Palestína er að verja sig, ekki öfugt Stefán Guðbrandsson skrifar 8. maí 2025 14:00 Mörgum þykir ástandið í Palestínu vera vægast sagt hörmulegt, og ekki furða. Í langan tíma höfum við fengið fréttir um árásir Ísraels á Palestínu með miklu mannfalli, mikið til konur og börn. Ástæðan er alltaf í því yfirskini að Ísrael sé að svara fyrir sig út af hryðjuverkaárásum Palestínumanna, en af hverju eru Palestínumenn alltaf að ráðast á Ísrael? Samhengið skiptir máli. Byrjum á byrjuninni: Í lok 19.aldar byrjaði hreyfing meðal gyðinga um að sameinast og stofna sitt eigið heimaland, mikið til út af vaxandi hugsanahætti í löndum víða um heim um að gyðingar væru ekki hliðhollir samfélaginu sem þeir bjuggu í heldur aðeins eigin hagsmunum, sem þróaðist út í gyðingahatur. Þeir völdu Palestínu því það er skrifað í þeirra heilaga rit að Guð lofaði Abraham þetta land. Þessa hreyfingu kölluðu þeir síonisma (zionism). Árið 1917 gaf breska ríkisstjórnin út yfirlýsingu (Balfour declaration) um að ríkisstjórnin myndi styðja stofnun ríkis fyrir gyðinga í Palestínu. Þetta olli mikilli mótstöðu í Arabaheiminum því Palestína var búin að vera heimaland Araba í vel yfir 1000 ár og það var ekkert haft samráð við Palestínumenn um þetta. Sama ár réðist Bretland inn í Palestínu, sem var þá undir Ottóman veldinu í fyrri heimstyrjöldinni, og hernam landið. Ári seinna var landið undir stjórn Bretlands. Þetta kallaði á enn meiri mótstöðu frá Araba heiminum. Eftir fyrri heimsstyrjöldina gaf League of Nations (áður en sameinuðu þjóðirnar urðu til) út leyfi um að Bretland mætti vera með viðveru í Palestínu og stjórna landinu. Margir gyðingar fluttu til Palestínu og Bretar undirbúa stofnun Ísrael hægt og rólega. Í seinni heimsstyrjöldinni byrja Þjóðverjar að reka burt gyðinga sem endaði svo með þeim hryllingi sem átti sér stað sem allir þekkja. Þá sáu margir gyðingar sér þann kost að flýja til Palestínu. Árið 1947 eftir seinni heimsstyrjöldina komu Sameinuðu þjóðirnar með tillögu um að skipta upp Palestínu. Einn part þar sem gyðingar réðu yfir, einn part þar sem Palestínumenn réðu yfir. Gyðingar samþykkja en Palestínumenn eru í mikilli mótstöðu og hafna. Hvernig myndi okkur líða ef Danir myndu allt í einu flytja inn í massavís, taka yfir Reykjanesið og kalla það Danmörk? Árið 1948 er Ísrael stofnað og þeir lýsa yfir sjálfstæði. Arabalöndin hafna þessu algjörlega og ráðast á Ísrael. En Ísrael var nú þegar með mikla hernaðarlega yfirburði með aðstoð vesturlandanna svo þeir vinna. Þeir stækka meira við sig inn í land Palestínu, meira en Sameinuðu þjóðirnar lögðu til með. Yfir 700.000 Palestínumenn voru reknir á brott úr landinu sínu svo Ísraelar geti stækkað við sig. Árin eftir þetta er stöðugt stríð milli Ísrael og Palestínu og hinna Arabalandanna og alltaf sama sagan. Hægt og rólega stækkar Ísrael meira við sig, oft meira en Sameinuðu þjóðirnar leggja til með og á skjön við alþjóðleg lög, og að sjálfsögðu alltaf í óþökk Palestínumanna og annarra Arabaríkja. Arabar reyna alltaf að svara fyrir sig. Sex daga stríðið 1967. Arabaríkin voru þarna búin að fá nóg af yfirgangi Ísraelsmanna og hótuðu að taka yfir landið aftur með valdi. Ísrael gerir þá skyndiárás á Egyptaland, Sýrland og Jórdaníu og eyðileggur fyrir þeim áætlanirnar um að taka yfir landið aftur. Ísrael tók yfir Gaza og Vesturbakkann og fleiri landsvæði og þrefaldaði yfirráðasvæðið sitt, á aðeins sex dögum. Hundruðir þúsunda Palestínumanna leggja á flótta. Árið 1987 er Hamas stofnað. Þessi pólitíska hreyfing náði vinsældum í Palestínu vegna þess að þeir vildu bæði mótmæla hernámi Ísraela og byggja upp samfélagið með atvinnu skapandi greinum, skólum og sjúkrahúsum, styðja við almenning með mataraðstoð og fleira, sem þeir gerðu. Eftir 2000 nær Hamas yfirráðum á Gaza. Ísraelsmenn svara því með því að múra þá inni með veggjum og vegtollum, leggja hagkerfið þeirra í rúst, króa þá algjörlega út í horn á litlu landsvæði þar sem verður fljótt mjög mikil mannmergð og fátækt. Nú í dag hefur staðan aldrei verið jafn slæm og Hamas heldur enn í þá veiku von um að berjast fyrir landsvæðinu sínu og fá það aftur. En líkurnar eru litlar því Ísraelar eru með allt of mikla yfirburði hernaðarlega með dyggum stuðningi Bandaríkjanna. Það er ekki spurning um að um þjóðarhreinsun er að ræða, stríðsglæpi og alvarleg brot á alþjóðlegum lögum, og allt gert með hljóðu samþykki ríkisstjórna vesturlandanna Ég er ekki hissa á því að margir Arabar hati vesturlöndin og gerast hryðjuverkamenn, það er okkur að kenna að það er allt í rúst í þeirra heimalöndum, um öll Mið-Austurlönd. Mörg lönd þar voru búin að byggja upp samfélög sem virkuðu vel áður en Bandaríkin ljúga til um gereyðingarvopn og ég veit ekki hvað og hvað. Það þýðir ekkert að ráðast inn, eyðileggja allt, taka yfir og bregðast svo enn harkalegra við þegar þeir svara fyrir sig. Ef ríkisstjórnir vesturveldanna ætla að bregðast við aukinni hættu á hryðjuverkum og flóttamannastraumi þaðan til okkar þá væri fyrsta skrefið að bera ábyrgð á ástandinu, hætta þessari stigmögnun og hjálpa þeim að byggja sig upp aftur. Að neita Ísrael að taka þátt í Eurovision er það minnsta sem við getum gert. Ég stiklaði á stóru í þessum pistli. Ef maður skoðar söguna þá sér maður eintóman yfirgang í Ísraelsmönnum og Palestínumenn eru bara að verja sína heimahaga. Ég er ekki að reyna að ýta undir gyðingahatur, það eru fullt af gyðingum sem er bara venjulegt fólk að lifa sínu lífi. En Síonismi sem hreyfing og Ísrael á tæpan rétt á sér í nútímasamfélagi miðað við allt ofbeldið sem þeir beita til að fá sitt landsvæði. Líka eitt að lokum, fyrir þá sem hata múslima. Ég hef kynnst múslimum sem búa í Sameinuðu furstadæmunum og Sádi Arabíu og þetta eru allt hinir fínustu menn, vel upplýstir og meira vestrænir en margir myndu halda. Þeir hafa verið með internetið jafn lengi og við og fylgjast vel með umræðunni. Það hefur verið mikil bylting þar líka í gegnum áratugina eins og hér, konur eru ekkert eins kúgaðar og við fáum mynd af í fjölmiðlum, þótt það sé það á einhverjum stöðum. Að sjálfsögðu þurfum við að bregðast við fólki hér á landi sem fer ekki eftir siðferðilegum gildum samfélagsins, innfæddum sem útlendingum, en að hata alla múslima (eða hvaða hóp sem er) er bara olía á eldinn. Alhæfingar eru sjaldnast góðar, raunveruleikinn er flóknari en það. Takk fyrir lesturinn. Höfundur er áhugamaður um heimsmálin. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Átök í Ísrael og Palestínu Mest lesið Fyrrverandi lögreglumaður heyrir enn röddina Sigurður Árni Reynisson Skoðun Stöndum saman fyrir íslenskan flugrekstur Bogi Nils Bogason Skoðun Baráttan heldur áfram! Hjálmtýr Heiðdal Skoðun Fyrst heimsfaraldur, svo náttúruhamfarir, þá gjaldþrot og nú verkföll! Sigríður Margrét Oddsdóttir Skoðun Íslensk fátækt er bara kjaftæði Unnur Hrefna Jóhannsdóttir Skoðun Bætum lífsgæði þeirra sem lifa með krabbameini Sigríður Gunnarsdóttir Skoðun Af hverju hafa Danir það svona óþolandi gott? Björn Teitsson Skoðun Hömpum morðingjunum sem hetjum Salvör Gullbrá Þórarinsdóttir. Skoðun Halldór 18.10.2025 Halldór Baldursson Halldór Magga Stína! Helga Völundardóttir Skoðun Skoðun Skoðun Stöndum saman fyrir íslenskan flugrekstur Bogi Nils Bogason skrifar Skoðun ,,Gallaður" hundur - söluhluturinn hundur - um úrskurð Kærunefndar vöru- og þjónustukaupa Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun Fyrst heimsfaraldur, svo náttúruhamfarir, þá gjaldþrot og nú verkföll! Sigríður Margrét Oddsdóttir skrifar Skoðun Baráttan heldur áfram! Hjálmtýr Heiðdal skrifar Skoðun Hvers virði er líf barns? Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Hvernig hljómar tilboðið einn fyrir þrjá? Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Fyrrverandi lögreglumaður heyrir enn röddina Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Bætum lífsgæði þeirra sem lifa með krabbameini Sigríður Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Offita á krossgötum Guðrún Þuríður Höskuldsdóttir,Tryggvi Helgason skrifar Skoðun Fórnir verið færðar fyrir okkur Björn Ólafsson skrifar Skoðun Launaþjófaður – vanmetinn glæpur á vinnumarkaði Kristjana Fenger skrifar Skoðun Áfram veginn í Reykjavík Gísli Garðarsson,Steinunn Rögnvaldsdóttir skrifar Skoðun Fjölgun kennara er allra hagur Haraldur Freyr Gíslason skrifar Skoðun Deilt og drottnað í umræðu um leikskólamál Halla Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Af hverju hafa Danir það svona óþolandi gott? Björn Teitsson skrifar Skoðun Fjárfestum í framtíðinni Bryngeir Valdimarsson skrifar Skoðun Togstreita, sveigjanleiki og fjölskyldur Sólveig Rán Stefánsdóttir skrifar Skoðun Hvað kostar gjaldtakan? Hildur Hauksdóttir skrifar Skoðun Víðerni verndar og virkjana Björg Eva Erlendsdóttir skrifar Skoðun Blóðpeningar vestrænna yfirvalda Bergljót T. Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Eigindlegar rannsóknir og umræðan um jafnrétti Stefan C. Hardonk skrifar Skoðun Þegar heilbrigðiskerfið molnar og ráðherrann horfir bara á Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir skrifar Skoðun Íslensk fátækt er bara kjaftæði Unnur Hrefna Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Börn í fangelsi við landamærin Inger Erla Thomsen skrifar Skoðun Tíminn er núna, fjarheilbrigðisþjónusta sem lykill að jafnræði og sjálfbærni í heilbrigðiskerfinu Helga Dagný Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Breytum fánalögunum og notum fánann meira Rósa Guðbjartsdóttir skrifar Skoðun Samtal um launajafnrétti og virðismat starfa í tilefni af Kvennaári Helga Björg O. Ragnarsdóttir skrifar Skoðun Með góðri menntun eru börn líklegri til að ná árangri Sigurður Sigurjónsson skrifar Skoðun Hömpum morðingjunum sem hetjum Salvör Gullbrá Þórarinsdóttir. skrifar Skoðun Komum í veg fyrir að áföll erfist á milli kynslóða Ása Berglind Hjálmarsdóttir skrifar Sjá meira
Mörgum þykir ástandið í Palestínu vera vægast sagt hörmulegt, og ekki furða. Í langan tíma höfum við fengið fréttir um árásir Ísraels á Palestínu með miklu mannfalli, mikið til konur og börn. Ástæðan er alltaf í því yfirskini að Ísrael sé að svara fyrir sig út af hryðjuverkaárásum Palestínumanna, en af hverju eru Palestínumenn alltaf að ráðast á Ísrael? Samhengið skiptir máli. Byrjum á byrjuninni: Í lok 19.aldar byrjaði hreyfing meðal gyðinga um að sameinast og stofna sitt eigið heimaland, mikið til út af vaxandi hugsanahætti í löndum víða um heim um að gyðingar væru ekki hliðhollir samfélaginu sem þeir bjuggu í heldur aðeins eigin hagsmunum, sem þróaðist út í gyðingahatur. Þeir völdu Palestínu því það er skrifað í þeirra heilaga rit að Guð lofaði Abraham þetta land. Þessa hreyfingu kölluðu þeir síonisma (zionism). Árið 1917 gaf breska ríkisstjórnin út yfirlýsingu (Balfour declaration) um að ríkisstjórnin myndi styðja stofnun ríkis fyrir gyðinga í Palestínu. Þetta olli mikilli mótstöðu í Arabaheiminum því Palestína var búin að vera heimaland Araba í vel yfir 1000 ár og það var ekkert haft samráð við Palestínumenn um þetta. Sama ár réðist Bretland inn í Palestínu, sem var þá undir Ottóman veldinu í fyrri heimstyrjöldinni, og hernam landið. Ári seinna var landið undir stjórn Bretlands. Þetta kallaði á enn meiri mótstöðu frá Araba heiminum. Eftir fyrri heimsstyrjöldina gaf League of Nations (áður en sameinuðu þjóðirnar urðu til) út leyfi um að Bretland mætti vera með viðveru í Palestínu og stjórna landinu. Margir gyðingar fluttu til Palestínu og Bretar undirbúa stofnun Ísrael hægt og rólega. Í seinni heimsstyrjöldinni byrja Þjóðverjar að reka burt gyðinga sem endaði svo með þeim hryllingi sem átti sér stað sem allir þekkja. Þá sáu margir gyðingar sér þann kost að flýja til Palestínu. Árið 1947 eftir seinni heimsstyrjöldina komu Sameinuðu þjóðirnar með tillögu um að skipta upp Palestínu. Einn part þar sem gyðingar réðu yfir, einn part þar sem Palestínumenn réðu yfir. Gyðingar samþykkja en Palestínumenn eru í mikilli mótstöðu og hafna. Hvernig myndi okkur líða ef Danir myndu allt í einu flytja inn í massavís, taka yfir Reykjanesið og kalla það Danmörk? Árið 1948 er Ísrael stofnað og þeir lýsa yfir sjálfstæði. Arabalöndin hafna þessu algjörlega og ráðast á Ísrael. En Ísrael var nú þegar með mikla hernaðarlega yfirburði með aðstoð vesturlandanna svo þeir vinna. Þeir stækka meira við sig inn í land Palestínu, meira en Sameinuðu þjóðirnar lögðu til með. Yfir 700.000 Palestínumenn voru reknir á brott úr landinu sínu svo Ísraelar geti stækkað við sig. Árin eftir þetta er stöðugt stríð milli Ísrael og Palestínu og hinna Arabalandanna og alltaf sama sagan. Hægt og rólega stækkar Ísrael meira við sig, oft meira en Sameinuðu þjóðirnar leggja til með og á skjön við alþjóðleg lög, og að sjálfsögðu alltaf í óþökk Palestínumanna og annarra Arabaríkja. Arabar reyna alltaf að svara fyrir sig. Sex daga stríðið 1967. Arabaríkin voru þarna búin að fá nóg af yfirgangi Ísraelsmanna og hótuðu að taka yfir landið aftur með valdi. Ísrael gerir þá skyndiárás á Egyptaland, Sýrland og Jórdaníu og eyðileggur fyrir þeim áætlanirnar um að taka yfir landið aftur. Ísrael tók yfir Gaza og Vesturbakkann og fleiri landsvæði og þrefaldaði yfirráðasvæðið sitt, á aðeins sex dögum. Hundruðir þúsunda Palestínumanna leggja á flótta. Árið 1987 er Hamas stofnað. Þessi pólitíska hreyfing náði vinsældum í Palestínu vegna þess að þeir vildu bæði mótmæla hernámi Ísraela og byggja upp samfélagið með atvinnu skapandi greinum, skólum og sjúkrahúsum, styðja við almenning með mataraðstoð og fleira, sem þeir gerðu. Eftir 2000 nær Hamas yfirráðum á Gaza. Ísraelsmenn svara því með því að múra þá inni með veggjum og vegtollum, leggja hagkerfið þeirra í rúst, króa þá algjörlega út í horn á litlu landsvæði þar sem verður fljótt mjög mikil mannmergð og fátækt. Nú í dag hefur staðan aldrei verið jafn slæm og Hamas heldur enn í þá veiku von um að berjast fyrir landsvæðinu sínu og fá það aftur. En líkurnar eru litlar því Ísraelar eru með allt of mikla yfirburði hernaðarlega með dyggum stuðningi Bandaríkjanna. Það er ekki spurning um að um þjóðarhreinsun er að ræða, stríðsglæpi og alvarleg brot á alþjóðlegum lögum, og allt gert með hljóðu samþykki ríkisstjórna vesturlandanna Ég er ekki hissa á því að margir Arabar hati vesturlöndin og gerast hryðjuverkamenn, það er okkur að kenna að það er allt í rúst í þeirra heimalöndum, um öll Mið-Austurlönd. Mörg lönd þar voru búin að byggja upp samfélög sem virkuðu vel áður en Bandaríkin ljúga til um gereyðingarvopn og ég veit ekki hvað og hvað. Það þýðir ekkert að ráðast inn, eyðileggja allt, taka yfir og bregðast svo enn harkalegra við þegar þeir svara fyrir sig. Ef ríkisstjórnir vesturveldanna ætla að bregðast við aukinni hættu á hryðjuverkum og flóttamannastraumi þaðan til okkar þá væri fyrsta skrefið að bera ábyrgð á ástandinu, hætta þessari stigmögnun og hjálpa þeim að byggja sig upp aftur. Að neita Ísrael að taka þátt í Eurovision er það minnsta sem við getum gert. Ég stiklaði á stóru í þessum pistli. Ef maður skoðar söguna þá sér maður eintóman yfirgang í Ísraelsmönnum og Palestínumenn eru bara að verja sína heimahaga. Ég er ekki að reyna að ýta undir gyðingahatur, það eru fullt af gyðingum sem er bara venjulegt fólk að lifa sínu lífi. En Síonismi sem hreyfing og Ísrael á tæpan rétt á sér í nútímasamfélagi miðað við allt ofbeldið sem þeir beita til að fá sitt landsvæði. Líka eitt að lokum, fyrir þá sem hata múslima. Ég hef kynnst múslimum sem búa í Sameinuðu furstadæmunum og Sádi Arabíu og þetta eru allt hinir fínustu menn, vel upplýstir og meira vestrænir en margir myndu halda. Þeir hafa verið með internetið jafn lengi og við og fylgjast vel með umræðunni. Það hefur verið mikil bylting þar líka í gegnum áratugina eins og hér, konur eru ekkert eins kúgaðar og við fáum mynd af í fjölmiðlum, þótt það sé það á einhverjum stöðum. Að sjálfsögðu þurfum við að bregðast við fólki hér á landi sem fer ekki eftir siðferðilegum gildum samfélagsins, innfæddum sem útlendingum, en að hata alla múslima (eða hvaða hóp sem er) er bara olía á eldinn. Alhæfingar eru sjaldnast góðar, raunveruleikinn er flóknari en það. Takk fyrir lesturinn. Höfundur er áhugamaður um heimsmálin.
Fyrst heimsfaraldur, svo náttúruhamfarir, þá gjaldþrot og nú verkföll! Sigríður Margrét Oddsdóttir Skoðun
Skoðun ,,Gallaður" hundur - söluhluturinn hundur - um úrskurð Kærunefndar vöru- og þjónustukaupa Árni Stefán Árnason skrifar
Skoðun Fyrst heimsfaraldur, svo náttúruhamfarir, þá gjaldþrot og nú verkföll! Sigríður Margrét Oddsdóttir skrifar
Skoðun Þegar heilbrigðiskerfið molnar og ráðherrann horfir bara á Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir skrifar
Skoðun Tíminn er núna, fjarheilbrigðisþjónusta sem lykill að jafnræði og sjálfbærni í heilbrigðiskerfinu Helga Dagný Sigurjónsdóttir skrifar
Skoðun Samtal um launajafnrétti og virðismat starfa í tilefni af Kvennaári Helga Björg O. Ragnarsdóttir skrifar
Fyrst heimsfaraldur, svo náttúruhamfarir, þá gjaldþrot og nú verkföll! Sigríður Margrét Oddsdóttir Skoðun