Heilbrigðisþjónustunni á ekki að breyta í kyrrþey Ögmundur Jónasson skrifar 25. mars 2015 07:00 Það mun hafa verið undir aldarlokin að kunningi minn lá banaleguna á Borgarspítalanum í Reykjavík með óviðráðanlegt krabbamein. Á sjúkrahúsinu fékk hann þá umönnun og þjónustu sem völ var á. Þó ekki alveg. Þegar gera þurfti tilteknar röntgenrannsóknir var ekið með hann í sjúkrabíl á Domus Medica þar sem var að finna enn betri tæki en á sjúkrahúsinu.Læknar og stjórnmálamenn einkavæða Hvernig gat þetta verið? Hver hafði greitt fyrir þessi tæki? Greiðslurnar höfðu að sjálfsögðu komið úr ríkissjóði í gegnum almannatryggingar. Til Domus var sjúklingum nefnilega vísað í þeim mun stríðari straumum sem meira var skorið niður á sjúkrahúsum þar sem þessi þjónusta hafði verið veitt. Þar lengdust biðraðir fyrir bragðið. Ég minnist þess að gera athugasemd þegar mér var vísað á einkarekna stofu til myndatöku, sagðist heldur vilja fara annað. Ég spurði jafnframt hvort læknirinn gerði sér ekki örugglega grein fyrir því að hann væri að taka ákvörðun sem væri ekki síður fjármálaleg en læknisfræðileg. Tilvísuninni var breytt og merkt við í kladdann að þessi sjúklingur væri með sérviskuleg viðhorf.Blandan að breytast Viðhorfin eru samt ekki sérviskulegri en svo að á grundvelli þessa tvenns, niðurskurðar í almannaþjónustunni og greiðsluflæðis til einkareksturs á heilbrigðissviði er læknisþjónusta smám saman að færast í prívat hendur. Sjálfum hefur mér alltaf þótt vera í lagi – og meira að segja til góðs – að hafa afmarkaðan einkapraxís til hliðar við almannaþjónustuna, en blandan þyrfti að vera rétt. Ég óttast að hlutföllin séu nú smám saman að breytast einkarekstri í hag, að ekki sé á það minnst ef hér rísa einkarekin sjúkrahús kostuð af hinu opinbera og gjöldum frá betur megandi sjúklingum. Á slíkum einkareknum sjúkrahúsum í eigu fjárfesta þrifust væntanlega illa hinir sjálfstæðu kóngar og drottningar í læknastétt sem nú una vel sínum hag á eigin stofum.Rógburður? Nú er hættan sú að skrif mín verði skilgreind sem níð og rógburður um einkarekna heilbrigðisþjónustu. Vísa ég þar í grein eftir Birgi Guðjónsson lækni sem skrifar í Fréttablaðið 18. mars síðastliðinn. Upphaf greinarinnar er svohljóðandi: „Prófessor við HÍ hefur sem oftar farið mikinn við að rægja einkarekstur í heilbrigðiskerfinu og verið fylgt eftir af lektor og alþingismönnum á vinstri væng. Engin tilraun er gerð til að skilgreina gæði.“ Hér er greinilega vísað til rannsókna og skrifa Rúnars Vilhjálmssonar prófessors og síðan okkar alþingismanna sem höfum varað við því að svelta almannarekna heilbrigðisþjónustu á sama tíma og einkapraksís er auðveldað lífið.Lofsverðar rannsóknir Ástæða er til að þakka Rúnari Vilhjálmssyni prófessor fyrir vandaða og málefnalega umfjöllun um heilbrigðismál. Rúnar hefur rannsakað sérstaklega þá þróun sem orðið hefur í hlutdeild sjúklinga við fjármögnun heilbrigðisþjónustunnar og hvernig sífellt hærri þjónustugjöld hafa haft áhrif á aðgengi tekjulægri hluta samfélagsins að læknisþjónustu. Einnig ber að þakka félagasamtökum á borð við Krabbameinsfélagið sem gengist hafa fyrir vönduðum rannsóknum af þessu tagi og vísa ég þar í rannsókn Ingimars Einarssonar frá árinu 2013 um tengt efni.Málefnaleg umræða til góðs Birgir Guðjónsson fjallar í grein sinni fyrst og fremst um ágæti einkareksturs umfram almannaþjónustu. Um þetta hafa einnig verið gerðar rannsóknir og skýrslur og Landlæknisembættið í tímans rás leitt okkur í sanninn um ýmsar staðreyndir í þessum efnum og nefni ég þar, að öðrum ólöstuðum, Ólaf Ólafsson, fyrrum landlækni, sem hefur verið óþreytandi í upplýsingamiðlun um þetta efni. Sömu sögu er að segja af BSRB sem í áranna rás hefur fengið hingað til lands fjölda sérfræðinga til að gera grein fyrir rannsóknum á samspili einkareksturs og almannaþjónustu. Allir þessir aðilar fagna málefnalegri umræðu um þessi efni en hljóta að taka því illa að vera sökuð um rógburð þegar bent er á staðreyndir um félagslega og efnahagslega mismunun í einkareknum heilbrigðiskerfum.Sem flestir taki þátt Birgir Guðjónsson klykkir út í grein sinni með því að segja að einkavæðing sé fyrst og fremst í þágu sjúklinga. Máli sínu til stuðnings vísar hann til biðlista í almannaþjónustunni og greiðari aðgangs í einkarekinni þjónustu. Ég svara því til að þessu valdi óhóflegur niðurskurður á framlögum til opinberu þjónustunnar og afleiðingin gæti orðið sú að annars ágæt blanda breytist sjúklingum og skattborgurum í óhag. Fyrir því hef ég oft fært rök og vil gera það enn. Ég hvet sem flesta að taka þátt í þessari umræðu. Breytingar á heilbrigðisþjónustunni eiga ekki og mega ekki gerast í kyrrþey. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Ögmundur Jónasson Mest lesið Engin eftirspurn eftir Viðreisnar- og Samfylkingarmódelinu Andri Steinn Hilmarsson Skoðun Opið bréf til umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra Bogi Ragnarsson Skoðun Afnám tilfærslu milli skattþrepa Breki Pálsson Skoðun Tölum íslensku um bíðandi börn: Uppgjöf, svarthol og lögbrot Vigdís Gunnarsdóttir Skoðun Þegar heilinn sveltur: Tími til að endurhugsa stefnu í geðheilbrigðismálum Vigdís M. Jónsdóttir Skoðun Ég á þetta ég má þetta Arnar Atlason Skoðun Það sem Njáll sagði ykkur ekki Inga Lind Karlsdóttir Skoðun Íslenska þjóð, þú ert núna að gleyma Sighvatur Björgvinsson Skoðun Ísrael á ekki heima á gleðileikum evrópskra sjónvarpsstöðva sem starfa í almannaþágu Stefán Jón Hafstein Skoðun Halldór 4.10.2025 Halldór Skoðun Skoðun Sótt að réttindum kvenna — núna Svandís Svavarsdóttir skrifar Skoðun Afnám tilfærslu milli skattþrepa Breki Pálsson skrifar Skoðun Þegar heilinn sveltur: Tími til að endurhugsa stefnu í geðheilbrigðismálum Vigdís M. Jónsdóttir skrifar Skoðun Opið bréf til umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Íslenska þjóð, þú ert núna að gleyma Sighvatur Björgvinsson skrifar Skoðun Tölum íslensku um bíðandi börn: Uppgjöf, svarthol og lögbrot Vigdís Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Fjórði hver vinnur í verslun og þjónustu Benedikt S. Benediktsson skrifar Skoðun Engin eftirspurn eftir Viðreisnar- og Samfylkingarmódelinu Andri Steinn Hilmarsson skrifar Skoðun Pabbar, mömmur, afar, ömmur Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Vellíðan í vinnu Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Hefur vanfjármögnun sveitarfélaga áhrif á byggingarkostnað? Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun Þar sem gervigreind er raunverulega að breyta öllu Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Eru vegir fyrir ferðamenn mikilvægari en vegir fyrir fólk sem býr hér? Petrína Þórunn Jónsdóttir skrifar Skoðun Er Evrópa á villigötum? Efnahagsleg hnignun kallar á róttæka endurskoðun Eggert Sigurbergsson skrifar Skoðun Samræmd nálgun að öryggi og skilvirkni á ytri landamærum - Innleiðing EES á Íslandi Arngrímur Guðmundsson skrifar Skoðun Íslenskir flóttamenn - í okkar eigin landi Gunnar Magnús Diego skrifar Skoðun Ísrael á ekki heima á gleðileikum evrópskra sjónvarpsstöðva sem starfa í almannaþágu Stefán Jón Hafstein skrifar Skoðun Mótum framtíðina saman Jónína Hauksdóttir ,Magnús Þór Jónsson skrifar Skoðun Leikskóli þarf meira en þak og veggi. Kópavogsmódelið og Akureyrarleiðin sem leið að aukinni velferð barna Anna Elísa Hreiðarsdóttir,Svava Björg Mörk skrifar Skoðun Jákvæð áhrif dánaraðstoðar á sorgarferli aðstandenda og umönnunaraðila í Viktoríuríki í Ástralíu Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Kæra Epli, skilur þú mig? Lilja Dögg Jónsdóttir skrifar Skoðun Þorgerður og erlendu dómstólarnir Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Barnafjölskyldur í Reykjavík eiga betra skilið Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Lyftum umræðunni á örlítið hærra plan Jóna Hlíf Halldórsdóttir skrifar Skoðun Lykillinn að hamingju og heilbrigði Auður Kjartansdóttir skrifar Skoðun Staða bænda styrkt Hanna Katrín Friðriksson skrifar Skoðun Transumræðan og ruglið um fjölda kynja Einar Steingrímsson skrifar Skoðun Leikskólar eru ekki munaður Íris Eva Gísladóttir skrifar Skoðun Vísindarannsóknir og þróun – til umhugsunar í tiltekt Þorgerður J. Einarsdóttir skrifar Skoðun 752 dánir vegna geðheilsuvanda – enginn vegna fjölþáttaógnar Grímur Atlason skrifar Sjá meira
Það mun hafa verið undir aldarlokin að kunningi minn lá banaleguna á Borgarspítalanum í Reykjavík með óviðráðanlegt krabbamein. Á sjúkrahúsinu fékk hann þá umönnun og þjónustu sem völ var á. Þó ekki alveg. Þegar gera þurfti tilteknar röntgenrannsóknir var ekið með hann í sjúkrabíl á Domus Medica þar sem var að finna enn betri tæki en á sjúkrahúsinu.Læknar og stjórnmálamenn einkavæða Hvernig gat þetta verið? Hver hafði greitt fyrir þessi tæki? Greiðslurnar höfðu að sjálfsögðu komið úr ríkissjóði í gegnum almannatryggingar. Til Domus var sjúklingum nefnilega vísað í þeim mun stríðari straumum sem meira var skorið niður á sjúkrahúsum þar sem þessi þjónusta hafði verið veitt. Þar lengdust biðraðir fyrir bragðið. Ég minnist þess að gera athugasemd þegar mér var vísað á einkarekna stofu til myndatöku, sagðist heldur vilja fara annað. Ég spurði jafnframt hvort læknirinn gerði sér ekki örugglega grein fyrir því að hann væri að taka ákvörðun sem væri ekki síður fjármálaleg en læknisfræðileg. Tilvísuninni var breytt og merkt við í kladdann að þessi sjúklingur væri með sérviskuleg viðhorf.Blandan að breytast Viðhorfin eru samt ekki sérviskulegri en svo að á grundvelli þessa tvenns, niðurskurðar í almannaþjónustunni og greiðsluflæðis til einkareksturs á heilbrigðissviði er læknisþjónusta smám saman að færast í prívat hendur. Sjálfum hefur mér alltaf þótt vera í lagi – og meira að segja til góðs – að hafa afmarkaðan einkapraxís til hliðar við almannaþjónustuna, en blandan þyrfti að vera rétt. Ég óttast að hlutföllin séu nú smám saman að breytast einkarekstri í hag, að ekki sé á það minnst ef hér rísa einkarekin sjúkrahús kostuð af hinu opinbera og gjöldum frá betur megandi sjúklingum. Á slíkum einkareknum sjúkrahúsum í eigu fjárfesta þrifust væntanlega illa hinir sjálfstæðu kóngar og drottningar í læknastétt sem nú una vel sínum hag á eigin stofum.Rógburður? Nú er hættan sú að skrif mín verði skilgreind sem níð og rógburður um einkarekna heilbrigðisþjónustu. Vísa ég þar í grein eftir Birgi Guðjónsson lækni sem skrifar í Fréttablaðið 18. mars síðastliðinn. Upphaf greinarinnar er svohljóðandi: „Prófessor við HÍ hefur sem oftar farið mikinn við að rægja einkarekstur í heilbrigðiskerfinu og verið fylgt eftir af lektor og alþingismönnum á vinstri væng. Engin tilraun er gerð til að skilgreina gæði.“ Hér er greinilega vísað til rannsókna og skrifa Rúnars Vilhjálmssonar prófessors og síðan okkar alþingismanna sem höfum varað við því að svelta almannarekna heilbrigðisþjónustu á sama tíma og einkapraksís er auðveldað lífið.Lofsverðar rannsóknir Ástæða er til að þakka Rúnari Vilhjálmssyni prófessor fyrir vandaða og málefnalega umfjöllun um heilbrigðismál. Rúnar hefur rannsakað sérstaklega þá þróun sem orðið hefur í hlutdeild sjúklinga við fjármögnun heilbrigðisþjónustunnar og hvernig sífellt hærri þjónustugjöld hafa haft áhrif á aðgengi tekjulægri hluta samfélagsins að læknisþjónustu. Einnig ber að þakka félagasamtökum á borð við Krabbameinsfélagið sem gengist hafa fyrir vönduðum rannsóknum af þessu tagi og vísa ég þar í rannsókn Ingimars Einarssonar frá árinu 2013 um tengt efni.Málefnaleg umræða til góðs Birgir Guðjónsson fjallar í grein sinni fyrst og fremst um ágæti einkareksturs umfram almannaþjónustu. Um þetta hafa einnig verið gerðar rannsóknir og skýrslur og Landlæknisembættið í tímans rás leitt okkur í sanninn um ýmsar staðreyndir í þessum efnum og nefni ég þar, að öðrum ólöstuðum, Ólaf Ólafsson, fyrrum landlækni, sem hefur verið óþreytandi í upplýsingamiðlun um þetta efni. Sömu sögu er að segja af BSRB sem í áranna rás hefur fengið hingað til lands fjölda sérfræðinga til að gera grein fyrir rannsóknum á samspili einkareksturs og almannaþjónustu. Allir þessir aðilar fagna málefnalegri umræðu um þessi efni en hljóta að taka því illa að vera sökuð um rógburð þegar bent er á staðreyndir um félagslega og efnahagslega mismunun í einkareknum heilbrigðiskerfum.Sem flestir taki þátt Birgir Guðjónsson klykkir út í grein sinni með því að segja að einkavæðing sé fyrst og fremst í þágu sjúklinga. Máli sínu til stuðnings vísar hann til biðlista í almannaþjónustunni og greiðari aðgangs í einkarekinni þjónustu. Ég svara því til að þessu valdi óhóflegur niðurskurður á framlögum til opinberu þjónustunnar og afleiðingin gæti orðið sú að annars ágæt blanda breytist sjúklingum og skattborgurum í óhag. Fyrir því hef ég oft fært rök og vil gera það enn. Ég hvet sem flesta að taka þátt í þessari umræðu. Breytingar á heilbrigðisþjónustunni eiga ekki og mega ekki gerast í kyrrþey.
Þegar heilinn sveltur: Tími til að endurhugsa stefnu í geðheilbrigðismálum Vigdís M. Jónsdóttir Skoðun
Ísrael á ekki heima á gleðileikum evrópskra sjónvarpsstöðva sem starfa í almannaþágu Stefán Jón Hafstein Skoðun
Skoðun Þegar heilinn sveltur: Tími til að endurhugsa stefnu í geðheilbrigðismálum Vigdís M. Jónsdóttir skrifar
Skoðun Engin eftirspurn eftir Viðreisnar- og Samfylkingarmódelinu Andri Steinn Hilmarsson skrifar
Skoðun Eru vegir fyrir ferðamenn mikilvægari en vegir fyrir fólk sem býr hér? Petrína Þórunn Jónsdóttir skrifar
Skoðun Er Evrópa á villigötum? Efnahagsleg hnignun kallar á róttæka endurskoðun Eggert Sigurbergsson skrifar
Skoðun Samræmd nálgun að öryggi og skilvirkni á ytri landamærum - Innleiðing EES á Íslandi Arngrímur Guðmundsson skrifar
Skoðun Ísrael á ekki heima á gleðileikum evrópskra sjónvarpsstöðva sem starfa í almannaþágu Stefán Jón Hafstein skrifar
Skoðun Leikskóli þarf meira en þak og veggi. Kópavogsmódelið og Akureyrarleiðin sem leið að aukinni velferð barna Anna Elísa Hreiðarsdóttir,Svava Björg Mörk skrifar
Skoðun Jákvæð áhrif dánaraðstoðar á sorgarferli aðstandenda og umönnunaraðila í Viktoríuríki í Ástralíu Ingrid Kuhlman skrifar
Þegar heilinn sveltur: Tími til að endurhugsa stefnu í geðheilbrigðismálum Vigdís M. Jónsdóttir Skoðun
Ísrael á ekki heima á gleðileikum evrópskra sjónvarpsstöðva sem starfa í almannaþágu Stefán Jón Hafstein Skoðun