Á að draga ungmennin „Lúlla/Lúllu lúser“ sem fremja afbrot fyrir sér dómstól? Davíð Bergmann skrifar 28. apríl 2023 07:31 Til að fylgja eftir greininni sem ég skrifaði „Lögreglunemar með Lúlla/Lúllu lúser í tilsjón“ langar mig að koma inn á þegar ungmenni er dæmd fyrir dómstólum landsins og hvað við eigum að hafa í huga þegar þau eru dæmd að mínu mati. Ég hef verið skrifa um forvarnir eins og hópastarf; þá eru málin ekki komin á það alvarlegt stig að dómstólar landsins séu farnir að hafa afskipti af þessum krökkum. En er hægt að koma með nýja nálgun þegar það er verið að dæma ungmenni, þá meina ég á aldrinum 15-25 ára? Ungmenni í hópastarfi kynnast störfum slökkviliðs.Aðsend Já, ég er þeirra skoðunar. Ég er ekki talsmaður harðari refsinga eða að fara að beita sektagreiðslum, nei alls ekki. Ég er hins vegar talsmaður þess að fræða og dæma til meðferðar og það þarf ekkert endilega að vera innan veggja fangelsa eða stofnana. Af hverju? Jú, vegna þess það að herða á refsingum skilar engu að mínu mati og rannsóknir hafa sýnt fram á það ítrekað. Ef til þess kemur að það þurfi að dæma til fangelsis á það að vera til að betrumbæta einstaklingana en ekki eingöngu refsa. Þá verður líka að vera þannig þjónusta til staðar innan veggja fangelsanna. Ég sé ótal sóknarfæri í því og við þurfum ekkert að finna upp hjólið í þeim efnum. Af hverju? Jú, vegna þess að það þarf engum lögum að breyta því þetta rúmast allt innan 57. greinar hegningarlaga. Það sem þarf að gera er að fullnýta 57. greinina og skapa hefð fyrir því að dæma ungt fólk til ábyrgðar og gefa þeim tækifæri til að bæta fyrir misgjörðir sínar með markvissum hætti. Ég er sannfærður að með því að fara í þessa nálgun muni það spara ríkissjóði milljarða til lengri tíma litið, bjarga mannslífum og skila nýtum þjóðfélagsþegnum út í samfélagið. Í 57. greininni segir eftirfarandi: Að aðili sæti á skilorðstímanum umsjón einstakra manna, félags eða stofnunar. Aðili skal jafnan sæta slíkri umsjón, ef honum eru sett skilyrði samkvæmt 2.– 5. tölul. hér á eftir. Að aðili hlíti fyrirmælum umsjónarmanns um dvalarstaði, menntun, vinnu, umgengni við aðra menn og notkun tómstunda. Að aðili neyti ekki á skilorðstímanum áfengis né deyfilyfja. Að aðili gangist undir dvöl á hæli tiltekinn tíma, ef nauðsyn þykir til bera, allt að 18 mánuðum, ef venja þarf hann af notkun áfengis eða deyfilyfja, en ella allt að einu ári. Að aðili gangist undir að þola takmarkanir á umráðum yfir tekjum sínum eða öðru er fjárhag hans varðar. Að aðili greiði eftir getu fébætur fyrir tjón, sem hann hefur valdið með broti sínu. Þarna liggja sóknarfærin segi ég fullum fetum. Eftir að hafa kynnt mér málin líst mér best á hvernig Bretarnir gera þetta. Við getum verið með vísi að því eins og þeir gera og ég er hrifnastur af dómstólnum „youth offending team“; YOT. Til að setja þig kæri lesandi inn í hvernig hann virkar langar mig að koma með lítið sýnishorn. Lítil sönn dæmisaga drengs sem var dæmdur innan „youth offending teams“. Drengur var staðinn að því að kveikja í gámi fyrir utan skólabyggingu. Það hlaust töluvert tjón af því; kalla þurfti út slökkvilið og einn varð fyrir reykeitrun. Fjallað um tryggingamál og veltibíll prófaður.Aðsend Hvernig hljómaði svo dómur yfir viðkomandi? Jú, hann þurfti að skila af sér ákveðni vinnu í klukkutímum talið með húsverði skólans. Hann þurfti að sækja sér fræðslu um brunavarnir hjá slökkviliði og almenna fræðslu um skaðsemi elds og hitta lækna og fórnarlambið sem fékk reykeitrunina og standa skil gagnvart honum. Hann varð að fara í ákveðinn fjölda viðtala hjá sálfræðingi og að lokum þurfti hann að skila af sér ritgerð til dómsins þar sem hann þurfti að gera grein fyrir sinni iðrun, sem hann gerði í samvinnu með foreldrum sínum og hans tilsjónarmanni sem honum var skipaður af dómstólnum YOT. Hins vegar, ef drengurinn uppfyllti ekki skilyrði dómsins, tók við hárkollu-dómari í skikkju og það var dæmt með harðari viðurlögum, jafnvel með fangelsisvist að hætti fullorðinna einstaklinga. Ef drengurinn uppfyllti öll skilyrði var málið úr sögunni og var sett í tættara með viðhöfn og mun aldrei trufla hans tilveru meira á hans líftíma og er hvergi til í kerfinu meir. Þannig að hann gæti haft sömu tækifæri og aðrir í framtíðinni. Þetta er vel hægt að gera hér á landi og sóknarfærin eru óteljandi eins og nýta það að dæma til fræðslu eins og hópstarfið gekk út á hjá mér og þá meina ég vettvangsfræðslu þar sem þeir/þær þurfa að uppfylla ákveðin verkefni og fá skilning hvað afbrot eru í raun og veru. Hérna er það bara hugmyndaflugið sem ræður för og ekkert annað og það er hægt að útfæra þetta á marga vegu. Við verðum að byrja á því að skapa hefð fyrir að setja ábyrgðina á rétta staði og hún er hjá einstaklingum fyrst og fremst sem brýtur af sér og það gerum við með því að fræða hann, ekki bara refsa honum/henni. Höfundur er starfsmaður Fjölsmiðjunnar. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Fíkn Börn og uppeldi Lögreglumál Davíð Bergmann Mest lesið 7 milljarða húsnæðisstuðningur afnuminn… en hvað kemur í staðinn? Vilhjálmur Hilmarsson Skoðun Alþjóðlegur dagur þroskaþjálfa – vettvangur á tímamótum Laufey Elísabet Gissurardóttir Skoðun Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson Skoðun Mest lesnu orð á Íslandi Friðrik Björnsson Skoðun Ónýtir vegir – eina ferðina enn Sigþór Sigurðsson Skoðun Reykjavík er meðal dreifðustu höfuðborga Evrópu Guðni Freyr Öfjörð Skoðun Hafnarfjörður er bær sem styður við lífsgæði eldra fólks Valdimar Víðisson Skoðun Dýrin skilin eftir í náttúruvá Linda Karen Gunnarsdóttir Skoðun Mikilvægi lágþröskulda þjónustu fyrir geðheilbrigði ungs fólks Eva Rós Ólafsdóttir Skoðun Samræmt gæðanám eða einsleit kerfi? Bogi Ragnarsson Skoðun Skoðun Skoðun Framtíð Íslands: Frá áli til gervigreindar – Tækifæri fimmtu iðnbyltingarinnar Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Eiga foreldrar í háskólanámi raunverulega jafnan aðgang að námi? Hrund Steinsdóttir skrifar Skoðun Fjármál framhaldsskóla Róbert Ferdinandsson skrifar Skoðun Mikilvægi lágþröskulda þjónustu fyrir geðheilbrigði ungs fólks Eva Rós Ólafsdóttir skrifar Skoðun Varhugaverð sjónarmið eða raunsæ leið? Eggert Sigurbergsson skrifar Skoðun Dýrin skilin eftir í náttúruvá Linda Karen Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Skapandi leiðir í skóla- og frístundastarfi Kolbrún Þ. Pálsdóttir skrifar Skoðun Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson skrifar Skoðun Reykjavík er meðal dreifðustu höfuðborga Evrópu Guðni Freyr Öfjörð skrifar Skoðun Verum öll tengd Sólrún Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Hafnarfjörður er bær sem styður við lífsgæði eldra fólks Valdimar Víðisson skrifar Skoðun Samræðulist í heimi gervigreindar Þórdís Hólm Filipsdóttir skrifar Skoðun Samræmt gæðanám eða einsleit kerfi? Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Ónýtir vegir – eina ferðina enn Sigþór Sigurðsson skrifar Skoðun 7 milljarða húsnæðisstuðningur afnuminn… en hvað kemur í staðinn? Vilhjálmur Hilmarsson skrifar Skoðun Alþjóðlegur dagur þroskaþjálfa – vettvangur á tímamótum Laufey Elísabet Gissurardóttir skrifar Skoðun Mest lesnu orð á Íslandi Friðrik Björnsson skrifar Skoðun Tími til kominn að styðja öll framúrskarandi ungmenni Karólína Helga Símonardóttir skrifar Skoðun Hvað með dansinn? Lilja Björk Haraldsdóttir skrifar Skoðun Mótórhjólasamtök á Íslandi – hvers vegna öll þessi læti? Helgi Gunnlaugsson skrifar Skoðun Viðhorf sem mótar veruleikann – inngilding á orði og á borði Sóldís Birta Reynisdóttir skrifar Skoðun „Mér sýnist Inga Sæland fá talsvert út úr þessu“ Sigurjón Arnórsson skrifar Skoðun Árangur hefst hér. Með þér. Guðrún Högnadóttir skrifar Skoðun Þegar lýðheilsa, lýðræði og loftslagið eru í húfi, ekki efla samstarf við Bandaríkin Davíð Aron Routley skrifar Skoðun Þjónusturof hefst í dag Hanna Birna Valdimarsdóttir skrifar Skoðun Verjum frelsið og mannréttindin Sigurjón Njarðarson skrifar Skoðun Spilavíti er og verður spilavíti Tryggvi Rúnar Brynjarsson skrifar Skoðun Skortur á metnaði í loftslagsmálum Svandís Svavarsdóttir,Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Skoðun Eru stjórnarandstæðingar viljandi að misskilja samsköttun? Þórhallur Valur Benónýsson skrifar Skoðun Orðræða mótar menningu – og menningin mótar okkur öll Jóhanna Bárðardóttir skrifar Sjá meira
Til að fylgja eftir greininni sem ég skrifaði „Lögreglunemar með Lúlla/Lúllu lúser í tilsjón“ langar mig að koma inn á þegar ungmenni er dæmd fyrir dómstólum landsins og hvað við eigum að hafa í huga þegar þau eru dæmd að mínu mati. Ég hef verið skrifa um forvarnir eins og hópastarf; þá eru málin ekki komin á það alvarlegt stig að dómstólar landsins séu farnir að hafa afskipti af þessum krökkum. En er hægt að koma með nýja nálgun þegar það er verið að dæma ungmenni, þá meina ég á aldrinum 15-25 ára? Ungmenni í hópastarfi kynnast störfum slökkviliðs.Aðsend Já, ég er þeirra skoðunar. Ég er ekki talsmaður harðari refsinga eða að fara að beita sektagreiðslum, nei alls ekki. Ég er hins vegar talsmaður þess að fræða og dæma til meðferðar og það þarf ekkert endilega að vera innan veggja fangelsa eða stofnana. Af hverju? Jú, vegna þess það að herða á refsingum skilar engu að mínu mati og rannsóknir hafa sýnt fram á það ítrekað. Ef til þess kemur að það þurfi að dæma til fangelsis á það að vera til að betrumbæta einstaklingana en ekki eingöngu refsa. Þá verður líka að vera þannig þjónusta til staðar innan veggja fangelsanna. Ég sé ótal sóknarfæri í því og við þurfum ekkert að finna upp hjólið í þeim efnum. Af hverju? Jú, vegna þess að það þarf engum lögum að breyta því þetta rúmast allt innan 57. greinar hegningarlaga. Það sem þarf að gera er að fullnýta 57. greinina og skapa hefð fyrir því að dæma ungt fólk til ábyrgðar og gefa þeim tækifæri til að bæta fyrir misgjörðir sínar með markvissum hætti. Ég er sannfærður að með því að fara í þessa nálgun muni það spara ríkissjóði milljarða til lengri tíma litið, bjarga mannslífum og skila nýtum þjóðfélagsþegnum út í samfélagið. Í 57. greininni segir eftirfarandi: Að aðili sæti á skilorðstímanum umsjón einstakra manna, félags eða stofnunar. Aðili skal jafnan sæta slíkri umsjón, ef honum eru sett skilyrði samkvæmt 2.– 5. tölul. hér á eftir. Að aðili hlíti fyrirmælum umsjónarmanns um dvalarstaði, menntun, vinnu, umgengni við aðra menn og notkun tómstunda. Að aðili neyti ekki á skilorðstímanum áfengis né deyfilyfja. Að aðili gangist undir dvöl á hæli tiltekinn tíma, ef nauðsyn þykir til bera, allt að 18 mánuðum, ef venja þarf hann af notkun áfengis eða deyfilyfja, en ella allt að einu ári. Að aðili gangist undir að þola takmarkanir á umráðum yfir tekjum sínum eða öðru er fjárhag hans varðar. Að aðili greiði eftir getu fébætur fyrir tjón, sem hann hefur valdið með broti sínu. Þarna liggja sóknarfærin segi ég fullum fetum. Eftir að hafa kynnt mér málin líst mér best á hvernig Bretarnir gera þetta. Við getum verið með vísi að því eins og þeir gera og ég er hrifnastur af dómstólnum „youth offending team“; YOT. Til að setja þig kæri lesandi inn í hvernig hann virkar langar mig að koma með lítið sýnishorn. Lítil sönn dæmisaga drengs sem var dæmdur innan „youth offending teams“. Drengur var staðinn að því að kveikja í gámi fyrir utan skólabyggingu. Það hlaust töluvert tjón af því; kalla þurfti út slökkvilið og einn varð fyrir reykeitrun. Fjallað um tryggingamál og veltibíll prófaður.Aðsend Hvernig hljómaði svo dómur yfir viðkomandi? Jú, hann þurfti að skila af sér ákveðni vinnu í klukkutímum talið með húsverði skólans. Hann þurfti að sækja sér fræðslu um brunavarnir hjá slökkviliði og almenna fræðslu um skaðsemi elds og hitta lækna og fórnarlambið sem fékk reykeitrunina og standa skil gagnvart honum. Hann varð að fara í ákveðinn fjölda viðtala hjá sálfræðingi og að lokum þurfti hann að skila af sér ritgerð til dómsins þar sem hann þurfti að gera grein fyrir sinni iðrun, sem hann gerði í samvinnu með foreldrum sínum og hans tilsjónarmanni sem honum var skipaður af dómstólnum YOT. Hins vegar, ef drengurinn uppfyllti ekki skilyrði dómsins, tók við hárkollu-dómari í skikkju og það var dæmt með harðari viðurlögum, jafnvel með fangelsisvist að hætti fullorðinna einstaklinga. Ef drengurinn uppfyllti öll skilyrði var málið úr sögunni og var sett í tættara með viðhöfn og mun aldrei trufla hans tilveru meira á hans líftíma og er hvergi til í kerfinu meir. Þannig að hann gæti haft sömu tækifæri og aðrir í framtíðinni. Þetta er vel hægt að gera hér á landi og sóknarfærin eru óteljandi eins og nýta það að dæma til fræðslu eins og hópstarfið gekk út á hjá mér og þá meina ég vettvangsfræðslu þar sem þeir/þær þurfa að uppfylla ákveðin verkefni og fá skilning hvað afbrot eru í raun og veru. Hérna er það bara hugmyndaflugið sem ræður för og ekkert annað og það er hægt að útfæra þetta á marga vegu. Við verðum að byrja á því að skapa hefð fyrir að setja ábyrgðina á rétta staði og hún er hjá einstaklingum fyrst og fremst sem brýtur af sér og það gerum við með því að fræða hann, ekki bara refsa honum/henni. Höfundur er starfsmaður Fjölsmiðjunnar.
Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson Skoðun
Skoðun Framtíð Íslands: Frá áli til gervigreindar – Tækifæri fimmtu iðnbyltingarinnar Sigvaldi Einarsson skrifar
Skoðun Eiga foreldrar í háskólanámi raunverulega jafnan aðgang að námi? Hrund Steinsdóttir skrifar
Skoðun Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson skrifar
Skoðun 7 milljarða húsnæðisstuðningur afnuminn… en hvað kemur í staðinn? Vilhjálmur Hilmarsson skrifar
Skoðun Alþjóðlegur dagur þroskaþjálfa – vettvangur á tímamótum Laufey Elísabet Gissurardóttir skrifar
Skoðun Viðhorf sem mótar veruleikann – inngilding á orði og á borði Sóldís Birta Reynisdóttir skrifar
Skoðun Þegar lýðheilsa, lýðræði og loftslagið eru í húfi, ekki efla samstarf við Bandaríkin Davíð Aron Routley skrifar
Skoðun Eru stjórnarandstæðingar viljandi að misskilja samsköttun? Þórhallur Valur Benónýsson skrifar
Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson Skoðun