Er þetta virkilega svarið frá Þjóðkirkjunni? – þegar barn þarf að flýja úr helgidóm Hilmar Kristinsson skrifar 28. október 2025 09:01 Þegar altarið verður kennslustofa – og krossinn kynfræðilegt tákn „Allt er til umræðu í kirkju Jesú,“ skrifar presturinn Bjarni Karlsson í grein sinni á Vísi 27. október. Hann bætir við að kynfræðsla sé hluti af trúarlífinu, því Guð sé í öllu – „í sól og stjörnum, í hverri frumu og í líkama mannsins“. Þetta hljómar hlýtt, friðsælt og mannúðlegt. En þegar þessi setning er borin saman við trúarjátningu kirkjunnar, blasir annað við: Þetta er ekki klassísk kristin trú. Þetta er ný trú, í gömlum kirkjubúningi. Þegar guðfræði breytist í heimspeki Í greininni er fullyrt að „allt sé til umræðu í kirkju Jesú, því hann hafi helgað lífið eins og það leggur sig.“ Það hljómar sakleysislega, en setningin snýr upp á sjálfan kjarna trúarinnar: Guð helgaði ekki lífið með því að sameinast öllu lífi, heldur með því að frelsa það. Þessi nýja nálgun er ekki evangelísk trú – hún er panentheismi: sú kenning að Guð sé í öllu og allt sé í Guði. Hún virðist dýpka trúna, en í raun gerir hún hana yfirborðskennda. Því þegar Guð er orðinn hluti alheimsins, er hann ekki lengur skapari hans. Þegar Guð er orkan í frumunum, þá er hann ekki lengur Herra yfir sköpuninni. Og þegar Guð er orðin líkamsfræði alheimsins, þá er krossinn ekki lengur altari frelsunar, heldur tákn náttúrunnar sjálfrar. Þetta er andstætt Níkeujátningunni sem kennir: „Við trúum á einn Guð, föður almáttugan, skapara himins og jarðar, alls sýnilegs og ósýnilegs.“ Trúin stendur eða fellur á þessari línu: Guð er skapari – ekki sköpunin sjálf. Frá sköpun til samruna Bjarni skrifar: „Orðið varð hold. Guð gerðist maður með húð og hári! Það merkir að lífið sjálft, efnisheimurinn allur, stjörnur og sól að innsta kjarna hverrar frumu, er í Guði og Guð er í öllu.“ En þegar þetta er sagt, hefur holdtekjan verið breytt í heimspeki. Í stað þess að Guð hafi orðið maður til að frelsa mennina, verður hann hluti alheimsins til að samrýmast honum. Það er ekki fagnaðarerindi – það er gnóstísk heimsmynd endurvakin. Gnostíkin, sem Páll postuli og Jóhannes áminna gegn, kennir að frelsun sé ekki í blóði heldur í þekkingu (gr. Gnosis). Að maðurinn frelsist með innsýn, ekki fórn. Það er sama hugsun og þegar Bjarni skrifar að „við og Guð séum á sama stað“. En þá er ekkert bil eftir milli hins heilaga og hins synduga. Og þegar það bil hverfur, hverfur þörfin fyrir krossinn. Því ef allt er Guð – þarf enginn Frelsara. Þegar Gospel of Mary Magdalenr verður heimild í kirkju Það er ekki tilviljun að kynfræðingur sem boðaði í Glerárkirkju vitnaði óbeint í Gospel of Mary Magdalene – villurit frá 2. Öld – þegar hún sagði að María hefði verið „í sleik við Jesú“. Þessi texti, sem fornkirkjan hafnaði, byggir á hugmyndinni að Jesús hafi frelsað Maríu með innri uppljómun, ekki með blóði sínu. Þar er krossinn ekki fórn heldur leikræn sjálfsþekking. Þetta er ekki kristin kenning, heldur gnostísk andatrú sem Biblían kallar andann sem ekki játar Jesú: „Sérhver andi, sem ekki játar Jesú, er ekki frá Guði. Hann er andkristsins andi, sem þér hafið heyrt um að komi, og nú þegar er hann í heiminum.“ (1Jóh 4:3) Þegar kynfræðingur ber slíkt fram í helgidómi, og prestar hlæja og barn flýr úr helgidómi með pabba sínum… þá eru ekki bara siðferðileg mörk rofin – heldur andleg. Þetta er ekki „klaufaleg orðnotkun“ heldur sýnileg birting þess sama anda sem reynir að gera trúna kynferðislega, og frelsarann að sálfræðilegu tákni sem endar í sjálfshjálparhjálpræði. Frá altari til kennslustofu Bjarni spyr: „Hvað er við hæfi að ræða í helgidómi?“ Og svarar: „Allt er til umræðu í kirkju Jesú.“ En hér gleymist eitt: Kirkjan er ekki umræðuvettvangur – hún er altari. Altarið er ekki pallborð. Það er staður fórnar. Þegar krossinn verður umræðuefni, missir hann kraft sinn. Krossinn er ekki myndlíking fyrir líkamsvitund eða kynheilbrigði. Krossinn er altari þar sem hið fullkomna lamb Guðs var slátrað. Þar sem blóðið hreinsar syndina. Þar sem frelsunin kostaði líf, ekki umræðu. Hallgrímur Pétursson sá þessa hættu fyrir fjórum öldum: „Fals undir fögru máli, Fordildarhræsnin ber. Vinátta tempruð táli, Trúarlaus iðrun hér, Edik gallblandað er.“ (33. Sálmur) Falleg orð + krosslaus trú = eitrað altari. Hinsegin vistkerfi – ný trú með gömlu andliti Hugtök eins og Queer Ecology og „lífmiðlæg heimsmynd“ eru ekki vísindaleg framfaraskref, heldur trúarleg afbygging. Þau leysa upp aðgreiningu skaparans og sköpunarinnar. Þau breyta synd í félagslegt fyrirbæri og frelsun í stefnumótun. Þau gera trú að heimspeki. Þetta er það sem Páll kallaði hyggju holdsins: „Þeir sem láta stjórnast af holdinu, hyggja á það sem holdsins er, en þeir sem láta stjórnast af andanum, hyggja á það sem andans er. Hyggja holdsins er dauði, en hyggja andans líf og friður.“ (Róm 8:5–6) Þessi nýja guðfræði lofar frið, en gefur bara þokukenndan kærleika án krossins. Hún vill altari án blóðs, trú án iðrunar, samfélag án sannleika. En það er ekki trú – það er andlegt leikrit. Menningarstríð eða trúarpróf? Sumir kalla þetta menningarstríð. En í raun er þetta trúarpróf. Ekki á milli hægri og vinstri – heldur á milli tveggja altara. Altaris Guðs, þar sem lambi Guðs var fórnað, og altari heimsins, þar sem mannleg tilfinning er guðdómurinn. Á öðru altari hljómar: „Það er fullkomnað.“ Á hinu: „Vertu þú sjálfur.“ Sá sem stendur við fyrsta altarið finnur ilm Krists: En Guði séu þakkir, sem fer með oss í óslitinni sigurför Krists og lætur oss útbreiða ilm þekkingarinnar á honum á hverjum stað. Því að vér erum góðilmur Krists fyrir Guði meðal þeirra, er hólpnir verða, og meðal þeirra, sem glatast; þeim síðarnefndu ilmur af dauða til dauða, en hinum ilmur af lífi til lífs. Og hver er til þessa hæfur? Ekki erum vér eins og hinir mörgu, er pranga með Guðs orð, heldur flytjum vér það af hreinum huga frá Guði frammi fyrir augliti Guðs, með því að vér erum í Kristi.“ (2Kor 2:14-17) Sá sem stendur við hitt finnur aðeins lykt eigin sjálfsmyndar. Lokaorð – þegar sviðsljósið slokknar og krossskugginn tekur við Kirkjan er kölluð til að flytja sannleikann, ekki umbúðir hans. Hún á ekki að þóknast menningu, heldur frelsa hana. Hún á ekki að endurskilgreina helgi, heldur verja hana. Hallgrímur Pétursson vissi hvað það þýddi að standa í skugga krossins: „Jesú krossskugga skjólið hér Skýlir þó langtum betur mér Fyrir Guðs heiftarhendi.“ (37. Sálmur) Nákvæmlega þar – í skugganum – stendur hin sanna kirkja. Ekki í Edduhúsi hinsegin heimspekinnar, heldur undir krossi frelsarans. Ekki í sviðsljósi nýrra fræða, heldur í ljósi náðar. Ekki með gospel Maríu Magdalenu – heldur með blóði lambsins. Gætið þess, að enginn verði til að hertaka yður með heimspeki og hégómavillu, sem byggist á mannasetningum, er runnið frá heimsvættunum, en ekki frá Kristi. (Kól 2:8) Því þegar sviðsljósið slokknar, og orðræðan þagnar, stendur eitt eftir: Orð sem engin heimspeki getur afbyggt: „Grasið visnar, blómið fellur, En orð Guðs vors stendur stöðugt eilíflega.“ (Jes 40:8) Og það Orð er enn á vörum Hallgríms, og á vörum allra sem beygja sig undir krossinn: Ekki til að ræða lífið – heldur til að eignast nýtt líf í Krist. Umskurn eða yfirhúð skipta engu, heldur að vera ný sköpun. (Gal 6:15) Maranatha – Drottinn kemur. Höfundur er guðfræðingur. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Trúmál Mest lesið Ónýtt dekk undir rándýrum bíl Kristján Ra. Kristjánsson Skoðun Mamma fékk fjórar milljónir fyrir að eignast þig í apríl Guðfinna Kristín Björnsdóttir Skoðun Kemur málinu ekki við Inga Sæland Skoðun Fimm áherslur sem hafa bætt lífsgæði Kópavogsbúa Ásdís Kristjánsdóttir,Orri Hlöðversson Skoðun Réttindi allra að tala íslensku Hrafn Splidt Skoðun Móttökudeildir: Brú til þátttöku – ekki aðskilnaður Friðþjófur Helgi Karlsson Skoðun Mótum framtíðina með sterku skólakerfi Magnús Þór Jónsson Skoðun Góð samviska er gulli betri Árni Sigurðsson Skoðun Bætt stjórnsýsla fyrir framhaldsskólana Guðmundur Ingi Kristinsson Skoðun Kynjuð vísindi, leikskólaráð á villigötum, klámsýki, svipmyndir frá Norður-Kóreu Fastir pennar Skoðun Skoðun Góð samviska er gulli betri Árni Sigurðsson skrifar Skoðun Móttökudeildir: Brú til þátttöku – ekki aðskilnaður Friðþjófur Helgi Karlsson skrifar Skoðun Fimm áherslur sem hafa bætt lífsgæði Kópavogsbúa Ásdís Kristjánsdóttir,Orri Hlöðversson skrifar Skoðun Réttindi allra að tala íslensku Hrafn Splidt skrifar Skoðun Tryggjum öryggi eldri borgara Sigurður Ágúst Sigurðsson skrifar Skoðun Bætt stjórnsýsla fyrir framhaldsskólana Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Skoðun Ónýtt dekk undir rándýrum bíl Kristján Ra. Kristjánsson skrifar Skoðun Kemur málinu ekki við Inga Sæland skrifar Skoðun Mótum framtíðina með sterku skólakerfi Magnús Þór Jónsson skrifar Skoðun Erum ekki mætt í biðsal elliáranna Ragnheiður K. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Jákvæð áhrif millilandaflugs til Akureyrar eru miklu meiri en þú heldur Lára Halldóra Eiríksdóttir skrifar Skoðun Fögnum degi sjúkraliða og störfum þeirra alla daga Alma D. Möller skrifar Skoðun Þegar stórútgerðin gleypir allt – er kominn tími á norskar lausnir? Kjartan Sveinsson skrifar Skoðun Óstaðsettir í hús Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Flokkur fólksins hefur bætt hag aldraðra og öryrkja Sigurður Helgi Pálmason skrifar Skoðun Láttu ekki svindla á þér við jólainnkaupin Inga María Backman skrifar Skoðun Duga aðgerðir ríkistjórnarinnar til að rífa fjölda eldri borgara úr fátæktargildrunni? Björn Snæbjörnsson skrifar Skoðun Túlkun gagna er ábyrgð Joanna Marcinkowska skrifar Skoðun Lífsstílshljómkviðan: öndun í köldum potti Gunnar Salvarsson skrifar Skoðun Bandaríkjaher, upphaf og innleiðing vatnsúðakerfa Snæbjörn R Rafnsson skrifar Skoðun Sameinumst í að enda stafrænt ofbeldi gegn fötluðum konum Anna Lára Steindal skrifar Skoðun Er munur á trú og trúarbrögðum? Árni Gunnarsson skrifar Skoðun Hvaða einkennir góðan stjórnmálamann? Berglind Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Samstarf og samhæfing á breiðum grunni þjóðaröryggis Víðir Reynisson skrifar Skoðun 10 tonn af textíl á dag Birgitta Stefánsdóttir,Freyja Pétursdóttir skrifar Skoðun Sjúkraliðar er fólkið sem skiptir máli Sandra B. Franks skrifar Skoðun Hversu ört getur höfuðborgin stefnt að breyttum ferðavenjum? Samúel Torfi Pétursson skrifar Skoðun Horfir barnið þitt á klám? Lísa Margrét Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Frá friðarsjálfsblekkingu til raunverulegs öryggis Daði Freyr Ólafsson skrifar Skoðun Lestrarkunnátta barna batnar ekki með einni bók á hverja fimmtán nemendur Eydís Inga Valsdóttir skrifar Sjá meira
Þegar altarið verður kennslustofa – og krossinn kynfræðilegt tákn „Allt er til umræðu í kirkju Jesú,“ skrifar presturinn Bjarni Karlsson í grein sinni á Vísi 27. október. Hann bætir við að kynfræðsla sé hluti af trúarlífinu, því Guð sé í öllu – „í sól og stjörnum, í hverri frumu og í líkama mannsins“. Þetta hljómar hlýtt, friðsælt og mannúðlegt. En þegar þessi setning er borin saman við trúarjátningu kirkjunnar, blasir annað við: Þetta er ekki klassísk kristin trú. Þetta er ný trú, í gömlum kirkjubúningi. Þegar guðfræði breytist í heimspeki Í greininni er fullyrt að „allt sé til umræðu í kirkju Jesú, því hann hafi helgað lífið eins og það leggur sig.“ Það hljómar sakleysislega, en setningin snýr upp á sjálfan kjarna trúarinnar: Guð helgaði ekki lífið með því að sameinast öllu lífi, heldur með því að frelsa það. Þessi nýja nálgun er ekki evangelísk trú – hún er panentheismi: sú kenning að Guð sé í öllu og allt sé í Guði. Hún virðist dýpka trúna, en í raun gerir hún hana yfirborðskennda. Því þegar Guð er orðinn hluti alheimsins, er hann ekki lengur skapari hans. Þegar Guð er orkan í frumunum, þá er hann ekki lengur Herra yfir sköpuninni. Og þegar Guð er orðin líkamsfræði alheimsins, þá er krossinn ekki lengur altari frelsunar, heldur tákn náttúrunnar sjálfrar. Þetta er andstætt Níkeujátningunni sem kennir: „Við trúum á einn Guð, föður almáttugan, skapara himins og jarðar, alls sýnilegs og ósýnilegs.“ Trúin stendur eða fellur á þessari línu: Guð er skapari – ekki sköpunin sjálf. Frá sköpun til samruna Bjarni skrifar: „Orðið varð hold. Guð gerðist maður með húð og hári! Það merkir að lífið sjálft, efnisheimurinn allur, stjörnur og sól að innsta kjarna hverrar frumu, er í Guði og Guð er í öllu.“ En þegar þetta er sagt, hefur holdtekjan verið breytt í heimspeki. Í stað þess að Guð hafi orðið maður til að frelsa mennina, verður hann hluti alheimsins til að samrýmast honum. Það er ekki fagnaðarerindi – það er gnóstísk heimsmynd endurvakin. Gnostíkin, sem Páll postuli og Jóhannes áminna gegn, kennir að frelsun sé ekki í blóði heldur í þekkingu (gr. Gnosis). Að maðurinn frelsist með innsýn, ekki fórn. Það er sama hugsun og þegar Bjarni skrifar að „við og Guð séum á sama stað“. En þá er ekkert bil eftir milli hins heilaga og hins synduga. Og þegar það bil hverfur, hverfur þörfin fyrir krossinn. Því ef allt er Guð – þarf enginn Frelsara. Þegar Gospel of Mary Magdalenr verður heimild í kirkju Það er ekki tilviljun að kynfræðingur sem boðaði í Glerárkirkju vitnaði óbeint í Gospel of Mary Magdalene – villurit frá 2. Öld – þegar hún sagði að María hefði verið „í sleik við Jesú“. Þessi texti, sem fornkirkjan hafnaði, byggir á hugmyndinni að Jesús hafi frelsað Maríu með innri uppljómun, ekki með blóði sínu. Þar er krossinn ekki fórn heldur leikræn sjálfsþekking. Þetta er ekki kristin kenning, heldur gnostísk andatrú sem Biblían kallar andann sem ekki játar Jesú: „Sérhver andi, sem ekki játar Jesú, er ekki frá Guði. Hann er andkristsins andi, sem þér hafið heyrt um að komi, og nú þegar er hann í heiminum.“ (1Jóh 4:3) Þegar kynfræðingur ber slíkt fram í helgidómi, og prestar hlæja og barn flýr úr helgidómi með pabba sínum… þá eru ekki bara siðferðileg mörk rofin – heldur andleg. Þetta er ekki „klaufaleg orðnotkun“ heldur sýnileg birting þess sama anda sem reynir að gera trúna kynferðislega, og frelsarann að sálfræðilegu tákni sem endar í sjálfshjálparhjálpræði. Frá altari til kennslustofu Bjarni spyr: „Hvað er við hæfi að ræða í helgidómi?“ Og svarar: „Allt er til umræðu í kirkju Jesú.“ En hér gleymist eitt: Kirkjan er ekki umræðuvettvangur – hún er altari. Altarið er ekki pallborð. Það er staður fórnar. Þegar krossinn verður umræðuefni, missir hann kraft sinn. Krossinn er ekki myndlíking fyrir líkamsvitund eða kynheilbrigði. Krossinn er altari þar sem hið fullkomna lamb Guðs var slátrað. Þar sem blóðið hreinsar syndina. Þar sem frelsunin kostaði líf, ekki umræðu. Hallgrímur Pétursson sá þessa hættu fyrir fjórum öldum: „Fals undir fögru máli, Fordildarhræsnin ber. Vinátta tempruð táli, Trúarlaus iðrun hér, Edik gallblandað er.“ (33. Sálmur) Falleg orð + krosslaus trú = eitrað altari. Hinsegin vistkerfi – ný trú með gömlu andliti Hugtök eins og Queer Ecology og „lífmiðlæg heimsmynd“ eru ekki vísindaleg framfaraskref, heldur trúarleg afbygging. Þau leysa upp aðgreiningu skaparans og sköpunarinnar. Þau breyta synd í félagslegt fyrirbæri og frelsun í stefnumótun. Þau gera trú að heimspeki. Þetta er það sem Páll kallaði hyggju holdsins: „Þeir sem láta stjórnast af holdinu, hyggja á það sem holdsins er, en þeir sem láta stjórnast af andanum, hyggja á það sem andans er. Hyggja holdsins er dauði, en hyggja andans líf og friður.“ (Róm 8:5–6) Þessi nýja guðfræði lofar frið, en gefur bara þokukenndan kærleika án krossins. Hún vill altari án blóðs, trú án iðrunar, samfélag án sannleika. En það er ekki trú – það er andlegt leikrit. Menningarstríð eða trúarpróf? Sumir kalla þetta menningarstríð. En í raun er þetta trúarpróf. Ekki á milli hægri og vinstri – heldur á milli tveggja altara. Altaris Guðs, þar sem lambi Guðs var fórnað, og altari heimsins, þar sem mannleg tilfinning er guðdómurinn. Á öðru altari hljómar: „Það er fullkomnað.“ Á hinu: „Vertu þú sjálfur.“ Sá sem stendur við fyrsta altarið finnur ilm Krists: En Guði séu þakkir, sem fer með oss í óslitinni sigurför Krists og lætur oss útbreiða ilm þekkingarinnar á honum á hverjum stað. Því að vér erum góðilmur Krists fyrir Guði meðal þeirra, er hólpnir verða, og meðal þeirra, sem glatast; þeim síðarnefndu ilmur af dauða til dauða, en hinum ilmur af lífi til lífs. Og hver er til þessa hæfur? Ekki erum vér eins og hinir mörgu, er pranga með Guðs orð, heldur flytjum vér það af hreinum huga frá Guði frammi fyrir augliti Guðs, með því að vér erum í Kristi.“ (2Kor 2:14-17) Sá sem stendur við hitt finnur aðeins lykt eigin sjálfsmyndar. Lokaorð – þegar sviðsljósið slokknar og krossskugginn tekur við Kirkjan er kölluð til að flytja sannleikann, ekki umbúðir hans. Hún á ekki að þóknast menningu, heldur frelsa hana. Hún á ekki að endurskilgreina helgi, heldur verja hana. Hallgrímur Pétursson vissi hvað það þýddi að standa í skugga krossins: „Jesú krossskugga skjólið hér Skýlir þó langtum betur mér Fyrir Guðs heiftarhendi.“ (37. Sálmur) Nákvæmlega þar – í skugganum – stendur hin sanna kirkja. Ekki í Edduhúsi hinsegin heimspekinnar, heldur undir krossi frelsarans. Ekki í sviðsljósi nýrra fræða, heldur í ljósi náðar. Ekki með gospel Maríu Magdalenu – heldur með blóði lambsins. Gætið þess, að enginn verði til að hertaka yður með heimspeki og hégómavillu, sem byggist á mannasetningum, er runnið frá heimsvættunum, en ekki frá Kristi. (Kól 2:8) Því þegar sviðsljósið slokknar, og orðræðan þagnar, stendur eitt eftir: Orð sem engin heimspeki getur afbyggt: „Grasið visnar, blómið fellur, En orð Guðs vors stendur stöðugt eilíflega.“ (Jes 40:8) Og það Orð er enn á vörum Hallgríms, og á vörum allra sem beygja sig undir krossinn: Ekki til að ræða lífið – heldur til að eignast nýtt líf í Krist. Umskurn eða yfirhúð skipta engu, heldur að vera ný sköpun. (Gal 6:15) Maranatha – Drottinn kemur. Höfundur er guðfræðingur.
Skoðun Fimm áherslur sem hafa bætt lífsgæði Kópavogsbúa Ásdís Kristjánsdóttir,Orri Hlöðversson skrifar
Skoðun Jákvæð áhrif millilandaflugs til Akureyrar eru miklu meiri en þú heldur Lára Halldóra Eiríksdóttir skrifar
Skoðun Þegar stórútgerðin gleypir allt – er kominn tími á norskar lausnir? Kjartan Sveinsson skrifar
Skoðun Duga aðgerðir ríkistjórnarinnar til að rífa fjölda eldri borgara úr fátæktargildrunni? Björn Snæbjörnsson skrifar
Skoðun Lestrarkunnátta barna batnar ekki með einni bók á hverja fimmtán nemendur Eydís Inga Valsdóttir skrifar