Innlent

Gestur Guð­munds­son er látinn

Árni Sæberg skrifar
Gestur Guðmundsson er látinn.
Gestur Guðmundsson er látinn. Kristinn Ingvarsson

Gestur Guðmundsson lést í gær, 74 ára að aldri. Hann var félagsfræðingur, fræðimaður og rithöfundur sem markaði djúp spor í íslenskt menningar- og fræðasamfélag.

Gestur fæddist 28. október árið 1951 og lést í gær, 7. september 2025. Hann lauk BA-prófi í félagsfræði frá Háskóla Íslands árið 1976, MA-prófi í Kaupmannahöfn árið 1981 og doktorsprófi þaðan árið 1991. Hann starfaði lengi sem prófessor í félagsfræði menntunar við Háskóla Íslands og hafði þar áhrif á kynslóðir nemenda og samstarfsfólks.

Gestur varð landsþekktur sem „rokkdoktorinn“ þegar hann gaf út bókina Rokksaga Íslands árið 1990. Þar kortlagði hann sögu íslensks rokks frá upphafi fram að alþjóðlegum árangri Sykurmolanna. Verkið er enn í dag talið grundvallarrit um íslenska tónlistarsögu og sýnir hvernig tónlist speglar samfélagsbreytingar, viðhorf og drauma heillar kynslóðar. Bókin markar upphaf fræðilegrar umfjöllunar um íslenska rokktónlist. Áður hafði hann, ásamt eiginkonu sinni Kristínu Ólafsdóttur, gefið út bókina 68 – hugarflug úr viðjum vanans (1987), þar sem fjallað var um menningarstrauma og hugmyndir nýrra tíma á áttunda áratugnum – hvernig hugarfar heillar kynslóðar braust úr viðjum hefðar og vanans og leitaði nýrra leiða. Gestur skrifaði þar að auki fjölmörg fræðirit á erlendum tungumálum, meðal annars bók um sögu rokkgagnrýni sem kom út í Bandaríkjunum fyrir nokkrum árum.

Í verkum sínum sameinaði Gestur fræðilega greiningu og ástríðu fyrir menningu. Hann hafði einstakt lag á að tengja tónlist og dægurmenningu við víðara samfélag og var frumkvöðull í að rýna í hvernig list og líf fléttast saman. Með rannsóknum sínum og ritum lagði hann grunn að fræðilegri umræðu um íslenska dægurmenningu og samfélagsbreytingar síðari áratuga.

Gestur starfaði um árabil sem lektor við Kennaraháskólann í Kaupmannahöfn en tók við stöðu prófessors í félagsfræði menntunar við Háskóla Íslands 2005. Árið 2008 gaf hann út bókina Félagsfræði menntunar, þar sem hann kynnti helstu félagsfræðikenningar um uppeldi og menntun á gagnrýninn hátt og rakti megindrætti í þróun greinarinnar í sögulegu samhengi. Bókin er sú fyrsta sinnar tegundar sem gefin er út á íslensku. Hann var virtur og vel metinn kennari sem brann fyrir viðfangsefninu. Í hans huga var eitt mikilvægasta verkefni félagsfræðinnar að varpa ljósi á hvernig samfélagið mótar uppvöxt nýrra kynslóða og hvernig nám er ekki aðeins einstaklingsbundin reynsla heldur félagsleg athöfn og þáttur í mótun samfélagsins. Gesti var sérstaklega hugleikið hvernig menntun snertir líf ungs fólks á jaðrinum og hvernig hægt sé að styðja við menntunarvegferð þeirra sem ekki búa við sömu tækifæri innan hefðbundins menntakerfis.

Fyrir utan fræðin var Gestur hlýr og traustur maður sem setti fjölskylduna í fyrsta sæti. Hann var kærleiksríkur eiginmaður, góður og hlýr faðir og afi sem átti dýrmæt tengsl við sín nánustu. Hann skilur eftir sig eiginkonu, Kristínu Ólafsdóttur, félagsfræðing, en með henni átti hann tvö börn Ólaf Steinar og Önnu Karólínu. Áður eignaðist hann soninn Rúnar Pál. Gestur eignaðist jafnframt fimm barnabörn.




Fleiri fréttir

Sjá meira


×