FC Sækó sigrar stund og stað á hverri æfingu

Þrisvar í viku hittast áhugamenn í fótboltafélaginu FC Sækó og spila fótbolta saman. Fyrir suma er erfitt að mæta á réttum tíma, fyrir aðra er gífurleg áreynsla að drífa sig af stað. Einhverjir hafa ekki hreyft sig í mörg ár og nokkrir eiga mjög erfitt með að vera innan um svo marga. Flestir hafa átt við erfið andleg veikindi að stríða með tilheyrandi innlögnum á geðdeildir og endurhæfingu en hluti hópsins eru starfsmenn innan geðheilbrigðiskerfisins. En hver er hvað?

„Eitt af markmiðum þessa hóps er að berjast gegn fordómum,“ segir Bergþór Grétar Böðvarsson, einn umsjónarmanna félagsins og þjálfari. „Þarna er hópur manna með geðfatlanir að spila fótbolta. Þá byrjum við strax að dæma. Svo horfum við á leikinn og spyrjum okkur: En hver af þeim er geðveikur? Er það þessi? Eða þessi? Er einhver munur á þeim? Eru þetta kannski bara mínir fordómar?“

Allir eins á fótboltavellinum

Bergþór barðist sjálfur við geðhvörf ungur að árum og var um tíu ára tímabil meira og minna inni á stofnunum. En hann er á góðri bataleið og hefur síðustu ár unnið sem fulltrúi notenda geðheilbrigðiskerfisins. Það er því hægt að segja að hann hafi verið beggja vegna borðsins. Hann bendir á að oft hafi geðsjúkir mestu fordómana sjálfir. Því sé mikilvægt fyrir þá að finna það á eigin skinni að þeir séu í raun ekki svo frábrugðnir öðrum. Að minnsta kosti ekki inni á fótboltavellinum.

„Markmiðið er einnig að bæta heilsu og efla menn félagslega. Það að mæta reglulega á fótboltaæfingu í stórum hópi er mikil valdefling. Svo eru alltaf einhverjir sem mæta og horfa á, bara til að vera með í stemningunni þótt þeir treysti sér ekki inn á völlinn. Svo byrja þeir kannski hægt og rólega að vera með.“

Ekki unnið einn einasta leik

Félagið var stofnað árið 2011 þegar Bergþór og aðrir starfsmenn voru að vinna úr hugmyndum um hvað mætti bæta innan geðheilbrigðiskerfisins. Ein hugmynd var að starfsmenn stofnuðu hópa út frá eigin áhugamálum.

„Starfsmenn mæta ekki til vinnu sem þeir sjálfir heldur stunda áhugamál sín í frítímanum. En við vildum gjarnan að starfsfólk fengi að vera meira það sjálft.“

Þannig stofnaði hópur starfsmanna sem vinna bæði á velferðarsviði Reykjavíkurborgar og geðsviði Landspítalans FC Sækó. Á fyrstu æfinguna mættu fjórtán og enn fleiri til að horfa á. Nú æfir félagið þrisvar í viku, í Þrótti og á Kleppstúninu, og tíu til tuttugu mæta á hverja æfingu. Félagið er ekki með atvinnuþjálfara en Bergþór tekur stjórnina að sér. Stundum fá þeir gestaþjálfara.

Nú í sumar skráði félagið sig í Gull-deildina, utandeild í fótbolta. Árangur liðsins er þó ekki talinn í stigum.

„Nei, við höfum ekki unnið einn einasta leik,“ segir Bergþór skælbrosandi. „Einn þjálfari frá KSÍ, sem tók okkur á góða æfingu í sumar, benti á hve dugleg við erum að hvetja hvert annað áfram. Í öðrum liðum er nefnilega mikil áhersla lögð á sigurinn. Okkar sigrar eru öðruvísi. Við einblínum ekki á að vinna leikinn heldur erum við að sigra stund og stað á hverri æfingu. Það er sigur að leggja þetta á sig. Að reyna og að vera með.“

Áskorun að fara til útlanda

Bergþór segir aftur á móti miklar framfarir sjást hjá mörgum félagsmönnum. Fólk sé að bæta sig líkamlega og félagslega. Og liðsfélagar hafa greinilega húmor fyrir sjálfum sér, sem sést til að mynda á nafninu FC Sækó. Fyrst átti félagið að heita Knattspyrnufélagið Klikk en það þótti ekki nógu alþjóðlegt. FC Sækó hefur nefnilega farið út fyrir landsteinana. Í fyrra var farið til Skotlands þar sem sambærilegt félag var heimsótt og að sjálfsögðu tekinn einn leikur.

„Ég held að fólk átti sig ekki á því hve mikil áskorun það er fyrir svona hóp að fara til útlanda saman. Að fara í flugvél, í lest með fullt af ókunnugu fólki og vera með mörgum öðrum í herbergi. Sumir fóru hressilega út fyrir kassann sinn og keyptu sér föt í fyrsta skipti í áraraðir. Margir höfðu ekki farið til útlanda frá því þeir veiktust fyrst.“

Bergþór útskýrir að það sé öðruvísi að fara út með fótboltaliði en á eigin vegum. „Þegar maður er spurður hvaðan maður sé að koma og hvað maður sé að gera þá er maður ekki sjúklingur heldur á ferðalagi með fótboltafélaginu sínu. Það er óskaplega valdeflandi. Ég get til að mynda sagst vera atvinnumaður í fótbolta, þar sem ég vinn við þetta í dag,“ segir Bergþór og skellir upp úr.

Hverri mætingu fagnað

Bergþór hefur sjálfur reynt að vera í öðrum fótboltahópum í gegnum tíðina en það gekk ekki sérlega vel.

„Mér hefur alltaf fundist gaman í fótbolta en veikindi mín voru þess eðlis að ég dró mig út úr hópnum og hætti að mæta. Mér fannst erfitt að halda uppi samræðum og ræða veikindin. Í þessum hópi er meiri skilningur. Þar eru starfsmenn og fólk í sömu stöðu. Þú þarft ekki að skammast þín fyrir að vera stressaður yfir smámunum eða finna fyrir kvíða. Það er til dæmis enginn skammaður fyrir að mæta of seint, honum er bara fagnað fyrir að mæta.“

Félagið stefnir á aðra utanlandsferð í haust. Farið verður til Englands og sambærilegur klúbbur heimsóttur. Fjáröflun er í fullum gangi og ætla liðsfélagar til að mynda að hlaupa í maraþoninu þar sem safnað verður styrkjum fyrir félagið. Landspítalinn borgar ferðir starfsmanna en safna þarf fyrir aðra liðsfélaga, einnig þarf að kaupa búninga og annað. Bergþór útskýrir að mikilvægt sé að engin félagsgjöld séu í klúbbnum svo allir geti tekið þátt.

„Allir eru velkomnir á æfingu. Að spila fótbolta við okkur er góð leið til að styrkja geðsjúka og líka til að sigrast á eigin fordómum. Sumir halda kannski að við missum stjórn á okkur og allt verði brjálað á æfingum. Það er ekki þannig. Við höfum bara brjálæðislegan áhuga á fótbolta.“

Geðdeildin

Framtíðarsýn Bergþórs er skýr. Hann dreymir um að Kleppstúnið verði tekið í gegn svo það gangi betur að æfa þar. Einnig er draumur að fá atvinnuþjálfara og fjölga konum í liðinu. Jafnvel stofna sérstakt kvennalið og auglýsir Bergþór eftir áhugasamri konu í stjórn félagsins til að byggja slíkt upp.

„Svo væri gott að komast undir hatt KSÍ og ná að stækka og efla félagið. Einnig byggja upp tengslanet við sambærileg félög í útlöndum. Ég á mér draum um deild, ekki Pepsi-deildina heldur Geðdeildina, þar sem við spilum geðveikan fótbolta,“ segir Bergþór hlæjandi. „Það er nóg hægt að gera, það þarf bara tíma og fjármagn í það. Þar að auki mætti stofna aðra hópa, í kringum aðrar íþróttagreinar og listir. Það er alla vega óhætt að segja að okkar félag hafi sýnt frábæran árangur í endurhæfingu geðsjúkra.“

Fréttin birtist fyrst í Fréttablaðinu 20. júlí