölda fæðinga en í tengslum við hverja fæðingu er mæðraskoðun á undan og svo sængurlegan á eftir. Samfélagið er að breytast og við erum að verða fjölmenningarsamfélag,“ sagði Unnur Berglind og að því fylgdu öðruvísi áskoranir sem taki meiri tíma.
Ný verkefni sem fylgja meiri fjölmenningu
Það geti verið ýmislegt þar annað en bara tungumál. Sem dæmi séu konur að koma inn í þjónustu til ljósmæðra hér sem hafi ekki fengið grunnþjónustu annars staðar.
Þá sagði Unnur Berglind að í ýmsum stofnunum út á landi fengju ljósmæður ekki faglegt svigrúm til að vinna vinnuna sína.
„Ljósmæður eru sérfræðingar í sínu fagi. Þær eru fagmanneskjur og þær þurfa að fá sitt faglega svigrúm til að meta og hversu oft þær þurfa að hitta konur,“ sagði hún að það væri verið að „anda ofan í hálsmálið á þeim“ og segja þeim fyrir hversu oft þær eigi að hitta konur.
Spurð nánar út í þetta sagði Unnur Berglind að það væri yfirmenn sem væru að „anda ofan í hálsmálið“ á þeim og að þeir væru svo uppteknir af sparnaði að svigrúm til faglegrar þjónustu ljósmæðra væri ekki til staðar. Hún sagði að versta afleiðingin af þessu væri sú að ljósmóðirin hefði sagt upp störfum í sveitarfélagi utan höfuðborgarsvæðisins og að á þeim stað væri nú engin starfandi ljósmóðir.
„Það er verið að setja út á það að það sé verið að hitta konur of oft og of lengi,“ sagði Unnur Berglind og að þannig ætti samt sem áður þjónustan að vera, og að konur ættu að geta gengið að því vísu.
Hún sagði að ofan á þetta væri búið að innleiða styttingu vinnuvikunnar víða og að stofnanir hefðu ekki endilega bætt við þeim mannskap sem þarf svo ekki sé mannekla í kjölfar innleiðingarinnar.
„Þú getur ekki unnið þetta eftir Excel skjali. Við erum að vinna með fólk. Þú ert með fagfólk og þú verður að treyst fagfólkinu til að meta hversu oft og hversu lengi, en það er ekki að gerast á of mörgum stöðum.“#
Spurð hvort mæður væru þá ekki eins öruggar í dag og áður svaraði Unnur Berglind því játandi. Hún sagði eftirlitsaðilann vera landlæknisembættið og að hún vissi ekki hvort að það væri verið að vinna því. Hún sagði erfitt að fá svör frá landlæknisembættinu og að sömuleiðis ætti hún inni fundarboð hjá fjármálaráðuneytinu og að hún hefði ekki fengið svar við því. Sömuleiðis hefði hún reynt í marga mánuði að ná sambandi við starfshóp innan heilbrigðisráðuneytisins án nokkurs árangurs.
Veruleg skerðing ef þær hætta
Þá sagði hún þriðjung ljósmæðra hugsa um það að yfirgefa starfsstéttina og að ef það gerðist yrði þjónustan verulega skert.
Þá spurði Heimir hvort að litið væri niður á ljósmæður í heilbrigðiskerfinu. Unnur Berglind sagði að hún vonaði ekki en að henni liði, þegar hún talaði um þetta, að hún væri „bara að kvabba“ eða vera leiðinleg og erfið.
Hún hrósaði Landspítalanum og sagði félagið nýlega hafa skrifað undir nýjan stofnanasamning við spítalann sem yrði vonandi til þess að kjör og aðstæður ljósmæðra myndu batna. Þær myndu koma aftur í fullt starf og ekki hætta.
Spurð í hvað stefnir, miðað við þessa stöðu sagði Unnur Berglind að það yrði að bregðast við. Í samanburði við Evrópu séu við með góðar tölur og útkomur en að ef við berum stöðuna saman við okkur sjálf fari okkur aftur.
Hægt er að hlusta á viðtalið í heild sinni hér að ofan.
