Tölum um ofbeldi í skólastarfi Anna María Gunnarsdóttir og Ragnar Þór Pétursson skrifa 7. maí 2021 13:00 Formaður Félags grunnskólakennara ritar í gær grein þar sem hvatt er til þess að hið flókna og viðkvæma mál, ofbeldi í skólastarfi, sé uppi á borðum. Hún bendir á að staða kennara sem verða fyrir ofbeldi sé mjög flókin og geti leitt til þess að viðkomandi hrökklist úr starfi. Við viljum taka undir hvatningu formanns FG um umræðu og gera tilraun til að halda henni áfram. Skólinn er samfélag Skóli er samfélag með öllum þess kostum og göllum. Hann er meira að segja á stundum afar flókið og krefjandi samfélag. Bæði vegna margvíslegra hagsmuna sem erfitt getur reynst að samræma en einnig vegna þess að skólinn er beinlínis það samfélag sem börnum og ungmennum er ætlað að tilheyra á leið sinni til samfélagsvitundar, sjálfsstjórnar og félagsþroska. Í slíku samfélagi gengur á ýmsu. Á þetta hefur Kennarasamband Íslands lagt áherslu í skólastefnu sinni en þar segir meðal annars: „Meginmarkmið skólastarfs er að stuðla að menntun, velferð, vellíðan og þroska allra nemenda, efla sjálfstraust, jákvæða sjálfsmynd og fjölþætta lífsleikni í samræmi við stefnu um skóla og menntun fyrir alla.“ Burðarhlutverk kennara og stjórnenda Öll erum við í skólasamfélaginu til að læra en til sumra eru gerðar meiri kröfur en annarra. Árið 2019 urðu ákveðin tímamót þegar farið var að gera kröfur um ákveðna hæfni í starfi kennara og skólastjórnenda í stað þess að láta prófskírteini nægja. Hinar almennu hæfnikröfur eru afar metnaðarfullar og snúast einmitt að miklu leyti um viðurkenningu á hinum flókna veruleika skólanna og þeim erfiðleikum sem alla tíð hafa verið til staðar en við höfum ekki alltaf verið tilbúin að ræða. Kennarar og stjórnendur skulu hafa velferð og virðingu að leiðarljósi í störfum sínum, leggja sitt af mörkum til að skapa öruggt skólaumhverfi og jákvæðan skólabrag. Þá er lögð áhersla á farsælt samstarf við foreldra og forsjáraðila auk þess sem hver einasti kennari skólans hefur það hlutverk að vera leiðtogi í því lærdómssamfélagi sem hann tilheyrir. Sérstaklega er síðan kveðið á um mikilvægi jafnréttis og lýðræðis og þess að samfélagsleg ábyrgð sé efld meðal nemenda. Þessar kröfur eiga ekki að vera aðeins orð á blaði. Hugmyndafræðin um lýðræðislegt lærdómssamfélag er grunnur skólastarfs í landinu. Það þýðir ekki að í skólum megi aðeins vera gallalaust fólk. Það þýðir að við þurfum að vera meðvituð um vandamálin og skorast ekki undan þegar finna þarf leiðina fram á veginn. Við berum þessa ábyrgð saman Í þeirri lýsingu á skólum sem fram kemur í lögum felst að útilokað er að smætta viðfangsefni ofbeldis niður á einstaka hópa eða gera einhliða kröfur um ábyrgð. Við berum ábyrgð á þessu saman. Það, að þú kunnir að hafa það ágætt, tekur ekki af þér ábyrgð á því að leggja þitt af mörkum til þess að hið sama gildi um önnur. Við höfum séð það á þessu erfiða hamfaraári hve samfélög eiga mikið undir öflugum faghópum og samstarfi þeirra. Líklega hefur aldrei verið meiri ástæða til að fyllast stolti yfir því að tilheyra eða hafa tilheyrt fagstétt skólafólks. Það þýðir að sjálfsögðu ekki að allt sé fullkomið enda er ófullkomnunin að einhverju leyti meginviðfangsefni skólastarfs. Verum heiðarleg Við þurfum því að vera heiðarleg, fagleg og hreinskilin og horfa ekki aðeins í eigin barm heldur standa undir þeirri ábyrgð að vera virk í að skapa það öryggi og þá virðingu sem einkenna skal skólasamfélagið. Við eigum meðal annars að vera óhrædd við að líta í eigin barm og vera tilbúin að horfast í augu við okkar eigin fordóma. Það eru ekki margir áratugir síðan skólakerfið í heild sinni taldi rétt og eðlilegt að flokka börn og ungmenni eftir yfirborðskenndum þáttum og skapa þeim afar misjafnar námsaðstæður á grundvelli þess. Slíkt skipulag kann að hafa auðveldað skólastarf og þjónað einhverjum tilgangi en það er fullkomlega óefað að þar brást samfélagið fjölda barna. Að sjálfsögðu felur það ekki í sér að skólafólk hafi verið siðferðilega brogað eða vondir fagmenn – það þýðir aðeins að við vorum ekki komin lengra á samfélagslegri leið okkar til jafnréttis, lýðræðis og virðingar. Það er einmitt brautryðjendum okkar í skólamálum að þakka á hvaða leið við erum nú og hvert við erum þó komin. Það er okkar að halda kyndlinum áfram á lofti og þora að lýsa inn í dimmu hornin. Við erum öll fólk. Við þurfum að lifa með því að gallar fylgja fólki. Við þurfum að horfast í augu við okkur sjálf, fordóma okkar og aðra bresti, og gera það sem við getum til að standa saman um grunngildi skólastarfs og standa undir þeim hæfnikröfum sem til okkar eru gerðar. Slíkt gerum við aldrei ein eða með því að kljúfa okkur í fylkingar þar sem við gerum lítið úr eigin brestum en mikið úr brestum annarra. Við gerum það með því að standa undir nafni sem fagfólk sem gerir kröfur til sín og annarra og lætur þjáningu allra í lærdómssamfélaginu sig varða. Skiptir þá ekki máli hvort það er nemandi sem upplifir óvissu og ótta vegna vanþekkingar og fordóma skólasamfélagsins um hinseginmál, kennari sem mætir virðingarleysi foreldra eða áreitni af hálfu samstarfsfólks, foreldrar sem mæta fordómum, skólastjórnandi sem lendir milli steins og sleggju eða skólaliði sem mætir útskúfun eða jafnvel rasisma vegna uppruna síns. Við erum öll samábyrg. Þar eru engin undanskilin. Við getum ekki látið sem ekkert sé. Við vitum öll að margvíslegur vandi er til staðar sem taka þarf á. Ef skólakerfið lýsir því einhvern tíma yfir að ofbeldi og annar vandi sé ekki til staðar lengur getur það aðeins orðið vegna þess að búið sé að loka augunum. Ef vandi er til staðar Fagfólk þarf fagleg vinnubrögð. Við viljum því að lokum benda á viðbragðsáætlanir og ferla sem finna má á heimasíðu Kennarasambands Íslands. Þar má finna greinargóðar leiðbeiningar um það hvernig taka skal á erfiðum málum sem ógna öryggi í skólastarfi. Þá er hægt að hafa samband við sérfræðing KÍ í vinnuumhverfismálum ef óskað er eftir aðstoð. Anna María Gunnarsdóttir er varaformaður KÍ og Ragnar Þór Pétursson formaður KÍ. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Ragnar Þór Pétursson Skóla - og menntamál Grunnskólar Mest lesið Pólitískt hugrekki og pólitískt hugleysi: ólík stefna tveggja systurflokka Birgir Finnsson Skoðun Sniðgangan á Rapyd slær öll met Björn B. Björnsson Skoðun Ísland gjaldþrota vegna fatlaðs fólks? Alma Ýr Ingólfsdóttir Skoðun Trumpistar eru víða Trausti Breiðfjörð Magnússon Skoðun Hvernig hljómar 100.000 kr. mánaðarlegur samgöngustyrkur? Valur Elli Valsson Skoðun Árið 2023 kemur aldrei aftur Heiðrún Lind Marteinsdóttir Skoðun Mig langar að byggja heim með frið og umlykja með ást Guðmunda G. Guðmundsdóttir Skoðun Þjóðin stendur með sjúkraliðum Sandra B. Franks Skoðun Vegið að íslenska lífeyriskerfinu Björgvin Jón Bjarnason,Þóra Eggertsdóttir,Halldór Kristinsson,Guðmundur Svavarsson,Elsa Björk Pétursdóttir,Jón Ólafur Halldórsson,Arnar Hjaltalín Skoðun Veiðigjöld, gaslýsingar og valdníðsla Kristinn Karl Brynjarsson Skoðun Skoðun Skoðun Það þarf ekki að biðjast afsökunar á því að segja satt Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Lífeyrissjóðirnir og Íslandsbanki, hluthafafundur á mánudag Bolli Héðinsson skrifar Skoðun „Þegar arkitektinn fer á flug“ - opinber umræða á villigötum Eyrún Arnarsdóttir skrifar Skoðun Heilbrigðiskerfið þarf stjórnvöld með bein í nefinu Svandís Svavarsdóttir skrifar Skoðun Börn eru hvorki veiðigjöld né öryggis- og varnarmál Grímur Atlason skrifar Skoðun Í vörn gegn sjálfum sér? Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Mig langar að byggja heim með frið og umlykja með ást Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Þjóðin stendur með sjúkraliðum Sandra B. Franks skrifar Skoðun Vegið að íslenska lífeyriskerfinu Björgvin Jón Bjarnason,Þóra Eggertsdóttir,Halldór Kristinsson,Guðmundur Svavarsson,Elsa Björk Pétursdóttir,Jón Ólafur Halldórsson,Arnar Hjaltalín skrifar Skoðun Ísland gjaldþrota vegna fatlaðs fólks? Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Veiðigjöld, gaslýsingar og valdníðsla Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Sniðgangan á Rapyd slær öll met Björn B. Björnsson skrifar Skoðun Pólitískt hugrekki og pólitískt hugleysi: ólík stefna tveggja systurflokka Birgir Finnsson skrifar Skoðun Árið 2023 kemur aldrei aftur Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Trumpistar eru víða Trausti Breiðfjörð Magnússon skrifar Skoðun Fasteignagjöld eru lág í Reykjavík Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Skoðun Gerræðisleg áform í anda Ráðstjórnarríkjanna Guðmundur Fertram Sigurjónsson skrifar Skoðun Opið svar til formanns Samleik- Útsvarsgreiðendur borga leikskólann í Kópavogi! Rakel Ýr Isaksen skrifar Skoðun Nýbakaðir foreldrar og óbökuð loforð Ingveldur Anna Sigurðardóttir skrifar Skoðun Þegar bráðamóttakan drepur þig hraðar Hólmfríður Ásta Hjaltadóttir skrifar Skoðun Samkeppnin tryggir hag neytenda Hanna Katrín Friðriksson skrifar Skoðun Stóðhryssur ekki moldvörpur Hallgerður Ljósynja Hauksdóttir skrifar Skoðun Við getum gert betur Einar Bárðarson skrifar Skoðun Tími til að notast við réttar tölur Sigurjón Þórðarson,Eydís Ásbjörnsdóttir,Eiríkur Björn Björgvinsson skrifar Skoðun Hvernig hljómar 100.000 kr. mánaðarlegur samgöngustyrkur? Valur Elli Valsson skrifar Skoðun Ábyrg stefna í útlendingamálum Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Týndu hermennirnir okkar Bryndís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Gerist þetta aftur á morgun? Ísak Hilmarsson skrifar Skoðun Frá Írak til Gaza: Hvað höfum við lært af lygunum og stríðsbröltinu? Helen Ólafsdóttir skrifar Skoðun Staða þorpshálfvita er laus til umsóknar Jón Daníelsson skrifar Sjá meira
Formaður Félags grunnskólakennara ritar í gær grein þar sem hvatt er til þess að hið flókna og viðkvæma mál, ofbeldi í skólastarfi, sé uppi á borðum. Hún bendir á að staða kennara sem verða fyrir ofbeldi sé mjög flókin og geti leitt til þess að viðkomandi hrökklist úr starfi. Við viljum taka undir hvatningu formanns FG um umræðu og gera tilraun til að halda henni áfram. Skólinn er samfélag Skóli er samfélag með öllum þess kostum og göllum. Hann er meira að segja á stundum afar flókið og krefjandi samfélag. Bæði vegna margvíslegra hagsmuna sem erfitt getur reynst að samræma en einnig vegna þess að skólinn er beinlínis það samfélag sem börnum og ungmennum er ætlað að tilheyra á leið sinni til samfélagsvitundar, sjálfsstjórnar og félagsþroska. Í slíku samfélagi gengur á ýmsu. Á þetta hefur Kennarasamband Íslands lagt áherslu í skólastefnu sinni en þar segir meðal annars: „Meginmarkmið skólastarfs er að stuðla að menntun, velferð, vellíðan og þroska allra nemenda, efla sjálfstraust, jákvæða sjálfsmynd og fjölþætta lífsleikni í samræmi við stefnu um skóla og menntun fyrir alla.“ Burðarhlutverk kennara og stjórnenda Öll erum við í skólasamfélaginu til að læra en til sumra eru gerðar meiri kröfur en annarra. Árið 2019 urðu ákveðin tímamót þegar farið var að gera kröfur um ákveðna hæfni í starfi kennara og skólastjórnenda í stað þess að láta prófskírteini nægja. Hinar almennu hæfnikröfur eru afar metnaðarfullar og snúast einmitt að miklu leyti um viðurkenningu á hinum flókna veruleika skólanna og þeim erfiðleikum sem alla tíð hafa verið til staðar en við höfum ekki alltaf verið tilbúin að ræða. Kennarar og stjórnendur skulu hafa velferð og virðingu að leiðarljósi í störfum sínum, leggja sitt af mörkum til að skapa öruggt skólaumhverfi og jákvæðan skólabrag. Þá er lögð áhersla á farsælt samstarf við foreldra og forsjáraðila auk þess sem hver einasti kennari skólans hefur það hlutverk að vera leiðtogi í því lærdómssamfélagi sem hann tilheyrir. Sérstaklega er síðan kveðið á um mikilvægi jafnréttis og lýðræðis og þess að samfélagsleg ábyrgð sé efld meðal nemenda. Þessar kröfur eiga ekki að vera aðeins orð á blaði. Hugmyndafræðin um lýðræðislegt lærdómssamfélag er grunnur skólastarfs í landinu. Það þýðir ekki að í skólum megi aðeins vera gallalaust fólk. Það þýðir að við þurfum að vera meðvituð um vandamálin og skorast ekki undan þegar finna þarf leiðina fram á veginn. Við berum þessa ábyrgð saman Í þeirri lýsingu á skólum sem fram kemur í lögum felst að útilokað er að smætta viðfangsefni ofbeldis niður á einstaka hópa eða gera einhliða kröfur um ábyrgð. Við berum ábyrgð á þessu saman. Það, að þú kunnir að hafa það ágætt, tekur ekki af þér ábyrgð á því að leggja þitt af mörkum til þess að hið sama gildi um önnur. Við höfum séð það á þessu erfiða hamfaraári hve samfélög eiga mikið undir öflugum faghópum og samstarfi þeirra. Líklega hefur aldrei verið meiri ástæða til að fyllast stolti yfir því að tilheyra eða hafa tilheyrt fagstétt skólafólks. Það þýðir að sjálfsögðu ekki að allt sé fullkomið enda er ófullkomnunin að einhverju leyti meginviðfangsefni skólastarfs. Verum heiðarleg Við þurfum því að vera heiðarleg, fagleg og hreinskilin og horfa ekki aðeins í eigin barm heldur standa undir þeirri ábyrgð að vera virk í að skapa það öryggi og þá virðingu sem einkenna skal skólasamfélagið. Við eigum meðal annars að vera óhrædd við að líta í eigin barm og vera tilbúin að horfast í augu við okkar eigin fordóma. Það eru ekki margir áratugir síðan skólakerfið í heild sinni taldi rétt og eðlilegt að flokka börn og ungmenni eftir yfirborðskenndum þáttum og skapa þeim afar misjafnar námsaðstæður á grundvelli þess. Slíkt skipulag kann að hafa auðveldað skólastarf og þjónað einhverjum tilgangi en það er fullkomlega óefað að þar brást samfélagið fjölda barna. Að sjálfsögðu felur það ekki í sér að skólafólk hafi verið siðferðilega brogað eða vondir fagmenn – það þýðir aðeins að við vorum ekki komin lengra á samfélagslegri leið okkar til jafnréttis, lýðræðis og virðingar. Það er einmitt brautryðjendum okkar í skólamálum að þakka á hvaða leið við erum nú og hvert við erum þó komin. Það er okkar að halda kyndlinum áfram á lofti og þora að lýsa inn í dimmu hornin. Við erum öll fólk. Við þurfum að lifa með því að gallar fylgja fólki. Við þurfum að horfast í augu við okkur sjálf, fordóma okkar og aðra bresti, og gera það sem við getum til að standa saman um grunngildi skólastarfs og standa undir þeim hæfnikröfum sem til okkar eru gerðar. Slíkt gerum við aldrei ein eða með því að kljúfa okkur í fylkingar þar sem við gerum lítið úr eigin brestum en mikið úr brestum annarra. Við gerum það með því að standa undir nafni sem fagfólk sem gerir kröfur til sín og annarra og lætur þjáningu allra í lærdómssamfélaginu sig varða. Skiptir þá ekki máli hvort það er nemandi sem upplifir óvissu og ótta vegna vanþekkingar og fordóma skólasamfélagsins um hinseginmál, kennari sem mætir virðingarleysi foreldra eða áreitni af hálfu samstarfsfólks, foreldrar sem mæta fordómum, skólastjórnandi sem lendir milli steins og sleggju eða skólaliði sem mætir útskúfun eða jafnvel rasisma vegna uppruna síns. Við erum öll samábyrg. Þar eru engin undanskilin. Við getum ekki látið sem ekkert sé. Við vitum öll að margvíslegur vandi er til staðar sem taka þarf á. Ef skólakerfið lýsir því einhvern tíma yfir að ofbeldi og annar vandi sé ekki til staðar lengur getur það aðeins orðið vegna þess að búið sé að loka augunum. Ef vandi er til staðar Fagfólk þarf fagleg vinnubrögð. Við viljum því að lokum benda á viðbragðsáætlanir og ferla sem finna má á heimasíðu Kennarasambands Íslands. Þar má finna greinargóðar leiðbeiningar um það hvernig taka skal á erfiðum málum sem ógna öryggi í skólastarfi. Þá er hægt að hafa samband við sérfræðing KÍ í vinnuumhverfismálum ef óskað er eftir aðstoð. Anna María Gunnarsdóttir er varaformaður KÍ og Ragnar Þór Pétursson formaður KÍ.
Vegið að íslenska lífeyriskerfinu Björgvin Jón Bjarnason,Þóra Eggertsdóttir,Halldór Kristinsson,Guðmundur Svavarsson,Elsa Björk Pétursdóttir,Jón Ólafur Halldórsson,Arnar Hjaltalín Skoðun
Skoðun Vegið að íslenska lífeyriskerfinu Björgvin Jón Bjarnason,Þóra Eggertsdóttir,Halldór Kristinsson,Guðmundur Svavarsson,Elsa Björk Pétursdóttir,Jón Ólafur Halldórsson,Arnar Hjaltalín skrifar
Skoðun Pólitískt hugrekki og pólitískt hugleysi: ólík stefna tveggja systurflokka Birgir Finnsson skrifar
Skoðun Opið svar til formanns Samleik- Útsvarsgreiðendur borga leikskólann í Kópavogi! Rakel Ýr Isaksen skrifar
Skoðun Tími til að notast við réttar tölur Sigurjón Þórðarson,Eydís Ásbjörnsdóttir,Eiríkur Björn Björgvinsson skrifar
Skoðun Frá Írak til Gaza: Hvað höfum við lært af lygunum og stríðsbröltinu? Helen Ólafsdóttir skrifar
Vegið að íslenska lífeyriskerfinu Björgvin Jón Bjarnason,Þóra Eggertsdóttir,Halldór Kristinsson,Guðmundur Svavarsson,Elsa Björk Pétursdóttir,Jón Ólafur Halldórsson,Arnar Hjaltalín Skoðun