Hvers vegna ekki Samfylkingu? Þór Saari skrifar 19. september 2021 12:00 Samfylkingin sem stjórnmálaflokkur á sér merkilegar rætur eða allt aftur til hugmynda Nóbelsskáldsins okkar um samfylkingu allra vinstri manna, og var á sínum tíma mikill vonarneisti í stjórnmálum, meðal annars minn. Það rættist hins vegar ekki úr og klækjastjórnmálin urðu til þess að flokkurinn komst ekki að í landsmálunum í allt of langan tíma og hefur hann liðið fyrir það alla tíð síðan. Það kvarnaðist síðan ört úr fylginu þegar Blairisminn, sem var í raun ekkert annað en nýfrjálshyggja í bleikum kjól, varð að hugmyndafræði flokksins undir stjórn Ingibjargar Sólrunar og það var sú hugmyndafræði sem sigldi flokkunum í algert strand hvað áhrif og fylgi varðar, þar til Sjálfstæðisflokkurinn tók hann upp á arma sína árið 2007. Samfylkingin á við langan og erfiðan trúverðugleikavanda að etja, allt frá Blairismanum sem enn loðar við flokkinn, til stjórnarsetu flokksins í Hrunstjórninni 2007 til 2009, en það kemur meðal annars fram skýrslu Rannsóknarnefndar Alþingis að þingflokkur Samfylkingarinnar hélt tvo fundi í febrúar 2008 um hið óhjákvæmilega hrun fjármálakerfisins. Þingmenn og ráðherrar flokksins gerðu samt ekkert í því að aðvara almenning og ef eitthvað var, blekktu þeir fólk og hvöttu almenning til að taka enn meiri lán. Ríkisstjórn Jóhönnu Sigurðardóttur gerði hvað hún gat til að laga efnahagsmálin eftir Hrunið, en réði ekki við vandann, enda var verið að reyna að lækna sjúklinginn með sömu meðulum og höfðu nærri drepið hann og þegar upp var staðið voru það um 15.000 fjölskyldur sem misstu allt sitt. Þótt Stjórnarskrármálið hafi vissulega verið stór og falleg fjöður í hatt flokksins þá varð til lítil klíka í flokkum sem saknaði mjög samstarfsins við Sjálfstæðisflokkinn og einhenti sér í það að koma Árna Páli að sem formanni og næstu brúði í því bixi, vegferð sem gerði nánast útaf við flokkinn og stórskaðaði stjórnarskrármálið. Flokkurinn hefur vart borið barr sitt síðan og þótt núverandi formaður sé skeleggur og röggsamur og tali eins og alvöru jafnaðarmaður, sem og margt af framlínufólkinu, þá sér þess því miður ekki stað í stefnumálum flokksins, sem flest öll eru frekar froðukennd þegar kemur að innihaldi. Það er athyglisvert í þessu samhengi hugmyndafræðinnar við Blairismann, að Margaret Thatcher sagði eitt sinn að hennar helsta afrek hefði verið Tony Blair. Það er líka leitt að verða vitni að kafbátahernaði Samfylkingarinnar gagnvart Sósíalistaflokknum, en eins og við höfum orðið vör við og komið hefur fram í fjölmiðlum, þá er símaherferð Samfylkingarinnar sem og einkasamtöl áhrifamanna innan hennar við fólk, gíruð inn á það að atkvæði greitt Sósíalistaflokknum minnki líkurnar á vinstri stjórn. Furðuleg röksemdarfærsla í pólitísku landslagi dagsins, þar sem það er augljóst að það verður engin vinstri stjórn mynduð án Sósíalistaflokksins. Þessi neðanjarðarherferð minnir á það sem virðist vera eðlislægt hugleysi Samfylkingarinnar gagnvart því að þora að stíga fram sem hugrakkur og rökfastur jafnaðarmannaflokkur, að þau skuli kjósa að berjast með þessum hætti í lævísum einkasamtölum. Þetta minnir því miður líka á það siðleysi sem einkenndi Samfylkinguna í Hrunstjórninni 2007-2009, eitthvað sem að ég held flestir vildu að hún losaði sig við. Sjálfur átti ég gott samstarf við báða utanríkisráðherra flokksins á sínum tíma og einnig við Jóhönnu Sigurðardóttur og ég efaðist aldrei um að þar færi heilindafólk með virðingu fyrir almannahag að leiðarljósi. Það var hins vegar hin veika hugmyndafræði sem var, og er enn, Samfylkingunni fjötur um fót. Stefnuleysið er enn of áberandi. Maður lagar bara ekki kjötsúpu öðruvísi en með kjöti og í góðum potti. Samfylkingin kemur mér fyrir sjónir í dag sem flokkur sem hefur verið að reyna að endurnýja sig hugmyndafræðilega, en er samt ragur við að stíga stóra skrefið til fulls og hafna nýfrjálshyggju kapítalismanum alfarið. Ragur við að berjast fyrir auknum jöfnuði með þeim handvirku aðferðum sem einar duga til að dreifa sameignlegum auð samfélagsins til fleiri en þeirra fáu sem nú hafa hann. Sem flokkur er hún kærkominn félagi í meirihlutasamstarfi. Flokkurinn er með sterkt bakland og fært fólk á sínum snærum og þekkir stjórnskipanina, stjórnsýsluna og stjórnmálin út í hörgul og gæti í meirihlutasamstarfi með öðrum vinstri flokkum gert alveg feikilega góða hluti og fundið sínar rætur á ný. Vegna hugmyndafræðilegs máttleysis ætti Samfylkingin þó ekki að leiða slíkt samstarf, en heldur nýta slíkt samstarf til að byggja sig upp enn frekar og sem öflugur félagi, að vera með í því mjög mikilvæga verkefni sem framundan er, að jafna kjörin svo um munar. Höfundur skipar annað sætið á lista Sósíalistaflokksins í suðvesturkjördæmi. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Skoðun: Kosningar 2021 Sósíalistaflokkurinn Samfylkingin Þór Saari Mest lesið Gerir háskólanám þig að grunnskólakennara? Davíð Már Sigurðsson Skoðun Kirkjuklukkur hringja Bjarni Karlsson Skoðun Svargrein: Ísland á víst að íhuga aðild að ESB Ágúst Ólafur Ágústsson Skoðun „Er allt í lagi?“ Olga Björt Þórðardóttir Skoðun Fordómar gagnvart hinsegin fólki – Reynslusaga Geir Gunnar Markússon Skoðun Sumarfríinu aflýst Sigurður Helgi Pálmason Skoðun Göngum í Haag hópinn Þórhildur Sunna Ævarsdóttir Skoðun Einmanaleiki: Skortir þig tengsl við þig eða aðra? Sigrún Þóra Sveinsdóttir Skoðun Stríð skapar ekki frið Sanna Magdalena Mörtudóttir Skoðun Úr skotgröfum í netkerfin: Netárásir á innviði Vesturlanda Ýmir Vigfússon Skoðun Skoðun Skoðun Einmanaleiki: Skortir þig tengsl við þig eða aðra? Sigrún Þóra Sveinsdóttir skrifar Skoðun Svargrein: Ísland á víst að íhuga aðild að ESB Ágúst Ólafur Ágústsson skrifar Skoðun Fjölbreytni í endurhæfingu skiptir máli Hólmfríður Einarsdóttir skrifar Skoðun Sumarfríinu aflýst Sigurður Helgi Pálmason skrifar Skoðun Úr skotgröfum í netkerfin: Netárásir á innviði Vesturlanda Ýmir Vigfússon skrifar Skoðun Fordómar gagnvart hinsegin fólki – Reynslusaga Geir Gunnar Markússon skrifar Skoðun „Er allt í lagi?“ Olga Björt Þórðardóttir skrifar Skoðun Göngum í Haag hópinn Þórhildur Sunna Ævarsdóttir skrifar Skoðun Kirkjuklukkur hringja Bjarni Karlsson skrifar Skoðun Gerir háskólanám þig að grunnskólakennara? Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Stríð skapar ekki frið Sanna Magdalena Mörtudóttir skrifar Skoðun Íslenska stóðhryssan og Evrópa Hallgerður Ljósynja Hauksdóttir skrifar Skoðun Hvammsvirkjun – Skyldur ráðherra og réttur samfélagsins Eggert Valur Guðmundsson skrifar Skoðun Norska leiðin er fasismi Jón Frímann Jónsson skrifar Skoðun Um mýkt, menntun og von Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Höfum alla burði til þess Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Tímabær rannsókn dómsmálaráðuneytisins Sigmundur Davíð Gunnlaugsson skrifar Skoðun Umsókn krefst ákvörðunar – ekki ákalls Erna Bjarnadóttir skrifar Skoðun Hjálp, barnið mitt spilar Roblox! Kristín Magnúsdóttir skrifar Skoðun Líkindi með guðstrú og djöflatrú Gunnar Björgvinsson skrifar Skoðun Ævinlega þakkláti flóttamaðurinn Zeljka Kristín Klobucar skrifar Skoðun Vér vesalingar Ingólfur Sverrisson skrifar Skoðun Leikrit Landsvirkjunar Snæbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Við þurfum ekki að loka landinu – við þurfum að opna augun Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Svona eða hinsegin, hvert okkar verður næst? Unnar Geir Unnarsson skrifar Skoðun Reynisfjara og mannréttindasáttmáli Evrópu Róbert R. Spanó skrifar Skoðun Að hlúa að foreldrum: Forvörn sem skiptir máli Áróra Huld Bjarnadóttir skrifar Skoðun Ákall til íslenskra stjórnmálamanna Magnús Árni Skjöld Magnússon skrifar Skoðun Þurfum við virkilega „leyniþjónustu”? Helen Ólafsdóttir skrifar Skoðun Byrjað á öfugum enda! Hjálmtýr Heiðdal skrifar Sjá meira
Samfylkingin sem stjórnmálaflokkur á sér merkilegar rætur eða allt aftur til hugmynda Nóbelsskáldsins okkar um samfylkingu allra vinstri manna, og var á sínum tíma mikill vonarneisti í stjórnmálum, meðal annars minn. Það rættist hins vegar ekki úr og klækjastjórnmálin urðu til þess að flokkurinn komst ekki að í landsmálunum í allt of langan tíma og hefur hann liðið fyrir það alla tíð síðan. Það kvarnaðist síðan ört úr fylginu þegar Blairisminn, sem var í raun ekkert annað en nýfrjálshyggja í bleikum kjól, varð að hugmyndafræði flokksins undir stjórn Ingibjargar Sólrunar og það var sú hugmyndafræði sem sigldi flokkunum í algert strand hvað áhrif og fylgi varðar, þar til Sjálfstæðisflokkurinn tók hann upp á arma sína árið 2007. Samfylkingin á við langan og erfiðan trúverðugleikavanda að etja, allt frá Blairismanum sem enn loðar við flokkinn, til stjórnarsetu flokksins í Hrunstjórninni 2007 til 2009, en það kemur meðal annars fram skýrslu Rannsóknarnefndar Alþingis að þingflokkur Samfylkingarinnar hélt tvo fundi í febrúar 2008 um hið óhjákvæmilega hrun fjármálakerfisins. Þingmenn og ráðherrar flokksins gerðu samt ekkert í því að aðvara almenning og ef eitthvað var, blekktu þeir fólk og hvöttu almenning til að taka enn meiri lán. Ríkisstjórn Jóhönnu Sigurðardóttur gerði hvað hún gat til að laga efnahagsmálin eftir Hrunið, en réði ekki við vandann, enda var verið að reyna að lækna sjúklinginn með sömu meðulum og höfðu nærri drepið hann og þegar upp var staðið voru það um 15.000 fjölskyldur sem misstu allt sitt. Þótt Stjórnarskrármálið hafi vissulega verið stór og falleg fjöður í hatt flokksins þá varð til lítil klíka í flokkum sem saknaði mjög samstarfsins við Sjálfstæðisflokkinn og einhenti sér í það að koma Árna Páli að sem formanni og næstu brúði í því bixi, vegferð sem gerði nánast útaf við flokkinn og stórskaðaði stjórnarskrármálið. Flokkurinn hefur vart borið barr sitt síðan og þótt núverandi formaður sé skeleggur og röggsamur og tali eins og alvöru jafnaðarmaður, sem og margt af framlínufólkinu, þá sér þess því miður ekki stað í stefnumálum flokksins, sem flest öll eru frekar froðukennd þegar kemur að innihaldi. Það er athyglisvert í þessu samhengi hugmyndafræðinnar við Blairismann, að Margaret Thatcher sagði eitt sinn að hennar helsta afrek hefði verið Tony Blair. Það er líka leitt að verða vitni að kafbátahernaði Samfylkingarinnar gagnvart Sósíalistaflokknum, en eins og við höfum orðið vör við og komið hefur fram í fjölmiðlum, þá er símaherferð Samfylkingarinnar sem og einkasamtöl áhrifamanna innan hennar við fólk, gíruð inn á það að atkvæði greitt Sósíalistaflokknum minnki líkurnar á vinstri stjórn. Furðuleg röksemdarfærsla í pólitísku landslagi dagsins, þar sem það er augljóst að það verður engin vinstri stjórn mynduð án Sósíalistaflokksins. Þessi neðanjarðarherferð minnir á það sem virðist vera eðlislægt hugleysi Samfylkingarinnar gagnvart því að þora að stíga fram sem hugrakkur og rökfastur jafnaðarmannaflokkur, að þau skuli kjósa að berjast með þessum hætti í lævísum einkasamtölum. Þetta minnir því miður líka á það siðleysi sem einkenndi Samfylkinguna í Hrunstjórninni 2007-2009, eitthvað sem að ég held flestir vildu að hún losaði sig við. Sjálfur átti ég gott samstarf við báða utanríkisráðherra flokksins á sínum tíma og einnig við Jóhönnu Sigurðardóttur og ég efaðist aldrei um að þar færi heilindafólk með virðingu fyrir almannahag að leiðarljósi. Það var hins vegar hin veika hugmyndafræði sem var, og er enn, Samfylkingunni fjötur um fót. Stefnuleysið er enn of áberandi. Maður lagar bara ekki kjötsúpu öðruvísi en með kjöti og í góðum potti. Samfylkingin kemur mér fyrir sjónir í dag sem flokkur sem hefur verið að reyna að endurnýja sig hugmyndafræðilega, en er samt ragur við að stíga stóra skrefið til fulls og hafna nýfrjálshyggju kapítalismanum alfarið. Ragur við að berjast fyrir auknum jöfnuði með þeim handvirku aðferðum sem einar duga til að dreifa sameignlegum auð samfélagsins til fleiri en þeirra fáu sem nú hafa hann. Sem flokkur er hún kærkominn félagi í meirihlutasamstarfi. Flokkurinn er með sterkt bakland og fært fólk á sínum snærum og þekkir stjórnskipanina, stjórnsýsluna og stjórnmálin út í hörgul og gæti í meirihlutasamstarfi með öðrum vinstri flokkum gert alveg feikilega góða hluti og fundið sínar rætur á ný. Vegna hugmyndafræðilegs máttleysis ætti Samfylkingin þó ekki að leiða slíkt samstarf, en heldur nýta slíkt samstarf til að byggja sig upp enn frekar og sem öflugur félagi, að vera með í því mjög mikilvæga verkefni sem framundan er, að jafna kjörin svo um munar. Höfundur skipar annað sætið á lista Sósíalistaflokksins í suðvesturkjördæmi.
Skoðun Við þurfum ekki að loka landinu – við þurfum að opna augun Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar