Þörf á tafarlausu og varanlegu vopnahléi á Gaza Kristín S. Hjálmtýsdóttir skrifar 8. desember 2023 09:30 Árásirnar á Gaza eru fordæmalausar að umfangi og ákefð. Almennir borgarar á Gaza, þar á meðal börn, konur, aldraðir og einstaklingar með fötlun eiga hvergi öruggt skjól. Enginn er óhultur. Flest hafa þurft að flýja hvert sjúkrahúsið eða áningarstaðinn á fætur öðrum vegna endurtekinna sprengjuárása og vita ekki hvort þau lifi fram á næsta dag. Börn bera særð eða látin systkini eða vini á herðum sér í skjól. Enn önnur eru særð, í áfalli og foreldralaus. Þetta er eitthvað sem ekkert barn ætti að þurfa að upplifa. Við stöndum frammi fyrir ástandi sem verður ekki bætt með því einu saman að senda inn fleiri bíla hlaðna hjálpargögnum, þar sem öryggi til mannúðaraðstoðar er ekki til staðar. Íbúar Gaza þarfnast, fyrst og fremst, verndar. Fólk skortir lífsnauðsynjar Í dag er talið að fleiri en 16 þúsund almennir borgarar hafi látið lífið á Gaza frá því átökin hófust. Konur eru um 30% þeirra sem hafa látist og yfir 40% eru börn. Fleiri en 43 þúsund hafa særst og um 1,9 milljón íbúa Gaza eru á vergangi, sem er hátt í 85%. Áætlað er að meira en 60% heimila séu eyðilögð eða skemmd. Algjört rafmagnsleysi er á svæðinu. Stór hluti sjúkrahúsa er óstarfhæfur, á meðan önnur sjúkrahús geta aðeins veitt takmarkaða þjónustu. Vegna lyfjaskorts eru neyðarkeisaraskurðir og aflimanir á særðu fólki, þar á meðal börnum, framkvæmdar án svæfinga og nýburar láta lífið vegna þess að ekki er hægt að veita þeim læknisaðstoð. Yfir 50% skólabygginga á Gaza hafa orðið fyrir sprengjuárásum og ekkert barn á skólaaldri getur stundað nám. Gríðarlegur skortur er á mat, hreinu vatni, lyfjum og öðrum nauðsynjavörum. Íbúar Gaza eru innilokaðir, einungis landamæri Rafah við Egyptaland eru opin að hluta. Þúsundir fjölskyldna og einstaklinga hafast við á lóðum sjúkrahúsa eða skóla í þeirri von að njóta skjóls og aðstoðar. Smitsjúkdómar eru farnir að gera vart við sig, meðal annars, vegna skorts á hreinlæti. Starfsfólk og sjálfboðaliðar hjálparsamtaka geta ekki sinnt starfi sínu, þar sem aðstæður leyfa það ekki. Alþjóðasamfélagið er að bregðast íbúum Gaza Ekkert réttlætir þá skelfilegu árás sem almennir borgarar í Ísrael urðu fyrir þann 7. október síðastliðinn. En þær réttlæta ekki takmarkalausar árásir gegn almennum borgurum á Gaza. Enginn er öruggur á Gaza í dag. Með hverri árás eru almennir borgarar verr settir. Heil kynslóð ungmenna á Gaza þekkir ekkert annað en lokuð landamæri, áföll tengd átökum og sársaukafulla arfleifð þeirra. Um helmingur íbúa Gaza er yngri en 18 ára og hefur upplifað endurteknar hernaðaraðgerðir frá fæðingu. Þau þurfa von um raunverulega framtíð. Rauði krossinn er verndari alþjóðlegra mannúðarlaga, sem aðilum vopnaðra átaka ber að virða öllum stundum. Hlutverk laganna er meðal annars að vernda almenna borgara og heimili þeirra, sjúkrahús og skóla, sem og að setja þeim hernaðaraðferðum sem notaðar eru takmörk. Aðilum átaka ber að beita ýtrustu varúð og sjá til þess að umfang skemmda verði ekki óhóflegt miðað við það hernaðarlega markmið sem stefnt er að. Gíslataka er óheimil og vert er að taka fram að konur og börn njóta sérstakrar verndar samkvæmt alþjóðlegum mannúðarlögum og börn má ekki aðskilja frá foreldrum sínum. Aðilum átaka ber einnig að tryggja fæðuöryggi almennings. Að koma í veg fyrir aðgang almennings að matvælum er bannað samkvæmt alþjóðlegum mannúðarlögum. Brot á því getur talist stríðsglæpur. Nauðsynjar ómissandi almenningi til lífs eins og matvæli, landbúnaðarsvæði, uppskera, búfé, neysluvatnsbúnaður og birgðir njóta sérstakrar verndar í vopnuðum átökum. Við getum ekki litið fram hjá þeirri staðreynd að alþjóðasamfélaginu hefur ekki tekist að vernda og standa vörð um réttindi íbúa Gaza eins og alþjóðleg mannúðarlög kveða á um. Mannúðaraðstoð er ekki eina lausnin á þjáningum almennra borgara á Gaza. Pólitísk skref eru nauðsynleg og liður í því að leysa þá hringrás ofbeldis sem á sér stað. Það er siðferðisleg skylda okkar að tala máli almennra borgara á Gaza og þrýsta á um að líf þeirra njóti verndar. Það er brýnt að alþjóðasamfélagið beiti sér enn frekar fyrir vernd almennra borgara á Gaza og að tafarlausu og varanlegu vopnahléi verði komið á. Ef alþjóðleg mannúðarlög eru endurtekið virt að vettugi verður erfiðara að finna pólitíska lausn til að binda enda á þær hörmungar sem almennir borgarar á Gaza eru að upplifa. Höfundur er framkvæmdastjóri Rauða krossins á Íslandi. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Kristín S. Hjálmtýsdóttir Átök í Ísrael og Palestínu Mest lesið Nokkur orð um sérlausn í flugi Birna Sigrún Hallsdóttir,Hrafnhildur Bragadóttir Skoðun Iðjuþjálfun í verki Þóra Leósdóttir Skoðun Geta öll dýrin í skóginum verið vinir? Steinar Bragi Sigurjónsson Skoðun Stóriðjutíminn á Íslandi er að renna sitt skeið Guðmundur Franklin Jónsson Skoðun Kirkjur og kynfræðsla Bjarni Karlsson Skoðun Draghi-skýrslan og veikleikar Íslands Pawel Bartoszek Skoðun Túrverkir og hitakóf – má ræða það í vinnunni? Já endilega! Katrín Björg Ríkarðsdóttir Skoðun Að læra íslensku sem annað mál: ný brú milli íslensku og ensku Guðrún Nordal Skoðun Í nafni frelsis og valdeflingar Ragnar Þór Ingólfsson Skoðun Hamona Benedikt S. Benediktsson Skoðun Skoðun Skoðun Túrverkir og hitakóf – má ræða það í vinnunni? Já endilega! Katrín Björg Ríkarðsdóttir skrifar Skoðun Draghi-skýrslan og veikleikar Íslands Pawel Bartoszek skrifar Skoðun Nokkur orð um sérlausn í flugi Birna Sigrún Hallsdóttir,Hrafnhildur Bragadóttir skrifar Skoðun Geta öll dýrin í skóginum verið vinir? Steinar Bragi Sigurjónsson skrifar Skoðun Iðjuþjálfun í verki Þóra Leósdóttir skrifar Skoðun Mannfræðingar á atvinnumarkaði: opið bréf til íslenskra atvinnuveitenda Elísabet Dröfn Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Íbúðalán Landsbankans og fyrstu kaupendur Helgi Teitur Helgason skrifar Skoðun Að læra íslensku sem annað mál: ný brú milli íslensku og ensku Guðrún Nordal skrifar Skoðun Hamona Benedikt S. Benediktsson skrifar Skoðun Ógn og ofbeldi á vinnustöðum – hvað er til ráða Gísli Níls Einarsson skrifar Skoðun Lesum meira með börnunum okkar Steinn Jóhannsson skrifar Skoðun Kynjajafnrétti á ekki að stöðvast við hurð heilbrigðiskerfisins Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir skrifar Skoðun Stóriðjutíminn á Íslandi er að renna sitt skeið Guðmundur Franklin Jónsson skrifar Skoðun Núll mínútur og þrjátíuogeittþúsund Grétar Birgisson skrifar Skoðun Barnvæn borg byggist á traustu leikskólakerfi Stefán Pettersson skrifar Skoðun Kirkjur og kynfræðsla Bjarni Karlsson skrifar Skoðun Ójöfnuður í fjármögnun nýsköpunarverkefna Elinóra Inga Sigurðardóttir skrifar Skoðun „Dánaraðstoð er viðurkenning á sjálfræði sjúklings og mannlegri reisn” Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Þjóð án máls – hver þegir, hver fær að tala? Guðjón Heiðar Pálsson skrifar Skoðun Hvað vilja sumarbústaðaeigendur í Grímsnes- og Grafningshreppi? Bergdís Linda Kjartansdóttir skrifar Skoðun Lýðræði og samfélagsmiðlar Ása Berglind Hjálmarsdóttir skrifar Skoðun „Þú þarft ekki að skilja, bara virða“ Hanna Birna Valdimarsdóttir skrifar Skoðun Þetta er ekki tölfræði, heldu líf fólks Sandra B. Franks skrifar Skoðun Stjórnmálaklækir og hræsni Salvör Gullbrá Þórarinsdóttir skrifar Skoðun Samfélag sem stendur saman Benóný Valur Jakobsson skrifar Skoðun Er biðin á enda? Halla Thoroddsen skrifar Skoðun Lífsstílsvísindi og breytingaskeiðið Harpa Lind Hilmarsdóttir skrifar Skoðun Hærri skattar á ferðamenn draga úr tekjum ríkissjóðs Þórir Garðarsson skrifar Skoðun Ég þarf ekki að læra íslensku til að búa hérna Halla Hrund Logadóttir skrifar Skoðun Ósýnilegu bjargráð lögreglumannsins Sigurður Árni Reynisson skrifar Sjá meira
Árásirnar á Gaza eru fordæmalausar að umfangi og ákefð. Almennir borgarar á Gaza, þar á meðal börn, konur, aldraðir og einstaklingar með fötlun eiga hvergi öruggt skjól. Enginn er óhultur. Flest hafa þurft að flýja hvert sjúkrahúsið eða áningarstaðinn á fætur öðrum vegna endurtekinna sprengjuárása og vita ekki hvort þau lifi fram á næsta dag. Börn bera særð eða látin systkini eða vini á herðum sér í skjól. Enn önnur eru særð, í áfalli og foreldralaus. Þetta er eitthvað sem ekkert barn ætti að þurfa að upplifa. Við stöndum frammi fyrir ástandi sem verður ekki bætt með því einu saman að senda inn fleiri bíla hlaðna hjálpargögnum, þar sem öryggi til mannúðaraðstoðar er ekki til staðar. Íbúar Gaza þarfnast, fyrst og fremst, verndar. Fólk skortir lífsnauðsynjar Í dag er talið að fleiri en 16 þúsund almennir borgarar hafi látið lífið á Gaza frá því átökin hófust. Konur eru um 30% þeirra sem hafa látist og yfir 40% eru börn. Fleiri en 43 þúsund hafa særst og um 1,9 milljón íbúa Gaza eru á vergangi, sem er hátt í 85%. Áætlað er að meira en 60% heimila séu eyðilögð eða skemmd. Algjört rafmagnsleysi er á svæðinu. Stór hluti sjúkrahúsa er óstarfhæfur, á meðan önnur sjúkrahús geta aðeins veitt takmarkaða þjónustu. Vegna lyfjaskorts eru neyðarkeisaraskurðir og aflimanir á særðu fólki, þar á meðal börnum, framkvæmdar án svæfinga og nýburar láta lífið vegna þess að ekki er hægt að veita þeim læknisaðstoð. Yfir 50% skólabygginga á Gaza hafa orðið fyrir sprengjuárásum og ekkert barn á skólaaldri getur stundað nám. Gríðarlegur skortur er á mat, hreinu vatni, lyfjum og öðrum nauðsynjavörum. Íbúar Gaza eru innilokaðir, einungis landamæri Rafah við Egyptaland eru opin að hluta. Þúsundir fjölskyldna og einstaklinga hafast við á lóðum sjúkrahúsa eða skóla í þeirri von að njóta skjóls og aðstoðar. Smitsjúkdómar eru farnir að gera vart við sig, meðal annars, vegna skorts á hreinlæti. Starfsfólk og sjálfboðaliðar hjálparsamtaka geta ekki sinnt starfi sínu, þar sem aðstæður leyfa það ekki. Alþjóðasamfélagið er að bregðast íbúum Gaza Ekkert réttlætir þá skelfilegu árás sem almennir borgarar í Ísrael urðu fyrir þann 7. október síðastliðinn. En þær réttlæta ekki takmarkalausar árásir gegn almennum borgurum á Gaza. Enginn er öruggur á Gaza í dag. Með hverri árás eru almennir borgarar verr settir. Heil kynslóð ungmenna á Gaza þekkir ekkert annað en lokuð landamæri, áföll tengd átökum og sársaukafulla arfleifð þeirra. Um helmingur íbúa Gaza er yngri en 18 ára og hefur upplifað endurteknar hernaðaraðgerðir frá fæðingu. Þau þurfa von um raunverulega framtíð. Rauði krossinn er verndari alþjóðlegra mannúðarlaga, sem aðilum vopnaðra átaka ber að virða öllum stundum. Hlutverk laganna er meðal annars að vernda almenna borgara og heimili þeirra, sjúkrahús og skóla, sem og að setja þeim hernaðaraðferðum sem notaðar eru takmörk. Aðilum átaka ber að beita ýtrustu varúð og sjá til þess að umfang skemmda verði ekki óhóflegt miðað við það hernaðarlega markmið sem stefnt er að. Gíslataka er óheimil og vert er að taka fram að konur og börn njóta sérstakrar verndar samkvæmt alþjóðlegum mannúðarlögum og börn má ekki aðskilja frá foreldrum sínum. Aðilum átaka ber einnig að tryggja fæðuöryggi almennings. Að koma í veg fyrir aðgang almennings að matvælum er bannað samkvæmt alþjóðlegum mannúðarlögum. Brot á því getur talist stríðsglæpur. Nauðsynjar ómissandi almenningi til lífs eins og matvæli, landbúnaðarsvæði, uppskera, búfé, neysluvatnsbúnaður og birgðir njóta sérstakrar verndar í vopnuðum átökum. Við getum ekki litið fram hjá þeirri staðreynd að alþjóðasamfélaginu hefur ekki tekist að vernda og standa vörð um réttindi íbúa Gaza eins og alþjóðleg mannúðarlög kveða á um. Mannúðaraðstoð er ekki eina lausnin á þjáningum almennra borgara á Gaza. Pólitísk skref eru nauðsynleg og liður í því að leysa þá hringrás ofbeldis sem á sér stað. Það er siðferðisleg skylda okkar að tala máli almennra borgara á Gaza og þrýsta á um að líf þeirra njóti verndar. Það er brýnt að alþjóðasamfélagið beiti sér enn frekar fyrir vernd almennra borgara á Gaza og að tafarlausu og varanlegu vopnahléi verði komið á. Ef alþjóðleg mannúðarlög eru endurtekið virt að vettugi verður erfiðara að finna pólitíska lausn til að binda enda á þær hörmungar sem almennir borgarar á Gaza eru að upplifa. Höfundur er framkvæmdastjóri Rauða krossins á Íslandi.
Skoðun Túrverkir og hitakóf – má ræða það í vinnunni? Já endilega! Katrín Björg Ríkarðsdóttir skrifar
Skoðun Mannfræðingar á atvinnumarkaði: opið bréf til íslenskra atvinnuveitenda Elísabet Dröfn Kristjánsdóttir skrifar
Skoðun Kynjajafnrétti á ekki að stöðvast við hurð heilbrigðiskerfisins Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir skrifar
Skoðun „Dánaraðstoð er viðurkenning á sjálfræði sjúklings og mannlegri reisn” Ingrid Kuhlman skrifar
Skoðun Hvað vilja sumarbústaðaeigendur í Grímsnes- og Grafningshreppi? Bergdís Linda Kjartansdóttir skrifar