Borgarlínan verður hryggjarstykki almenningssamgangna á höfuðborgarsvæðinu Annie Weinstock skrifar 2. maí 2022 08:00 Höfuðborgarsvæðið er sniðið meira að bílaumferð en búast mætti við. Þegar ég heimsótti Ísland í fyrsta sinn, árið 2019, sá ég fyrir mér borgarbrag sem væri meira í ætt við Stokkhólm, þar sem ég bjó í byrjun aldarinnar. Veðurfar er svipað og í Stokkhólmi en þar gat ég auðveldlega verið bíllaus og gekk, tók strætó eða notaði neðanjarðarlest til að komast leiðar minnar. En hvers vegna er Reykjavík ekki eins? Norðurlandabúar eru jú þekktir fyrir að vera talsvert framsæknari í borgarskipulagi og hönnun en samlandar mínir vestan hafs. Og Ísland stendur sig vissulega betur en megnið af Bandaríkjunum. Byggðin í Reykjavík er nokkuð þétt, miðbærinn er líflegur og strætisvagnakerfið virkar vel. En bílaeign og umferð er þó mikil og gnægð er af bílastæðum. Fyrir lítið borgarsvæði þar sem íbúar hafa almennt sterka umhverfisvitund, kemur það á óvart að algengasti ferðamátinn sé enn hinn óskilvirki og óumhverfisvæni einkabíll. Meirihluti Íslendinga er meðvitaður um þetta og vill sjá breytingar. Reykjavík vinnur að því að þétta í götin í byggðinni til að gera borgarumhverfið samfelldara og gönguvænna. Borgin hefur þegar skapað lifandi göngugötusvæði, uppbygging Fossvogsbrúar sem er ætluð fyrir hjólandi og gangandi vegfarendurog almenningssamgöngur fer að hefjast og hér eru metnaðarfull áform um uppbyggingu hverfa með vistvænum samgöngum. Íslendingar vita flestir að eina leiðin til að draga úr því hvað við erum háð einkabílum í borgum er að byggja upp almenningssamgöngukerfi á heimsmælikvarða. Góðar almenningssamgöngur eru stolt borgarsvæða Ég hef unnið að BRT-kerfum (e. Bus Rapid Transit) í borgum um allan heim og hef umfangsmikla sérþekkingu á þeim. Slík kerfi almenningssamgangna sem byggja á vönduðum vögnum geta náð hraða og afkastagetu lestarkerfa fyrir brot af kostnaði við lestarkerfi. Hágæða BRT-kerfi er að finna í borgum um alla Evrópu, Bandaríkjunum, Kanada og víðar. Sé vandað til verka við skipulag og hönnun geta BRT-kerfi orðið hluti af ásýnd og stolti borga, verið hryggjarstykki samgangna sem fylgir samgönguásum milli borgarhluta. Sé kerfið illa hannað geta sérakreinar þess stíflast, stöðvarnar verið óþægilegar eða vagnarnir of troðnir. Hönnun Borgarlínu lofar góðu Við hjá BRTPlan vorum fengin af Verkefnastofu Borgarlínunnar til að aðstoða við hönnun Borgarlínunnar á frumstigum. Afrakstur þeirrar vinnu er að finna í skýrslu okkar sem kallast „Borgarlína: A Review“. Þegar við komum hingað fyrst kom það okkur þægilega á óvart að Borgarlínan myndi verða það sem kallast á fræðimáli „þriðju kynslóðar BRT-kerfi“. Það táknar að strætisvagnaleiðir af öllu svæðinu muni samtengjast BRT innviðunum (sérrými) eftir meginásum og halda síðan áfram að áfangastöðum í blandaðri umferð. Þetta þýðir færri skiptingar fyrir farþega og er eitt það helsta sem BRT-kerfi hafa fram yfir léttlestarkerfi – þar sem margir farþegar þurfa einhvern veginn að koma sér að og frá lestarsporinu og skipta um farartæki. Þriðju kynslóðar BRT er þróaðasta og nútímalegasta útgáfan af BRT-kerfum. Í verkefninu komum við með nokkrar ábendingar um úrbætur í hönnun til að tryggja að þjónustan samræmist því sem best gerist í dag í heildarhönnun almenningssamgangna. Auk þess að vinna að skipulagi þriðju kynslóðar leiðarkerfis unnum við náið með Verkefnastofu Borgarlínunnar til að tryggja ýmsa aðra mikilvæga þætti í hönnun kerfisins. Til dæmis að sérrými Borgarlínunnar séu miðjusett í götunni svo að vagnar geti ferðast um óhindrað þar sem því verður við komið. Einnig að Borgarlínan muni hafa góðar stöðvar sem verja farþega gegn veðri og vindum, svo vel fari um þá á meðan biðtíma stendur. Borgarlínan á næsta stig Við samstarfsfélagarnir erum hluti af hópi alþjóðlegra sérfræðinga um BRT-kerfi sem bjó til BRT-staðalinn (en. The BRT Standard). Staðalinn er matskerfi sem gerir okkur kleift að bera saman fyrirhuguð BRT-kerfi við það sem best gerist á alþjóðavísu. Bestu BRT-kerfin í heiminum, sem uppfylla öll þau lykilatriði sem þarf til að flytja fólk á milli staða eins og fljótt og þægilega og mögulegt er, eru í „gullflokki“ samkvæmt staðlinum. Miðað við frumdrög fyrstu lotu Borgarlínu verður hún í „silfurflokki“ samkvæmt BRT staðlinum. Með nokkrum uppfærslum í hönnunarfasanum gæti Borgarlínan náð að uppfylla kröfur fyrir gullflokk. Á meðal þess sem gera mætti til að gera fyrirliggjandi hönnun enn þá metnaðarfyllri væri: Að gera Hverfisgötu og akstursleiðir Borgarlínu umhverfis Reykjavíkurtjörn að fullu helgaðar almenningssamgöngum í báðar áttir. Þessar úrbætur myndu stytta ferðatíma og fjölga farþegum auk þess að bæta gæði umhverfis við Hverfisgötu, vaxandi verslunar- og íbúagötu, enn frekar. Að takmarka vinstri beygjur bíla yfir sérakreinar Borgarlínu, veita þannig almenningssamgöngum enn meiri forgang og fjölga farþegum með styttri ferðatíma. Að hafa Borgarlínustöðvar með umfangsmeiri, lokuðum biðskýlum með rennihurðum á brautarpöllum til að auka á þægindi farþega sem leiðir aftur til fjölgunar þeirra. Með því að halda áfram með þá hönnun sem birt var í frumdrögum fyrstu lotu Borgarlínu og gera ofangreindar úrbætur til viðbótar þá yrði Borgarlína fyrsta BRT-kerfið á Norðurlöndunum til að ná í gullflokk samkvæmt matskerfinu. Metnaðarfull BRT hönnun, eins og Borgarlínan, mun bæta verulega valkosti íbúa höfuðborgarsvæðisins til að fara á milli staða og verða skýrt merki til umheimsins um að Íslandi sé alvara með að draga úr áhrifum sínum á loftslagsbreytingar. Höfundur er framkvæmdastjóri BRTPlan í New York. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Borgarlína Samgöngur Reykjavík Mest lesið Halldór 31.05.2025 Halldór Er stríðsglæpamaður í rútunni? Ragnhildur Hólmgeirsdóttir, Hrönn Guðmundsdóttir Skoðun Nú er tími til aðgerða: Tóbaks- og nikótínfrítt Ísland Vala Smáradóttir,Jóhanna S. Kristjánsdóttir Skoðun Er ekki tími til kominn að tengja? Kristín María Birgisdóttir Skoðun Til hamingju með sjómannadaginn Sigurjón Þórðarson Skoðun Barnasáttmáli fyrir öll börn Guðný Björk Eydal,Paola Cardenas Skoðun Tjáningarfrelsi, gagnrýni og Snorri Másson Birgir Orri Ásgrímsson Skoðun Súrdeigsbrauð, ilmkjarnaolíur og Samtökin 78 Snorri Másson Skoðun Eins skýrt og það verður Jóna Hlíf Halldórsdóttir Skoðun Gigt, vinnumarkaðurinn, fjölgun hlutastarfa og viðeigandi aðlögun Hrönn Stefánsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Gigt, vinnumarkaðurinn, fjölgun hlutastarfa og viðeigandi aðlögun Hrönn Stefánsdóttir skrifar Skoðun Er stríðsglæpamaður í rútunni? Ragnhildur Hólmgeirsdóttir, Hrönn Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Nú er tími til aðgerða: Tóbaks- og nikótínfrítt Ísland Vala Smáradóttir,Jóhanna S. Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Til hamingju með sjómannadaginn Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun Er ekki tími til kominn að tengja? Kristín María Birgisdóttir skrifar Skoðun Barnasáttmáli fyrir öll börn Guðný Björk Eydal,Paola Cardenas skrifar Skoðun Ójafnvægið sem heimurinn býr við – og skellur á Bakka Erna Bjarnadóttir skrifar Skoðun Bensínstöðvardíll og Birkimelur Helgi Áss Grétarsson skrifar Skoðun Trollveiðar og veiðiráðgjöf Magnús Jónsson skrifar Skoðun Gríðarlegir hagsmunir í húfi Sigurður Ingi Jóhannsson skrifar Skoðun Skynsamleg forgangsröðun fjár Ragnhildur Jónsdóttir skrifar Skoðun Eins skýrt og það verður Jóna Hlíf Halldórsdóttir skrifar Skoðun Tjáningarfrelsi, gagnrýni og Snorri Másson Birgir Orri Ásgrímsson skrifar Skoðun Að sameinast fjölskyldu sinni Guðrún Brynjólfsdóttir skrifar Skoðun Þögnin sem skapaði ótta – arfleifð Þórarins í Sameyki Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun Súrdeigsbrauð, ilmkjarnaolíur og Samtökin 78 Snorri Másson skrifar Skoðun Eru forvarnir í hættu? Dagbjört Harðardóttir skrifar Skoðun Tveir alþingismenn og Gaza Sverrir Agnarsson skrifar Skoðun Hver borgar fyrir ódýrar lóðir? Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Skoðun Erum við að lengja dauðann en ekki lífið? Ágúst Ólafur Ágústsson skrifar Skoðun Mikill munur á aðgengi að líknarmeðferð í Evrópu Kristín Lára Ólafsdóttir skrifar Skoðun Sumarið verður nýtt vel til uppbyggingar snjóflóðavarna Jóhann Páll Jóhannsson skrifar Skoðun Verður það að vera Ísrael? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Dýravernd - frumbyggjahættir Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun Stórstraumsfjara mæld - HMS ráðþrota Magnús Guðmundsson skrifar Skoðun Sýnum fordómum ekki umburðarlyndi Snorri Sturluson skrifar Skoðun Landbúnaður á tímamótum – Við þurfum nýja stefnu Guðjón Sigurbjartsson skrifar Skoðun Sjómenn til hamingju! Lilja Rafney Magnúsdóttir skrifar Skoðun Leyfum mennskunni að sigra Anna Hildur Hildibrandsdóttir skrifar Skoðun Fjölskyldan fyrst Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Sjá meira
Höfuðborgarsvæðið er sniðið meira að bílaumferð en búast mætti við. Þegar ég heimsótti Ísland í fyrsta sinn, árið 2019, sá ég fyrir mér borgarbrag sem væri meira í ætt við Stokkhólm, þar sem ég bjó í byrjun aldarinnar. Veðurfar er svipað og í Stokkhólmi en þar gat ég auðveldlega verið bíllaus og gekk, tók strætó eða notaði neðanjarðarlest til að komast leiðar minnar. En hvers vegna er Reykjavík ekki eins? Norðurlandabúar eru jú þekktir fyrir að vera talsvert framsæknari í borgarskipulagi og hönnun en samlandar mínir vestan hafs. Og Ísland stendur sig vissulega betur en megnið af Bandaríkjunum. Byggðin í Reykjavík er nokkuð þétt, miðbærinn er líflegur og strætisvagnakerfið virkar vel. En bílaeign og umferð er þó mikil og gnægð er af bílastæðum. Fyrir lítið borgarsvæði þar sem íbúar hafa almennt sterka umhverfisvitund, kemur það á óvart að algengasti ferðamátinn sé enn hinn óskilvirki og óumhverfisvæni einkabíll. Meirihluti Íslendinga er meðvitaður um þetta og vill sjá breytingar. Reykjavík vinnur að því að þétta í götin í byggðinni til að gera borgarumhverfið samfelldara og gönguvænna. Borgin hefur þegar skapað lifandi göngugötusvæði, uppbygging Fossvogsbrúar sem er ætluð fyrir hjólandi og gangandi vegfarendurog almenningssamgöngur fer að hefjast og hér eru metnaðarfull áform um uppbyggingu hverfa með vistvænum samgöngum. Íslendingar vita flestir að eina leiðin til að draga úr því hvað við erum háð einkabílum í borgum er að byggja upp almenningssamgöngukerfi á heimsmælikvarða. Góðar almenningssamgöngur eru stolt borgarsvæða Ég hef unnið að BRT-kerfum (e. Bus Rapid Transit) í borgum um allan heim og hef umfangsmikla sérþekkingu á þeim. Slík kerfi almenningssamgangna sem byggja á vönduðum vögnum geta náð hraða og afkastagetu lestarkerfa fyrir brot af kostnaði við lestarkerfi. Hágæða BRT-kerfi er að finna í borgum um alla Evrópu, Bandaríkjunum, Kanada og víðar. Sé vandað til verka við skipulag og hönnun geta BRT-kerfi orðið hluti af ásýnd og stolti borga, verið hryggjarstykki samgangna sem fylgir samgönguásum milli borgarhluta. Sé kerfið illa hannað geta sérakreinar þess stíflast, stöðvarnar verið óþægilegar eða vagnarnir of troðnir. Hönnun Borgarlínu lofar góðu Við hjá BRTPlan vorum fengin af Verkefnastofu Borgarlínunnar til að aðstoða við hönnun Borgarlínunnar á frumstigum. Afrakstur þeirrar vinnu er að finna í skýrslu okkar sem kallast „Borgarlína: A Review“. Þegar við komum hingað fyrst kom það okkur þægilega á óvart að Borgarlínan myndi verða það sem kallast á fræðimáli „þriðju kynslóðar BRT-kerfi“. Það táknar að strætisvagnaleiðir af öllu svæðinu muni samtengjast BRT innviðunum (sérrými) eftir meginásum og halda síðan áfram að áfangastöðum í blandaðri umferð. Þetta þýðir færri skiptingar fyrir farþega og er eitt það helsta sem BRT-kerfi hafa fram yfir léttlestarkerfi – þar sem margir farþegar þurfa einhvern veginn að koma sér að og frá lestarsporinu og skipta um farartæki. Þriðju kynslóðar BRT er þróaðasta og nútímalegasta útgáfan af BRT-kerfum. Í verkefninu komum við með nokkrar ábendingar um úrbætur í hönnun til að tryggja að þjónustan samræmist því sem best gerist í dag í heildarhönnun almenningssamgangna. Auk þess að vinna að skipulagi þriðju kynslóðar leiðarkerfis unnum við náið með Verkefnastofu Borgarlínunnar til að tryggja ýmsa aðra mikilvæga þætti í hönnun kerfisins. Til dæmis að sérrými Borgarlínunnar séu miðjusett í götunni svo að vagnar geti ferðast um óhindrað þar sem því verður við komið. Einnig að Borgarlínan muni hafa góðar stöðvar sem verja farþega gegn veðri og vindum, svo vel fari um þá á meðan biðtíma stendur. Borgarlínan á næsta stig Við samstarfsfélagarnir erum hluti af hópi alþjóðlegra sérfræðinga um BRT-kerfi sem bjó til BRT-staðalinn (en. The BRT Standard). Staðalinn er matskerfi sem gerir okkur kleift að bera saman fyrirhuguð BRT-kerfi við það sem best gerist á alþjóðavísu. Bestu BRT-kerfin í heiminum, sem uppfylla öll þau lykilatriði sem þarf til að flytja fólk á milli staða eins og fljótt og þægilega og mögulegt er, eru í „gullflokki“ samkvæmt staðlinum. Miðað við frumdrög fyrstu lotu Borgarlínu verður hún í „silfurflokki“ samkvæmt BRT staðlinum. Með nokkrum uppfærslum í hönnunarfasanum gæti Borgarlínan náð að uppfylla kröfur fyrir gullflokk. Á meðal þess sem gera mætti til að gera fyrirliggjandi hönnun enn þá metnaðarfyllri væri: Að gera Hverfisgötu og akstursleiðir Borgarlínu umhverfis Reykjavíkurtjörn að fullu helgaðar almenningssamgöngum í báðar áttir. Þessar úrbætur myndu stytta ferðatíma og fjölga farþegum auk þess að bæta gæði umhverfis við Hverfisgötu, vaxandi verslunar- og íbúagötu, enn frekar. Að takmarka vinstri beygjur bíla yfir sérakreinar Borgarlínu, veita þannig almenningssamgöngum enn meiri forgang og fjölga farþegum með styttri ferðatíma. Að hafa Borgarlínustöðvar með umfangsmeiri, lokuðum biðskýlum með rennihurðum á brautarpöllum til að auka á þægindi farþega sem leiðir aftur til fjölgunar þeirra. Með því að halda áfram með þá hönnun sem birt var í frumdrögum fyrstu lotu Borgarlínu og gera ofangreindar úrbætur til viðbótar þá yrði Borgarlína fyrsta BRT-kerfið á Norðurlöndunum til að ná í gullflokk samkvæmt matskerfinu. Metnaðarfull BRT hönnun, eins og Borgarlínan, mun bæta verulega valkosti íbúa höfuðborgarsvæðisins til að fara á milli staða og verða skýrt merki til umheimsins um að Íslandi sé alvara með að draga úr áhrifum sínum á loftslagsbreytingar. Höfundur er framkvæmdastjóri BRTPlan í New York.
Nú er tími til aðgerða: Tóbaks- og nikótínfrítt Ísland Vala Smáradóttir,Jóhanna S. Kristjánsdóttir Skoðun
Skoðun Gigt, vinnumarkaðurinn, fjölgun hlutastarfa og viðeigandi aðlögun Hrönn Stefánsdóttir skrifar
Skoðun Nú er tími til aðgerða: Tóbaks- og nikótínfrítt Ísland Vala Smáradóttir,Jóhanna S. Kristjánsdóttir skrifar
Nú er tími til aðgerða: Tóbaks- og nikótínfrítt Ísland Vala Smáradóttir,Jóhanna S. Kristjánsdóttir Skoðun