Hvað á að gera við afa? Sigurbjörg Erla Egilsdóttir skrifar 11. febrúar 2024 09:00 Undanfarið hefur Ásdís Kristjánsdóttir, bæjarstjóri Kópavogs, rekið kynningarherferð á tillögum fjárfesta um nýtt hverfi langt fyrir utan þéttbýlismörk með þeirri aðskilnaðarstefnu að þar eigi eingöngu að hýsa eldra fólk. Tillagan er kynnt undir því yfirskini að vera uppbygging á lífsgæðakjarna en um það bil allt við tillöguna er á skjön við þá hugmyndafræði. Við vitum það úr öldrunarfræðunum að það er eldra fólki, eins og öðru fólki, hollt og gott að vera í félagslega blönduðu umhverfi, nálægt yngri kynslóðum og nálægt góðum almenningssamgöngum, sem þjóna sérstaklega vel þeim sem geta ekki lengur ekið bíl. Frá Gunnarshólma, reitnum sem um ræðir, er um 2 klukkustunda gangur í næsta jaðar byggðar Kópavogs og engar almenningssamgöngur. Þessi hugmynd gengur því gegn allri betri vitneskju um hvað hlúi að andlegri og líkamlegri heilsu þessa hóps. Við vitum það líka að svæðið er utan vaxtarmarka svæðisskipulags höfuðborgarsvæðisins, sem er sátt um að byggja ekki fyrir utan, og sem faglegar greiningar sýna að ekki sé æskilegt að færa út svo neinu nemi næstu árin. Reiturinn sem um ræðir er auk þess á viðkvæmu vatnsverndarsvæði þar sem ekki einu sinni er einfalt að fá að malbika svo mikið sem hjólastíga. Fyrir ekki svo löngu síðan þurfti meira að segja að leggja af stakan akveg á svæðinu. Áform um byggingu 5000 íbúða, með tilheyrandi íbúafjölda og öllum þeim innviðum sem fylgja, eru því vægast sagt vanhugsuð. Við þurfum vissulega að byggja bæði íbúðir fyrir eldra fólk og hjúkrunarrými. Það er óumdeilt og þörfin er brýn. Við eigum þó ekki að gera það með því að byggja einsleitt hverfi þar sem fólk 60 ára og eldri eru aðskilin frá restinni af samfélaginu. Fyrir utan það hvað staðsetningin felur í sér mikla einangrun þá snúast hugmyndir fjárfestanna og bæjarstjóra um byggingu búseturéttaríbúða eingöngu, enga fjölbreytni í búsetuformi með eignaríbúðum og leiguíbúðum í bland sem þjónar fjölbreyttum hópi. Í allri umfjöllun um lífsgæðakjarna er einmitt lögð áhersla á fjölbreytileika í íbúðaformi sem einskonar kjarna í hugmyndafræðinni, og jafnvel þá lágmarkskröfu stenst þessi tillaga ekki. Þar með er ekki um valfrelsi að ræða heldur í besta falli þvingað val, svona eins og að bjóða krökkum upp á val um að panta pizzu eða fá soðinn fisk í kvöldmatinn. Nýtum frekar það land sem við eigum enn óbyggt á svæðum þar sem mun skynsamlegra er að byggja! Við eigum enn bæði óbyggð svæði og þéttingarsvæði í Kópavogi sem hægt er að byggja á næstu ár. Til dæmis á Kársnesinu, við Orareitinn og Landsréttarreitinn, svo er það Fannborgin, Glaðheimar, Skógarlindin, Vatnsendahvarf og Vatnsendahlíð sem á eftir að skipuleggja og er til dæmis kjörið að setja fókus á íbúðir fyrir eldra fólk og samnýta innviðina sem eru þegar til staðar í Boðaþingi. Innan núverandi áætlana vantar ekki lóðir til uppbyggingar eins og bæjarstjórinn hefur fjálglega gefið í skyn í einskonar hræðsluáróðri til höfuðs lykilprinsippum í svæðisskipulagi höfuðborgarsvæðisins. Í skipulagi sveitarfélaga á höfuðborgarsvæðinu eru áætlaðar yfir 58 þúsund íbúðir innan núverandi vaxtarmarka sem jafngildir heimili fyrir um 148.000 nýja íbúa. Að byggja þar fyrst þjónar almannahag. Hvers vegna leggur bæjarstjórinn þá til að byggja við Gunnarshólma? Það verður hún sjálf að upplýsa betur um en við vitum að eigendur reitsins, sem hafa eflaust fengið hann á góðu verði sem beitiland, hafa mikinn hag undir því að þarna byggist íbúðarhúsnæði. En skipulag og þróun sveitarfélaga eiga ekki að vera á forsendum sérhagsmuna einstaka fjárfesta heldur á forsendum almennings byggt á greiningum og upplýstri ákvarðanatöku. Við kjörnir fulltrúar eigum að gæta almannahags fyrst og fremst. Sannleikurinn er sá að þessi hugmynd hefði ólíklega sprottið upp frá fagfólki innan stjórnsýslu Kópavogs enda ófagleg með eindæmum þar sem vikið er frá öllum langtímaprinsippum í skipulagi. Við vitum að það er eftirspurn eftir pólitík til lengri tíma en fjögurra ára í senn sem þjónar því sem best er að gera til lengri tíma, frekar en vinsældaþörf einstaka kjörinna fulltrúa sem langar til að keyra upp fylgið í skoðanakönnunum hverju sinni. Þetta er á skjön við bæði aðalskipulag Kópavogs, svæðisskipulag höfuðborgarsvæðisins og auðvitað vatnsverndina eins og áður sagði. Öll uppbygging á að vera innan vaxtarmarka og það er mikil áhersla á blandaða byggð, þar sem við höfum bæði ólíka aldursdreifingu og fjölbreytta þjóðfélagshópa innan sama hverfis. Það kemur bæði best út samfélagslega og svo nýtum við alla innviði betur. Þannig er það ódýrara og betra fyrir samfélagið. Við eigum að fókusa á að færa kynslóðirnar saman í meira mæli, ekki stía þeim í sundur. Raunverulegir lífsgæðakjarnar bjóða upp á fjölbreytt búsetuform fyrir eldra fólk, í bland við íbúðarhúsnæði fyrir aðra aldurshópa, og aðgengi að fjölbreyttri þjónustu. Návígi við góðar almenningssamgöngur skiptir líka miklu máli. Við eigum að leggja áherslu á að byggja slíka kjarna í öllum hverfum. Og hvað finnst eldra fólki? Það er verðugt að nefna að þessi hugmynd hefur verið borin undir fulltrúa Landssambands eldri borgara og viðbrögð þeirra hafa verið varlega orðað ansi dræm en þeir sátu víst ,,forviða” af hryllingi undir kynningunni. Á viðburði um uppbyggingu lífsgæðakjarna í haust ræddu fulltrúar eldri borgara um hvað skipti máli við slíka uppbyggingu og þar kom fram viljinn til að búa sem næst börnum og barnabörnum, nálægt þjónustu, nálægt almenningssamgöngum og svo væri líka gaman að vera í návígi við hvort annað. Þetta þýðir félagsleg blöndun og að byggja fyrir eldra fólk inni í byggð frekar en að einangra það langt fyrir utan ystu þéttbýlismörk. Bæjarstjórn Kópavogs mun taka málið til umfjöllunar og afgreiðslu á fundi sínum næstkomandi þriðjudag, þann 13. febrúar. En slíka praktíska aðferðarfræði, eins og formlega samþykkt, lætur bæjarstjóri Kópavogs reyndar ekki þvælast fyrir sér enda hefur hún þegar “handsalað samstarfið” við fjárfestana eins og sést á mynd sem birtist með viðtali við bæjarstjóra í Kópavogspóstinum. Bæjarstjórn er þar með bara upp á punt í meðförum bæjarstjórans sem afhjúpar ekki bara ófaglegheit, skammsýni og sérhagsmunagæslu í þessu máli en líka þá ólýðræðislegu takta sem hafa í raun einkennt kjörtímabilið. Höfundur er bæjarfulltrúi Pírata í Kópavogi. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Sigurbjörg Erla Egilsdóttir Kópavogur Skipulag Sveitarstjórnarmál Píratar Eldri borgarar Mest lesið Samstaða - afl sem breytir samfélaginu Heiða Björg Hilmarsdóttir Skoðun Krafan sem kvennahreyfingin gleymdi Guðmundur Ingi Þóroddsson Skoðun Við erum ekki eign annarra! Anna Lizzy Wichmann Skoðun Börn geta ekki beðið – krefjumst tafarlausra aðgerða! Elín H. Hinriksdóttir,Bóas Valdórsson,Árný Ingvarsdóttir,,Anna Lára Steindal,Alma Ýr Ingólfsdóttir Skoðun Afglæpavæðing veðmála Gunnar Pétur Haraldsson Skoðun Gleðilegan kvennafrídag og gleðilegt kvennaár Helena Hafþórsdóttir O’Connor Skoðun Þjónn, það er bakslag í beinasoðinu mínu Hlédís Maren Guðmundsdóttir Skoðun Enn er verk að vinna – upprætum ofbeldi á vinnustöðum Brynhildur Heiðar- og Ómarsdóttir Skoðun Sættum okkur ekki við óbreytt ástand - tillögur Sjálfstæðisflokksins um úrbætur Diljá Mist Einarsdóttir Skoðun Hvað er svona merkilegt við það? Hópur starfsfólks Jafnlaunastofu Skoðun Skoðun Skoðun Enn einn dagur í baráttunni Ásta F. Flosadóttir skrifar Skoðun Verðmætasköpunarlaust haust Jón Gunnarsson skrifar Skoðun Enginn grunnur fyrir nýju starfsleyfi Ísteka Rósa Líf Darradóttir,Guðrún Scheving Thorsteinsson skrifar Skoðun Krafan sem kvennahreyfingin gleymdi Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun Börn geta ekki beðið – krefjumst tafarlausra aðgerða! Elín H. Hinriksdóttir,Bóas Valdórsson,Árný Ingvarsdóttir,,Anna Lára Steindal,Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Einfaldar lausnir á vaxtamálavanda bankanna Guðmundur Ásgeirsson skrifar Skoðun Sættum okkur ekki við óbreytt ástand - tillögur Sjálfstæðisflokksins um úrbætur Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Hvað er sköpun í skólastarfi? Bryngeir Valdimarsson skrifar Skoðun Afglæpavæðing veðmála Gunnar Pétur Haraldsson skrifar Skoðun Gleðilegan kvennafrídag og gleðilegt kvennaár Helena Hafþórsdóttir O’Connor skrifar Skoðun Sterkara námslánakerfi – raunveruleg framför fyrir námsmenn París Anna Bergmann,Sigurður Kári Harðarson skrifar Skoðun Konur Íslands og alþjóðakerfið í takt Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Hvað er svona merkilegt við það? Hópur starfsfólks Jafnlaunastofu skrifar Skoðun Við erum ekki eign annarra! Anna Lizzy Wichmann skrifar Skoðun Sameinuðu þjóðirnar 80 ára: Framtíðin er okkar Eva Harðardóttir skrifar Skoðun Til hamingju með 24. október Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Enn er verk að vinna – upprætum ofbeldi á vinnustöðum Brynhildur Heiðar- og Ómarsdóttir skrifar Skoðun Samstaða - afl sem breytir samfélaginu Heiða Björg Hilmarsdóttir skrifar Skoðun Einu sinni enn Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Skuggahliðar á þéttingu byggðar Þórarinn Hjaltason skrifar Skoðun Er ofbeldi gagnvart eldri borgurum vandamál á Íslandi? Björn Snæbjörnsson,Sigurður Ágúst Sigurðsson skrifar Skoðun Jöfn skipting skulda og eigna í sambúð Sævar Þór Jónsson skrifar Skoðun Samstaða - afl sem breytir samfélaginu Heiða Björg Hilmarsdóttir skrifar Skoðun Er kominn tími til að loka álverinu á Grundartanga og kísilverinu á Húsavík – fyrir framtíð íslands? Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Ólögleg veðmálastarfsemi á Íslandi Hákon Skúlason skrifar Skoðun Bætum fleiri stólum við borðið Ingibjörg Lilja Þórmundsdóttir skrifar Skoðun Hvers virði er starfsleyfið okkar? Eva Hauksdóttir,Katrín Sigurðardóttir,Laufey Elísabet Gissurardóttir,Steinunn Bergmann,Þóra Leósdóttir skrifar Skoðun Pyrrosar sigur Helgi Tómasson skrifar Skoðun Ákall til stjórnvalda - Ekki skattleggja útivist og áhugamál enn frekar Arnar Þór Hafsteinsson skrifar Skoðun Mér var sagt að þegja á meðan fréttatíminn var Haukur Brynjarsson skrifar Sjá meira
Undanfarið hefur Ásdís Kristjánsdóttir, bæjarstjóri Kópavogs, rekið kynningarherferð á tillögum fjárfesta um nýtt hverfi langt fyrir utan þéttbýlismörk með þeirri aðskilnaðarstefnu að þar eigi eingöngu að hýsa eldra fólk. Tillagan er kynnt undir því yfirskini að vera uppbygging á lífsgæðakjarna en um það bil allt við tillöguna er á skjön við þá hugmyndafræði. Við vitum það úr öldrunarfræðunum að það er eldra fólki, eins og öðru fólki, hollt og gott að vera í félagslega blönduðu umhverfi, nálægt yngri kynslóðum og nálægt góðum almenningssamgöngum, sem þjóna sérstaklega vel þeim sem geta ekki lengur ekið bíl. Frá Gunnarshólma, reitnum sem um ræðir, er um 2 klukkustunda gangur í næsta jaðar byggðar Kópavogs og engar almenningssamgöngur. Þessi hugmynd gengur því gegn allri betri vitneskju um hvað hlúi að andlegri og líkamlegri heilsu þessa hóps. Við vitum það líka að svæðið er utan vaxtarmarka svæðisskipulags höfuðborgarsvæðisins, sem er sátt um að byggja ekki fyrir utan, og sem faglegar greiningar sýna að ekki sé æskilegt að færa út svo neinu nemi næstu árin. Reiturinn sem um ræðir er auk þess á viðkvæmu vatnsverndarsvæði þar sem ekki einu sinni er einfalt að fá að malbika svo mikið sem hjólastíga. Fyrir ekki svo löngu síðan þurfti meira að segja að leggja af stakan akveg á svæðinu. Áform um byggingu 5000 íbúða, með tilheyrandi íbúafjölda og öllum þeim innviðum sem fylgja, eru því vægast sagt vanhugsuð. Við þurfum vissulega að byggja bæði íbúðir fyrir eldra fólk og hjúkrunarrými. Það er óumdeilt og þörfin er brýn. Við eigum þó ekki að gera það með því að byggja einsleitt hverfi þar sem fólk 60 ára og eldri eru aðskilin frá restinni af samfélaginu. Fyrir utan það hvað staðsetningin felur í sér mikla einangrun þá snúast hugmyndir fjárfestanna og bæjarstjóra um byggingu búseturéttaríbúða eingöngu, enga fjölbreytni í búsetuformi með eignaríbúðum og leiguíbúðum í bland sem þjónar fjölbreyttum hópi. Í allri umfjöllun um lífsgæðakjarna er einmitt lögð áhersla á fjölbreytileika í íbúðaformi sem einskonar kjarna í hugmyndafræðinni, og jafnvel þá lágmarkskröfu stenst þessi tillaga ekki. Þar með er ekki um valfrelsi að ræða heldur í besta falli þvingað val, svona eins og að bjóða krökkum upp á val um að panta pizzu eða fá soðinn fisk í kvöldmatinn. Nýtum frekar það land sem við eigum enn óbyggt á svæðum þar sem mun skynsamlegra er að byggja! Við eigum enn bæði óbyggð svæði og þéttingarsvæði í Kópavogi sem hægt er að byggja á næstu ár. Til dæmis á Kársnesinu, við Orareitinn og Landsréttarreitinn, svo er það Fannborgin, Glaðheimar, Skógarlindin, Vatnsendahvarf og Vatnsendahlíð sem á eftir að skipuleggja og er til dæmis kjörið að setja fókus á íbúðir fyrir eldra fólk og samnýta innviðina sem eru þegar til staðar í Boðaþingi. Innan núverandi áætlana vantar ekki lóðir til uppbyggingar eins og bæjarstjórinn hefur fjálglega gefið í skyn í einskonar hræðsluáróðri til höfuðs lykilprinsippum í svæðisskipulagi höfuðborgarsvæðisins. Í skipulagi sveitarfélaga á höfuðborgarsvæðinu eru áætlaðar yfir 58 þúsund íbúðir innan núverandi vaxtarmarka sem jafngildir heimili fyrir um 148.000 nýja íbúa. Að byggja þar fyrst þjónar almannahag. Hvers vegna leggur bæjarstjórinn þá til að byggja við Gunnarshólma? Það verður hún sjálf að upplýsa betur um en við vitum að eigendur reitsins, sem hafa eflaust fengið hann á góðu verði sem beitiland, hafa mikinn hag undir því að þarna byggist íbúðarhúsnæði. En skipulag og þróun sveitarfélaga eiga ekki að vera á forsendum sérhagsmuna einstaka fjárfesta heldur á forsendum almennings byggt á greiningum og upplýstri ákvarðanatöku. Við kjörnir fulltrúar eigum að gæta almannahags fyrst og fremst. Sannleikurinn er sá að þessi hugmynd hefði ólíklega sprottið upp frá fagfólki innan stjórnsýslu Kópavogs enda ófagleg með eindæmum þar sem vikið er frá öllum langtímaprinsippum í skipulagi. Við vitum að það er eftirspurn eftir pólitík til lengri tíma en fjögurra ára í senn sem þjónar því sem best er að gera til lengri tíma, frekar en vinsældaþörf einstaka kjörinna fulltrúa sem langar til að keyra upp fylgið í skoðanakönnunum hverju sinni. Þetta er á skjön við bæði aðalskipulag Kópavogs, svæðisskipulag höfuðborgarsvæðisins og auðvitað vatnsverndina eins og áður sagði. Öll uppbygging á að vera innan vaxtarmarka og það er mikil áhersla á blandaða byggð, þar sem við höfum bæði ólíka aldursdreifingu og fjölbreytta þjóðfélagshópa innan sama hverfis. Það kemur bæði best út samfélagslega og svo nýtum við alla innviði betur. Þannig er það ódýrara og betra fyrir samfélagið. Við eigum að fókusa á að færa kynslóðirnar saman í meira mæli, ekki stía þeim í sundur. Raunverulegir lífsgæðakjarnar bjóða upp á fjölbreytt búsetuform fyrir eldra fólk, í bland við íbúðarhúsnæði fyrir aðra aldurshópa, og aðgengi að fjölbreyttri þjónustu. Návígi við góðar almenningssamgöngur skiptir líka miklu máli. Við eigum að leggja áherslu á að byggja slíka kjarna í öllum hverfum. Og hvað finnst eldra fólki? Það er verðugt að nefna að þessi hugmynd hefur verið borin undir fulltrúa Landssambands eldri borgara og viðbrögð þeirra hafa verið varlega orðað ansi dræm en þeir sátu víst ,,forviða” af hryllingi undir kynningunni. Á viðburði um uppbyggingu lífsgæðakjarna í haust ræddu fulltrúar eldri borgara um hvað skipti máli við slíka uppbyggingu og þar kom fram viljinn til að búa sem næst börnum og barnabörnum, nálægt þjónustu, nálægt almenningssamgöngum og svo væri líka gaman að vera í návígi við hvort annað. Þetta þýðir félagsleg blöndun og að byggja fyrir eldra fólk inni í byggð frekar en að einangra það langt fyrir utan ystu þéttbýlismörk. Bæjarstjórn Kópavogs mun taka málið til umfjöllunar og afgreiðslu á fundi sínum næstkomandi þriðjudag, þann 13. febrúar. En slíka praktíska aðferðarfræði, eins og formlega samþykkt, lætur bæjarstjóri Kópavogs reyndar ekki þvælast fyrir sér enda hefur hún þegar “handsalað samstarfið” við fjárfestana eins og sést á mynd sem birtist með viðtali við bæjarstjóra í Kópavogspóstinum. Bæjarstjórn er þar með bara upp á punt í meðförum bæjarstjórans sem afhjúpar ekki bara ófaglegheit, skammsýni og sérhagsmunagæslu í þessu máli en líka þá ólýðræðislegu takta sem hafa í raun einkennt kjörtímabilið. Höfundur er bæjarfulltrúi Pírata í Kópavogi.
Börn geta ekki beðið – krefjumst tafarlausra aðgerða! Elín H. Hinriksdóttir,Bóas Valdórsson,Árný Ingvarsdóttir,,Anna Lára Steindal,Alma Ýr Ingólfsdóttir Skoðun
Sættum okkur ekki við óbreytt ástand - tillögur Sjálfstæðisflokksins um úrbætur Diljá Mist Einarsdóttir Skoðun
Skoðun Enginn grunnur fyrir nýju starfsleyfi Ísteka Rósa Líf Darradóttir,Guðrún Scheving Thorsteinsson skrifar
Skoðun Börn geta ekki beðið – krefjumst tafarlausra aðgerða! Elín H. Hinriksdóttir,Bóas Valdórsson,Árný Ingvarsdóttir,,Anna Lára Steindal,Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar
Skoðun Sættum okkur ekki við óbreytt ástand - tillögur Sjálfstæðisflokksins um úrbætur Diljá Mist Einarsdóttir skrifar
Skoðun Sterkara námslánakerfi – raunveruleg framför fyrir námsmenn París Anna Bergmann,Sigurður Kári Harðarson skrifar
Skoðun Enn er verk að vinna – upprætum ofbeldi á vinnustöðum Brynhildur Heiðar- og Ómarsdóttir skrifar
Skoðun Er ofbeldi gagnvart eldri borgurum vandamál á Íslandi? Björn Snæbjörnsson,Sigurður Ágúst Sigurðsson skrifar
Skoðun Er kominn tími til að loka álverinu á Grundartanga og kísilverinu á Húsavík – fyrir framtíð íslands? Sigvaldi Einarsson skrifar
Skoðun Hvers virði er starfsleyfið okkar? Eva Hauksdóttir,Katrín Sigurðardóttir,Laufey Elísabet Gissurardóttir,Steinunn Bergmann,Þóra Leósdóttir skrifar
Skoðun Ákall til stjórnvalda - Ekki skattleggja útivist og áhugamál enn frekar Arnar Þór Hafsteinsson skrifar
Börn geta ekki beðið – krefjumst tafarlausra aðgerða! Elín H. Hinriksdóttir,Bóas Valdórsson,Árný Ingvarsdóttir,,Anna Lára Steindal,Alma Ýr Ingólfsdóttir Skoðun
Sættum okkur ekki við óbreytt ástand - tillögur Sjálfstæðisflokksins um úrbætur Diljá Mist Einarsdóttir Skoðun