Þegar illfygli leiðir stórmennskubrjálæðing Ole Anton Bieltvedt skrifar 23. júní 2025 06:01 Heimurinn horfir nú upp á slíka stöðu. Illfyglið, sem fyrir mér er, Benjamin Netanyahu, leiðir stórmennskubrjálæðinginn, sem fyrir mér er, Donald Trump, inn í stórhættulega stöðu, ekki bara í Miðausturlöndum, heldur heiminum öllum. Og, til mikilla vonbrigða og ama, nánast áfalls, dansa umkomulitlir og aumir vestrænir leiðtogar - menn, sem vilja teljast vitrir leiðtogar, halda, að þeir séu það, en eru það fæstir - mest með og í kringum sýndarmennskusegginn. Hvar er evrópsk skynsemi, yfirvegun, sjálfstæði og reisn? Aðeins fyrir þremur mánuðum, í marz síðastliðnum, héldu Íranir, Rússar og Kínverjar sameiginlega sjóheræfingu. Eru einhverjir, sem halda, að þetta hafi bara verið tilburðir og innantómt sjónarspil, eða halda Netanyahu og Trump kannske, að þeir séu svo magnaðir og miklir, að þeir geti líka gefið skít í Pútín og Xi!? Báðir blindaðir af eigin stórmennskubrjálæði!? Hér gæti auðvitað orðið til ný, stórhættuleg heimsspenna. Öryggismálaráðherra Bandaríkjanna (Director of National Intelligence), Tulsi Gabbard, sagði í vitnisburði fyrir Bandaríkjaþingi, líka nú í marz, að bandaríska leyniþjónustan telji, að Íran sé ekki í stakk búið til að smíða kjarnorkuvopn í náinni framtíð. Um svipað leyti skýrði CNN-fréttastöðin frá því, að skv. þeirra beztu heimildum væri minnst 3 ár í það, að Íran gæti, að öllu óbreyttu, smíðað kjarnorkusprengju. Í samræmi við þetta mat, tók Bandaríkjastjórn upp nýjar viðræður við Íran til að tryggja, að kjarnorkuþróunarprógramm þeirra myndi eingöngu ná til friðsamlegra nota, ekki til smíði karnorkusprengju. Sagði Trump í því sambandi, að hann vildi koma í veg fyrir „eyðileggingu og dauða“ með samningum. Var það reyndar eitt helzta kosningarloforð Trumps, að draga Bandaríkin út úr öllum stríðsrekstri og forðast það, á allan hátt, að blanda Bandaríkjunum inn í ný stríðsátök á erlendri grund, kannske 10-20 þúnd kílómetra í burtu, sem oft hafði verið. Höfðu samningamenn Bandaríkjamanna og Írans haldið 5 fundi, en þeir fóru fram í Oman, og stóð til að halda þann 6. sunnudaginn 15. júní. Af honum varð þó aldrei, því Netanyahu greip þá inn í, tók frammi fyrir hendurnar á Trump, með fyrirvarlausri stórárás á Íran13. júní. Fullyrti hann, að Íranir væru nokkrum mánuðum frá því, að fullsmíða kjarnorkusprengju. Fyrir undirrituðum hreinn tilbúningur, lygi, enda sannanir engar. Þarna svínaði Netanyahu í raun illilega á Trump, sem var, sem sagt, í miðri samningalotu við Íran, en hann kreysti fram bros, lét eins og þetta væri allt í hans hendi og þágu. Sagði árás Ísraels frábæra (excellent). Bætti því svo við, að „við“, hann, réði nú yfir allri lofthelgi Írans. Hann væri sá, sem hér hefði orðið og valdið. Sagði reyndar svo, að hann mælti með því við íbúa Teherans, að þeir myndu koma sér út úr borginni, það væri hans vinsamlega ráðgjöf, forða sér í öryggi, en sennilega veit forsetinn ekki, að í Teheran búa 10 milljónir manna, um 17 milljónir með úthverfum, og, að Teheran er umlykt hrjóstugu eyðimerkur- og fjallalandslagi. Hvert átti blessað fólkið þá að fara og hvernig? Bílar eru ekki í eigu allra í Íran, vegakerfi ekki með þeim fullkomnustu og benzín af skornum skammti, sérstaklega nú, eftir að Ísraelsmenn höfðu lagt sig alla fram um að sprengja upp og eyða eldsneytisbirgðum Írana. Þessar staðreyndir og spurningar komu auðvitað ekki upp í huga þess manns, sem hafði fíflað bandaríska þjóð til að gera sig að valdamesta manni veraldar, end djúpur skilningur, staðgóð þekking og skýr hugsun vart hans sterkasta hlið. Augljóst var, að Netanyahu vildi ekki friðsamlega lausn, vildi ekki frið, heldur bara stríð, blóð og eyðileggingu, að hans hætti á Gaza, völd og yfirráð með ofbeldi og eyðileggingu, þó á kostnað alheimsins væri, en hann hafði séð leið til að neyða stórmennskubrjálæðinginn í það með sér. Enginn sér nú fyrir, til hvers þetta frumhlaup og þessi hömlulausi og hættulegi stríðsrekstur kann að leiða. Olíuverð og efnahagsleg þróun öll, ekki bara í Miðausturlöndum, heldur um allan heim, er eitt, inn í það blandast svo siglingar milli Asíu og Evrópu, heldur er svo stóra spurningun, hvort allt byggðajafnvægi fari ekki aftur úr skorðum í Miðausturlöndum - í Íran búa 90 milljónir manna - sem aftur hefði í för með sér stórfellda fólksflutninga, flóðbylgjur flóttamana, og önnur vandræði og fár. Enginn virðist spyrja, hvort Íslraelsmenn búi yfir kjarnorkuvopnum, sem þeir gera örugglega, hafa sennilega gert í 40-50 ár, þó þeir neiti að staðfesta það, og allir virðast halda, að sé bara fínt, að Ísraelsmenn búi yfir kjarnorkuvopnum, sem þó, fyrir mér, eru sennilega mestu ofbeldisseggir og hættulegasta þjóð veraldar. Árið 2015, eftir 10 ára flóknar og harðar samningaumleitanir Bandaríkjamanna, Þjóðverja, Breta, Frakka, Rússa og Kínverja við Íran, tókst samkomulag, sem var kallað Íranssamningurinn (ensk skammstöfun JCPOA), en hann tryggði, að kjarnorkuþróunarprógramm Írana gengi einvörðungu út á friðsamlega notkun kjarnorku, og, að Alþjóðakjarnorkumálastofunin, IAEA, myndi hafa náið eftirlit með prógramminu og tryggja það, að svo yrði. Þessum samningi sagði Donald Trump hins vegar einhliða upp á sínu fyrra kjörtímabili, 2018, og þar með lagði hann í reynd grundvöllinn að því uppnámi, þeirri hættu og fári, nánast fyrir alheiminn, sem við stöndum nú frammi fyrir. Auðvitað er klerkastjórnin í Íran hræðileg, en það er ekki málið hér og nú. Það er innanríkismál Írana, sem þeir verða að ráða fram úr og leysa sjálfir. Í hvers konar heimi lifum við? Hvers konar illfygli og stórmennsku-brjálæðinga erum við endurtekið að kjósa til valda og leiða yfir okkur? Höfundur er samfélagsrýnir Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Ole Anton Bieltvedt Mest lesið 7 milljarða húsnæðisstuðningur afnuminn… en hvað kemur í staðinn? Vilhjálmur Hilmarsson Skoðun Sólheimar í Grímsnesi – að gefnu tilefni Páll Sævar Garðarsson,Sigurður Örn Guðbjörnsson Skoðun Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson Skoðun Alþjóðlegur dagur þroskaþjálfa – vettvangur á tímamótum Laufey Elísabet Gissurardóttir Skoðun Mest lesnu orð á Íslandi Friðrik Björnsson Skoðun Slæm innivist skerðir afköst og hækkar kostnað Ingibjörg Magnúsdóttir Skoðun Mikilvægi lágþröskulda þjónustu fyrir geðheilbrigði ungs fólks Eva Rós Ólafsdóttir Skoðun Eiga foreldrar í háskólanámi raunverulega jafnan aðgang að námi? Hrund Steinsdóttir Skoðun Ónýtir vegir – eina ferðina enn Sigþór Sigurðsson Skoðun Hafnarfjörður er bær sem styður við lífsgæði eldra fólks Valdimar Víðisson Skoðun Skoðun Skoðun Eitt eilífðar smáblóm Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Betri mönnun er lykillinn Skúli Helgason,Sabine Leskopf skrifar Skoðun Borgarhönnunarstefna, sú fyrsta sinnar tegundar í Reykjavík Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Hversu oft á að fresta framtíðinni? Erna Magnúsdóttir,Stefán Þórarinn Sigurðsson skrifar Skoðun Getur Ísland staðið fremst í heilsutækni? Arna Harðardóttir skrifar Skoðun Slæm innivist skerðir afköst og hækkar kostnað Ingibjörg Magnúsdóttir skrifar Skoðun Sólheimar í Grímsnesi – að gefnu tilefni Páll Sævar Garðarsson,Sigurður Örn Guðbjörnsson skrifar Skoðun Framtíð Íslands: Frá áli til gervigreindar – Tækifæri fimmtu iðnbyltingarinnar Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Eiga foreldrar í háskólanámi raunverulega jafnan aðgang að námi? Hrund Steinsdóttir skrifar Skoðun Fjármál framhaldsskóla Róbert Ferdinandsson skrifar Skoðun Mikilvægi lágþröskulda þjónustu fyrir geðheilbrigði ungs fólks Eva Rós Ólafsdóttir skrifar Skoðun Varhugaverð sjónarmið eða raunsæ leið? Eggert Sigurbergsson skrifar Skoðun Dýrin skilin eftir í náttúruvá Linda Karen Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Skapandi leiðir í skóla- og frístundastarfi Kolbrún Þ. Pálsdóttir skrifar Skoðun Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson skrifar Skoðun Reykjavík er meðal dreifðustu höfuðborga Evrópu Guðni Freyr Öfjörð skrifar Skoðun Verum öll tengd Sólrún Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Hafnarfjörður er bær sem styður við lífsgæði eldra fólks Valdimar Víðisson skrifar Skoðun Samræðulist í heimi gervigreindar Þórdís Hólm Filipsdóttir skrifar Skoðun Samræmt gæðanám eða einsleit kerfi? Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Ónýtir vegir – eina ferðina enn Sigþór Sigurðsson skrifar Skoðun 7 milljarða húsnæðisstuðningur afnuminn… en hvað kemur í staðinn? Vilhjálmur Hilmarsson skrifar Skoðun Alþjóðlegur dagur þroskaþjálfa – vettvangur á tímamótum Laufey Elísabet Gissurardóttir skrifar Skoðun Mest lesnu orð á Íslandi Friðrik Björnsson skrifar Skoðun Tími til kominn að styðja öll framúrskarandi ungmenni Karólína Helga Símonardóttir skrifar Skoðun Hvað með dansinn? Lilja Björk Haraldsdóttir skrifar Skoðun Mótórhjólasamtök á Íslandi – hvers vegna öll þessi læti? Helgi Gunnlaugsson skrifar Skoðun Viðhorf sem mótar veruleikann – inngilding á orði og á borði Sóldís Birta Reynisdóttir skrifar Skoðun „Mér sýnist Inga Sæland fá talsvert út úr þessu“ Sigurjón Arnórsson skrifar Skoðun Árangur hefst hér. Með þér. Guðrún Högnadóttir skrifar Sjá meira
Heimurinn horfir nú upp á slíka stöðu. Illfyglið, sem fyrir mér er, Benjamin Netanyahu, leiðir stórmennskubrjálæðinginn, sem fyrir mér er, Donald Trump, inn í stórhættulega stöðu, ekki bara í Miðausturlöndum, heldur heiminum öllum. Og, til mikilla vonbrigða og ama, nánast áfalls, dansa umkomulitlir og aumir vestrænir leiðtogar - menn, sem vilja teljast vitrir leiðtogar, halda, að þeir séu það, en eru það fæstir - mest með og í kringum sýndarmennskusegginn. Hvar er evrópsk skynsemi, yfirvegun, sjálfstæði og reisn? Aðeins fyrir þremur mánuðum, í marz síðastliðnum, héldu Íranir, Rússar og Kínverjar sameiginlega sjóheræfingu. Eru einhverjir, sem halda, að þetta hafi bara verið tilburðir og innantómt sjónarspil, eða halda Netanyahu og Trump kannske, að þeir séu svo magnaðir og miklir, að þeir geti líka gefið skít í Pútín og Xi!? Báðir blindaðir af eigin stórmennskubrjálæði!? Hér gæti auðvitað orðið til ný, stórhættuleg heimsspenna. Öryggismálaráðherra Bandaríkjanna (Director of National Intelligence), Tulsi Gabbard, sagði í vitnisburði fyrir Bandaríkjaþingi, líka nú í marz, að bandaríska leyniþjónustan telji, að Íran sé ekki í stakk búið til að smíða kjarnorkuvopn í náinni framtíð. Um svipað leyti skýrði CNN-fréttastöðin frá því, að skv. þeirra beztu heimildum væri minnst 3 ár í það, að Íran gæti, að öllu óbreyttu, smíðað kjarnorkusprengju. Í samræmi við þetta mat, tók Bandaríkjastjórn upp nýjar viðræður við Íran til að tryggja, að kjarnorkuþróunarprógramm þeirra myndi eingöngu ná til friðsamlegra nota, ekki til smíði karnorkusprengju. Sagði Trump í því sambandi, að hann vildi koma í veg fyrir „eyðileggingu og dauða“ með samningum. Var það reyndar eitt helzta kosningarloforð Trumps, að draga Bandaríkin út úr öllum stríðsrekstri og forðast það, á allan hátt, að blanda Bandaríkjunum inn í ný stríðsátök á erlendri grund, kannske 10-20 þúnd kílómetra í burtu, sem oft hafði verið. Höfðu samningamenn Bandaríkjamanna og Írans haldið 5 fundi, en þeir fóru fram í Oman, og stóð til að halda þann 6. sunnudaginn 15. júní. Af honum varð þó aldrei, því Netanyahu greip þá inn í, tók frammi fyrir hendurnar á Trump, með fyrirvarlausri stórárás á Íran13. júní. Fullyrti hann, að Íranir væru nokkrum mánuðum frá því, að fullsmíða kjarnorkusprengju. Fyrir undirrituðum hreinn tilbúningur, lygi, enda sannanir engar. Þarna svínaði Netanyahu í raun illilega á Trump, sem var, sem sagt, í miðri samningalotu við Íran, en hann kreysti fram bros, lét eins og þetta væri allt í hans hendi og þágu. Sagði árás Ísraels frábæra (excellent). Bætti því svo við, að „við“, hann, réði nú yfir allri lofthelgi Írans. Hann væri sá, sem hér hefði orðið og valdið. Sagði reyndar svo, að hann mælti með því við íbúa Teherans, að þeir myndu koma sér út úr borginni, það væri hans vinsamlega ráðgjöf, forða sér í öryggi, en sennilega veit forsetinn ekki, að í Teheran búa 10 milljónir manna, um 17 milljónir með úthverfum, og, að Teheran er umlykt hrjóstugu eyðimerkur- og fjallalandslagi. Hvert átti blessað fólkið þá að fara og hvernig? Bílar eru ekki í eigu allra í Íran, vegakerfi ekki með þeim fullkomnustu og benzín af skornum skammti, sérstaklega nú, eftir að Ísraelsmenn höfðu lagt sig alla fram um að sprengja upp og eyða eldsneytisbirgðum Írana. Þessar staðreyndir og spurningar komu auðvitað ekki upp í huga þess manns, sem hafði fíflað bandaríska þjóð til að gera sig að valdamesta manni veraldar, end djúpur skilningur, staðgóð þekking og skýr hugsun vart hans sterkasta hlið. Augljóst var, að Netanyahu vildi ekki friðsamlega lausn, vildi ekki frið, heldur bara stríð, blóð og eyðileggingu, að hans hætti á Gaza, völd og yfirráð með ofbeldi og eyðileggingu, þó á kostnað alheimsins væri, en hann hafði séð leið til að neyða stórmennskubrjálæðinginn í það með sér. Enginn sér nú fyrir, til hvers þetta frumhlaup og þessi hömlulausi og hættulegi stríðsrekstur kann að leiða. Olíuverð og efnahagsleg þróun öll, ekki bara í Miðausturlöndum, heldur um allan heim, er eitt, inn í það blandast svo siglingar milli Asíu og Evrópu, heldur er svo stóra spurningun, hvort allt byggðajafnvægi fari ekki aftur úr skorðum í Miðausturlöndum - í Íran búa 90 milljónir manna - sem aftur hefði í för með sér stórfellda fólksflutninga, flóðbylgjur flóttamana, og önnur vandræði og fár. Enginn virðist spyrja, hvort Íslraelsmenn búi yfir kjarnorkuvopnum, sem þeir gera örugglega, hafa sennilega gert í 40-50 ár, þó þeir neiti að staðfesta það, og allir virðast halda, að sé bara fínt, að Ísraelsmenn búi yfir kjarnorkuvopnum, sem þó, fyrir mér, eru sennilega mestu ofbeldisseggir og hættulegasta þjóð veraldar. Árið 2015, eftir 10 ára flóknar og harðar samningaumleitanir Bandaríkjamanna, Þjóðverja, Breta, Frakka, Rússa og Kínverja við Íran, tókst samkomulag, sem var kallað Íranssamningurinn (ensk skammstöfun JCPOA), en hann tryggði, að kjarnorkuþróunarprógramm Írana gengi einvörðungu út á friðsamlega notkun kjarnorku, og, að Alþjóðakjarnorkumálastofunin, IAEA, myndi hafa náið eftirlit með prógramminu og tryggja það, að svo yrði. Þessum samningi sagði Donald Trump hins vegar einhliða upp á sínu fyrra kjörtímabili, 2018, og þar með lagði hann í reynd grundvöllinn að því uppnámi, þeirri hættu og fári, nánast fyrir alheiminn, sem við stöndum nú frammi fyrir. Auðvitað er klerkastjórnin í Íran hræðileg, en það er ekki málið hér og nú. Það er innanríkismál Írana, sem þeir verða að ráða fram úr og leysa sjálfir. Í hvers konar heimi lifum við? Hvers konar illfygli og stórmennsku-brjálæðinga erum við endurtekið að kjósa til valda og leiða yfir okkur? Höfundur er samfélagsrýnir
Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson Skoðun
Skoðun Borgarhönnunarstefna, sú fyrsta sinnar tegundar í Reykjavík Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar
Skoðun Sólheimar í Grímsnesi – að gefnu tilefni Páll Sævar Garðarsson,Sigurður Örn Guðbjörnsson skrifar
Skoðun Framtíð Íslands: Frá áli til gervigreindar – Tækifæri fimmtu iðnbyltingarinnar Sigvaldi Einarsson skrifar
Skoðun Eiga foreldrar í háskólanámi raunverulega jafnan aðgang að námi? Hrund Steinsdóttir skrifar
Skoðun Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson skrifar
Skoðun 7 milljarða húsnæðisstuðningur afnuminn… en hvað kemur í staðinn? Vilhjálmur Hilmarsson skrifar
Skoðun Alþjóðlegur dagur þroskaþjálfa – vettvangur á tímamótum Laufey Elísabet Gissurardóttir skrifar
Skoðun Viðhorf sem mótar veruleikann – inngilding á orði og á borði Sóldís Birta Reynisdóttir skrifar
Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson Skoðun