Ný skýrsla ASÍ: Atvinnuleysi í sögulegum hæðum Kolbeinn Tumi Daðason og skrifa 8. október 2020 15:48 Ferðamennska eins og hún leggur sig er í lágmarki í heiminum öllum. Erlendir ferðamenn hafa verið fáir á götum miðbæjar Reykjavíkur þetta árið samanborið við undanfarin ár. Vísir/Vilhelm Viðvörunarljós voru farin að blikka á íslenskum vinnumarkaði áður en útbreiðsla kórónaveiru hófst í byrjun árs. Í upphafi árs voru tíu þúsund einstaklingar án atvinnu og af þeim höfðu um 1800 verið án atvinnu í meira en tólf mánuði. Fólki utan vinnumarkaðar hafði einnig farið fjölgandi af ýmsum ástæðum en sérstakt áhyggjuefni er að ungmennum sem hvorki voru starfandi né í námi hafði fjölgað. Þessi neikvæða þróun hélt svo áfram í kjölfar heimsfaraldurs. Þetta kemur fram í Vinnumarkaðsskýrslu Alþýðusambands Íslands sem birt var í dag. Þar segir að efnahagsleg viðspyrna á árunum 2012–2018 hafi verið drifinn áfram af fjölgun ferðamanna en sami vöxtur ekki verið sýnilegur í öðrum atvinnugreinum. Drífa Snædal er forseti ASÍ.Vísir/Vilhelm „Ferðaþjónustunni var fyrst og fremst kleift að vaxa vegna mikillar fjölgunar erlends vinnuafls. Sami hópur er nú berskjaldaður fyrir neikvæðum áhrifum af hruni ferðaþjónustunnar í kjölfar útbreiðslu Covid-19,“ segir í niðurstöðukafla skýrslunnar. Þar kemur fram að atvinnuleysi sé í sögulegum hæðum og mældist árstíðarleiðrétt atvinnuleysi 9% í ágúst. Fjölgun í hópi langtímaatvinnulausra „Hlutabótaúrræðið dró úr áfalli á vinnumarkaði og varði ráðningarsamband þúsunda einstaklinga á tímabilinu sem efnahagsleg óvissa var mest.“ Áhrif ferðatakmarkana komi skýrt fram í atvinnuleysistölum. Atvinnuleysi hafi aukist mest í ferðaþjónustu og tengdum greinum og er jafnframt mest á svæðum þar sem ferðaþjónusta er mikil. Atvinnuhorfur séu dökkar og viðbúið að atvinnulausum muni fara fjölgandi yfir vetrarmánuðina. „Mikil fjölgun hefur orðið í hópi langtímaatvinnulausra, þ.e. þeir einstaklingar sem hafa verið án atvinnu lengur en tólf mánuði. Einstaklingar í þessum hópi misstu flestir vinnuna í kjölfar þrenginga í ferðaþjónustu á síðasta ári.“ Erlent launafólk sé sá hópur sem orðið hafi fyrir þyngstu höggi á vinnumarkaði. Innflytjendur hafi verið tæp 20% af starfandi á vinnumarkaði 2019 en telji nú yfir 40% af atvinnulausum og langtímaatvinnulausum. Leggja til aðgerðir til að draga úr skaðanum „Áhyggjuefni er að fólk hverfur í auknum mæli af vinnumarkaði og sýna kannanir að ungmennum sem hvorki eru starfandi né í námi (e. not in education, employment or traning (NEET)) hefur fjölgað síðasta árið. Fjórðungur erlendra ungmenna er í þeim hópi. Efnahagskrísan verður lengri en búist var við í fyrstu. Neikvæðustu áhrif samdráttar birtast á vinnumarkaði og við þeim þarf að bregðast með skýrum vinnumarkaðsaðgerðum. Viðbrögð og aðgerðir stjórnvalda munu ráða því að miklu leyti hversu djúp og skaðleg efnahagskrísan verður. Að tryggja afkomuöryggi fólks er lykilþáttur í því verkefni.“ ASÍ leggur til eftirfarandi aðgerðir sem geti dregið úr skaða kreppunnar: • Efla þarf atvinnuleysistryggingakerfið til að mæta atvinnuleysi af áður óþekktri stærð hér á landi. -Lengja þarf bótatímabil atvinnuleysistrygginga úr 30 mánuðum í 36 mánuði til að bregðast við fyrirséðri aukningu langtímaatvinnuleysis. -Hækka þarf grunnbætur í 95% af dagvinnutekjutryggingu til að verja afkomuöryggi og koma í veg fyrir alvarlega fjárhagserfiðleika heimila sem verða fyrir atvinnumissi. -Tryggja þarf að einstaklingar sem kláruðu þriggja mánaða tekjutengt tímabil áður en það var lengt í sex mánuði fái fulla tekjutengingu í sex mánuði. • Hlutabætur verði virkt úrræði svo lengi sem þörf er á því, minnst til 1. júní 2021. • Ráðast þarf í stórfellda atvinnusköpun á næstu árum til að stuðla að fjölgun starfa á vinnumarkaði. Samhliða verður nauðsynlegt að fjárfesta í þjónustu og úrræðum til að virkja atvinnuleitendur og efla færni þeirra. • Bregðast þarf við brotthvarfi af vinnumarkaði og huga sérstaklega að þeim hópi ungmenna sem hvorki eru starfandi né í námi. Vinnumarkaður Faraldur kórónuveiru (COVID-19) Mest lesið Gengi Sýnar í frjálsu falli Viðskipti innlent Erlent flugfélag eitt þriggja sem vill niðurgreiðslu á losun frá íslenska ríkinu Viðskipti innlent Hefur áhyggjur af stöðu Sýnar og boðar fjölmiðla til samráðs Viðskipti innlent Nokkrum sagt upp eftir afkomuviðvörun Sýnar Viðskipti innlent Fyrrverandi fréttastjóri til Gímaldsins Viðskipti innlent Sýn gefur út afkomuviðvörun Viðskipti innlent Óvenjulegur moli afrakstur sögulegs samstarfs Neytendur Íslenskt hugvit verndar fólk fyrir djúpfölsun Viðskipti innlent Eru Framúrskarandi fyrirtæki og stolt af því Framúrskarandi fyrirtæki Þarf þrautseigju og útsjónarsemi til að ná að halda sjó Framúrskarandi fyrirtæki Fleiri fréttir Hefur áhyggjur af stöðu Sýnar og boðar fjölmiðla til samráðs Nokkrum sagt upp eftir afkomuviðvörun Sýnar Origo kaupir Kappa Fyrrverandi fréttastjóri til Gímaldsins Gengi Sýnar í frjálsu falli Erlent flugfélag eitt þriggja sem vill niðurgreiðslu á losun frá íslenska ríkinu Íslenskt hugvit verndar fólk fyrir djúpfölsun Sýn gefur út afkomuviðvörun Hagar högnuðust um 3,7 milljarða króna Brjóti mögulega samkeppnislög með því að tjá sig um dóminn Icelandair hleypur í skarðið fyrir Play ASÍ ítrekar ákall til stjórnvalda um að bregðast við lokun PCC á Bakka Gengi Icelandair hrapar Hærri kostnaður en áætlanir gerðu ráð fyrir Landsbankinn setur lánaumsóknir á ís vegna dómsins Sveitarfélagið og útgerðarmenn byggja nýjan miðbæ á Höfn Skilmálar Arion frábrugðnir en áhrifin væru óveruleg Gera ráð fyrir að fjárhagsleg áhrif muni nema innan við milljarði króna Ballið búið hjá Bankanum bistró Ómögulegt að meta áhrifin á bankana Vextirnir hækkuðu minna en stýrivextir þrátt fyrir ólögmæta skilmála Niðurstaðan sigur fyrir neytendur og lántakendur Skilmálarnir umdeildu ógiltir Vaktin: Dómur kveðinn upp í Vaxtamálinu Kristín Hrefna tekur við sem framkvæmdastjóri Hopp Ríkisstjórnin búin undir báðar niðurstöður Stórir skellir geri ekki boð á undan sér Hlutu risastyrk til að stofna miðstöð um gervigreind Dómur kveðinn upp í Vaxtamálinu á morgun Hagnaður dróst verulega saman en félagið á 850 milljónir Sjá meira
Viðvörunarljós voru farin að blikka á íslenskum vinnumarkaði áður en útbreiðsla kórónaveiru hófst í byrjun árs. Í upphafi árs voru tíu þúsund einstaklingar án atvinnu og af þeim höfðu um 1800 verið án atvinnu í meira en tólf mánuði. Fólki utan vinnumarkaðar hafði einnig farið fjölgandi af ýmsum ástæðum en sérstakt áhyggjuefni er að ungmennum sem hvorki voru starfandi né í námi hafði fjölgað. Þessi neikvæða þróun hélt svo áfram í kjölfar heimsfaraldurs. Þetta kemur fram í Vinnumarkaðsskýrslu Alþýðusambands Íslands sem birt var í dag. Þar segir að efnahagsleg viðspyrna á árunum 2012–2018 hafi verið drifinn áfram af fjölgun ferðamanna en sami vöxtur ekki verið sýnilegur í öðrum atvinnugreinum. Drífa Snædal er forseti ASÍ.Vísir/Vilhelm „Ferðaþjónustunni var fyrst og fremst kleift að vaxa vegna mikillar fjölgunar erlends vinnuafls. Sami hópur er nú berskjaldaður fyrir neikvæðum áhrifum af hruni ferðaþjónustunnar í kjölfar útbreiðslu Covid-19,“ segir í niðurstöðukafla skýrslunnar. Þar kemur fram að atvinnuleysi sé í sögulegum hæðum og mældist árstíðarleiðrétt atvinnuleysi 9% í ágúst. Fjölgun í hópi langtímaatvinnulausra „Hlutabótaúrræðið dró úr áfalli á vinnumarkaði og varði ráðningarsamband þúsunda einstaklinga á tímabilinu sem efnahagsleg óvissa var mest.“ Áhrif ferðatakmarkana komi skýrt fram í atvinnuleysistölum. Atvinnuleysi hafi aukist mest í ferðaþjónustu og tengdum greinum og er jafnframt mest á svæðum þar sem ferðaþjónusta er mikil. Atvinnuhorfur séu dökkar og viðbúið að atvinnulausum muni fara fjölgandi yfir vetrarmánuðina. „Mikil fjölgun hefur orðið í hópi langtímaatvinnulausra, þ.e. þeir einstaklingar sem hafa verið án atvinnu lengur en tólf mánuði. Einstaklingar í þessum hópi misstu flestir vinnuna í kjölfar þrenginga í ferðaþjónustu á síðasta ári.“ Erlent launafólk sé sá hópur sem orðið hafi fyrir þyngstu höggi á vinnumarkaði. Innflytjendur hafi verið tæp 20% af starfandi á vinnumarkaði 2019 en telji nú yfir 40% af atvinnulausum og langtímaatvinnulausum. Leggja til aðgerðir til að draga úr skaðanum „Áhyggjuefni er að fólk hverfur í auknum mæli af vinnumarkaði og sýna kannanir að ungmennum sem hvorki eru starfandi né í námi (e. not in education, employment or traning (NEET)) hefur fjölgað síðasta árið. Fjórðungur erlendra ungmenna er í þeim hópi. Efnahagskrísan verður lengri en búist var við í fyrstu. Neikvæðustu áhrif samdráttar birtast á vinnumarkaði og við þeim þarf að bregðast með skýrum vinnumarkaðsaðgerðum. Viðbrögð og aðgerðir stjórnvalda munu ráða því að miklu leyti hversu djúp og skaðleg efnahagskrísan verður. Að tryggja afkomuöryggi fólks er lykilþáttur í því verkefni.“ ASÍ leggur til eftirfarandi aðgerðir sem geti dregið úr skaða kreppunnar: • Efla þarf atvinnuleysistryggingakerfið til að mæta atvinnuleysi af áður óþekktri stærð hér á landi. -Lengja þarf bótatímabil atvinnuleysistrygginga úr 30 mánuðum í 36 mánuði til að bregðast við fyrirséðri aukningu langtímaatvinnuleysis. -Hækka þarf grunnbætur í 95% af dagvinnutekjutryggingu til að verja afkomuöryggi og koma í veg fyrir alvarlega fjárhagserfiðleika heimila sem verða fyrir atvinnumissi. -Tryggja þarf að einstaklingar sem kláruðu þriggja mánaða tekjutengt tímabil áður en það var lengt í sex mánuði fái fulla tekjutengingu í sex mánuði. • Hlutabætur verði virkt úrræði svo lengi sem þörf er á því, minnst til 1. júní 2021. • Ráðast þarf í stórfellda atvinnusköpun á næstu árum til að stuðla að fjölgun starfa á vinnumarkaði. Samhliða verður nauðsynlegt að fjárfesta í þjónustu og úrræðum til að virkja atvinnuleitendur og efla færni þeirra. • Bregðast þarf við brotthvarfi af vinnumarkaði og huga sérstaklega að þeim hópi ungmenna sem hvorki eru starfandi né í námi.
Vinnumarkaður Faraldur kórónuveiru (COVID-19) Mest lesið Gengi Sýnar í frjálsu falli Viðskipti innlent Erlent flugfélag eitt þriggja sem vill niðurgreiðslu á losun frá íslenska ríkinu Viðskipti innlent Hefur áhyggjur af stöðu Sýnar og boðar fjölmiðla til samráðs Viðskipti innlent Nokkrum sagt upp eftir afkomuviðvörun Sýnar Viðskipti innlent Fyrrverandi fréttastjóri til Gímaldsins Viðskipti innlent Sýn gefur út afkomuviðvörun Viðskipti innlent Óvenjulegur moli afrakstur sögulegs samstarfs Neytendur Íslenskt hugvit verndar fólk fyrir djúpfölsun Viðskipti innlent Eru Framúrskarandi fyrirtæki og stolt af því Framúrskarandi fyrirtæki Þarf þrautseigju og útsjónarsemi til að ná að halda sjó Framúrskarandi fyrirtæki Fleiri fréttir Hefur áhyggjur af stöðu Sýnar og boðar fjölmiðla til samráðs Nokkrum sagt upp eftir afkomuviðvörun Sýnar Origo kaupir Kappa Fyrrverandi fréttastjóri til Gímaldsins Gengi Sýnar í frjálsu falli Erlent flugfélag eitt þriggja sem vill niðurgreiðslu á losun frá íslenska ríkinu Íslenskt hugvit verndar fólk fyrir djúpfölsun Sýn gefur út afkomuviðvörun Hagar högnuðust um 3,7 milljarða króna Brjóti mögulega samkeppnislög með því að tjá sig um dóminn Icelandair hleypur í skarðið fyrir Play ASÍ ítrekar ákall til stjórnvalda um að bregðast við lokun PCC á Bakka Gengi Icelandair hrapar Hærri kostnaður en áætlanir gerðu ráð fyrir Landsbankinn setur lánaumsóknir á ís vegna dómsins Sveitarfélagið og útgerðarmenn byggja nýjan miðbæ á Höfn Skilmálar Arion frábrugðnir en áhrifin væru óveruleg Gera ráð fyrir að fjárhagsleg áhrif muni nema innan við milljarði króna Ballið búið hjá Bankanum bistró Ómögulegt að meta áhrifin á bankana Vextirnir hækkuðu minna en stýrivextir þrátt fyrir ólögmæta skilmála Niðurstaðan sigur fyrir neytendur og lántakendur Skilmálarnir umdeildu ógiltir Vaktin: Dómur kveðinn upp í Vaxtamálinu Kristín Hrefna tekur við sem framkvæmdastjóri Hopp Ríkisstjórnin búin undir báðar niðurstöður Stórir skellir geri ekki boð á undan sér Hlutu risastyrk til að stofna miðstöð um gervigreind Dómur kveðinn upp í Vaxtamálinu á morgun Hagnaður dróst verulega saman en félagið á 850 milljónir Sjá meira
Erlent flugfélag eitt þriggja sem vill niðurgreiðslu á losun frá íslenska ríkinu Viðskipti innlent
Erlent flugfélag eitt þriggja sem vill niðurgreiðslu á losun frá íslenska ríkinu Viðskipti innlent