Að pissa í skó komandi kynslóða Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir skrifar 1. september 2020 09:01 Flest af minni kynslóð kannast við loftslagskvíða. Hvernig er annað hægt þegar fréttir og umræða um loftslagsvísindi sýna að áhrif loftslagsbreytinga eru orðin daglegt brauð víða um heim — án þess að þær teljist til forsíðufrétta á einum einasta miðli. Loftslagsbreytingar skella hins vegar ekki á allt í einu, með blóðrauðum dómsdagshimni í biblískum stíl. Breytingarnar verða hægar og munu lita hversdagslíf okkar mismikið eftir því hvar við búum, en stöðugt verða áhrifin meiri og þau verða ekki flúin. Það þarf ekki lengur að vera vísindamaður og rýna í óskiljanleg gögn til að sjá loftslagsbreytingar eiga sér stað. Fólk um allan heim er farið að finna fyrir breytingunum á eigin skinni. Áhrifin eru til að mynda flóð, hitabylgjur, skógareldar, fellibylir, útdauði dýra- og plöntutegunda, ísbreiður eru að bráðna og fólki á flótta undan áhrifum loftslagsbreytinga er að fjölga. Þetta er ekki eftir ár eða áratugi, heldur eiga þessar breytingar sér stað í þessum töluðu orðum. Ákvarðanirnar sem við tökum á næstu árum munu hafa áhrif um ókomna tíð. Kvíðnir foreldrar Loftslagsvísindamaðurinn Peter Kalmus er einn þeirra sem segist ekki geta setið aðgerðarlaus og hefur í fært sig yfir á svið aktívisma og stjórnmála s.l. 15 ár til að reyna að fá stjórnmálamenn og almenning til að horfast í augu við alvarleika málsins. Í grein sem hann birti í LA Times á dögunum fjallar hann um hvernig foreldrahlutverkið hafi knúið hann áfram til þess að brýna rödd sína og að gefa ekki upp vonina. Að verða foreldri gerði minn eigin loftslagskvíða líka áþreifanlegri. Allt í einu ber ég ábyrgð á að koma litlum dreng til manns, í heimi þar sem lífsgæði, fæðuöryggi, skjól og friður verður ekki sjálfsagður hlutur. Framtíð hans veltur alfarið á því að við sem stýrum skútunni í dag tökum loftslagshörmungum alvarlega og bregðumst við með viðbrögðum sem hæfa vandamálinu. Allt bendir til þess að nú eigi að auka neyslu og þenja seglin í botn um allan heim vegna COVID-19 og samdráttar vegna þess. Það er skammgóður vermir og í raun væri það að pissa í skó komandi kynslóða. Við horfum nefnilega fram á miklu stærri vandamál en faraldurinn, sem hér hafa verið reifuð. Hvað ætlum við til dæmis að gera þegar flóttafólk í hundruð milljóna vís fer á flótta vegna hita og veðuröfga? Hvað er til ráða? Það er auðvelt að fallast hendur en Peter Kalmus hefur hvatt fólk til að vera hluti af breytingunni og leggja baráttunni lið. Við þurfum róttækar breytingar á stjórnmála- og samfélagskerfinu að hans sögn. Það er ekki lengur nóg að leggja til hófsamar tillögur heldur verður markmiðið verður að vera algjör viðsnúningur og keyra útblástur niður. Við þurfum kjark til að endurhugsa hvernig við lifum okkar daglega lífi. Tíminn fyrir hægfara aðgerðir er liðinn og þess vegna þurfum við stjórnmálamenn sem þora að standa í lappirnar og setja grænar línur, bæði hvað varðar atvinnulíf og almenning. Hvert og eitt okkar þarf líka að finna gleðina og áhugann í því að aðlaga líf okkar að loftslagsmarkmiðum. Hægt er að finna reiknivélar sem gera okkur kleift að skoða kolefnisfótspor okkar og í kjölfarið leitað að aðgerðum til að draga úr losun. Við þurfum að nálgast þetta þannig að í stað þess að fórna lífsgæðum erum við að bæta og auðga líf okkar. Með því að hjóla, ganga og nota almenningssamgöngur fáum við meiri nálægð við samfélagið, náttúruna, hreyfum okkur og njótum útivistar. Við spörum líka peninga og lifum hægar. Í stað þess að fórna ákveðnum fæðutegundum þá er umhverfisvænna mataræði tilraun til þess að prófa nýjar uppskriftir og fæðutegundir. Hægt er að taka kjöt- og mjólkurvörulausa daga í hverri viku en mitt fæði hefur sannarlega ekki orðið minna fjölbreytt eða innihaldsríkt á vegferð til umhverfisvænna lífs. Þá er mikilvægt að skoða matarsóun heimilisins og kynna sér moltugerð, t.d. með Bokashi. Það gefur okkur meiri yfirsýn yfir neyslu heimilisins, sparar okkur pening og er frábær leið til núvitundar. Margar aðrar leiðir eru færar og auðga líf okkar frekar en að skerða: að uppgötva ástríðu fyrir garðyrkju, að hjóla, ganga eða nota almenningssamgöngur. Að elda í stað þess að kaupa tilbúið. Gera við raftæki, sauma úr gömlum fötum og læra nýja iðn. Þetta eru allt lyklar að hægara og streituminna lífi, sem flest okkar stefna að og við getum öll lagt eitthvað af mörkum. Hvað sem við gerum þurfum við að tala um loftslagslagsvandann og tækla vandamálið saman. Líf okkar og velferð veltur á því. Höfundur er listfræðingur og aktívisti. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Loftslagsmál Börn og uppeldi Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir Mest lesið Sá tapar sem fyrstur nefnir nasistana: gengisfelling orðsins „rasisti“ Birgir Finnsson Skoðun Umbætur í innkaupum hins opinbera á upplýsingatækni Lilja Björk Guðmundsdóttir Skoðun Losar Alþingi um leyfisveitinga-flækjuna? Katrín Helga Hallgrímsdóttir Skoðun Þjóð sem lætur kyrrt liggja? Magnús Árni Skjöld Magnússon Skoðun Þetta unga fólk getur bara haldið kjafti Jón Pétur Zimsen Skoðun Þegar þeir sem segjast þjóna þjóðinni ráðast á hana Ágústa Árnadóttir Skoðun Örvæntingafullir endó-sjúklingar Diljá Mist Einarsdóttir Skoðun Hvers vegna borga foreldrar í Kópavogi mest? Eydís Inga Valsdóttir Skoðun Kveðjum sjálfhverfa og fyrirsjáanlega manninn Halldóra Mogensen Skoðun Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson Skoðun Skoðun Skoðun Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson skrifar Skoðun Örvæntingafullir endó-sjúklingar Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Þjóð sem lætur kyrrt liggja? Magnús Árni Skjöld Magnússon skrifar Skoðun Umbætur í innkaupum hins opinbera á upplýsingatækni Lilja Björk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Losar Alþingi um leyfisveitinga-flækjuna? Katrín Helga Hallgrímsdóttir skrifar Skoðun Dómsdagur nálgast! Hólmgeir Baldursson skrifar Skoðun Er slysahætta í kringum sorpílátið heima hjá þér? Anna Jóna Kjartansdóttir,Pétur Gísli Jónsson skrifar Skoðun Ég og Parkinson – leitin að greiningu og leiðin til betra lífs Guðrún Einarsdóttir skrifar Skoðun Hvers vegna borga foreldrar í Kópavogi mest? Eydís Inga Valsdóttir skrifar Skoðun Sá tapar sem fyrstur nefnir nasistana: gengisfelling orðsins „rasisti“ Birgir Finnsson skrifar Skoðun Aðgengi er lykill að sjálfstæði, þátttöku og virkni Þuríður Harpa Sigurðardóttir skrifar Skoðun Hagsmunir heildarinnar - Fjórði kafli: Joshua Fought The Battle of Jericho Hannes Örn Blandon skrifar Skoðun Þetta unga fólk getur bara haldið kjafti Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Kveðjum sjálfhverfa og fyrirsjáanlega manninn Halldóra Mogensen skrifar Skoðun Hefur ekki náð sér á strik síðan Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Betri vegir, fleiri lögreglumenn og hægt að komast í meðferð á sumrin Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Austurland skilar verðmætum – innviðirnir þurfa að fylgja Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Faglegt mat eða lukka? IV. Faglegt mat og ósvaraðar spurningar Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Skipulögð glæpastarfsemi er ógn við samfélagið Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Við erum 40 árum á eftir Einar Sverrisson skrifar Skoðun Þétting á 27. brautinni Friðjón R. Friðjónsson skrifar Skoðun Þá verður gott að búa á Íslandi Bjarni Karlsson,Jóna Hrönn Bolladóttir skrifar Skoðun Faglegt mat eða lukka? III: Tækifæri fyrir löggjafann Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Þingmaður til sölu – bátur fylgir með Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun Þeir vökulu og tungumálið sem stjórntæki Jóhanna Jakobsdóttir skrifar Skoðun Umburðarlyndi og kærleikur Snorri Ásmundsson skrifar Skoðun Kolbrún og Kafka Pétur Orri Pétursson skrifar Skoðun Brottvísanir sem öllum var sama um Finnur Thorlacius Eiríksson skrifar Skoðun Mamma er gulur góð einkunn? Díana Dögg Víglundsdóttir skrifar Skoðun Gervigreind í vinnunni: Frá hamri til heilabús Björgmundur Guðmundsson skrifar Sjá meira
Flest af minni kynslóð kannast við loftslagskvíða. Hvernig er annað hægt þegar fréttir og umræða um loftslagsvísindi sýna að áhrif loftslagsbreytinga eru orðin daglegt brauð víða um heim — án þess að þær teljist til forsíðufrétta á einum einasta miðli. Loftslagsbreytingar skella hins vegar ekki á allt í einu, með blóðrauðum dómsdagshimni í biblískum stíl. Breytingarnar verða hægar og munu lita hversdagslíf okkar mismikið eftir því hvar við búum, en stöðugt verða áhrifin meiri og þau verða ekki flúin. Það þarf ekki lengur að vera vísindamaður og rýna í óskiljanleg gögn til að sjá loftslagsbreytingar eiga sér stað. Fólk um allan heim er farið að finna fyrir breytingunum á eigin skinni. Áhrifin eru til að mynda flóð, hitabylgjur, skógareldar, fellibylir, útdauði dýra- og plöntutegunda, ísbreiður eru að bráðna og fólki á flótta undan áhrifum loftslagsbreytinga er að fjölga. Þetta er ekki eftir ár eða áratugi, heldur eiga þessar breytingar sér stað í þessum töluðu orðum. Ákvarðanirnar sem við tökum á næstu árum munu hafa áhrif um ókomna tíð. Kvíðnir foreldrar Loftslagsvísindamaðurinn Peter Kalmus er einn þeirra sem segist ekki geta setið aðgerðarlaus og hefur í fært sig yfir á svið aktívisma og stjórnmála s.l. 15 ár til að reyna að fá stjórnmálamenn og almenning til að horfast í augu við alvarleika málsins. Í grein sem hann birti í LA Times á dögunum fjallar hann um hvernig foreldrahlutverkið hafi knúið hann áfram til þess að brýna rödd sína og að gefa ekki upp vonina. Að verða foreldri gerði minn eigin loftslagskvíða líka áþreifanlegri. Allt í einu ber ég ábyrgð á að koma litlum dreng til manns, í heimi þar sem lífsgæði, fæðuöryggi, skjól og friður verður ekki sjálfsagður hlutur. Framtíð hans veltur alfarið á því að við sem stýrum skútunni í dag tökum loftslagshörmungum alvarlega og bregðumst við með viðbrögðum sem hæfa vandamálinu. Allt bendir til þess að nú eigi að auka neyslu og þenja seglin í botn um allan heim vegna COVID-19 og samdráttar vegna þess. Það er skammgóður vermir og í raun væri það að pissa í skó komandi kynslóða. Við horfum nefnilega fram á miklu stærri vandamál en faraldurinn, sem hér hafa verið reifuð. Hvað ætlum við til dæmis að gera þegar flóttafólk í hundruð milljóna vís fer á flótta vegna hita og veðuröfga? Hvað er til ráða? Það er auðvelt að fallast hendur en Peter Kalmus hefur hvatt fólk til að vera hluti af breytingunni og leggja baráttunni lið. Við þurfum róttækar breytingar á stjórnmála- og samfélagskerfinu að hans sögn. Það er ekki lengur nóg að leggja til hófsamar tillögur heldur verður markmiðið verður að vera algjör viðsnúningur og keyra útblástur niður. Við þurfum kjark til að endurhugsa hvernig við lifum okkar daglega lífi. Tíminn fyrir hægfara aðgerðir er liðinn og þess vegna þurfum við stjórnmálamenn sem þora að standa í lappirnar og setja grænar línur, bæði hvað varðar atvinnulíf og almenning. Hvert og eitt okkar þarf líka að finna gleðina og áhugann í því að aðlaga líf okkar að loftslagsmarkmiðum. Hægt er að finna reiknivélar sem gera okkur kleift að skoða kolefnisfótspor okkar og í kjölfarið leitað að aðgerðum til að draga úr losun. Við þurfum að nálgast þetta þannig að í stað þess að fórna lífsgæðum erum við að bæta og auðga líf okkar. Með því að hjóla, ganga og nota almenningssamgöngur fáum við meiri nálægð við samfélagið, náttúruna, hreyfum okkur og njótum útivistar. Við spörum líka peninga og lifum hægar. Í stað þess að fórna ákveðnum fæðutegundum þá er umhverfisvænna mataræði tilraun til þess að prófa nýjar uppskriftir og fæðutegundir. Hægt er að taka kjöt- og mjólkurvörulausa daga í hverri viku en mitt fæði hefur sannarlega ekki orðið minna fjölbreytt eða innihaldsríkt á vegferð til umhverfisvænna lífs. Þá er mikilvægt að skoða matarsóun heimilisins og kynna sér moltugerð, t.d. með Bokashi. Það gefur okkur meiri yfirsýn yfir neyslu heimilisins, sparar okkur pening og er frábær leið til núvitundar. Margar aðrar leiðir eru færar og auðga líf okkar frekar en að skerða: að uppgötva ástríðu fyrir garðyrkju, að hjóla, ganga eða nota almenningssamgöngur. Að elda í stað þess að kaupa tilbúið. Gera við raftæki, sauma úr gömlum fötum og læra nýja iðn. Þetta eru allt lyklar að hægara og streituminna lífi, sem flest okkar stefna að og við getum öll lagt eitthvað af mörkum. Hvað sem við gerum þurfum við að tala um loftslagslagsvandann og tækla vandamálið saman. Líf okkar og velferð veltur á því. Höfundur er listfræðingur og aktívisti.
Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson Skoðun
Skoðun Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson skrifar
Skoðun Er slysahætta í kringum sorpílátið heima hjá þér? Anna Jóna Kjartansdóttir,Pétur Gísli Jónsson skrifar
Skoðun Sá tapar sem fyrstur nefnir nasistana: gengisfelling orðsins „rasisti“ Birgir Finnsson skrifar
Skoðun Hagsmunir heildarinnar - Fjórði kafli: Joshua Fought The Battle of Jericho Hannes Örn Blandon skrifar
Skoðun Betri vegir, fleiri lögreglumenn og hægt að komast í meðferð á sumrin Þórður Snær Júlíusson skrifar
Skoðun Austurland skilar verðmætum – innviðirnir þurfa að fylgja Kristinn Karl Brynjarsson skrifar
Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson Skoðun