Hin fullkomna hringrás geti náðst með líforkuveri Tryggvi Páll Tryggvason skrifar 7. júní 2020 07:00 Úrgangurinn og afurðirnar. Mynd/Vistorka Hugmyndir eru uppi um að koma á fót sérstöku líforkuveri á Norðurlandi sem geti tekið á móti öllum lífrænum úrgangi á svæðinu og framleitt úr honum vörur, þannig að sem minnst fari til spillis og úr verði „hin fullkomna hringrás“. Framtíðarskipan úrgangsmála á Norðurlandi hefur verið til skoðunar að undanförnu og hvernig sveitarfélög á svæðinu geti starfað saman í þeim efnum. Nýverið skilaði starfshópur um málið samantekt og tillögum. Þar er svokallað líforkuver nefnt til sögunnar sem einn kostur, en hvað skyldi það nú vera? „Líforkuver snýst um að taka við öllum lífrænum úrgangi sem fellur til á svæðinu og meðhöndla hann með einhverjum hætti og framleiða vörur. Þegar ég segi allan lífrænan úrgang þá á ég við úrgang frá sláturhúsum, úrgang frá heimilum, úrgang frá veitingahúsum. Úrgang frá matvinnslufyrirtækjum, gróðurúrgang, tré og hvað sem er, timbur, pappa upp að vissu marki,“ segir Guðmundur Haukur Sigurðarson, framkvæmdastjóri Vistorku, sem vinnur meðal annars að því að vinna áætlunum um líforkuverið brautargengi. Fjallað var um málið í fréttum Stöðvar 2 í gær. Þannig væri hægt að safna öllum lífrænum úrgangi sem fellur til á Norðurlandi, og mögulega Austurlandi, á einum stað og búa til seljanlegar vörur. „Þannig að við erum að tala um lífrænan úrgang sem getur breyst í moltu sem er áburður, breyst í metan og kannski aðaluppsprettan í metaninu yrði mykja frá bændum. Síðan erum við að tala um steikingarolíu og þess háttar. Þannig að við erum að fá moltu, við erum að fá metan og við erum að fá lífdísíl. Allt eru þetta vörur sem verða til, verða virðisaukandi vörur sem draga úr innflutningi á olíu og áburði og eru umhverfisvænar og eru inn í þessu hringrásarhagkerfi. Við erum að taka þetta inn í hina fullkomnu hringrás,“ segir Guðmundur. Þegar búið að taka fyrstu skrefin Molta, metan og lífdísil eru þegar í framleiðslu úr úrgangi á og í grennd við. Akureyri. Metan er tekið úr gömlu ruslahaugum bæjarins í Glerárdal og selt sem eldsneyti á bíla. Í Eyjafirði er molta framleitt úr ýmsum lífrænum úrgangi og notuð steikingarolía og dýrafita er notuð til að framleiða lífdísíl, sem meðal annars er notuð sem bætiefni í eldsneyti fiskiskipaflota Samherja. Akureyringar geta safnað steikingarolíu sem verður eftir þegar búið er að elda í sérstök ílát og skilað. Úr þessu er framleiddur lífdísill.Vísir „Vandamálið í dag er að þetta eru sjálfstæðar einingar hver og ein að basla í sínum rekstri,“ segir Guðmundur. Með líforkuverinu væri hægt að gera þetta allt á sama stað. „Þarna værum við að líka að búa til samþættingu á milli þessara ferla. Þarna værum við að búa til heildarkonsept sem væri svolítið einstakt,“ segir Guðmundur. ESA telur Ísland ekki standa sig í stykkinu varðandi förgun tiltekinna dýraafurða Akureyringar og nærsveitungar eru tiltölulega framarlega hér á landi þegar kemur að lífrænum úrgangsmálum. Græna tunnan fyrir lífrænan úrgang er á flestum heimilum og margir safna olíu með sérstöku apparati frá Vistorku. Betur má þó ef duga skal og telur Guðmundur að með líforkuveri væri hægt að ná lífrænum úrgangi sem fer til spillis eins og staðan er í dag. „Við erum ekki að ná öllum sláturúrgangi, það er verið að grafa dýrahræ og þess háttar þannig að við erum ekki að ná öllum úrgangi, matarúrgangi. Við erum ekki að ná trjáúrgangi, greinum og þess háttar. Við erum að ná mikið af steikingarolíunni en við erum ekki að ná fitunni til að vinna lífdísíl. Við erum búin að taka fyrstu skrefin við eigum mörg eftir,“ segir Guðmundur. Bendir hann á að í apríl síðastliðnum hafi ESA, Eftirlitsstofnun EFTA, komist að þeirri niðurstöðu að Ísland uppfylli ekki skuldbindingar sínar gagnvart EES-samningnum varðandi förgun tiltekinna afurða úr dýraríkinu. Guðmundur Ingi Guðbrandsson, umhverfisráðherra, þefar af eyfirskri moltu, unna úr ýmsum lífrænum úrgangi.Vísir/Tryggvi. Ekki væru til staðar fullnægjandi kerfi sem kemur í veg fyrir beina förgun á urðunarstöðum án undangenginna vinnslu tiltekinna aukaafurða úr dýraríkinu, auk þess sem að greftrun dýrahræja á sveitabæjum væri útbreidd. Miðað við þetta álit ESA þyrfti því að finna lausnir við þessu vandamáli, og þar gæti líforkuver verið ein lausn. Framkvæmdastjóra Samtaka sveitarfélaga og atvinnuþróunar á Norðurlandi eystra hefur verið falið að ræða við umhverfisráðuneytið um mögulegt samstarf sveitarfélaga á svæðinu um framtíðarskipan úrgangsmála miðað við þær tillögur sem umræddur starfshópur lagði fram. Svona sér vistorka fyrir sér að hægt verði að byggja upp líforkuver í þrepum, og allt sem hún gæti framleitt má finna í stóra hringnum til hægri.Mynd/Vistorka Boltinn hjá sveitarfélögunum Guðmundur vill að sveitarfélögin taki nú við boltanum og ræði hvort að líforkuver, sem hann telur að muni kosta um þrjá milljarða, geti verið fýsileg lausn á lífrænum úrgangsmálum á Norðurlandi. „Við erum búin að teikna upp hugmyndina, hún er komin á borðið. Það sem þyrfti að gera núna er að sveitarfélögin hérna á svæðinu þyrftu að eiga þetta samtal. Er þetta lausn sem þau vilja horfa til? Ef að þau sættast á það að vinna áfram með þessa lausn, að þetta sé besta lausnin sem er í boði, miðað við þær kröfur sem eru í dag um meðhöndlun á úrgangi. Þá þarf að fara í svokallað hagkvæmnimat, er þetta hagkvæmt sem lausn og skynsamlegt? Það væri þá næsta skref.“ Akureyri Orkumál Umhverfismál Sveitarstjórnarmál Mest lesið Kafarar sóttu mann úr bíl sem fór í höfnina Innlent „Sem þið höfðuð ekki pung til að geta staðið undir“ Innlent Kristrún ekki sein í Kryddsíld: „Ég skil ekki hvernig þetta var hægt“ Innlent Hróshringur formanna: „Það liggur fyrir mér að verða markþjálfi“ Innlent Yazan Tamimi er maður ársins Innlent Áttræð kona sakar bæinn um mismunun vegna trúar Innlent Bak við tjöldin: Óheppileg hlátursköst og ráðherrar í ruglinu Innlent Kannast ekkert við ólgu innan flokksins vegna landsfundar Innlent Flokkur fólksins dalar eftir kosningar Innlent Vita ekki hvenær þau komast heim með líkamsleifar drengsins síns Innlent Fleiri fréttir Hróshringur formanna: „Það liggur fyrir mér að verða markþjálfi“ „Sem þið höfðuð ekki pung til að geta staðið undir“ Kannast ekkert við ólgu innan flokksins vegna landsfundar Yazan Tamimi er maður ársins Kristrún ekki sein í Kryddsíld: „Ég skil ekki hvernig þetta var hægt“ Fyrsti símafundurinn við utanríkisráðherra Úkraínu Kafarar sóttu mann úr bíl sem fór í höfnina Hér eru brennurnar á höfuðborgarsvæðinu Flokkur fólksins dalar eftir kosningar Árið gert upp í Kryddsíld 2024 Varnargarðsmenn maður ársins að mati lesenda Vísis og hlustenda Bylgjunnar Breytingar á fylgi stjórnarflokka, norðurljósadýrð og undirbúningur Kryddsíldar Vara við svikapósti í nafni Skattsins Hvar er opið um áramótin? Köstuðu flugeldum upp á svalir fólks Bak við tjöldin: Óheppileg hlátursköst og ráðherrar í ruglinu Áttræð kona sakar bæinn um mismunun vegna trúar Nokkura bíla árekstur á Vatnaleið Flestir ánægðir með Kristrúnu en mest óánægja með Bjarna Táningspiltur mögulega með reykeitrun eftir flugeldafikt Vita ekki hvenær þau komast heim með líkamsleifar drengsins síns Ákall eftir réttmætari dreifingu á arði Samfélag í sárum, ný könnun og kíkt á bak við tjöldin Vilja ekki fresta fundi í ljósi nýs raunveruleika í pólitík 3,7 milljónir fiska drápust eða var fargað Gæsluvarðhald í stóru fíkniefnamáli framlengt Laun hjúkrunarfræðinga nú sambærileg við BHM Öflugasta eftirlit í áratugi veltur á fjármögnun stjórnvalda Jón Steindór aðstoðar Daða Má Ríkisráð fundar ekki á morgun eins og hefð er fyrir Sjá meira
Hugmyndir eru uppi um að koma á fót sérstöku líforkuveri á Norðurlandi sem geti tekið á móti öllum lífrænum úrgangi á svæðinu og framleitt úr honum vörur, þannig að sem minnst fari til spillis og úr verði „hin fullkomna hringrás“. Framtíðarskipan úrgangsmála á Norðurlandi hefur verið til skoðunar að undanförnu og hvernig sveitarfélög á svæðinu geti starfað saman í þeim efnum. Nýverið skilaði starfshópur um málið samantekt og tillögum. Þar er svokallað líforkuver nefnt til sögunnar sem einn kostur, en hvað skyldi það nú vera? „Líforkuver snýst um að taka við öllum lífrænum úrgangi sem fellur til á svæðinu og meðhöndla hann með einhverjum hætti og framleiða vörur. Þegar ég segi allan lífrænan úrgang þá á ég við úrgang frá sláturhúsum, úrgang frá heimilum, úrgang frá veitingahúsum. Úrgang frá matvinnslufyrirtækjum, gróðurúrgang, tré og hvað sem er, timbur, pappa upp að vissu marki,“ segir Guðmundur Haukur Sigurðarson, framkvæmdastjóri Vistorku, sem vinnur meðal annars að því að vinna áætlunum um líforkuverið brautargengi. Fjallað var um málið í fréttum Stöðvar 2 í gær. Þannig væri hægt að safna öllum lífrænum úrgangi sem fellur til á Norðurlandi, og mögulega Austurlandi, á einum stað og búa til seljanlegar vörur. „Þannig að við erum að tala um lífrænan úrgang sem getur breyst í moltu sem er áburður, breyst í metan og kannski aðaluppsprettan í metaninu yrði mykja frá bændum. Síðan erum við að tala um steikingarolíu og þess háttar. Þannig að við erum að fá moltu, við erum að fá metan og við erum að fá lífdísíl. Allt eru þetta vörur sem verða til, verða virðisaukandi vörur sem draga úr innflutningi á olíu og áburði og eru umhverfisvænar og eru inn í þessu hringrásarhagkerfi. Við erum að taka þetta inn í hina fullkomnu hringrás,“ segir Guðmundur. Þegar búið að taka fyrstu skrefin Molta, metan og lífdísil eru þegar í framleiðslu úr úrgangi á og í grennd við. Akureyri. Metan er tekið úr gömlu ruslahaugum bæjarins í Glerárdal og selt sem eldsneyti á bíla. Í Eyjafirði er molta framleitt úr ýmsum lífrænum úrgangi og notuð steikingarolía og dýrafita er notuð til að framleiða lífdísíl, sem meðal annars er notuð sem bætiefni í eldsneyti fiskiskipaflota Samherja. Akureyringar geta safnað steikingarolíu sem verður eftir þegar búið er að elda í sérstök ílát og skilað. Úr þessu er framleiddur lífdísill.Vísir „Vandamálið í dag er að þetta eru sjálfstæðar einingar hver og ein að basla í sínum rekstri,“ segir Guðmundur. Með líforkuverinu væri hægt að gera þetta allt á sama stað. „Þarna værum við að líka að búa til samþættingu á milli þessara ferla. Þarna værum við að búa til heildarkonsept sem væri svolítið einstakt,“ segir Guðmundur. ESA telur Ísland ekki standa sig í stykkinu varðandi förgun tiltekinna dýraafurða Akureyringar og nærsveitungar eru tiltölulega framarlega hér á landi þegar kemur að lífrænum úrgangsmálum. Græna tunnan fyrir lífrænan úrgang er á flestum heimilum og margir safna olíu með sérstöku apparati frá Vistorku. Betur má þó ef duga skal og telur Guðmundur að með líforkuveri væri hægt að ná lífrænum úrgangi sem fer til spillis eins og staðan er í dag. „Við erum ekki að ná öllum sláturúrgangi, það er verið að grafa dýrahræ og þess háttar þannig að við erum ekki að ná öllum úrgangi, matarúrgangi. Við erum ekki að ná trjáúrgangi, greinum og þess háttar. Við erum að ná mikið af steikingarolíunni en við erum ekki að ná fitunni til að vinna lífdísíl. Við erum búin að taka fyrstu skrefin við eigum mörg eftir,“ segir Guðmundur. Bendir hann á að í apríl síðastliðnum hafi ESA, Eftirlitsstofnun EFTA, komist að þeirri niðurstöðu að Ísland uppfylli ekki skuldbindingar sínar gagnvart EES-samningnum varðandi förgun tiltekinna afurða úr dýraríkinu. Guðmundur Ingi Guðbrandsson, umhverfisráðherra, þefar af eyfirskri moltu, unna úr ýmsum lífrænum úrgangi.Vísir/Tryggvi. Ekki væru til staðar fullnægjandi kerfi sem kemur í veg fyrir beina förgun á urðunarstöðum án undangenginna vinnslu tiltekinna aukaafurða úr dýraríkinu, auk þess sem að greftrun dýrahræja á sveitabæjum væri útbreidd. Miðað við þetta álit ESA þyrfti því að finna lausnir við þessu vandamáli, og þar gæti líforkuver verið ein lausn. Framkvæmdastjóra Samtaka sveitarfélaga og atvinnuþróunar á Norðurlandi eystra hefur verið falið að ræða við umhverfisráðuneytið um mögulegt samstarf sveitarfélaga á svæðinu um framtíðarskipan úrgangsmála miðað við þær tillögur sem umræddur starfshópur lagði fram. Svona sér vistorka fyrir sér að hægt verði að byggja upp líforkuver í þrepum, og allt sem hún gæti framleitt má finna í stóra hringnum til hægri.Mynd/Vistorka Boltinn hjá sveitarfélögunum Guðmundur vill að sveitarfélögin taki nú við boltanum og ræði hvort að líforkuver, sem hann telur að muni kosta um þrjá milljarða, geti verið fýsileg lausn á lífrænum úrgangsmálum á Norðurlandi. „Við erum búin að teikna upp hugmyndina, hún er komin á borðið. Það sem þyrfti að gera núna er að sveitarfélögin hérna á svæðinu þyrftu að eiga þetta samtal. Er þetta lausn sem þau vilja horfa til? Ef að þau sættast á það að vinna áfram með þessa lausn, að þetta sé besta lausnin sem er í boði, miðað við þær kröfur sem eru í dag um meðhöndlun á úrgangi. Þá þarf að fara í svokallað hagkvæmnimat, er þetta hagkvæmt sem lausn og skynsamlegt? Það væri þá næsta skref.“
Akureyri Orkumál Umhverfismál Sveitarstjórnarmál Mest lesið Kafarar sóttu mann úr bíl sem fór í höfnina Innlent „Sem þið höfðuð ekki pung til að geta staðið undir“ Innlent Kristrún ekki sein í Kryddsíld: „Ég skil ekki hvernig þetta var hægt“ Innlent Hróshringur formanna: „Það liggur fyrir mér að verða markþjálfi“ Innlent Yazan Tamimi er maður ársins Innlent Áttræð kona sakar bæinn um mismunun vegna trúar Innlent Bak við tjöldin: Óheppileg hlátursköst og ráðherrar í ruglinu Innlent Kannast ekkert við ólgu innan flokksins vegna landsfundar Innlent Flokkur fólksins dalar eftir kosningar Innlent Vita ekki hvenær þau komast heim með líkamsleifar drengsins síns Innlent Fleiri fréttir Hróshringur formanna: „Það liggur fyrir mér að verða markþjálfi“ „Sem þið höfðuð ekki pung til að geta staðið undir“ Kannast ekkert við ólgu innan flokksins vegna landsfundar Yazan Tamimi er maður ársins Kristrún ekki sein í Kryddsíld: „Ég skil ekki hvernig þetta var hægt“ Fyrsti símafundurinn við utanríkisráðherra Úkraínu Kafarar sóttu mann úr bíl sem fór í höfnina Hér eru brennurnar á höfuðborgarsvæðinu Flokkur fólksins dalar eftir kosningar Árið gert upp í Kryddsíld 2024 Varnargarðsmenn maður ársins að mati lesenda Vísis og hlustenda Bylgjunnar Breytingar á fylgi stjórnarflokka, norðurljósadýrð og undirbúningur Kryddsíldar Vara við svikapósti í nafni Skattsins Hvar er opið um áramótin? Köstuðu flugeldum upp á svalir fólks Bak við tjöldin: Óheppileg hlátursköst og ráðherrar í ruglinu Áttræð kona sakar bæinn um mismunun vegna trúar Nokkura bíla árekstur á Vatnaleið Flestir ánægðir með Kristrúnu en mest óánægja með Bjarna Táningspiltur mögulega með reykeitrun eftir flugeldafikt Vita ekki hvenær þau komast heim með líkamsleifar drengsins síns Ákall eftir réttmætari dreifingu á arði Samfélag í sárum, ný könnun og kíkt á bak við tjöldin Vilja ekki fresta fundi í ljósi nýs raunveruleika í pólitík 3,7 milljónir fiska drápust eða var fargað Gæsluvarðhald í stóru fíkniefnamáli framlengt Laun hjúkrunarfræðinga nú sambærileg við BHM Öflugasta eftirlit í áratugi veltur á fjármögnun stjórnvalda Jón Steindór aðstoðar Daða Má Ríkisráð fundar ekki á morgun eins og hefð er fyrir Sjá meira