Hugsanlegt að bankar sameinist 9. janúar 2008 00:01 Breski bankinn Northern Rock er einn þeirra sem hefur orðið illa úti í kjölfar mikillar og á tíðum óábyrgrar útlánastefnu. Bankinn hefur þurft að nýta sér nokkrum sinnum neyðarlán Englandsbanka til að forða sér frá lausafjárþurrð og hlaupa lánin á milli 25 til 30 milljörðum punda, jafnvirði allt að 3.700 milljarða íslenskra króna. Markaðurinn/AFP Fasteignabólan og lausafjárþurrðin á rót að rekja að mestu til mikillar vanskilaaukningar á svokölluðum undirmálslánum (e. sub-prime) í Bandaríkjunum frá því snemma á síðasta ári. Lántakar voru flestir einstaklingar sem alla jafna hafa lágar tekjur, lítið greiðsluhæfi og ekki átt aðgang að venjulegum íbúðalánum. Lán til þessa hóps hafa skiljanlega þótt áhættusamari en önnur lán og bera því hærri vexti þar sem reiknað er með meiri vanskilum af þeim en venjulegum lánum. Afborganir af lánum sem þessum voru lágar í fyrstu en fóru hækkandi eftir því sem á leið, gjarnan eftir tvö ár. Þegar heildarvaxtabyrði lenti á lántaka af fullum þunga varð róðurinn eðlilega erfiður fyrir stóran hóp lántaka sem hafði lítið milli handanna. Þegar vísbendingar um aukin vanskil á þessum undirmálslánamarkaði komu fram á vordögum nýliðins árs kom í ljós að útlán fyrirtækjanna náðu út fyrir þann ramma sem þeim var settur. Í einhverjum tilvikum mun eldri borgurum hafa verið veitt lán sem þessi til endurfjármögnunar, jafnvel sjúklingum eða einstaklingum sem áttu erfitt með að skilja smáa letrið. Í öðrum tilvikum voru litlar kvaðir á lántaka að þeir sýndu fram á eignir til trygginga eða tryggar tekjur. Skrúfað hefur verið fyrir lánveitingar sem þessar að miklu leyti og útlánareglur hertar til muna. Íbúðabréfum fjármálafyrirtækjanna var vöndlað saman með flóknum fjármálagerningum, sem komið hefur á daginn að fáir skildu, en báru væntingar um háa vexti þegar nær dró skuldadögum. Þegar vanskil tóku að aukast á undirmálslánamarkaði vestanhafs síðasta vor og fram eftir ári hrundi spilaborgin á skömmum tíma. Þeir bankar og fjármálafyrirtæki sem fest höfðu kaup á lánavöndlum sem samanstóðu að stóru leyti af bandarískum undirmálslánum neyddust til að horfa upp á mikla eignarýrnun. Þrír af stærstu bönkum Bandaríkjanna hafa til að mynda afskrifað tæpa 100 milljarða dala, jafnvirði rúmra sex þúsund milljarða íslenskra króna, úr bókum sínum af þessum sökum á þriðja ársfjórðungi. Reiknað er með að allt að þriðjungi lægri upphæð fari á afskriftareikninginn fyrir síðasta fjórðung ársins. Þá eru ótaldar afskriftir fleiri banka vestanhafs og kollega þeirra í öðrum löndum. Bankastjórar margra þeirra hafa verið látnir taka poka sína í kjölfarið. Afskriftirnar hafa sett stórt skarð í afkomutölur fjármálafyrirtækjanna og gengi margra þeirra fallið um allt að fimmtíu prósent. Það gerir fyrirtækin að aðlaðandi fjárfestingakostum og telja fjárfestar því að vel megi búast við yfirtökum og jafnvel samruna banka og fjármálafyrirtækja víða um heim í meiri mæli á næstunni af þessum sökum. Undir smásjánni Mest lesið Gervigreindarknúið snjallsiglingarkerfi hlaut Nýsköpunarverðlaunin Viðskipti innlent Færir sig í Borgartúnið eftir stutta dvöl hjá ÍSÍ Viðskipti innlent Greiðir sér út allt að fimmtíu milljónir Viðskipti innlent Bjarni Geir Alfreðsson matreiðslumaður látinn Viðskipti innlent Högnuðust um tæpa sjö milljarða Viðskipti innlent Tilkynna breytingar á lánaframboði Viðskipti innlent Bein útsending: Listi Framúrskarandi fyrirtækja birtur Viðskipti innlent Sverrir Einar söðlar um og selur Þrastalund Viðskipti innlent Leigjendum muni fjölga um fimm þúsund fram til 2030 Viðskipti innlent 80 ára fyrirtæki í örum breytingum og vexti Framúrskarandi kynning Fleiri fréttir Gervigreindarknúið snjallsiglingarkerfi hlaut Nýsköpunarverðlaunin Högnuðust um tæpa sjö milljarða Bein útsending: Listi Framúrskarandi fyrirtækja birtur Tilkynna breytingar á lánaframboði Sverrir Einar söðlar um og selur Þrastalund Leigjendum muni fjölga um fimm þúsund fram til 2030 Bein útsending: Nýsköpunarþing 2025 - Ísland í stóru myndinni Bjarni Geir Alfreðsson matreiðslumaður látinn Færir sig í Borgartúnið eftir stutta dvöl hjá ÍSÍ Verðbólguþróunin áhyggjuefni Greiðir sér út allt að fimmtíu milljónir Verðbólga ekki meiri síðan í janúar Hagnaður bankans 8,2 milljarðar á þriðja ársfjórðungi Ístak bauð best í frágang á nýja Landspítalanum Eyða óvissunni um verðtrygginguna með vaxtaviðmiði Segja þingmann draga upp skakka mynd af stöðu nýsköpunar Eigandi skrifstofu í Kringlunni þarf að borga fyrir auglýsingar Stjórnendur Íslandsbanka enn undir feldi Fyrrverandi starfsmenn endurvekja Lagningu Reikna með 1,5 milljarði króna í sjóböðin í Önundarfirði Enn meiri veikleikar í samkeppnishæfni Íslands en ESB Sérlausn fyrir fluglosun virðist ekki hafa verið auglýst Segir mikla vinnu í gangi vegna lánamála Sér ljós við enda ganganna: „Kannski þurfti svona stóra truflun til“ Mun leiða svið markaðsmála og þjónustuupplifunar hjá Advania Finna meira gull á Grænlandi Jónas Már til Réttar „Ekki bara smá eyða, þetta er risastórt gat“ Hætt við að vextir hækki „Niðursveifla í byggingariðnaði er hafin“ Sjá meira
Fasteignabólan og lausafjárþurrðin á rót að rekja að mestu til mikillar vanskilaaukningar á svokölluðum undirmálslánum (e. sub-prime) í Bandaríkjunum frá því snemma á síðasta ári. Lántakar voru flestir einstaklingar sem alla jafna hafa lágar tekjur, lítið greiðsluhæfi og ekki átt aðgang að venjulegum íbúðalánum. Lán til þessa hóps hafa skiljanlega þótt áhættusamari en önnur lán og bera því hærri vexti þar sem reiknað er með meiri vanskilum af þeim en venjulegum lánum. Afborganir af lánum sem þessum voru lágar í fyrstu en fóru hækkandi eftir því sem á leið, gjarnan eftir tvö ár. Þegar heildarvaxtabyrði lenti á lántaka af fullum þunga varð róðurinn eðlilega erfiður fyrir stóran hóp lántaka sem hafði lítið milli handanna. Þegar vísbendingar um aukin vanskil á þessum undirmálslánamarkaði komu fram á vordögum nýliðins árs kom í ljós að útlán fyrirtækjanna náðu út fyrir þann ramma sem þeim var settur. Í einhverjum tilvikum mun eldri borgurum hafa verið veitt lán sem þessi til endurfjármögnunar, jafnvel sjúklingum eða einstaklingum sem áttu erfitt með að skilja smáa letrið. Í öðrum tilvikum voru litlar kvaðir á lántaka að þeir sýndu fram á eignir til trygginga eða tryggar tekjur. Skrúfað hefur verið fyrir lánveitingar sem þessar að miklu leyti og útlánareglur hertar til muna. Íbúðabréfum fjármálafyrirtækjanna var vöndlað saman með flóknum fjármálagerningum, sem komið hefur á daginn að fáir skildu, en báru væntingar um háa vexti þegar nær dró skuldadögum. Þegar vanskil tóku að aukast á undirmálslánamarkaði vestanhafs síðasta vor og fram eftir ári hrundi spilaborgin á skömmum tíma. Þeir bankar og fjármálafyrirtæki sem fest höfðu kaup á lánavöndlum sem samanstóðu að stóru leyti af bandarískum undirmálslánum neyddust til að horfa upp á mikla eignarýrnun. Þrír af stærstu bönkum Bandaríkjanna hafa til að mynda afskrifað tæpa 100 milljarða dala, jafnvirði rúmra sex þúsund milljarða íslenskra króna, úr bókum sínum af þessum sökum á þriðja ársfjórðungi. Reiknað er með að allt að þriðjungi lægri upphæð fari á afskriftareikninginn fyrir síðasta fjórðung ársins. Þá eru ótaldar afskriftir fleiri banka vestanhafs og kollega þeirra í öðrum löndum. Bankastjórar margra þeirra hafa verið látnir taka poka sína í kjölfarið. Afskriftirnar hafa sett stórt skarð í afkomutölur fjármálafyrirtækjanna og gengi margra þeirra fallið um allt að fimmtíu prósent. Það gerir fyrirtækin að aðlaðandi fjárfestingakostum og telja fjárfestar því að vel megi búast við yfirtökum og jafnvel samruna banka og fjármálafyrirtækja víða um heim í meiri mæli á næstunni af þessum sökum.
Undir smásjánni Mest lesið Gervigreindarknúið snjallsiglingarkerfi hlaut Nýsköpunarverðlaunin Viðskipti innlent Færir sig í Borgartúnið eftir stutta dvöl hjá ÍSÍ Viðskipti innlent Greiðir sér út allt að fimmtíu milljónir Viðskipti innlent Bjarni Geir Alfreðsson matreiðslumaður látinn Viðskipti innlent Högnuðust um tæpa sjö milljarða Viðskipti innlent Tilkynna breytingar á lánaframboði Viðskipti innlent Bein útsending: Listi Framúrskarandi fyrirtækja birtur Viðskipti innlent Sverrir Einar söðlar um og selur Þrastalund Viðskipti innlent Leigjendum muni fjölga um fimm þúsund fram til 2030 Viðskipti innlent 80 ára fyrirtæki í örum breytingum og vexti Framúrskarandi kynning Fleiri fréttir Gervigreindarknúið snjallsiglingarkerfi hlaut Nýsköpunarverðlaunin Högnuðust um tæpa sjö milljarða Bein útsending: Listi Framúrskarandi fyrirtækja birtur Tilkynna breytingar á lánaframboði Sverrir Einar söðlar um og selur Þrastalund Leigjendum muni fjölga um fimm þúsund fram til 2030 Bein útsending: Nýsköpunarþing 2025 - Ísland í stóru myndinni Bjarni Geir Alfreðsson matreiðslumaður látinn Færir sig í Borgartúnið eftir stutta dvöl hjá ÍSÍ Verðbólguþróunin áhyggjuefni Greiðir sér út allt að fimmtíu milljónir Verðbólga ekki meiri síðan í janúar Hagnaður bankans 8,2 milljarðar á þriðja ársfjórðungi Ístak bauð best í frágang á nýja Landspítalanum Eyða óvissunni um verðtrygginguna með vaxtaviðmiði Segja þingmann draga upp skakka mynd af stöðu nýsköpunar Eigandi skrifstofu í Kringlunni þarf að borga fyrir auglýsingar Stjórnendur Íslandsbanka enn undir feldi Fyrrverandi starfsmenn endurvekja Lagningu Reikna með 1,5 milljarði króna í sjóböðin í Önundarfirði Enn meiri veikleikar í samkeppnishæfni Íslands en ESB Sérlausn fyrir fluglosun virðist ekki hafa verið auglýst Segir mikla vinnu í gangi vegna lánamála Sér ljós við enda ganganna: „Kannski þurfti svona stóra truflun til“ Mun leiða svið markaðsmála og þjónustuupplifunar hjá Advania Finna meira gull á Grænlandi Jónas Már til Réttar „Ekki bara smá eyða, þetta er risastórt gat“ Hætt við að vextir hækki „Niðursveifla í byggingariðnaði er hafin“ Sjá meira