Vestfirðingum neitað um orkuskipti Sigurður Páll Jónsson skrifar 9. febrúar 2023 19:01 Orkuskipti eru lykilorð í umræðu um orkumál hér á landi. Orðið afhjúpar um leið ótrúlegan vandræðagang ríkisstjórnarinnar sem er augljóslega ósamstíga og hikandi í orkumálum sem mun hafa mikið tjón í för með sér. Ef skipta á út jarðefnaeldsneyti sem orkugjafa á Íslandi þarf að afla 16 TWst á ári, til viðbótar við árlega raforkuframleiðslu sem nemur núna 20 TWst. Þetta kallar á mikinn fjölda virkjana. Árlegur innflutningur olíu kostar um 100 milljarða króna þannig að mikið er í húfi. Miklu skiptir hvar og hvernig er virkjað ef ná á settum markmiðum. En við úti á landi vitum að orkuöryggi skiptir miklu og þar er dreifing aflstöðva um landið lykilþáttur. Afhendingaröryggi á Vestfjörðum Afhendingaröryggi raforku og virkjanamál, þá sérstaklega á Vestfjörðum, er í miklum ólestri. 159 truflanir urðu í raforkukerfi Orkubús Vestfjarða árið 2018 og 189 árið áður. Þetta ástand háir verulega uppbyggingu atvinnulífs og lífsgæðum íbúa. Í dag er málum þannig háttað að Vestfirðingar fá helming raforku sinnar eftir einni 160 km langri Vesturlínu. Orkan er sótt í Blönduvirkjun og er flutt 260 km leið frá orkustöð, í tengivirkið í Mjólká, með tilheyrandi töpum. Hinn helmingurinn er framleiddur innan Vestfjarða og er Orkubú Vestfjarða þar stærsti orkuframleiðandinn og eini framleiðandinn sem hefur einhvern varaforða sem heitið getur í lónum við sínar virkjanir eins og eins og Elías Jónatansson, orkubússtjóri Orkubús Vestfjarða, hefur bent ítrekað á. Stærsta virkjun Orkubús Vestfjarða er Mjólkárvirkjun, 11 MW, en samtals eru virkjanir í eigu OV og einkaaðila á Vestfjörðum 21 MW. Hvalárvirkjun sem fæst ekki reist að kröfu verndarsinna í öðrum landshlutum er áætluð 55 MW. Þá er hægt að fá 20 til 30 MW með virkjun í Vatnsdal í Vatnsfirði. Það eru nægir orkukostir á Vestfjörðum, það vantar bara viljann til að virkja. Net varaflsvéla á Vestfjörðum Til að tryggja afhendingaröryggi á Vestfjörðum þegar flutningslínur eru straumlausar hefur verið komið upp einstöku neti varaflsvéla víða um Vestfirði sem keyra allar á dísil. Landsmenn myndi sjálfsagt reka í rogastans ef þeir vissu hve háðir Vestfirðingar eru varaafli frá dísil-rafstöðvum. Elías hefur bent á að Vestfirðir þurfa í dag að vera með 100% (dísil) varaafl fyrir raforku til heimilisnota og til þeirra fyrirtækja sem nota forgangsorku til að tryggja ásættanlegt afhendingaröryggi. Þá þarf 100% varaafl í formi olíukatla við straumleysi í stað rafkyntu hitaveitnanna. Varaafl á Vestfjörðum í formi dísil-véla og olíukatla er um 50 MW í dag. Hvernig getur það komið heim og saman að treysta á slíkt kerfi og neita um leið Vestfirðingum að virkja í eigin landshluta? Enn fleiri dísilstöðvar Nú hafa stjórnendur orkumála á Vestfjörðum bent á að til að halda óbreyttu þjónustustigi við notendur á Vestfjörðum, með aukinni orkunotkun vegna orkuskipta og uppbyggingar atvinnulífs, þá þyrfti enn að auka við dísil-knúið varaafl. „Fyrir hver 10 MW sem orkunotkunin eykst á Vestfjörðum þarf þá ekki bara að virkja 10 MW einhvers staðar á landinu heldur þarf líka að „virkja“/ fjárfesta í 10 MW í dísil-varaafli innan Vestfjarða – virkja þannig tvisvar vegna sömu eftirspurnar. Varðandi kostnað við 10 MW varaafl má hafa til hliðsjónar fjárfestingu í áðurnefndri varaaflsstöð LN árið 2015 - kostnaðaráætlun 1,5 milljarðar,“ skrifar Elías og má taka undir með honum að þetta stríðir gegn allri skynsemi. Það er með öllu óskiljanlegt að menn skilji ekki að virkjun innan svæðisins gerir aukið varaafl óþarft. Nú þegar er fjárfesting í varaafli gríðarleg á Vestfjörðum og leggur í raun sérstakan orkuskatt á íbúa landsfjórðungsins. Hver framleidd kWst í varaafli mjög dýr, ekki síst þegar olíuverð er hátt. Útreiknað einingarverð varaafls er í dag nálægt tífalt söluverð raforku frá vatnsaflsvirkjun. Virkja í héraði og varaaflið verður grænt Fulltrúar Orkubús Vestfjarða hafa ítrekað bent á að einfaldar lausnir eru við þessu öllu. Það er hægt að koma upp virkjun innan svæðisins, í seilingarfjarlægð frá mestu notkuninni, sem hefur nægilegt afl og nægilegt vatn í lónum til að mæta orkuþörf innan Vestfjarða þegar flutningslínur inn á Vestfirði verða straumlausar. Með því að slík virkjun sé nægilega aflmikil til að mæta aflþörfinni innan Vestfjarða ásamt öðrum virkjunum þá þarf í flestum tilfellum ekki að ræsa dísil-knúið varaafl. Þar sem aflið í virkjuninni er auðvitað ekki dísil-knúið heldur vatnsafl er í raun búið að tryggja afhendingu með vatnsafli og varaaflið þá orðið grænt. Ef ríkisstjórnin meinar eitthvað í umræðu um orkuskipti þá tryggir hún að strax verði ráðist í nauðsynlegar virkjanaframkvæmdir á Vestfjörðum. Höfundur er varaþingmaður Miðflokksins í Norðvesturkjördæmi. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Sigurður Páll Jónsson Orkumál Mest lesið Flokkur fólksins eða flokkun fólksins? Halldóra Lillý Jóhannsdóttir Skoðun Hver ætlar að bera ábyrgð á mannslífi? Sævar Þór Jónsson Skoðun Íslendingar flytja út fisk og líka ofbeldismenn Guðný S. Bjarnadóttir Skoðun Betri nýting á tíma og fjármunum Reykjavíkurborgar 2/3 Magnea Gná Jóhannsdóttir Skoðun Horfumst í augu Kristín Thoroddsen Skoðun Er útlegð á innleið? Reyn Alpha Magnúsdóttir Skoðun Skólarnir lokaðir - myglan vinnur Guðmundur Þórir Sigurðsson Skoðun 30 silfurpeningar dýralækna? 125.000 lítrar af blóði tappaðir af 4088 merum (með valdi), af eiðsvörðum dýralæknum, 2023 Ole Anton Bieltvedt Skoðun Lægjum öldurnar Halla Hrund Logadóttir Skoðun Börn á flótta – nýtt líf, nýtt tungumál og nýtt tækifæri í íslenskum grunnskólum Friðþjófur Helgi Karlsson Skoðun Skoðun Skoðun Er útlegð á innleið? Reyn Alpha Magnúsdóttir skrifar Skoðun Leiðsögundurinn Gaur gerir mig að betri manneskju Þorkell J. Steindal skrifar Skoðun Börn á flótta – nýtt líf, nýtt tungumál og nýtt tækifæri í íslenskum grunnskólum Friðþjófur Helgi Karlsson skrifar Skoðun Skólarnir lokaðir - myglan vinnur Guðmundur Þórir Sigurðsson skrifar Skoðun Flokkur fólksins eða flokkun fólksins? Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Betri nýting á tíma og fjármunum Reykjavíkurborgar 2/3 Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Hver ætlar að bera ábyrgð á mannslífi? Sævar Þór Jónsson skrifar Skoðun Horfumst í augu Kristín Thoroddsen skrifar Skoðun 30 silfurpeningar dýralækna? 125.000 lítrar af blóði tappaðir af 4088 merum (með valdi), af eiðsvörðum dýralæknum, 2023 Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Opið bréf til heilbrigðisráðherra: Iðjuþjálfar – mikilvægur mannauður í geðheilbrigðisþjónustu framtíðarinnar Erna Rut Elvarsdóttir,Lilja Logadóttir, Rebekka Lind Hjaltadóttir,Sandra Dís Sigurðardóttir skrifar Skoðun Saga Israa á Gaza og hvernig hægt er að verða að liði Katrín Harðardóttir,Israa Saed skrifar Skoðun Fordómar frá sálfélagslegu sjónarhorni Sóley Dröfn Davíðsdóttir skrifar Skoðun Er aldur bara tala? Teitur Guðmundsson skrifar Skoðun Íslendingar flytja út fisk og líka ofbeldismenn Guðný S. Bjarnadóttir skrifar Skoðun Iðjuþjálfar í leik- og grunnskólum: Tækifæri í baráttunni gegn agavanda og skólaforðun Hekla Björt Birkisdóttir,Hrefna Dagbjört Arnardóttir,Inga Fríða Guðbjörnsdóttir,Íris Kristrún Kristmundsdóttir skrifar Skoðun Frans páfi kvaddur eða meðtekinn? Bjarni Karlsson skrifar Skoðun Lægjum öldurnar Halla Hrund Logadóttir skrifar Skoðun Að hata einhvern sem þú þarft á að halda? Katrín Pétursdóttir skrifar Skoðun Íslenskar pyndingar Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun SFS, Exit og norska leiðin þeirra Jón Kaldal skrifar Skoðun Friður - í framsöguhætti eða viðtengingarhætti? Bryndís Schram skrifar Skoðun Næringarfræði er lykillinn að betri heilsu, viltu vera með? Guðrún Nanna Egilsdóttir skrifar Skoðun Löngu þarft samtal um hóp sem gleymist! Katarzyna Kubiś skrifar Skoðun Menntun fyrir öll – nema okkur Haukur Guðmundsson skrifar Skoðun Það er ekki hægt að loka augunum fyrir þessum veruleika Davíð Bergmann skrifar Skoðun Kirkjugarðsballið: Eiga Íslendingar að mæta þar? Birgir Dýrfjörð skrifar Skoðun Að sækja gullið (okkar) Þröstur Friðfinnsson skrifar Skoðun Til hamingju blaðamenn! Hjálmar Jónsson skrifar Skoðun Stormur í Þjóðleikhúsinu Bubbi Morthens skrifar Skoðun Börn í skugga stríðs Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Sjá meira
Orkuskipti eru lykilorð í umræðu um orkumál hér á landi. Orðið afhjúpar um leið ótrúlegan vandræðagang ríkisstjórnarinnar sem er augljóslega ósamstíga og hikandi í orkumálum sem mun hafa mikið tjón í för með sér. Ef skipta á út jarðefnaeldsneyti sem orkugjafa á Íslandi þarf að afla 16 TWst á ári, til viðbótar við árlega raforkuframleiðslu sem nemur núna 20 TWst. Þetta kallar á mikinn fjölda virkjana. Árlegur innflutningur olíu kostar um 100 milljarða króna þannig að mikið er í húfi. Miklu skiptir hvar og hvernig er virkjað ef ná á settum markmiðum. En við úti á landi vitum að orkuöryggi skiptir miklu og þar er dreifing aflstöðva um landið lykilþáttur. Afhendingaröryggi á Vestfjörðum Afhendingaröryggi raforku og virkjanamál, þá sérstaklega á Vestfjörðum, er í miklum ólestri. 159 truflanir urðu í raforkukerfi Orkubús Vestfjarða árið 2018 og 189 árið áður. Þetta ástand háir verulega uppbyggingu atvinnulífs og lífsgæðum íbúa. Í dag er málum þannig háttað að Vestfirðingar fá helming raforku sinnar eftir einni 160 km langri Vesturlínu. Orkan er sótt í Blönduvirkjun og er flutt 260 km leið frá orkustöð, í tengivirkið í Mjólká, með tilheyrandi töpum. Hinn helmingurinn er framleiddur innan Vestfjarða og er Orkubú Vestfjarða þar stærsti orkuframleiðandinn og eini framleiðandinn sem hefur einhvern varaforða sem heitið getur í lónum við sínar virkjanir eins og eins og Elías Jónatansson, orkubússtjóri Orkubús Vestfjarða, hefur bent ítrekað á. Stærsta virkjun Orkubús Vestfjarða er Mjólkárvirkjun, 11 MW, en samtals eru virkjanir í eigu OV og einkaaðila á Vestfjörðum 21 MW. Hvalárvirkjun sem fæst ekki reist að kröfu verndarsinna í öðrum landshlutum er áætluð 55 MW. Þá er hægt að fá 20 til 30 MW með virkjun í Vatnsdal í Vatnsfirði. Það eru nægir orkukostir á Vestfjörðum, það vantar bara viljann til að virkja. Net varaflsvéla á Vestfjörðum Til að tryggja afhendingaröryggi á Vestfjörðum þegar flutningslínur eru straumlausar hefur verið komið upp einstöku neti varaflsvéla víða um Vestfirði sem keyra allar á dísil. Landsmenn myndi sjálfsagt reka í rogastans ef þeir vissu hve háðir Vestfirðingar eru varaafli frá dísil-rafstöðvum. Elías hefur bent á að Vestfirðir þurfa í dag að vera með 100% (dísil) varaafl fyrir raforku til heimilisnota og til þeirra fyrirtækja sem nota forgangsorku til að tryggja ásættanlegt afhendingaröryggi. Þá þarf 100% varaafl í formi olíukatla við straumleysi í stað rafkyntu hitaveitnanna. Varaafl á Vestfjörðum í formi dísil-véla og olíukatla er um 50 MW í dag. Hvernig getur það komið heim og saman að treysta á slíkt kerfi og neita um leið Vestfirðingum að virkja í eigin landshluta? Enn fleiri dísilstöðvar Nú hafa stjórnendur orkumála á Vestfjörðum bent á að til að halda óbreyttu þjónustustigi við notendur á Vestfjörðum, með aukinni orkunotkun vegna orkuskipta og uppbyggingar atvinnulífs, þá þyrfti enn að auka við dísil-knúið varaafl. „Fyrir hver 10 MW sem orkunotkunin eykst á Vestfjörðum þarf þá ekki bara að virkja 10 MW einhvers staðar á landinu heldur þarf líka að „virkja“/ fjárfesta í 10 MW í dísil-varaafli innan Vestfjarða – virkja þannig tvisvar vegna sömu eftirspurnar. Varðandi kostnað við 10 MW varaafl má hafa til hliðsjónar fjárfestingu í áðurnefndri varaaflsstöð LN árið 2015 - kostnaðaráætlun 1,5 milljarðar,“ skrifar Elías og má taka undir með honum að þetta stríðir gegn allri skynsemi. Það er með öllu óskiljanlegt að menn skilji ekki að virkjun innan svæðisins gerir aukið varaafl óþarft. Nú þegar er fjárfesting í varaafli gríðarleg á Vestfjörðum og leggur í raun sérstakan orkuskatt á íbúa landsfjórðungsins. Hver framleidd kWst í varaafli mjög dýr, ekki síst þegar olíuverð er hátt. Útreiknað einingarverð varaafls er í dag nálægt tífalt söluverð raforku frá vatnsaflsvirkjun. Virkja í héraði og varaaflið verður grænt Fulltrúar Orkubús Vestfjarða hafa ítrekað bent á að einfaldar lausnir eru við þessu öllu. Það er hægt að koma upp virkjun innan svæðisins, í seilingarfjarlægð frá mestu notkuninni, sem hefur nægilegt afl og nægilegt vatn í lónum til að mæta orkuþörf innan Vestfjarða þegar flutningslínur inn á Vestfirði verða straumlausar. Með því að slík virkjun sé nægilega aflmikil til að mæta aflþörfinni innan Vestfjarða ásamt öðrum virkjunum þá þarf í flestum tilfellum ekki að ræsa dísil-knúið varaafl. Þar sem aflið í virkjuninni er auðvitað ekki dísil-knúið heldur vatnsafl er í raun búið að tryggja afhendingu með vatnsafli og varaaflið þá orðið grænt. Ef ríkisstjórnin meinar eitthvað í umræðu um orkuskipti þá tryggir hún að strax verði ráðist í nauðsynlegar virkjanaframkvæmdir á Vestfjörðum. Höfundur er varaþingmaður Miðflokksins í Norðvesturkjördæmi.
30 silfurpeningar dýralækna? 125.000 lítrar af blóði tappaðir af 4088 merum (með valdi), af eiðsvörðum dýralæknum, 2023 Ole Anton Bieltvedt Skoðun
Börn á flótta – nýtt líf, nýtt tungumál og nýtt tækifæri í íslenskum grunnskólum Friðþjófur Helgi Karlsson Skoðun
Skoðun Börn á flótta – nýtt líf, nýtt tungumál og nýtt tækifæri í íslenskum grunnskólum Friðþjófur Helgi Karlsson skrifar
Skoðun 30 silfurpeningar dýralækna? 125.000 lítrar af blóði tappaðir af 4088 merum (með valdi), af eiðsvörðum dýralæknum, 2023 Ole Anton Bieltvedt skrifar
Skoðun Opið bréf til heilbrigðisráðherra: Iðjuþjálfar – mikilvægur mannauður í geðheilbrigðisþjónustu framtíðarinnar Erna Rut Elvarsdóttir,Lilja Logadóttir, Rebekka Lind Hjaltadóttir,Sandra Dís Sigurðardóttir skrifar
Skoðun Iðjuþjálfar í leik- og grunnskólum: Tækifæri í baráttunni gegn agavanda og skólaforðun Hekla Björt Birkisdóttir,Hrefna Dagbjört Arnardóttir,Inga Fríða Guðbjörnsdóttir,Íris Kristrún Kristmundsdóttir skrifar
30 silfurpeningar dýralækna? 125.000 lítrar af blóði tappaðir af 4088 merum (með valdi), af eiðsvörðum dýralæknum, 2023 Ole Anton Bieltvedt Skoðun
Börn á flótta – nýtt líf, nýtt tungumál og nýtt tækifæri í íslenskum grunnskólum Friðþjófur Helgi Karlsson Skoðun