Ég get! Hermundur Sigmundsson og Svava Þ. Hjaltalín skrifa 28. júlí 2023 11:00 -Ég tók áskorun og ég náði henni. Ég er geggjað jákvæður! Þetta eru orð tíu ára drengs sem sigrar hverja áskorunina á fætur annarri í lestrarnámi sínu og upplifir um leið tilfinninguna, „Ég get!“ - Að sjá bros færast yfir andlit barns þegar það upplifir þessa dýrmætu tilfinningu „Ég get!“ er einstaklega gefandi og eflir þann er á í hlut að halda áfram með markvissa þjálfun og halda barni í flæði. Hann getur verið viss um að vera að gera rétt. Áskoranir felast í því að við þurfum að byggja upp þá færni/þekkingu sem fær börnum tilfinninguna að þau geti! Þar eru kennarar og þjálfarar í lykilhlutverki. Áskorun ein og sér dugir þó ekki til, hún þarf að vera rétt og miðað við færni þess einstaklings sem á í hlut svo hún komi af stað flæði og viðkomandi öðlist leikni (e. mastery). Of þungar geta þær valdið kvíða og of léttar leiða, svo að mörgu er að hyggja. Að gefa börnum áskoranir miðað við færni er líklegt til árangurs og þá ekki aðeins á því námssviði sem verið er að þjálfa heldur getur það einnig haft áhrif á líðan og sjálfstraust til hins betra. Vellíðan og árangur haldast í hendur. Það er mikilvægt að kveikja áhuga og hjálpa börnunum að finna ástríðu sína og gefa þeim tækifæri til að þróa hana. Það kostar jafnvel annað hugarfar/gróskuhugarfar og öðruvísi skipulag hjá þeim er stjórna. Menntakerfið má ekki vera ógn, við þurfum að sjá í því tækifæri. Vísindi K. Anders Ericsson (1947-2020), hinn frábæri sænski fræðimaður, leggur áherslu á í kenningu sinni að byggja upp þekkingu og færni með markvissri þjálfun, þar sem stöðumat og eftirfylgni eru tveir af lyklunum. Þjálfun verður aðeins markviss ef staða þess einstaklings á því sviði sem á að þjálfa/bæta sé kunn. Hún er leiðbeinandi þegar næstu skref eru skoðuð í að byggja upp þekkingu og færni viðkomandi. Þessi aðferðarfræði er bæði ríkjandi og meira viðurkennd eða þekkt við kennslu á hljóðfæri, í skákþjálfun og við íþróttaþjálfun en í þjálfun í grunnfærni námsgreina í skólum. Þar virðist hún ekki notuð í eins miklum mæli. Mihaly Csikszentmihalyi (1934-2021), einn af fremstu fræðimönnum heims, leggur áherslu á að áskoranir eiga alltaf að vera í samspili við færni. Þá kemst einstaklingurinn í flæði og öðlast „mastery,“ sem gerir það að verkum að hann eflir tilfinninguna ‘Ég get!’. Carol Dweck (1946- ) prófessor við einn virtasta háskóla Bandaríkjanna ‘Standford University’ hefur í sínum rannsóknum fundið út að einstaklingi er mikilvægt að finna sitt áhugasvið og styrkja það. Hún hefur byggt upp kenningu um hugarfar (e. Mindset) frá 1988 og samkvæmt henni er það að hafa gróskuhugarfar (vaxtarhugarfar) lykill að vellíðan og árangri í lífinu. Út frá kenningum þessara sterku fræðimanna höfum við þróað þetta módel. Hún byggist á fræðum Csikszentmihalyi frá 1975. Þegar er samspil milli áskorana og færni kemst einstaklingur í flæði (e. Flow). Þá upplifir einstaklingur ´mastery´ og tilfinninguna ´Ég get!´. Allt bygggist þetta á fræðum ofangreindra fræðimanna, Ericsson, Csikszentmihalyi og Dweck. Okkar rannsóknir sýna fram á sterkt samspil milli flæði, þrautseigju, ástríðu, og ‘mestringstrú’ (e. self-efficacy) (trú á eigin getu). Við höfum einnig fundið út að afreksmenn í íþróttum hafa sérlega sterka ástríðu og þrautseigju. Háskólanemendur með háar einkunnir, A-B, hafa einnig marktækt hærri ástríðu og þrautseigju en þeir nemendur sem hafa lægri einkunnir. Við erum nú með fleiri rannsóknir í gangi sem skoða bæði unglinga á efstu stigum grunnskólans og í framhaldsskóla. Rannsóknirnar beina helst sjónum sínum að áhugahvöt, ástríðu, þrautseigju, gróskuhugarfari, mestringstrú (trú á eigin getu) og vellíðan. Þar að auki eru í gangi rannsóknir sem tengjast þróun á nettengdri íhlutun. Möguleikar Íhlutun áhugahvatar/gróskuhugarfars: síðustu árin hefur annar pistlahöfundur prófessor Hermundur Sigmundsson ásamt teymi aðstoðarmanna við tækni og vísindaháskólann í Þrándheimi (NTNU) þróað net-íhlutun (online, 35-40 mín.) sem eykur gróskuhugarfar, áhugahvöt og tilfinninguna ‘Ég get!’. Við eigum að leggja mikla áherslu á að vinna með allt unga fólkið okkar, styrkja sjálfsmynd þeirra og trú á eigin getu. Þeirra er framtíðin! Við þurfum öll að leggjast á árarnar. Að efla gróskuhugarfar hjá börnum og unglingum landsins, rétta úr þeim og færa þeim tilfinninguna „Ég get!“ er góð byrjun. Sjáum þau vaxa og dafna í frjóum jarðvegi, eflum mannauð og gefum þeim öllum jöfn tækifæri. Okkar er ábyrgðin. Hermundur er prófessor í lífeðlislegri sálfræði við Norska tækni - og vísindaháskólann og Háskóla Íslands Svava Þ. Hjaltalín er grunnskólakennari, og verkefnastjóri hjá Rannsóknarsetri um menntun og hugarfar. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Börn og uppeldi Hermundur Sigmundsson Svava Þ. Hjaltalín Mest lesið Þegar móðir mín kvaddi okkur fyrir einu ári síðan í dag Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun Þegar ómennskan vitnar í lög Bubbi Morthens Skoðun Þessi stórskrítnu norm í óbarnvænu samfélagi Sólveig María Svavarsdóttir Skoðun Góðan daginn, ég ætla að fá … ENGLISH PLEASE! Ólafur Guðsteinn Kristjánsson Skoðun Kenningar úr gildi svo að kirkjan þarf að komast á annað stig Matthildur Björnsdóttir Skoðun Þeir borga sem nota! Tómas Kristjánsson Skoðun Umhyggja - hvað er það? Árný Ingvarsdóttir Skoðun Samkennd samfélags Guðrún Karls Helgudóttir Skoðun Álit Einhverfupaunksins um ABA meðferð og kennslu á Íslandi Sigrún Ósk Stefánsdóttir Skoðun Um vaxtahækkanir og verð á hveiti Haukur Skúlason Skoðun Skoðun Skoðun Kenningar úr gildi svo að kirkjan þarf að komast á annað stig Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Dansaðu vindur Berglind Ósk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Þessi stórskrítnu norm í óbarnvænu samfélagi Sólveig María Svavarsdóttir skrifar Skoðun Um vaxtahækkanir og verð á hveiti Haukur Skúlason skrifar Skoðun Öryggi byggir á mönnun og launum Jórunn Frímannsdóttir skrifar Skoðun Álit Einhverfupaunksins um ABA meðferð og kennslu á Íslandi Sigrún Ósk Stefánsdóttir skrifar Skoðun Mammon hefur náð lífeyrissjóðum á sitt band Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Forgangsorkan verður ekki skert Tinna Traustadóttir skrifar Skoðun Umhyggja - hvað er það? Árný Ingvarsdóttir skrifar Skoðun „Við höfðum öll rangt fyrir okkur“ Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Akureyrarbær greiðir götu kvennaathvarfs á Akureyri eins og kostur er Ásthildur Sturludóttir skrifar Skoðun Þegar móðir mín kvaddi okkur fyrir einu ári síðan í dag Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar Skoðun Íþróttahreyfingin og gerviverktaka Ástþór Jón Ragnheiðarson skrifar Skoðun Tölum um tilfinningar Amanda Ásdís Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Óttinn við íslensku rafkrónuna Birna Guðný Björnsdóttir skrifar Skoðun Áskorun til Sjúkratrygginga Íslands – hugsum í lausnum Björn Bjarki Þorsteinsson skrifar Skoðun Afnemum launamisrétti Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Skoðun Hvað hefur Ísland gert? Katla Þorvaldsdóttir skrifar Skoðun Viðhorf almennings og neytenda til sjálfbærnimála fyrirtækja og stofnana skiptir miklu máli Soffía Sigurgeirsdóttir,Trausti Haraldsson skrifar Skoðun Ýmislegt um rafmagnsbíla og reiðhjól Valur Elli Valsson skrifar Skoðun Taugatýpísk forréttindi Mamiko Dís Ragnarsdóttir skrifar Skoðun Hver er ég og hvert er ég að fara? Ellý Tómasdóttir skrifar Skoðun Þeir borga sem nota! Tómas Kristjánsson skrifar Skoðun Að hjálpa fólki að standa á eigin fótum Jón Þór Kristjánsson skrifar Skoðun Samkennd samfélags Guðrún Karls Helgudóttir skrifar Skoðun „Heimferða- og fylgdadeild“ Eiríkur Rögnvaldsson skrifar Skoðun Til varnar mennsku kúgarans Hans Alexander Margrétarson Hansen skrifar Skoðun Þegar ómennskan vitnar í lög Bubbi Morthens skrifar Skoðun Engum til sóma Sigmar Guðmundsson skrifar Skoðun Góðan daginn, ég ætla að fá … ENGLISH PLEASE! Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar Sjá meira
-Ég tók áskorun og ég náði henni. Ég er geggjað jákvæður! Þetta eru orð tíu ára drengs sem sigrar hverja áskorunina á fætur annarri í lestrarnámi sínu og upplifir um leið tilfinninguna, „Ég get!“ - Að sjá bros færast yfir andlit barns þegar það upplifir þessa dýrmætu tilfinningu „Ég get!“ er einstaklega gefandi og eflir þann er á í hlut að halda áfram með markvissa þjálfun og halda barni í flæði. Hann getur verið viss um að vera að gera rétt. Áskoranir felast í því að við þurfum að byggja upp þá færni/þekkingu sem fær börnum tilfinninguna að þau geti! Þar eru kennarar og þjálfarar í lykilhlutverki. Áskorun ein og sér dugir þó ekki til, hún þarf að vera rétt og miðað við færni þess einstaklings sem á í hlut svo hún komi af stað flæði og viðkomandi öðlist leikni (e. mastery). Of þungar geta þær valdið kvíða og of léttar leiða, svo að mörgu er að hyggja. Að gefa börnum áskoranir miðað við færni er líklegt til árangurs og þá ekki aðeins á því námssviði sem verið er að þjálfa heldur getur það einnig haft áhrif á líðan og sjálfstraust til hins betra. Vellíðan og árangur haldast í hendur. Það er mikilvægt að kveikja áhuga og hjálpa börnunum að finna ástríðu sína og gefa þeim tækifæri til að þróa hana. Það kostar jafnvel annað hugarfar/gróskuhugarfar og öðruvísi skipulag hjá þeim er stjórna. Menntakerfið má ekki vera ógn, við þurfum að sjá í því tækifæri. Vísindi K. Anders Ericsson (1947-2020), hinn frábæri sænski fræðimaður, leggur áherslu á í kenningu sinni að byggja upp þekkingu og færni með markvissri þjálfun, þar sem stöðumat og eftirfylgni eru tveir af lyklunum. Þjálfun verður aðeins markviss ef staða þess einstaklings á því sviði sem á að þjálfa/bæta sé kunn. Hún er leiðbeinandi þegar næstu skref eru skoðuð í að byggja upp þekkingu og færni viðkomandi. Þessi aðferðarfræði er bæði ríkjandi og meira viðurkennd eða þekkt við kennslu á hljóðfæri, í skákþjálfun og við íþróttaþjálfun en í þjálfun í grunnfærni námsgreina í skólum. Þar virðist hún ekki notuð í eins miklum mæli. Mihaly Csikszentmihalyi (1934-2021), einn af fremstu fræðimönnum heims, leggur áherslu á að áskoranir eiga alltaf að vera í samspili við færni. Þá kemst einstaklingurinn í flæði og öðlast „mastery,“ sem gerir það að verkum að hann eflir tilfinninguna ‘Ég get!’. Carol Dweck (1946- ) prófessor við einn virtasta háskóla Bandaríkjanna ‘Standford University’ hefur í sínum rannsóknum fundið út að einstaklingi er mikilvægt að finna sitt áhugasvið og styrkja það. Hún hefur byggt upp kenningu um hugarfar (e. Mindset) frá 1988 og samkvæmt henni er það að hafa gróskuhugarfar (vaxtarhugarfar) lykill að vellíðan og árangri í lífinu. Út frá kenningum þessara sterku fræðimanna höfum við þróað þetta módel. Hún byggist á fræðum Csikszentmihalyi frá 1975. Þegar er samspil milli áskorana og færni kemst einstaklingur í flæði (e. Flow). Þá upplifir einstaklingur ´mastery´ og tilfinninguna ´Ég get!´. Allt bygggist þetta á fræðum ofangreindra fræðimanna, Ericsson, Csikszentmihalyi og Dweck. Okkar rannsóknir sýna fram á sterkt samspil milli flæði, þrautseigju, ástríðu, og ‘mestringstrú’ (e. self-efficacy) (trú á eigin getu). Við höfum einnig fundið út að afreksmenn í íþróttum hafa sérlega sterka ástríðu og þrautseigju. Háskólanemendur með háar einkunnir, A-B, hafa einnig marktækt hærri ástríðu og þrautseigju en þeir nemendur sem hafa lægri einkunnir. Við erum nú með fleiri rannsóknir í gangi sem skoða bæði unglinga á efstu stigum grunnskólans og í framhaldsskóla. Rannsóknirnar beina helst sjónum sínum að áhugahvöt, ástríðu, þrautseigju, gróskuhugarfari, mestringstrú (trú á eigin getu) og vellíðan. Þar að auki eru í gangi rannsóknir sem tengjast þróun á nettengdri íhlutun. Möguleikar Íhlutun áhugahvatar/gróskuhugarfars: síðustu árin hefur annar pistlahöfundur prófessor Hermundur Sigmundsson ásamt teymi aðstoðarmanna við tækni og vísindaháskólann í Þrándheimi (NTNU) þróað net-íhlutun (online, 35-40 mín.) sem eykur gróskuhugarfar, áhugahvöt og tilfinninguna ‘Ég get!’. Við eigum að leggja mikla áherslu á að vinna með allt unga fólkið okkar, styrkja sjálfsmynd þeirra og trú á eigin getu. Þeirra er framtíðin! Við þurfum öll að leggjast á árarnar. Að efla gróskuhugarfar hjá börnum og unglingum landsins, rétta úr þeim og færa þeim tilfinninguna „Ég get!“ er góð byrjun. Sjáum þau vaxa og dafna í frjóum jarðvegi, eflum mannauð og gefum þeim öllum jöfn tækifæri. Okkar er ábyrgðin. Hermundur er prófessor í lífeðlislegri sálfræði við Norska tækni - og vísindaháskólann og Háskóla Íslands Svava Þ. Hjaltalín er grunnskólakennari, og verkefnastjóri hjá Rannsóknarsetri um menntun og hugarfar.
Skoðun Álit Einhverfupaunksins um ABA meðferð og kennslu á Íslandi Sigrún Ósk Stefánsdóttir skrifar
Skoðun Akureyrarbær greiðir götu kvennaathvarfs á Akureyri eins og kostur er Ásthildur Sturludóttir skrifar
Skoðun Viðhorf almennings og neytenda til sjálfbærnimála fyrirtækja og stofnana skiptir miklu máli Soffía Sigurgeirsdóttir,Trausti Haraldsson skrifar