Hafa gefið út 99 leyfi til dýratilrauna síðustu fimm ár Lovísa Arnardóttir skrifar 28. nóvember 2024 06:45 Til dæmis eru framkvæmdar tilraunir á Íslandi á sauðfé. Til dæmis í rannsóknum á bóluefni við riðu. Vísir/Vilhelm Síðustu fimm ár hafa verið veitt 99 leyfi til dýratilrauna á Íslandi í vísindaskyni. Átta umsóknum um leyfi til dýratilraunir hefur á sama tíma verið hafnað. Leyfin hafa verið veitt vegna tilrauna á ýmsum dýrategundum. Eitt fyrirtæki hefur fengið leyfi, 3Z. Þetta kemur fram í svari matvælaráðherra við fyrirspurn þingmanns Pírata, Andrésar Inga Jónssonar. Í svarinu kemur fram að leyfin hafi verið veitt vegna nagdýra, fiska, svína, hrossa, fugla, hvala, nautgripa og sauðfjár. Þá kemur fram að leyfin hafi verið veitt í vísindaskyni, svo sem til lyfjarannsókna, ræktunar tilraunadýra, þróunar á heilbrigðisvörum, þróunar og virkni bóluefna, atferlisrannsókna og vistfræðirannsókna, í menntunarskyni og til rannsókna á dýrasjúkdómum. Gera tilraunir á fiskum Aðeins er í fyrirspurninni spurt um fyrirtæki en ekki stofnanir en í svari ráðherra kemur fram að leyfi til dýratilrauna hafi verið gefin út á nafn fyrirtækisins 3Z ehf. Á vef fyrirtækisins kemur fram að Karl Æ. Karlsson og Haraldur Þorsteinsson séu stofnendur fyrirtækisins. Karl Ægir er jafnframt prófessor við Háskólann í Reykjavík. Karl Ægir og Haraldur eru eigendur fyrirtækisins auk einkafjárfesta og Háskólans í Reykjavík. Í stjórn fyrirtækisins sitja þeir Hákon Hákonarson, Sigþór Sigmarsson, Örn Viðar Skúlason, Hlynur Stefánsson og Hermann Kristjánsson. „Fyrirtækið 3Z er lyfjaþróunarfyrirtæki og við notum eingöngu fiska í tilraunum. Við höfum á síðustu árum aðallega verið að gera atferlisrannsóknir í tengslum við þróun á nýju lyfi við ADHD,“ segir Karl Ægir í samtali við fréttastofu. Karl Ægir hefur fengið leyfi til dýratilrauna en fyrirtæki hans vinnur að þróun nýs lyfs við ADHD.Aðsend Hann segir þessar rannsóknir hafa skilað þeim einkaleyfum á tilraunalyfi við þessari taugaröskun og núna sé unnið að því að vinna endurbætur á lyfjaforminu og gera samninga við erlend lyfjafyrirtæki um að hefja prófanir á mönnum á næsta ári. Nánar er fjallað um rannsóknir þeirra í tveimur fræðigreinum hér á vef Nature og á vef Med Archive. Rannsakaði heila úr hrefnu Hvað varðar önnur dýr sem eru gerðar tilraunir á samkvæmt svari ráðherra segir Karl líklegt að þær rannsóknir fari fram hjá háskólum, eða á rannsóknarstofnunum svo sem á Keldum. Þar sé verið að rannsaka dýrasjúkdóma, til dæmis við að rækta upp fjárstofna sem eru ekki næmir fyrir riðu.. „En ég hef líka tengst rannsóknum á hvölum. Það er ótengt lyfjaþróunarverkefnunum heldur var grunnvísindaverkefni. Þá fengum við afgangsheila úr hrefnuveiðum og notuðum heilan til að lýsa taugalíffærafræði hvala sem var ekki þekkt.“ Kunni að valda dýrinu sársauka Í svari ráðherra kemur fram að leyfin sem hafi verið veitt lúti að tilteknum verkefnum eins og áætlun um vinnu sem hefur skilgreint vísindalegt markmið og felur í sér eina eða fleiri tilraunir. Þá segir að með tilraun sé „átt við notkun á dýri, hvort sem er í tilraunaskyni eða öðrum vísindalegum tilgangi, eða í menntunarskyni, sem kann að valda dýrinu sársauka, þjáningu, hræðslu eða varanlegum skaða sem jafngildir eða er meiri en það sem skapast af nálarstungu í samræmi við góðar starfsvenjur í dýralækningum. Þar með er talinn hver sá verknaður sem ætlast er til eða líklegt er að leiði til þess að við slíkar aðstæður fæðist eða ungist út dýr eða til verði erfðabreyttir dýrastofnar sem er viðhaldið, að undanskilinni aflífun dýra í þeim tilgangi einum að nýta úr þeim líffæri eða vefi. Með vísan til framangreinds eru öll leyfi því veitt í vísindaskyni.“ Þá kemur fram að Matvælastofnun beri ábyrgð á framkvæmd reglugerðar og hafi eftirlit með því að ákvæðum hennar sé framfylgt í samræmi við lög um velferð dýra. Þá segir að eftirlit með dýratilraunum og tilraunastarfsstöðvum sé að öllu jöfnu sinnt af umdæmisskrifstofum Matvælastofnunar undir stjórn og ábyrgð héraðsdýralækna. Eftirlitið snýr að starfsstöðvunum sem halda dýr sem notuð eru til dýratilrauna, en auk þess eru gögn rýnd. Dýr Dýraheilbrigði Tengdar fréttir Vísindaskáldskapurinn raungerist: CRISPR og gullöld erfðavísinda Þúsundir erfðabreyttra smáfiska svamla um í tilraunastofu undir Háskólanum í Reykjavík. Vísindamenn nota einstaka og byltingarkennda tækni til að framkalla mennska sjúkdóma í fiskunum og þar með grundvöll fyrir tilraunir á nýjum lyfjum. 26. febrúar 2017 19:00 CRISPR og framtíð erfðavísindanna: „Við berum öll ábyrgð“ Sérfræðingur hjá Siðfræðistofnun Háskóla Íslands og nefndarmaður í Vísindasiðanefnd segir ekki nóg að stóla á siðferði vísindamanna þegar notkun hinnar byltingarkenndu CRISPR-erfðabreytingatækni er annars vegar. Tæknin feli sér í miklu víðtækari áhrif en fólk geri sér grein fyrir. 6. mars 2017 10:30 Mest lesið Grunaður um að hafa frelsissvipt ferðamann í nokkrar klukkustundir Innlent Hikar ekki við að lögsækja skuli Rafmennt nota nafn skólans Innlent Kalla eftir mannúð og miskunnsemi stjórnvalda gagnvart börnum Innlent Birgir Guðjónsson er látinn Innlent Waltz bolað úr embætti af Trump vegna Signal skilaboðanna Erlent Myndaveisla: Lúðrasveit, fánar og gríðarstór stytta á Verkalýðsdaginn Innlent Verkalýðsdagurinn haldinn í skugga sjálftöku forystumanna Innlent Þekkir ofbeldið sem konur í karllægum störfum verða fyrir Innlent Börnum haldið innilokuðum í „hryllingshúsi“ í fleiri ár Erlent Mun sjá eftir árásinni alla ævi Innlent Fleiri fréttir Grunaður um að hafa frelsissvipt ferðamann í nokkrar klukkustundir Hikar ekki við að lögsækja skuli Rafmennt nota nafn skólans Myndaveisla: Lúðrasveit, fánar og gríðarstór stytta á Verkalýðsdaginn Kalla eftir mannúð og miskunnsemi stjórnvalda gagnvart börnum Fulllestað og veikt flutningskerfi raforku Þekkir ofbeldið sem konur í karllægum störfum verða fyrir Vilja móta samfélagið í þágu vinnandi fólks Íslenskum framleiðendum gerðir afarkostir og kröfugöngur verkalýðsins Verkalýðsdagurinn haldinn í skugga sjálftöku forystumanna Breytt veiðigjaldafrumvarp lagt fram Kaffistofa leigubílstjóra orðin „nyrsta moska í heimi“ Kalla saman ráðherranefnd svo rafmagnsleysi endurtaki sig ekki hér Birgir Guðjónsson er látinn Niðurstöðu um styrkjamálið megi vænta með vorinu „Þetta er mikill merkisdagur fyrir okkur“ Handtóku vopnaðan mann og kröfugöngur verkalýðsins „Ég skipaði þá aðila sem ég taldi hæfasta“ Hátíðardagskrá um allt land á verkalýðsdaginn Tilkynnt um mann vopnaðan skotvopni og einn handtekinn Líkamsárás á veitingastað Pilturinn muni líklega afplána þriðjung átta ára dóms fyrir manndráp Hornafjörður gæti bjargað flugi Icelandair á Ísafjörð Gefur lítið fyrir tal um fyrningu Brot á trausti gagnvart félögum Lúðvíks sem vilji hjálpa Gætti trúnaðar eftir að erindi tengdamömmunnar barst Mun sjá eftir árásinni alla ævi Segir lögreglumann sem njósnaði hafa gert mistök Frekari breytingar í Valhöll Ofsakláði grípur Spaugstofumenn Lítur málið mjög alvarlegum augum Sjá meira
Í svarinu kemur fram að leyfin hafi verið veitt vegna nagdýra, fiska, svína, hrossa, fugla, hvala, nautgripa og sauðfjár. Þá kemur fram að leyfin hafi verið veitt í vísindaskyni, svo sem til lyfjarannsókna, ræktunar tilraunadýra, þróunar á heilbrigðisvörum, þróunar og virkni bóluefna, atferlisrannsókna og vistfræðirannsókna, í menntunarskyni og til rannsókna á dýrasjúkdómum. Gera tilraunir á fiskum Aðeins er í fyrirspurninni spurt um fyrirtæki en ekki stofnanir en í svari ráðherra kemur fram að leyfi til dýratilrauna hafi verið gefin út á nafn fyrirtækisins 3Z ehf. Á vef fyrirtækisins kemur fram að Karl Æ. Karlsson og Haraldur Þorsteinsson séu stofnendur fyrirtækisins. Karl Ægir er jafnframt prófessor við Háskólann í Reykjavík. Karl Ægir og Haraldur eru eigendur fyrirtækisins auk einkafjárfesta og Háskólans í Reykjavík. Í stjórn fyrirtækisins sitja þeir Hákon Hákonarson, Sigþór Sigmarsson, Örn Viðar Skúlason, Hlynur Stefánsson og Hermann Kristjánsson. „Fyrirtækið 3Z er lyfjaþróunarfyrirtæki og við notum eingöngu fiska í tilraunum. Við höfum á síðustu árum aðallega verið að gera atferlisrannsóknir í tengslum við þróun á nýju lyfi við ADHD,“ segir Karl Ægir í samtali við fréttastofu. Karl Ægir hefur fengið leyfi til dýratilrauna en fyrirtæki hans vinnur að þróun nýs lyfs við ADHD.Aðsend Hann segir þessar rannsóknir hafa skilað þeim einkaleyfum á tilraunalyfi við þessari taugaröskun og núna sé unnið að því að vinna endurbætur á lyfjaforminu og gera samninga við erlend lyfjafyrirtæki um að hefja prófanir á mönnum á næsta ári. Nánar er fjallað um rannsóknir þeirra í tveimur fræðigreinum hér á vef Nature og á vef Med Archive. Rannsakaði heila úr hrefnu Hvað varðar önnur dýr sem eru gerðar tilraunir á samkvæmt svari ráðherra segir Karl líklegt að þær rannsóknir fari fram hjá háskólum, eða á rannsóknarstofnunum svo sem á Keldum. Þar sé verið að rannsaka dýrasjúkdóma, til dæmis við að rækta upp fjárstofna sem eru ekki næmir fyrir riðu.. „En ég hef líka tengst rannsóknum á hvölum. Það er ótengt lyfjaþróunarverkefnunum heldur var grunnvísindaverkefni. Þá fengum við afgangsheila úr hrefnuveiðum og notuðum heilan til að lýsa taugalíffærafræði hvala sem var ekki þekkt.“ Kunni að valda dýrinu sársauka Í svari ráðherra kemur fram að leyfin sem hafi verið veitt lúti að tilteknum verkefnum eins og áætlun um vinnu sem hefur skilgreint vísindalegt markmið og felur í sér eina eða fleiri tilraunir. Þá segir að með tilraun sé „átt við notkun á dýri, hvort sem er í tilraunaskyni eða öðrum vísindalegum tilgangi, eða í menntunarskyni, sem kann að valda dýrinu sársauka, þjáningu, hræðslu eða varanlegum skaða sem jafngildir eða er meiri en það sem skapast af nálarstungu í samræmi við góðar starfsvenjur í dýralækningum. Þar með er talinn hver sá verknaður sem ætlast er til eða líklegt er að leiði til þess að við slíkar aðstæður fæðist eða ungist út dýr eða til verði erfðabreyttir dýrastofnar sem er viðhaldið, að undanskilinni aflífun dýra í þeim tilgangi einum að nýta úr þeim líffæri eða vefi. Með vísan til framangreinds eru öll leyfi því veitt í vísindaskyni.“ Þá kemur fram að Matvælastofnun beri ábyrgð á framkvæmd reglugerðar og hafi eftirlit með því að ákvæðum hennar sé framfylgt í samræmi við lög um velferð dýra. Þá segir að eftirlit með dýratilraunum og tilraunastarfsstöðvum sé að öllu jöfnu sinnt af umdæmisskrifstofum Matvælastofnunar undir stjórn og ábyrgð héraðsdýralækna. Eftirlitið snýr að starfsstöðvunum sem halda dýr sem notuð eru til dýratilrauna, en auk þess eru gögn rýnd.
Dýr Dýraheilbrigði Tengdar fréttir Vísindaskáldskapurinn raungerist: CRISPR og gullöld erfðavísinda Þúsundir erfðabreyttra smáfiska svamla um í tilraunastofu undir Háskólanum í Reykjavík. Vísindamenn nota einstaka og byltingarkennda tækni til að framkalla mennska sjúkdóma í fiskunum og þar með grundvöll fyrir tilraunir á nýjum lyfjum. 26. febrúar 2017 19:00 CRISPR og framtíð erfðavísindanna: „Við berum öll ábyrgð“ Sérfræðingur hjá Siðfræðistofnun Háskóla Íslands og nefndarmaður í Vísindasiðanefnd segir ekki nóg að stóla á siðferði vísindamanna þegar notkun hinnar byltingarkenndu CRISPR-erfðabreytingatækni er annars vegar. Tæknin feli sér í miklu víðtækari áhrif en fólk geri sér grein fyrir. 6. mars 2017 10:30 Mest lesið Grunaður um að hafa frelsissvipt ferðamann í nokkrar klukkustundir Innlent Hikar ekki við að lögsækja skuli Rafmennt nota nafn skólans Innlent Kalla eftir mannúð og miskunnsemi stjórnvalda gagnvart börnum Innlent Birgir Guðjónsson er látinn Innlent Waltz bolað úr embætti af Trump vegna Signal skilaboðanna Erlent Myndaveisla: Lúðrasveit, fánar og gríðarstór stytta á Verkalýðsdaginn Innlent Verkalýðsdagurinn haldinn í skugga sjálftöku forystumanna Innlent Þekkir ofbeldið sem konur í karllægum störfum verða fyrir Innlent Börnum haldið innilokuðum í „hryllingshúsi“ í fleiri ár Erlent Mun sjá eftir árásinni alla ævi Innlent Fleiri fréttir Grunaður um að hafa frelsissvipt ferðamann í nokkrar klukkustundir Hikar ekki við að lögsækja skuli Rafmennt nota nafn skólans Myndaveisla: Lúðrasveit, fánar og gríðarstór stytta á Verkalýðsdaginn Kalla eftir mannúð og miskunnsemi stjórnvalda gagnvart börnum Fulllestað og veikt flutningskerfi raforku Þekkir ofbeldið sem konur í karllægum störfum verða fyrir Vilja móta samfélagið í þágu vinnandi fólks Íslenskum framleiðendum gerðir afarkostir og kröfugöngur verkalýðsins Verkalýðsdagurinn haldinn í skugga sjálftöku forystumanna Breytt veiðigjaldafrumvarp lagt fram Kaffistofa leigubílstjóra orðin „nyrsta moska í heimi“ Kalla saman ráðherranefnd svo rafmagnsleysi endurtaki sig ekki hér Birgir Guðjónsson er látinn Niðurstöðu um styrkjamálið megi vænta með vorinu „Þetta er mikill merkisdagur fyrir okkur“ Handtóku vopnaðan mann og kröfugöngur verkalýðsins „Ég skipaði þá aðila sem ég taldi hæfasta“ Hátíðardagskrá um allt land á verkalýðsdaginn Tilkynnt um mann vopnaðan skotvopni og einn handtekinn Líkamsárás á veitingastað Pilturinn muni líklega afplána þriðjung átta ára dóms fyrir manndráp Hornafjörður gæti bjargað flugi Icelandair á Ísafjörð Gefur lítið fyrir tal um fyrningu Brot á trausti gagnvart félögum Lúðvíks sem vilji hjálpa Gætti trúnaðar eftir að erindi tengdamömmunnar barst Mun sjá eftir árásinni alla ævi Segir lögreglumann sem njósnaði hafa gert mistök Frekari breytingar í Valhöll Ofsakláði grípur Spaugstofumenn Lítur málið mjög alvarlegum augum Sjá meira
Vísindaskáldskapurinn raungerist: CRISPR og gullöld erfðavísinda Þúsundir erfðabreyttra smáfiska svamla um í tilraunastofu undir Háskólanum í Reykjavík. Vísindamenn nota einstaka og byltingarkennda tækni til að framkalla mennska sjúkdóma í fiskunum og þar með grundvöll fyrir tilraunir á nýjum lyfjum. 26. febrúar 2017 19:00
CRISPR og framtíð erfðavísindanna: „Við berum öll ábyrgð“ Sérfræðingur hjá Siðfræðistofnun Háskóla Íslands og nefndarmaður í Vísindasiðanefnd segir ekki nóg að stóla á siðferði vísindamanna þegar notkun hinnar byltingarkenndu CRISPR-erfðabreytingatækni er annars vegar. Tæknin feli sér í miklu víðtækari áhrif en fólk geri sér grein fyrir. 6. mars 2017 10:30