Kynslóðir saman - grænt búsetuform framtíðar Sara Björg Sigurðardóttir skrifar 6. maí 2023 09:01 Reykjavíkurborg stendur á tímamótum. Síðasta áratug og þann næsta verða mestu breytingar á borginni í hálfa öld. Framtíðarborgin farin að taka á sig mynd á sínu mesta uppbyggingarskeiði. Það er viðeigandi mitt í HönnunarMars að hafa hugrekki til að kasta fram djörfum hugmyndum um nýja nálgun í búsetuformi. Kynslóðakjarna þar sem kynslóðir búa saman, nýta sömu lífsgæðin sem hvort tveggja ýtir undir fjölbreytt mannlíf í þéttri og grænni borg. Borgin okkar er að breytast, ný hverfi verða til, byggðin tekur á sig nýja mynd og tækifæri til að móta borgarsamfélag framtíðar er núna. Aðalskipulag Reykjavíkur, leiðarljósið okkar, tekur utan um byggðina, faðmar og fangar hlýlega inn í mótandi borgarsamfélag. Tækifærið til að eiga samtal er einmitt núna, mitt í uppskeru hönnuða, arkitekta og gesta á öllum aldri sem marsera um borgina einmitt þessa helgi til að taka samtalið og spyrja. Í hvernig borg viltu búa í? Í hvernig borg viltu eldast í? Breytt samfélagsgerð kallar á nýja hugsun Í mannfjöldaspám Hagstofu Íslands stendur þjóðin frammi fyrir sömu áskorunum og nágrannalöndin okkar. Árið 2020 var hlutfall fólks yfir 65 ára 14%, árið 2038 er áætlað að það hlutfall verði yfir 20% mannfjöldans og árið 2064 yfir 25%. Þannig mun mín kynslóð og kynslóðin á undan mér, lifa lengur, vera fjölmennari og gera meiri kröfur á samfélagið, hvað varðar þjónustu, lífsgæði og heilbrigði. Við því þarf að bregðast, á jafn fjölbreyttan hátt og viðfangsefnið er víðfeðm. Hugsa til framtíðar meira en við við höfum gert hingað til. Hvar liggja tækifæri og áskoranir 21. aldar? Ákoranir framtíðar snúa ekki bara að loftslagsmálum, grænum lausnum og endurnýtingu heldur líka að einmannaleikanum en hann fangar allar kynslóðir óháð aldri. Markmið okkar sem samfélags ætti að vera að uppræta einmannaleikann í gegnum borgarskipulag og hönnun húsa. Taka hugrökk skref í brjóta upp form og festu í nýja hugsun, nýja nálgun jafnvel með augum nýsköpunar. Brjóta upp normið sem við höfum skapað í eigin huga. Hvernig getum við það? Jú í gegnum hönnun híbýli og nærumhverfis, skapa umhverfi til samskipta og samveru í gegnum góða borgarhönnunin. Að fanga mannleg tengsl í gegnum skipulag nota sameiginleg rými þar sem fólk á ólíkum aldri hittist, talar saman og ver tíma hvert með öðru. Skapa umgjörð þar sem fólk stundar saman reglulega hreyfingu og heilsurækt í góðra vina hópi, móta rými fyrir sameiginlegar tómstundir og annað sem gleður sálina og léttir lund. Þátttakan styrkir samskipti, myndun félagslegra tengsla og það er dýrmætt að verða hluti af stærri og fjölbreyttari vinahópi, sérstaklega þegar lífsins ferðalangar týna tölunni þá er gott að finna samkennd hópsins sem eftir lifir og finna nýjan takt í lífinu. Við viljum öll tilheyra hópi, vera virkir samfélagsþegnar og vaxa í umhverfi sem okkur líður vel. Kynslóðakjarni næsta stig aukinna lífsgæða Í Árósum er að finna hús kynslóðanna og annað er hugsað í hjarta Kaupmannahafnar. Í kynslóðahúsi, sem opnað hefur í Árósum búa saman kynslóðir í blandaðri byggð. Er fjölbreytt samfélag fólks sem njóta stuðnings frá hver öðrum, grunnþörfum er fullnægt en þar gefst líka kostur á félagslegu samneyti ekki bara innan kynslóða heldur milli þeirra líka. Sannkallað samfélagshús með óþrjótandi möguleikum en þar eru íbúðir fyrir fjölskyldur, stúdíó íbúðir fyrir ungt fólk, íbúðir sem þjóna þörfum fatlaðs fólks og eldra fólks með og án þjónustu. Þar er hjúkrunarheimili fléttað saman í byggðina þannig að hægt að samnýta starfsfólk, skapa sterkari rekstrargrundvöll og öryggi fyrir þá íbúa sem það þurfa. Sumar íbúðir eru án eldhús aðrar ekki, sumar eru litlar með aðgang að sameiginlegri samverustofu, aðrar ekki. Íbúðaformið er eins fjölbreytt og þarfir mannfólksins eru fjölbreyttar. Þar er veitingahús, heilsugæsla, samkomusalur fyrir viðburði og tónleikahald, gróður og listaverk, gróðurhús og grænmetisrækt og leikskóli sem útisvæði með íbúum, allt innan seilingar - Óþrjótandi möguleikar til að laða að íbúa og aðra gesti - allt aðgengilegt í göngufjarlægð, stutt í hágæða almenningssamgöngur, göngu- og hjólastíga og græn útivistarsvæði. Lífsgæði fólks á ólíkum aldri með fjölbreyttar þarfir er þrætt saman í magnaðan vef lífsins gæða. Í hvernig borg viltu eldast í? Kynslóðir breytast og þarfir þeirra með. Borg framtíðar verður til núna og því mikilvægt að kalla eftir umræðu um hvernig borg við viljum eldast í. Vill ungt fólk í dag búa bara með sínum aldri eða vill það búa með fleiri kynslóðum saman? Gott borgarsamfélag blandar saman aldri, sem aftur styður við margvíslega þjónustu og atvinnulíf samhliða ber okkur ber skylda til að nýta verðmæti borgarlandsins, mannvirkja og mannauðs með samnýtingu sameiginlegra svæða hvort tveggja kallast á við græna borgarþróun. Fólk vill gjarnan eldast í sínu hverfi og þess vegna þurfum við að koma til móts við þarfir eldra fólks í meira mæli og koma með nýjar lausnir, nýjar hugmyndir að borðinu til að svara því ákalli. Við þurfum að huga betur að því að skapa búsetuform þar sem blönduð byggð og þjónusta fyrir breiðari þarfir fólks er sett saman. Þess vegna væri svo áhugavert að fá svör spurningunni - Í hvernig borg viltu búa? Í hvernig borg viltu eldast? Er það með áframhaldandi aðgreinu kynslóða eða að hafa hugrekki til að blanda kynslóðum saman, bæta lífsgæði, stuðla að grænni borgarþróun og höggva í einmanaleikann - um leið skapa samfélag þar sem eftirsóttarvert að fæðast í, búa í, lifa í og eldast í - borg fyrir okkur öll. Höfundur er formaður Öldungaráðs Reykjavíkurborgar og varaborgarfulltrúi Samfylkingarinnar Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Sara Björg Sigurðardóttir Reykjavík Borgarstjórn Mest lesið Við fylgjum þér frá getnaði til grafar Benedikt S. Benediktsson Skoðun Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir Skoðun Ef þið bara hefðuð séð heiminn út frá mínum augum: Börn & ADHD Stefán Þorri Helgason Skoðun Konur á örorku Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir Skoðun Ekki sama hvaðan gott kemur Magnea Gná Jóhannsdóttir Skoðun Greindarskerðing eða ofurgáfur með gervigreind Björgmundur Örn Guðmundsson Skoðun Börn í meðferð eiga rétt á fagfólki orð duga ekki lengur! Steindór Þórarinsson Skoðun Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson Skoðun Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson Skoðun Drambið okkar Júlíus Valsson Skoðun Skoðun Skoðun Við fylgjum þér frá getnaði til grafar Benedikt S. Benediktsson skrifar Skoðun Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir skrifar Skoðun Ef þið bara hefðuð séð heiminn út frá mínum augum: Börn & ADHD Stefán Þorri Helgason skrifar Skoðun 112. liðurinn í aðgerðaáætlun í menntamálum? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson skrifar Skoðun Konur á örorku Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar Skoðun Drambið okkar Júlíus Valsson skrifar Skoðun Við vitum Guðrún Jónsdóttir skrifar Skoðun Ekki sama hvaðan gott kemur Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Börn í meðferð eiga rétt á fagfólki orð duga ekki lengur! Steindór Þórarinsson skrifar Skoðun Greindarskerðing eða ofurgáfur með gervigreind Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar Skoðun Stöndum saman gegn fjölþáttaógnum Bryndís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Hagræðing á kostnað fjölbreytni og gæðamenntunar Ida Marguerite Semey skrifar Skoðun Umbúðir en ekkert innihald í Hafnarfirði Einar Geir Þorsteinsson skrifar Skoðun Við viljum tala íslensku, en hvernig Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar Skoðun Mansalsmál á Íslandi Kristján Þórður Snæbjarnarson skrifar Skoðun Hættur heimsins virða engin landamæri Tótla I. Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Tímamót í sjálfsvígsforvörnum Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Yfirgangur, yfirlæti og endastöð Strætó Axel Hall skrifar Skoðun Hugsum fíknivanda upp á nýtt - Ný nálgun í meðhöndlun fíknivanda og áhættuhegðunar Svala Jóhannesdóttir,Lilja Sif Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Háskólinn á Bifröst – Öflugur og sjálfstæður fjarnámsskóli Sólveig Hallsteinsdóttir skrifar Skoðun Það eru fleiri fiskar í sjónum og fleiri sjónarmið í hafstjórn Guðbjörg Ásta Ólafsdóttir skrifar Skoðun Skapandi menntun skilar raunverulegum árangri Bryngeir Valdimarsson skrifar Skoðun Sex ára sáttmáli Davíð Þorláksson skrifar Skoðun Af hverju kynjafræði? Og hvaða greinar hafa fengið svipaðar mótbárur í gegnum tíðina? Guðrún Elísa Friðbjargardóttir Sævarsdóttir skrifar Skoðun Stjórnendur sem mega ekki stjórna Stefán Vagn Stefánsson skrifar Skoðun Stokkhólmseinkenni sem við ættum að forðast Aðalsteinn Júlíus Magnússon skrifar Skoðun Eflum iðnlöggjöfina og stöðvum brotin Hilmar Harðarson skrifar Skoðun Pjattkratar taka til Þorsteinn Sæmundsson skrifar Sjá meira
Reykjavíkurborg stendur á tímamótum. Síðasta áratug og þann næsta verða mestu breytingar á borginni í hálfa öld. Framtíðarborgin farin að taka á sig mynd á sínu mesta uppbyggingarskeiði. Það er viðeigandi mitt í HönnunarMars að hafa hugrekki til að kasta fram djörfum hugmyndum um nýja nálgun í búsetuformi. Kynslóðakjarna þar sem kynslóðir búa saman, nýta sömu lífsgæðin sem hvort tveggja ýtir undir fjölbreytt mannlíf í þéttri og grænni borg. Borgin okkar er að breytast, ný hverfi verða til, byggðin tekur á sig nýja mynd og tækifæri til að móta borgarsamfélag framtíðar er núna. Aðalskipulag Reykjavíkur, leiðarljósið okkar, tekur utan um byggðina, faðmar og fangar hlýlega inn í mótandi borgarsamfélag. Tækifærið til að eiga samtal er einmitt núna, mitt í uppskeru hönnuða, arkitekta og gesta á öllum aldri sem marsera um borgina einmitt þessa helgi til að taka samtalið og spyrja. Í hvernig borg viltu búa í? Í hvernig borg viltu eldast í? Breytt samfélagsgerð kallar á nýja hugsun Í mannfjöldaspám Hagstofu Íslands stendur þjóðin frammi fyrir sömu áskorunum og nágrannalöndin okkar. Árið 2020 var hlutfall fólks yfir 65 ára 14%, árið 2038 er áætlað að það hlutfall verði yfir 20% mannfjöldans og árið 2064 yfir 25%. Þannig mun mín kynslóð og kynslóðin á undan mér, lifa lengur, vera fjölmennari og gera meiri kröfur á samfélagið, hvað varðar þjónustu, lífsgæði og heilbrigði. Við því þarf að bregðast, á jafn fjölbreyttan hátt og viðfangsefnið er víðfeðm. Hugsa til framtíðar meira en við við höfum gert hingað til. Hvar liggja tækifæri og áskoranir 21. aldar? Ákoranir framtíðar snúa ekki bara að loftslagsmálum, grænum lausnum og endurnýtingu heldur líka að einmannaleikanum en hann fangar allar kynslóðir óháð aldri. Markmið okkar sem samfélags ætti að vera að uppræta einmannaleikann í gegnum borgarskipulag og hönnun húsa. Taka hugrökk skref í brjóta upp form og festu í nýja hugsun, nýja nálgun jafnvel með augum nýsköpunar. Brjóta upp normið sem við höfum skapað í eigin huga. Hvernig getum við það? Jú í gegnum hönnun híbýli og nærumhverfis, skapa umhverfi til samskipta og samveru í gegnum góða borgarhönnunin. Að fanga mannleg tengsl í gegnum skipulag nota sameiginleg rými þar sem fólk á ólíkum aldri hittist, talar saman og ver tíma hvert með öðru. Skapa umgjörð þar sem fólk stundar saman reglulega hreyfingu og heilsurækt í góðra vina hópi, móta rými fyrir sameiginlegar tómstundir og annað sem gleður sálina og léttir lund. Þátttakan styrkir samskipti, myndun félagslegra tengsla og það er dýrmætt að verða hluti af stærri og fjölbreyttari vinahópi, sérstaklega þegar lífsins ferðalangar týna tölunni þá er gott að finna samkennd hópsins sem eftir lifir og finna nýjan takt í lífinu. Við viljum öll tilheyra hópi, vera virkir samfélagsþegnar og vaxa í umhverfi sem okkur líður vel. Kynslóðakjarni næsta stig aukinna lífsgæða Í Árósum er að finna hús kynslóðanna og annað er hugsað í hjarta Kaupmannahafnar. Í kynslóðahúsi, sem opnað hefur í Árósum búa saman kynslóðir í blandaðri byggð. Er fjölbreytt samfélag fólks sem njóta stuðnings frá hver öðrum, grunnþörfum er fullnægt en þar gefst líka kostur á félagslegu samneyti ekki bara innan kynslóða heldur milli þeirra líka. Sannkallað samfélagshús með óþrjótandi möguleikum en þar eru íbúðir fyrir fjölskyldur, stúdíó íbúðir fyrir ungt fólk, íbúðir sem þjóna þörfum fatlaðs fólks og eldra fólks með og án þjónustu. Þar er hjúkrunarheimili fléttað saman í byggðina þannig að hægt að samnýta starfsfólk, skapa sterkari rekstrargrundvöll og öryggi fyrir þá íbúa sem það þurfa. Sumar íbúðir eru án eldhús aðrar ekki, sumar eru litlar með aðgang að sameiginlegri samverustofu, aðrar ekki. Íbúðaformið er eins fjölbreytt og þarfir mannfólksins eru fjölbreyttar. Þar er veitingahús, heilsugæsla, samkomusalur fyrir viðburði og tónleikahald, gróður og listaverk, gróðurhús og grænmetisrækt og leikskóli sem útisvæði með íbúum, allt innan seilingar - Óþrjótandi möguleikar til að laða að íbúa og aðra gesti - allt aðgengilegt í göngufjarlægð, stutt í hágæða almenningssamgöngur, göngu- og hjólastíga og græn útivistarsvæði. Lífsgæði fólks á ólíkum aldri með fjölbreyttar þarfir er þrætt saman í magnaðan vef lífsins gæða. Í hvernig borg viltu eldast í? Kynslóðir breytast og þarfir þeirra með. Borg framtíðar verður til núna og því mikilvægt að kalla eftir umræðu um hvernig borg við viljum eldast í. Vill ungt fólk í dag búa bara með sínum aldri eða vill það búa með fleiri kynslóðum saman? Gott borgarsamfélag blandar saman aldri, sem aftur styður við margvíslega þjónustu og atvinnulíf samhliða ber okkur ber skylda til að nýta verðmæti borgarlandsins, mannvirkja og mannauðs með samnýtingu sameiginlegra svæða hvort tveggja kallast á við græna borgarþróun. Fólk vill gjarnan eldast í sínu hverfi og þess vegna þurfum við að koma til móts við þarfir eldra fólks í meira mæli og koma með nýjar lausnir, nýjar hugmyndir að borðinu til að svara því ákalli. Við þurfum að huga betur að því að skapa búsetuform þar sem blönduð byggð og þjónusta fyrir breiðari þarfir fólks er sett saman. Þess vegna væri svo áhugavert að fá svör spurningunni - Í hvernig borg viltu búa? Í hvernig borg viltu eldast? Er það með áframhaldandi aðgreinu kynslóða eða að hafa hugrekki til að blanda kynslóðum saman, bæta lífsgæði, stuðla að grænni borgarþróun og höggva í einmanaleikann - um leið skapa samfélag þar sem eftirsóttarvert að fæðast í, búa í, lifa í og eldast í - borg fyrir okkur öll. Höfundur er formaður Öldungaráðs Reykjavíkurborgar og varaborgarfulltrúi Samfylkingarinnar
Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir Skoðun
Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson Skoðun
Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson Skoðun
Skoðun Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir skrifar
Skoðun Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson skrifar
Skoðun Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar
Skoðun Hugsum fíknivanda upp á nýtt - Ný nálgun í meðhöndlun fíknivanda og áhættuhegðunar Svala Jóhannesdóttir,Lilja Sif Þorsteinsdóttir skrifar
Skoðun Háskólinn á Bifröst – Öflugur og sjálfstæður fjarnámsskóli Sólveig Hallsteinsdóttir skrifar
Skoðun Það eru fleiri fiskar í sjónum og fleiri sjónarmið í hafstjórn Guðbjörg Ásta Ólafsdóttir skrifar
Skoðun Af hverju kynjafræði? Og hvaða greinar hafa fengið svipaðar mótbárur í gegnum tíðina? Guðrún Elísa Friðbjargardóttir Sævarsdóttir skrifar
Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir Skoðun
Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson Skoðun
Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson Skoðun