Hvað á að gera við afa? Sigurbjörg Erla Egilsdóttir skrifar 11. febrúar 2024 09:00 Undanfarið hefur Ásdís Kristjánsdóttir, bæjarstjóri Kópavogs, rekið kynningarherferð á tillögum fjárfesta um nýtt hverfi langt fyrir utan þéttbýlismörk með þeirri aðskilnaðarstefnu að þar eigi eingöngu að hýsa eldra fólk. Tillagan er kynnt undir því yfirskini að vera uppbygging á lífsgæðakjarna en um það bil allt við tillöguna er á skjön við þá hugmyndafræði. Við vitum það úr öldrunarfræðunum að það er eldra fólki, eins og öðru fólki, hollt og gott að vera í félagslega blönduðu umhverfi, nálægt yngri kynslóðum og nálægt góðum almenningssamgöngum, sem þjóna sérstaklega vel þeim sem geta ekki lengur ekið bíl. Frá Gunnarshólma, reitnum sem um ræðir, er um 2 klukkustunda gangur í næsta jaðar byggðar Kópavogs og engar almenningssamgöngur. Þessi hugmynd gengur því gegn allri betri vitneskju um hvað hlúi að andlegri og líkamlegri heilsu þessa hóps. Við vitum það líka að svæðið er utan vaxtarmarka svæðisskipulags höfuðborgarsvæðisins, sem er sátt um að byggja ekki fyrir utan, og sem faglegar greiningar sýna að ekki sé æskilegt að færa út svo neinu nemi næstu árin. Reiturinn sem um ræðir er auk þess á viðkvæmu vatnsverndarsvæði þar sem ekki einu sinni er einfalt að fá að malbika svo mikið sem hjólastíga. Fyrir ekki svo löngu síðan þurfti meira að segja að leggja af stakan akveg á svæðinu. Áform um byggingu 5000 íbúða, með tilheyrandi íbúafjölda og öllum þeim innviðum sem fylgja, eru því vægast sagt vanhugsuð. Við þurfum vissulega að byggja bæði íbúðir fyrir eldra fólk og hjúkrunarrými. Það er óumdeilt og þörfin er brýn. Við eigum þó ekki að gera það með því að byggja einsleitt hverfi þar sem fólk 60 ára og eldri eru aðskilin frá restinni af samfélaginu. Fyrir utan það hvað staðsetningin felur í sér mikla einangrun þá snúast hugmyndir fjárfestanna og bæjarstjóra um byggingu búseturéttaríbúða eingöngu, enga fjölbreytni í búsetuformi með eignaríbúðum og leiguíbúðum í bland sem þjónar fjölbreyttum hópi. Í allri umfjöllun um lífsgæðakjarna er einmitt lögð áhersla á fjölbreytileika í íbúðaformi sem einskonar kjarna í hugmyndafræðinni, og jafnvel þá lágmarkskröfu stenst þessi tillaga ekki. Þar með er ekki um valfrelsi að ræða heldur í besta falli þvingað val, svona eins og að bjóða krökkum upp á val um að panta pizzu eða fá soðinn fisk í kvöldmatinn. Nýtum frekar það land sem við eigum enn óbyggt á svæðum þar sem mun skynsamlegra er að byggja! Við eigum enn bæði óbyggð svæði og þéttingarsvæði í Kópavogi sem hægt er að byggja á næstu ár. Til dæmis á Kársnesinu, við Orareitinn og Landsréttarreitinn, svo er það Fannborgin, Glaðheimar, Skógarlindin, Vatnsendahvarf og Vatnsendahlíð sem á eftir að skipuleggja og er til dæmis kjörið að setja fókus á íbúðir fyrir eldra fólk og samnýta innviðina sem eru þegar til staðar í Boðaþingi. Innan núverandi áætlana vantar ekki lóðir til uppbyggingar eins og bæjarstjórinn hefur fjálglega gefið í skyn í einskonar hræðsluáróðri til höfuðs lykilprinsippum í svæðisskipulagi höfuðborgarsvæðisins. Í skipulagi sveitarfélaga á höfuðborgarsvæðinu eru áætlaðar yfir 58 þúsund íbúðir innan núverandi vaxtarmarka sem jafngildir heimili fyrir um 148.000 nýja íbúa. Að byggja þar fyrst þjónar almannahag. Hvers vegna leggur bæjarstjórinn þá til að byggja við Gunnarshólma? Það verður hún sjálf að upplýsa betur um en við vitum að eigendur reitsins, sem hafa eflaust fengið hann á góðu verði sem beitiland, hafa mikinn hag undir því að þarna byggist íbúðarhúsnæði. En skipulag og þróun sveitarfélaga eiga ekki að vera á forsendum sérhagsmuna einstaka fjárfesta heldur á forsendum almennings byggt á greiningum og upplýstri ákvarðanatöku. Við kjörnir fulltrúar eigum að gæta almannahags fyrst og fremst. Sannleikurinn er sá að þessi hugmynd hefði ólíklega sprottið upp frá fagfólki innan stjórnsýslu Kópavogs enda ófagleg með eindæmum þar sem vikið er frá öllum langtímaprinsippum í skipulagi. Við vitum að það er eftirspurn eftir pólitík til lengri tíma en fjögurra ára í senn sem þjónar því sem best er að gera til lengri tíma, frekar en vinsældaþörf einstaka kjörinna fulltrúa sem langar til að keyra upp fylgið í skoðanakönnunum hverju sinni. Þetta er á skjön við bæði aðalskipulag Kópavogs, svæðisskipulag höfuðborgarsvæðisins og auðvitað vatnsverndina eins og áður sagði. Öll uppbygging á að vera innan vaxtarmarka og það er mikil áhersla á blandaða byggð, þar sem við höfum bæði ólíka aldursdreifingu og fjölbreytta þjóðfélagshópa innan sama hverfis. Það kemur bæði best út samfélagslega og svo nýtum við alla innviði betur. Þannig er það ódýrara og betra fyrir samfélagið. Við eigum að fókusa á að færa kynslóðirnar saman í meira mæli, ekki stía þeim í sundur. Raunverulegir lífsgæðakjarnar bjóða upp á fjölbreytt búsetuform fyrir eldra fólk, í bland við íbúðarhúsnæði fyrir aðra aldurshópa, og aðgengi að fjölbreyttri þjónustu. Návígi við góðar almenningssamgöngur skiptir líka miklu máli. Við eigum að leggja áherslu á að byggja slíka kjarna í öllum hverfum. Og hvað finnst eldra fólki? Það er verðugt að nefna að þessi hugmynd hefur verið borin undir fulltrúa Landssambands eldri borgara og viðbrögð þeirra hafa verið varlega orðað ansi dræm en þeir sátu víst ,,forviða” af hryllingi undir kynningunni. Á viðburði um uppbyggingu lífsgæðakjarna í haust ræddu fulltrúar eldri borgara um hvað skipti máli við slíka uppbyggingu og þar kom fram viljinn til að búa sem næst börnum og barnabörnum, nálægt þjónustu, nálægt almenningssamgöngum og svo væri líka gaman að vera í návígi við hvort annað. Þetta þýðir félagsleg blöndun og að byggja fyrir eldra fólk inni í byggð frekar en að einangra það langt fyrir utan ystu þéttbýlismörk. Bæjarstjórn Kópavogs mun taka málið til umfjöllunar og afgreiðslu á fundi sínum næstkomandi þriðjudag, þann 13. febrúar. En slíka praktíska aðferðarfræði, eins og formlega samþykkt, lætur bæjarstjóri Kópavogs reyndar ekki þvælast fyrir sér enda hefur hún þegar “handsalað samstarfið” við fjárfestana eins og sést á mynd sem birtist með viðtali við bæjarstjóra í Kópavogspóstinum. Bæjarstjórn er þar með bara upp á punt í meðförum bæjarstjórans sem afhjúpar ekki bara ófaglegheit, skammsýni og sérhagsmunagæslu í þessu máli en líka þá ólýðræðislegu takta sem hafa í raun einkennt kjörtímabilið. Höfundur er bæjarfulltrúi Pírata í Kópavogi. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Sigurbjörg Erla Egilsdóttir Kópavogur Skipulag Sveitarstjórnarmál Píratar Eldri borgarar Mest lesið Ógnin sem við sjáum ekki – Hið falda tungumál ungu kynslóðarinnar á netinu Birgitta Þorsteinsdóttir Skoðun Vanhæfur Sjálfstæðisflokkur Dóra Björt Guðjónsdóttir Skoðun Myllan sem mala átti gull Andrés Kristjánsson Skoðun Pírati pissar í skóinn sinn Helgi Áss Grétarsson Skoðun Fáum presta aftur inn í skólana Rósa Guðbjartsdóttir Skoðun Fé án hirðis Þorvaldur Lúðvík Sigurjónsson Skoðun Sjö mýtur um loftslagsbreytingar Kristinn Már Hilmarsson,Elva Rakel Jónsdóttir Skoðun Mannúð og hugrekki - gegn stríðsglæpum og þjóðarmorði Ólafur Ingólfsson Skoðun Rösk og reiðubúin fyrir landsbyggðina Hópur Röskvuliða Skoðun Goðsögnin um UFS-sjóði sem róttækar „woke"- fjárfestingar Már Wolfgang Mixa Skoðun Skoðun Skoðun Mannúð og hugrekki - gegn stríðsglæpum og þjóðarmorði Ólafur Ingólfsson skrifar Skoðun Framtíð menntunar – byggjum á trausti, ekki tortryggni Helga Kristín Kolbeins skrifar Skoðun Fé án hirðis Þorvaldur Lúðvík Sigurjónsson skrifar Skoðun Gæludýr geta dimmu í dagsljós breytt Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Myllan sem mala átti gull Andrés Kristjánsson skrifar Skoðun Sjö mýtur um loftslagsbreytingar Kristinn Már Hilmarsson,Elva Rakel Jónsdóttir skrifar Skoðun Pírati pissar í skóinn sinn Helgi Áss Grétarsson skrifar Skoðun Ógnin sem við sjáum ekki – Hið falda tungumál ungu kynslóðarinnar á netinu Birgitta Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Fáum presta aftur inn í skólana Rósa Guðbjartsdóttir skrifar Skoðun Rösk og reiðubúin fyrir landsbyggðina Hópur Röskvuliða skrifar Skoðun Icelandic Learning is a Gendered Health Issue Logan Lee Sigurðsson skrifar Skoðun Goðsögnin um UFS-sjóði sem róttækar „woke"- fjárfestingar Már Wolfgang Mixa skrifar Skoðun Framtíð Öskjuhlíðar Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Vanhæfur Sjálfstæðisflokkur Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Mælt fyrir miklum kjarabótum öryrkja og aldraðra Inga Sæland skrifar Skoðun Mannréttindabrot og stríðsglæpir Rússa í Úkraínu Erlingur Erlingsson skrifar Skoðun Áskorun til Félags íslenskra hjúkrunarfræðinga og Háskóla Íslands Ríkharður Ólafsson,Styrmir Hallsson skrifar Skoðun Ákvarðanir teknar í Reykjavík – afleiðingarnar skella á okkur Hópur Framsóknarmanna í sveitarstjórnum skrifar Skoðun Snjallborgin eða Skuggaborgin Reykjavík: Gervigreindarknúið höfuðborgarsvæði Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Getur Sturlunga snúið aftur? Leifur B. Dagfinnsson skrifar Skoðun Vaka stendur með Menntavísindasviði í verki Gunnar Ásgrímsson skrifar Skoðun Vorbókaleysingar Henry Alexander Henrysson skrifar Skoðun Er þetta í alvöru umdeild skoðun fámenns hóps? Snorri Másson skrifar Skoðun Liðveisla fyrir öll Atli Már Haraldsson skrifar Skoðun Réttur til endurtektarprófa: Jafnræði í námi fyrir alla stúdenta Vera Mist Magnúsdóttir,Guðlaug Eva Albertsdóttir skrifar Skoðun Að standa við stóru orðin Guðmundur Ari Sigurjónsson skrifar Skoðun Aðför að landsbyggðinni – og tilraun til að slá ryki í augu almennings Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Deyr mjólkurkýrin ef eigandi hennar fær eitt viðbótar mjólkurglas? Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Kynlíf veldur einhverfu: Opið bréf til Háskóla Íslands og fjölmiðla Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Margrét Oddný Leópoldsdóttir skrifar Skoðun Ég virði þig og þín mörk, virðir þú mig og mín mörk ? Rakel Linda Kristjánsdóttir skrifar Sjá meira
Undanfarið hefur Ásdís Kristjánsdóttir, bæjarstjóri Kópavogs, rekið kynningarherferð á tillögum fjárfesta um nýtt hverfi langt fyrir utan þéttbýlismörk með þeirri aðskilnaðarstefnu að þar eigi eingöngu að hýsa eldra fólk. Tillagan er kynnt undir því yfirskini að vera uppbygging á lífsgæðakjarna en um það bil allt við tillöguna er á skjön við þá hugmyndafræði. Við vitum það úr öldrunarfræðunum að það er eldra fólki, eins og öðru fólki, hollt og gott að vera í félagslega blönduðu umhverfi, nálægt yngri kynslóðum og nálægt góðum almenningssamgöngum, sem þjóna sérstaklega vel þeim sem geta ekki lengur ekið bíl. Frá Gunnarshólma, reitnum sem um ræðir, er um 2 klukkustunda gangur í næsta jaðar byggðar Kópavogs og engar almenningssamgöngur. Þessi hugmynd gengur því gegn allri betri vitneskju um hvað hlúi að andlegri og líkamlegri heilsu þessa hóps. Við vitum það líka að svæðið er utan vaxtarmarka svæðisskipulags höfuðborgarsvæðisins, sem er sátt um að byggja ekki fyrir utan, og sem faglegar greiningar sýna að ekki sé æskilegt að færa út svo neinu nemi næstu árin. Reiturinn sem um ræðir er auk þess á viðkvæmu vatnsverndarsvæði þar sem ekki einu sinni er einfalt að fá að malbika svo mikið sem hjólastíga. Fyrir ekki svo löngu síðan þurfti meira að segja að leggja af stakan akveg á svæðinu. Áform um byggingu 5000 íbúða, með tilheyrandi íbúafjölda og öllum þeim innviðum sem fylgja, eru því vægast sagt vanhugsuð. Við þurfum vissulega að byggja bæði íbúðir fyrir eldra fólk og hjúkrunarrými. Það er óumdeilt og þörfin er brýn. Við eigum þó ekki að gera það með því að byggja einsleitt hverfi þar sem fólk 60 ára og eldri eru aðskilin frá restinni af samfélaginu. Fyrir utan það hvað staðsetningin felur í sér mikla einangrun þá snúast hugmyndir fjárfestanna og bæjarstjóra um byggingu búseturéttaríbúða eingöngu, enga fjölbreytni í búsetuformi með eignaríbúðum og leiguíbúðum í bland sem þjónar fjölbreyttum hópi. Í allri umfjöllun um lífsgæðakjarna er einmitt lögð áhersla á fjölbreytileika í íbúðaformi sem einskonar kjarna í hugmyndafræðinni, og jafnvel þá lágmarkskröfu stenst þessi tillaga ekki. Þar með er ekki um valfrelsi að ræða heldur í besta falli þvingað val, svona eins og að bjóða krökkum upp á val um að panta pizzu eða fá soðinn fisk í kvöldmatinn. Nýtum frekar það land sem við eigum enn óbyggt á svæðum þar sem mun skynsamlegra er að byggja! Við eigum enn bæði óbyggð svæði og þéttingarsvæði í Kópavogi sem hægt er að byggja á næstu ár. Til dæmis á Kársnesinu, við Orareitinn og Landsréttarreitinn, svo er það Fannborgin, Glaðheimar, Skógarlindin, Vatnsendahvarf og Vatnsendahlíð sem á eftir að skipuleggja og er til dæmis kjörið að setja fókus á íbúðir fyrir eldra fólk og samnýta innviðina sem eru þegar til staðar í Boðaþingi. Innan núverandi áætlana vantar ekki lóðir til uppbyggingar eins og bæjarstjórinn hefur fjálglega gefið í skyn í einskonar hræðsluáróðri til höfuðs lykilprinsippum í svæðisskipulagi höfuðborgarsvæðisins. Í skipulagi sveitarfélaga á höfuðborgarsvæðinu eru áætlaðar yfir 58 þúsund íbúðir innan núverandi vaxtarmarka sem jafngildir heimili fyrir um 148.000 nýja íbúa. Að byggja þar fyrst þjónar almannahag. Hvers vegna leggur bæjarstjórinn þá til að byggja við Gunnarshólma? Það verður hún sjálf að upplýsa betur um en við vitum að eigendur reitsins, sem hafa eflaust fengið hann á góðu verði sem beitiland, hafa mikinn hag undir því að þarna byggist íbúðarhúsnæði. En skipulag og þróun sveitarfélaga eiga ekki að vera á forsendum sérhagsmuna einstaka fjárfesta heldur á forsendum almennings byggt á greiningum og upplýstri ákvarðanatöku. Við kjörnir fulltrúar eigum að gæta almannahags fyrst og fremst. Sannleikurinn er sá að þessi hugmynd hefði ólíklega sprottið upp frá fagfólki innan stjórnsýslu Kópavogs enda ófagleg með eindæmum þar sem vikið er frá öllum langtímaprinsippum í skipulagi. Við vitum að það er eftirspurn eftir pólitík til lengri tíma en fjögurra ára í senn sem þjónar því sem best er að gera til lengri tíma, frekar en vinsældaþörf einstaka kjörinna fulltrúa sem langar til að keyra upp fylgið í skoðanakönnunum hverju sinni. Þetta er á skjön við bæði aðalskipulag Kópavogs, svæðisskipulag höfuðborgarsvæðisins og auðvitað vatnsverndina eins og áður sagði. Öll uppbygging á að vera innan vaxtarmarka og það er mikil áhersla á blandaða byggð, þar sem við höfum bæði ólíka aldursdreifingu og fjölbreytta þjóðfélagshópa innan sama hverfis. Það kemur bæði best út samfélagslega og svo nýtum við alla innviði betur. Þannig er það ódýrara og betra fyrir samfélagið. Við eigum að fókusa á að færa kynslóðirnar saman í meira mæli, ekki stía þeim í sundur. Raunverulegir lífsgæðakjarnar bjóða upp á fjölbreytt búsetuform fyrir eldra fólk, í bland við íbúðarhúsnæði fyrir aðra aldurshópa, og aðgengi að fjölbreyttri þjónustu. Návígi við góðar almenningssamgöngur skiptir líka miklu máli. Við eigum að leggja áherslu á að byggja slíka kjarna í öllum hverfum. Og hvað finnst eldra fólki? Það er verðugt að nefna að þessi hugmynd hefur verið borin undir fulltrúa Landssambands eldri borgara og viðbrögð þeirra hafa verið varlega orðað ansi dræm en þeir sátu víst ,,forviða” af hryllingi undir kynningunni. Á viðburði um uppbyggingu lífsgæðakjarna í haust ræddu fulltrúar eldri borgara um hvað skipti máli við slíka uppbyggingu og þar kom fram viljinn til að búa sem næst börnum og barnabörnum, nálægt þjónustu, nálægt almenningssamgöngum og svo væri líka gaman að vera í návígi við hvort annað. Þetta þýðir félagsleg blöndun og að byggja fyrir eldra fólk inni í byggð frekar en að einangra það langt fyrir utan ystu þéttbýlismörk. Bæjarstjórn Kópavogs mun taka málið til umfjöllunar og afgreiðslu á fundi sínum næstkomandi þriðjudag, þann 13. febrúar. En slíka praktíska aðferðarfræði, eins og formlega samþykkt, lætur bæjarstjóri Kópavogs reyndar ekki þvælast fyrir sér enda hefur hún þegar “handsalað samstarfið” við fjárfestana eins og sést á mynd sem birtist með viðtali við bæjarstjóra í Kópavogspóstinum. Bæjarstjórn er þar með bara upp á punt í meðförum bæjarstjórans sem afhjúpar ekki bara ófaglegheit, skammsýni og sérhagsmunagæslu í þessu máli en líka þá ólýðræðislegu takta sem hafa í raun einkennt kjörtímabilið. Höfundur er bæjarfulltrúi Pírata í Kópavogi.
Ógnin sem við sjáum ekki – Hið falda tungumál ungu kynslóðarinnar á netinu Birgitta Þorsteinsdóttir Skoðun
Skoðun Ógnin sem við sjáum ekki – Hið falda tungumál ungu kynslóðarinnar á netinu Birgitta Þorsteinsdóttir skrifar
Skoðun Áskorun til Félags íslenskra hjúkrunarfræðinga og Háskóla Íslands Ríkharður Ólafsson,Styrmir Hallsson skrifar
Skoðun Ákvarðanir teknar í Reykjavík – afleiðingarnar skella á okkur Hópur Framsóknarmanna í sveitarstjórnum skrifar
Skoðun Snjallborgin eða Skuggaborgin Reykjavík: Gervigreindarknúið höfuðborgarsvæði Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar
Skoðun Réttur til endurtektarprófa: Jafnræði í námi fyrir alla stúdenta Vera Mist Magnúsdóttir,Guðlaug Eva Albertsdóttir skrifar
Skoðun Aðför að landsbyggðinni – og tilraun til að slá ryki í augu almennings Ingibjörg Isaksen skrifar
Skoðun Deyr mjólkurkýrin ef eigandi hennar fær eitt viðbótar mjólkurglas? Þórður Snær Júlíusson skrifar
Skoðun Kynlíf veldur einhverfu: Opið bréf til Háskóla Íslands og fjölmiðla Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Margrét Oddný Leópoldsdóttir skrifar
Ógnin sem við sjáum ekki – Hið falda tungumál ungu kynslóðarinnar á netinu Birgitta Þorsteinsdóttir Skoðun