Það eru til lausnir Sigmundur Davíð Gunnlaugsson skrifar 31. desember 2010 06:00 Þetta verður ekki hefðbundin áramótagrein um þau miklu tækifæri sem bíða þjóðarinnar á nýju ári. Um það hef ég fjallað við hvert tækifæri stóran hluta ársins 2010. Það er enda fullt tilefni til því framtíðarmöguleikar Íslands eru meiri en flestra ríkja heims. Þær ábendingar og staðreyndirnar sem liggja þar að baki hafa hins vegar vakið litla athygli í fjölmiðlum og átt almennt erfitt uppdráttar í umræðunni. Ástæðan er sú að umræða um þjóðfélagsmál á Íslandi er föst í ,,niðurrifsspíral". Afleiðingin er sú að samfélagið hefur ekki nýtt þau uppbyggingartækifæri sem hafa verið til staðar. Ástandið er þegar orðið mjög skaðlegt og það er alveg sérstaklega varhugavert til lengri tíma litið. Við þessu verðum við að bregðast á nýju ári. Á árinu 2011 kemur í ljós hvort við festumst í niðurrifsspíralnum eða snúum dæminu við og hefjum uppbygginguna. Hvað þarf til?Til að átta sig á því er gagnlegt að líta aðeins til baka og læra af reynslunni. Það þarf ekki að fara langt aftur til að sjá hversu miklu máli það skiptir fyrir farsæld samfélagsins að ræða kosti og galla pólitískra lausna fremur en að festast í ímyndar og frasastjórnmálum. Ég þori að fullyrða að nánast allar þær lausnir sem við í Framsókn höfum barist fyrir frá efnahagshruninu hafi sannað gildi sitt. Það er auðvelt að færa rök fyrir því að hefði t.d. tillögum okkar frá því í febrúar 2009 verið fylgt væri staða íslenskra heimila, fyrirtækja og ríkisins allt önnur og betri en hún er nú. Ísland væri komið aftur á fullan skrið. Nokkur dæmi: 1. Það er ljóst að tækifæri var til að endurskipuleggja skuldir heimila og fyrirtækja á meðan þær skuldir voru afar lágt metnar, þar var um hundruði milljarða að ræða. 2. Það var hægt að forða því 108 milljarða tjóni sem ráðherrar töldu hafa lent á ríkinu vegna gengislánadómanna og stofna nýja banka með traust eignasöfn sem væru orðnir öflugir bakhjarlar atvinnuuppbyggingar. 3. Það þurfti ekki að bæta á þjóðina mörg hundruð milljarða Icesave-kröfum. 4. Það var hægt að breyta jöklabréfafarginu í efnahagslegt eldsneyti og koma af stað fjölmörgum atvinnuverkefnum og svo mætti lengi telja eins og ég hef gert í greinum fyrr á árinu. Þetta sjáum við allt núna en það mátti líka sjá þetta á sínum tíma hefðu menn verið tilbúnir til að ræða rök. Hugmyndir fengust hins vegar ekki ræddar vegna þess að pólitík hefur ekki fengið að snúast um það sem hún á að gera; samanburð ólíkra lausna. Hvað er að?Í því óstöðuga ástandi sem ríkir á Íslandi, þar sem gremjan og tortryggnin ráða för, nær pólitísk rökræða ekki í gegn. Í staðin snýst umræðan öll um ímynd og þá stimpla sem settir eru á stjórnmálamenn og flokka. Stjórnmálunum er ætlað að leysa vandann en forsenda þess að þau geti það er að fólk geri upp á milli ólíkra flokka á grundvelli þeirra lausna sem þeir tala fyrir. Ef hins vegar allir eru settir undir sama hatt og stjórnmálamenn og flokkar metnir eftir fyrirframgefinni ímynd hættir lýðræðið að virka. Mikilvægi fjölmiðlaVið þessar aðstæður veltur mikið á fjölmiðlum. Þeir ráða umræðunni og umræðan ræður því hvort ofan á verður pólitísk rökræða eða sleggjudómar. Vandinn er hins vegar sá að tilhneiging fjölmiðla er gjarnan sú að magna upp tíðarandann hverju sinni í stað þess að veita honum aðhald. Þeir viðmælendur sem fella hörðustu dómana og tala mest inn í ástandið ráða umræðunni. Um leið gætir stundum (hér má alls ekki alhæfa) tilhneigingar til þess að umfjöllun snúist um að skapa atburðarás fremur en að segja frá henni. Það er allt til taksÞað er allt til taks til hefja öfluga uppbyggingu íslensks efnahagslífs og samfélags. Forsendan er sú að við veljum bestu leiðirnar. Til þess að svo megi verða þarf samvinnu. Stjórnmálamenn þurfa að leggja fram lausnir, milliliður stjórnmálanna og almennings, fjölmiðlarnir, að miðla þeim hugmyndum áfram á hlutlægan hátt og fólk að gefa sér tíma til að kynna sér hvað stjórnmálaflokkar og -menn standa raunverulega fyrir og gera upp á milli þeirra á grundvelli þess. Þannig vinna allir saman og þannig verða vonandi bestu lausnirnar fyrir valinu. Réttu lausnir eru til og það er ekkert því til fyrirstöðu að nýta þær á árinu 2011 þannig að það verði ár viðsnúnings og framfara. Ég óska landsmönnum gleðilegs og gæfuríks árs. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Sigmundur Davíð Gunnlaugsson Mest lesið Til þeirra sem fagna Doktornum! Kristján Freyr Halldórsson Skoðun Hafa íslenskir neytendur sama rétt og evrópskir? Ásthildur Lóa Þórsdóttir,Ragnar Þór Ingólfsson Skoðun Skuldin við úthverfin Jóhanna Dýrunn Jónsdóttir Skoðun Hringekja verðtryggingar og hárra vaxta Benedikt Gíslason Skoðun Einelti er dauðans alvara Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir Skoðun Áfram gakk – með kerfisgalla í bakpokanum Harpa Þorsteinsdóttir Skoðun Málgögn og gervigreind Steinþór Steingrímsson,Einar Freyr Sigurðsson,Helga Hilmisdóttir Skoðun Hefur þú heyrt þetta áður? Stefnir Húni Kristjánsson Skoðun Réttlæti hins sterka. Gildra dómarans Jörgen Ingimar Hansson Skoðun Ávinningur af endurhæfingu – aukum lífsgæðin Ólafur H. Jóhannsson Skoðun Skoðun Skoðun Ávinningur af endurhæfingu – aukum lífsgæðin Ólafur H. Jóhannsson skrifar Skoðun Hefur þú heyrt þetta áður? Stefnir Húni Kristjánsson skrifar Skoðun Hringekja verðtryggingar og hárra vaxta Benedikt Gíslason skrifar Skoðun Áfram gakk – með kerfisgalla í bakpokanum Harpa Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Til þeirra sem fagna Doktornum! Kristján Freyr Halldórsson skrifar Skoðun Skuldin við úthverfin Jóhanna Dýrunn Jónsdóttir skrifar Skoðun Málgögn og gervigreind Steinþór Steingrímsson,Einar Freyr Sigurðsson,Helga Hilmisdóttir skrifar Skoðun Réttlæti hins sterka. Gildra dómarans Jörgen Ingimar Hansson skrifar Skoðun Einelti er dauðans alvara Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Hafa íslenskir neytendur sama rétt og evrópskir? Ásthildur Lóa Þórsdóttir,Ragnar Þór Ingólfsson skrifar Skoðun Sótt að réttindum kvenna — núna Svandís Svavarsdóttir skrifar Skoðun Afnám tilfærslu milli skattþrepa Breki Pálsson skrifar Skoðun Þegar heilinn sveltur: Tími til að endurhugsa stefnu í geðheilbrigðismálum Vigdís M. Jónsdóttir skrifar Skoðun Opið bréf til umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Íslenska þjóð, þú ert núna að gleyma Sighvatur Björgvinsson skrifar Skoðun Tölum íslensku um bíðandi börn: Uppgjöf, svarthol og lögbrot Vigdís Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Fjórði hver vinnur í verslun og þjónustu Benedikt S. Benediktsson skrifar Skoðun Engin eftirspurn eftir Viðreisnar- og Samfylkingarmódelinu Andri Steinn Hilmarsson skrifar Skoðun Pabbar, mömmur, afar, ömmur Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Vellíðan í vinnu Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Hefur vanfjármögnun sveitarfélaga áhrif á byggingarkostnað? Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun Þar sem gervigreind er raunverulega að breyta öllu Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Eru vegir fyrir ferðamenn mikilvægari en vegir fyrir fólk sem býr hér? Petrína Þórunn Jónsdóttir skrifar Skoðun Er Evrópa á villigötum? Efnahagsleg hnignun kallar á róttæka endurskoðun Eggert Sigurbergsson skrifar Skoðun Samræmd nálgun að öryggi og skilvirkni á ytri landamærum - Innleiðing EES á Íslandi Arngrímur Guðmundsson skrifar Skoðun Íslenskir flóttamenn - í okkar eigin landi Gunnar Magnús Diego skrifar Skoðun Ísrael á ekki heima á gleðileikum evrópskra sjónvarpsstöðva sem starfa í almannaþágu Stefán Jón Hafstein skrifar Skoðun Mótum framtíðina saman Jónína Hauksdóttir ,Magnús Þór Jónsson skrifar Skoðun Leikskóli þarf meira en þak og veggi. Kópavogsmódelið og Akureyrarleiðin sem leið að aukinni velferð barna Anna Elísa Hreiðarsdóttir,Svava Björg Mörk skrifar Skoðun Jákvæð áhrif dánaraðstoðar á sorgarferli aðstandenda og umönnunaraðila í Viktoríuríki í Ástralíu Ingrid Kuhlman skrifar Sjá meira
Þetta verður ekki hefðbundin áramótagrein um þau miklu tækifæri sem bíða þjóðarinnar á nýju ári. Um það hef ég fjallað við hvert tækifæri stóran hluta ársins 2010. Það er enda fullt tilefni til því framtíðarmöguleikar Íslands eru meiri en flestra ríkja heims. Þær ábendingar og staðreyndirnar sem liggja þar að baki hafa hins vegar vakið litla athygli í fjölmiðlum og átt almennt erfitt uppdráttar í umræðunni. Ástæðan er sú að umræða um þjóðfélagsmál á Íslandi er föst í ,,niðurrifsspíral". Afleiðingin er sú að samfélagið hefur ekki nýtt þau uppbyggingartækifæri sem hafa verið til staðar. Ástandið er þegar orðið mjög skaðlegt og það er alveg sérstaklega varhugavert til lengri tíma litið. Við þessu verðum við að bregðast á nýju ári. Á árinu 2011 kemur í ljós hvort við festumst í niðurrifsspíralnum eða snúum dæminu við og hefjum uppbygginguna. Hvað þarf til?Til að átta sig á því er gagnlegt að líta aðeins til baka og læra af reynslunni. Það þarf ekki að fara langt aftur til að sjá hversu miklu máli það skiptir fyrir farsæld samfélagsins að ræða kosti og galla pólitískra lausna fremur en að festast í ímyndar og frasastjórnmálum. Ég þori að fullyrða að nánast allar þær lausnir sem við í Framsókn höfum barist fyrir frá efnahagshruninu hafi sannað gildi sitt. Það er auðvelt að færa rök fyrir því að hefði t.d. tillögum okkar frá því í febrúar 2009 verið fylgt væri staða íslenskra heimila, fyrirtækja og ríkisins allt önnur og betri en hún er nú. Ísland væri komið aftur á fullan skrið. Nokkur dæmi: 1. Það er ljóst að tækifæri var til að endurskipuleggja skuldir heimila og fyrirtækja á meðan þær skuldir voru afar lágt metnar, þar var um hundruði milljarða að ræða. 2. Það var hægt að forða því 108 milljarða tjóni sem ráðherrar töldu hafa lent á ríkinu vegna gengislánadómanna og stofna nýja banka með traust eignasöfn sem væru orðnir öflugir bakhjarlar atvinnuuppbyggingar. 3. Það þurfti ekki að bæta á þjóðina mörg hundruð milljarða Icesave-kröfum. 4. Það var hægt að breyta jöklabréfafarginu í efnahagslegt eldsneyti og koma af stað fjölmörgum atvinnuverkefnum og svo mætti lengi telja eins og ég hef gert í greinum fyrr á árinu. Þetta sjáum við allt núna en það mátti líka sjá þetta á sínum tíma hefðu menn verið tilbúnir til að ræða rök. Hugmyndir fengust hins vegar ekki ræddar vegna þess að pólitík hefur ekki fengið að snúast um það sem hún á að gera; samanburð ólíkra lausna. Hvað er að?Í því óstöðuga ástandi sem ríkir á Íslandi, þar sem gremjan og tortryggnin ráða för, nær pólitísk rökræða ekki í gegn. Í staðin snýst umræðan öll um ímynd og þá stimpla sem settir eru á stjórnmálamenn og flokka. Stjórnmálunum er ætlað að leysa vandann en forsenda þess að þau geti það er að fólk geri upp á milli ólíkra flokka á grundvelli þeirra lausna sem þeir tala fyrir. Ef hins vegar allir eru settir undir sama hatt og stjórnmálamenn og flokkar metnir eftir fyrirframgefinni ímynd hættir lýðræðið að virka. Mikilvægi fjölmiðlaVið þessar aðstæður veltur mikið á fjölmiðlum. Þeir ráða umræðunni og umræðan ræður því hvort ofan á verður pólitísk rökræða eða sleggjudómar. Vandinn er hins vegar sá að tilhneiging fjölmiðla er gjarnan sú að magna upp tíðarandann hverju sinni í stað þess að veita honum aðhald. Þeir viðmælendur sem fella hörðustu dómana og tala mest inn í ástandið ráða umræðunni. Um leið gætir stundum (hér má alls ekki alhæfa) tilhneigingar til þess að umfjöllun snúist um að skapa atburðarás fremur en að segja frá henni. Það er allt til taksÞað er allt til taks til hefja öfluga uppbyggingu íslensks efnahagslífs og samfélags. Forsendan er sú að við veljum bestu leiðirnar. Til þess að svo megi verða þarf samvinnu. Stjórnmálamenn þurfa að leggja fram lausnir, milliliður stjórnmálanna og almennings, fjölmiðlarnir, að miðla þeim hugmyndum áfram á hlutlægan hátt og fólk að gefa sér tíma til að kynna sér hvað stjórnmálaflokkar og -menn standa raunverulega fyrir og gera upp á milli þeirra á grundvelli þess. Þannig vinna allir saman og þannig verða vonandi bestu lausnirnar fyrir valinu. Réttu lausnir eru til og það er ekkert því til fyrirstöðu að nýta þær á árinu 2011 þannig að það verði ár viðsnúnings og framfara. Ég óska landsmönnum gleðilegs og gæfuríks árs.
Hafa íslenskir neytendur sama rétt og evrópskir? Ásthildur Lóa Þórsdóttir,Ragnar Þór Ingólfsson Skoðun
Skoðun Málgögn og gervigreind Steinþór Steingrímsson,Einar Freyr Sigurðsson,Helga Hilmisdóttir skrifar
Skoðun Hafa íslenskir neytendur sama rétt og evrópskir? Ásthildur Lóa Þórsdóttir,Ragnar Þór Ingólfsson skrifar
Skoðun Þegar heilinn sveltur: Tími til að endurhugsa stefnu í geðheilbrigðismálum Vigdís M. Jónsdóttir skrifar
Skoðun Engin eftirspurn eftir Viðreisnar- og Samfylkingarmódelinu Andri Steinn Hilmarsson skrifar
Skoðun Eru vegir fyrir ferðamenn mikilvægari en vegir fyrir fólk sem býr hér? Petrína Þórunn Jónsdóttir skrifar
Skoðun Er Evrópa á villigötum? Efnahagsleg hnignun kallar á róttæka endurskoðun Eggert Sigurbergsson skrifar
Skoðun Samræmd nálgun að öryggi og skilvirkni á ytri landamærum - Innleiðing EES á Íslandi Arngrímur Guðmundsson skrifar
Skoðun Ísrael á ekki heima á gleðileikum evrópskra sjónvarpsstöðva sem starfa í almannaþágu Stefán Jón Hafstein skrifar
Skoðun Leikskóli þarf meira en þak og veggi. Kópavogsmódelið og Akureyrarleiðin sem leið að aukinni velferð barna Anna Elísa Hreiðarsdóttir,Svava Björg Mörk skrifar
Skoðun Jákvæð áhrif dánaraðstoðar á sorgarferli aðstandenda og umönnunaraðila í Viktoríuríki í Ástralíu Ingrid Kuhlman skrifar
Hafa íslenskir neytendur sama rétt og evrópskir? Ásthildur Lóa Þórsdóttir,Ragnar Þór Ingólfsson Skoðun