Um Kóreustríðið í nútímanum 16. júlí 2004 00:01 Kóreustríðið í nútímanum - Gylfi Páll Hersir Hinn 25. júní síðastliðinn birti Fréttablaðið greinarkorn um Kóreustríðið. Það hófst þann dag 1950 og lauk þremur árum síðar með vopnahléi sem stendur enn. Eins og algengt er þegar fjallað er um þessa atburði er ýmsu snúið þar á haus. Strax fyrirsögn greinarinnar, "Innrás sem kom öllum á óvart" er fjarri sanni. Þá segir: "Það voru Bandaríkjamenn sem samþykktu uppgjöf Japana í Suður-Kóreu og Sovétmenn sem gerðu hið sama í Norður-Kóreu." Þarna er grundvallar rangfærsla. Kórea öll var nýlenda Japana frá 1910 til loka síðari heimsstyrjaldar, stjórnað af fádæma hörku. Við lok styrjaldarinnar höfðu yfir tvær milljónir Kóreubúa, 10% þjóðarinnar, verið fluttar til Japans: 700.000 í námavinnu, 360.000 skipað í Japansher og 170.000 konur neyddar í vændi. Sovétríkin sögðu Japan stríði á hendur 8. ágúst 1945 að áeggjan Bandaríkjanna. Næsta dag fór Sovéther inn í norðurhluta Kóreu. Fyrr á árinu höfðu Sovétríkin og Bandaríkin samið um að skipta Kóreu á milli sín um 38. breiddarbaug. Japanar gáfust upp 2. september í kjölfar kjarnorkusprengjanna á Hírósíma og Nagasaki. Áður höfðu Japanar raunar tilkynnt uppgjöf sína með ákveðnum skilyrðum, nákvæmlega sömu skilyrðum og raun varð á. Bandaríkjastjórn varpaði sprengjunum aðeins af einni ástæðu: Til þess að staðfesta ægisvald sitt í heimsstjórnmálunum eftir styrjöldina; sanna að hún hefði yfir kjarnorkuvopnum að ráða og væri reiðubúin til þess að nota þau, eins og raunar margsinnis var hótað eftir þetta. En það er efni í aðra grein. Fjórum dögum eftir uppgjöf Japana, 6. september, stofnaði andspyrnuhreyfingin sjálfstæða stjórn í Kóreu. Hún hafði þá afvopnað Japansher í suðri, leyst pólitíska fanga úr haldi og komið upp stjórnkerfi um allt land. Bandaríkjaher kom til suðurhluta Kóreu 8. september, tveimur dögum síðar, og lýsti MacArthur yfirhershöfðingi því yfir að hér eftir bæri hann ábyrgð á stjórn suðurhluta landsins og yrðu allir að hlýða skipunum hans Í hernámsstjórninni sem Bandaríkin komu á fót sátu menn sem unnið höfðu með Japönum í styrjöldinni. Andstæðingar voru fangelsaðir á ný en út úr fangelsum komu lögreglumenn, fyrrum samstarfsmenn Japana, sem héldu áfram hrottaverkum sínum. Þessi samvinna nýlenduveldanna og innlendra samvinnumanna Japana í Asíu (stundum nefndir kvislingar) var venjan í styrjaldarlok þegar var verið að ýta alþýðu manna út af vettvangi stjórnmála, sem hafði unnið sigur og hrakið hernámslið á brott. Nýr einræðisherra, Syngman Rhee, var sóttur til Bandaríkjanna. Í ágúst 1948 var skipting Kóreu staðfest með "valdaafsali" Bandaríkjahers til Rhee í suðurhluta landsins. Sovétríkin drógu herstyrk sinn úr landinu síðar sama ár en Bandaríkin ekki. Skipting Kóreuskagans var fyrst og síðast verk Bandaríkjastjórnar og samninga þeirra við Sovétskrifræðið. Kóreubúar unnu sigur á nýlenduveldi Japana. Hagsmunir þeirra voru hafðir að engu en hagsmunir ráðandi heimsvaldaríkis réðu. Meðal fréttaskýrenda er söguskýringin sú að undirokaðar þjóðir séu best komnar upp á náð og miskunn heimsveldanna, sjálfar séu þær að mestu ósjálfbjarga. Kóreustríðið kom engum á óvart! Andstaða við stjórn Rhee var mikil þrátt fyrir mikið harðræði. Herlið Rhee ögraði Norður-Kóreu sífellt við 38. breiddarbaug og bandarískir ráðamenn hvöttu til innrásar. Að lokum réðust hersveitir Norður-Kóreu suður. Herlið Rhee hrundi sem spilaborg, uppreisnir urðu um allan suðurhluta landsins og féll höfuðborgin Seoul í hendur uppreisnarmanna eftir þrjá daga. Hér er ekki tóm til að rekja gang stríðsins, en Bandaríkjaher kom til skjalanna af mikilli hörku; napalmi var varpað á íbúðabyggðir og loks stóð í landinu ekki steinn yfir steini. Fangabúðir Bandaríkjahers og pyntingar voru ekki mildari en í Abu Ghraib fangelsinu í Bagdad. Þegar upp var staðið lágu fjórar milljónir Kóreumanna í valnum, nær milljón Kínverja sem komu til varnar þegar Bandaríkjaher bjóst til þess að fara yfir landamærin til Kína, 54.000 Bandaríkjamenn og þrjú þúsund hermenn annarra þjóða. Öryggisráð Sameinuðu þjóðanna var aðili að þessum átökum og sýndi þar að hlutverk þess er og hefur ávallt verið að gæta hagsmuna sterkustu heimsvaldaríkjanna. Skipting Kóreu er eldfimt mál og stærsta málið sem má rekja beint til aðstæðna við lok heimsstyrjaldarinnar en er enn óleyst. Bandaríkjastjórn og önnur heimsvaldaríki setja nú á oddinn kröfur um að Kórea hætti að þróa kjarnorku. Eftir áratuga viðskiptabann hyggjast þau ekki aðeins svipta landið rétti til þess að verjast, heldur ætla þau að snúa þróun raforkuframleiðslu við. Þau ætla að koma í veg fyrir rafvæðingu sveita og fjölmargra þéttbýlissvæða. Þau ætla að stemma stigu við almennri tækniþróun og framleiðslu og varpa íbúum landsins í myrkur. Þriðji hluti mannkyns hefur ekki aðgang að rafmagni. Rafvæðing er frumskilyrði nútíma iðnvæðingar og menningar og ríkur þáttur í því að minnka bilið milli lífsskilyrða vinnandi fólks í borg og sveit, í vanþróuðum löndum og iðnríkjum. Það er nauðsynlegt öllu mannkyninu að efla menningu í hinum fjarlægustu og dreifðustu byggðum í öllum löndum og vinna bug á fáfræði, fordómum, fátækt og sjúkdómum. Um þetta þarf vinnandi fólk að sýna samstöðu. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Gylfi Páll Hersir Mest lesið Halldór 27.03.2024 Halldór Yfirgangur, yfirlæti og endastöð Strætó Axel Hall Skoðun Hugsum fíknivanda upp á nýtt - Ný nálgun í meðhöndlun fíknivanda og áhættuhegðunar Svala Jóhannesdóttir,Lilja Sif Þorsteinsdóttir Skoðun Tímamót í sjálfsvígsforvörnum Ingibjörg Isaksen Skoðun Það eru fleiri fiskar í sjónum og fleiri sjónarmið í hafstjórn Guðbjörg Ásta Ólafsdóttir Skoðun Háskólinn á Bifröst – Öflugur og sjálfstæður fjarnámsskóli Sólveig Hallsteinsdóttir Skoðun Sumt er bara ekki hægt að rökræða Ása Lind Finnbogadóttir Skoðun Þúsundir kusu Sönnu Anna Bentína Hermansen Einarsdóttir,Ármann Hákon Gunnarsson,Baldvin Björgvinsson,Brynja Guðnadóttir,Haraldur Ingi Haraldsson,Jón Hallur Haraldsson,Kolbrún Erna Pétursdóttir,Ólafur H. Ólafsson,Rakel Hildardóttir,Sigrún Jónsdóttir Skoðun Þvílíkt „plan“ fyrir íslensk heimili Magnea Gná Jóhannsdóttir Skoðun Skapandi menntun skilar raunverulegum árangri Bryngeir Valdimarsson Skoðun Skoðun Skoðun Tótla I. Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Tímamót í sjálfsvígsforvörnum Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Yfirgangur, yfirlæti og endastöð Strætó Axel Hall skrifar Skoðun Hugsum fíknivanda upp á nýtt - Ný nálgun í meðhöndlun fíknivanda og áhættuhegðunar Svala Jóhannesdóttir,Lilja Sif Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Háskólinn á Bifröst – Öflugur og sjálfstæður fjarnámsskóli Sólveig Hallsteinsdóttir skrifar Skoðun Það eru fleiri fiskar í sjónum og fleiri sjónarmið í hafstjórn Guðbjörg Ásta Ólafsdóttir skrifar Skoðun Skapandi menntun skilar raunverulegum árangri Bryngeir Valdimarsson skrifar Skoðun Sex ára sáttmáli Davíð Þorláksson skrifar Skoðun Af hverju kynjafræði? Og hvaða greinar hafa fengið svipaðar mótbárur í gegnum tíðina? Guðrún Elísa Friðbjargardóttir Sævarsdóttir skrifar Skoðun Stjórnendur sem mega ekki stjórna Stefán Vagn Stefánsson skrifar Skoðun Stokkhólmseinkenni sem við ættum að forðast Aðalsteinn Júlíus Magnússon skrifar Skoðun Eflum iðnlöggjöfina og stöðvum brotin Hilmar Harðarson skrifar Skoðun Pjattkratar taka til Þorsteinn Sæmundsson skrifar Skoðun Sumt er bara ekki hægt að rökræða Ása Lind Finnbogadóttir skrifar Skoðun Vaxtamunarviðskipti láta aftur á sér kræla Jökull Sólberg Auðunsson skrifar Skoðun Áskorun til ríkisstjórnarinnar: Innleiðum birgðaskyldu á eldsneyti Halla Hrund Logadóttir skrifar Skoðun Rétt skal vera rétt um gatnamót við Höfðabakka og Bæjarháls Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Háskólasamfélagið geri skyldu sína strax, stjórnvöld hafa brugðist Auður Magndís Auðardóttir,Elí Hörpu og Önundar,Eyrún Ólöf Sigurðardóttir,Helga Ögmundardóttir,Íris Ellenberger,Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir,Katrín Pálmad. Þorgerðardóttir skrifar Skoðun Þúsundir kusu Sönnu Anna Bentína Hermansen Einarsdóttir,Ármann Hákon Gunnarsson,Baldvin Björgvinsson,Brynja Guðnadóttir,Haraldur Ingi Haraldsson,Jón Hallur Haraldsson,Kolbrún Erna Pétursdóttir,Ólafur H. Ólafsson,Rakel Hildardóttir,Sigrún Jónsdóttir skrifar Skoðun NATO riðar til falls en hvað þýðir það fyrir skilnaðarbarnið Ísland? Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Græðgin í forgrunni Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Greiningar eða lausnir – hvort vegur þyngra? Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Sterk staða Hafnarfjarðar Orri Björnsson skrifar Skoðun Bless bless jafnlaunavottun Sigríður Margrét Oddsdóttir skrifar Skoðun Miðstýrt skólakerfi eða fjölbreytni með samræmdu gæðamati? Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Heiðursgestur Viðreisnar vill heimsveldi Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Veðmál barna – hættulegur leikur sem hægt er að stöðva Jóhann Steinar Ingimundarson skrifar Skoðun Allt leikur í umburðarlyndi – eða hvað? Sigurður Eyjólfur Sigurjónsson skrifar Skoðun Lyfjafræðingar - traustur stuðningur í flóknum heimi Sigurbjörg Sæunn Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Þvílíkt „plan“ fyrir íslensk heimili Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Sjá meira
Kóreustríðið í nútímanum - Gylfi Páll Hersir Hinn 25. júní síðastliðinn birti Fréttablaðið greinarkorn um Kóreustríðið. Það hófst þann dag 1950 og lauk þremur árum síðar með vopnahléi sem stendur enn. Eins og algengt er þegar fjallað er um þessa atburði er ýmsu snúið þar á haus. Strax fyrirsögn greinarinnar, "Innrás sem kom öllum á óvart" er fjarri sanni. Þá segir: "Það voru Bandaríkjamenn sem samþykktu uppgjöf Japana í Suður-Kóreu og Sovétmenn sem gerðu hið sama í Norður-Kóreu." Þarna er grundvallar rangfærsla. Kórea öll var nýlenda Japana frá 1910 til loka síðari heimsstyrjaldar, stjórnað af fádæma hörku. Við lok styrjaldarinnar höfðu yfir tvær milljónir Kóreubúa, 10% þjóðarinnar, verið fluttar til Japans: 700.000 í námavinnu, 360.000 skipað í Japansher og 170.000 konur neyddar í vændi. Sovétríkin sögðu Japan stríði á hendur 8. ágúst 1945 að áeggjan Bandaríkjanna. Næsta dag fór Sovéther inn í norðurhluta Kóreu. Fyrr á árinu höfðu Sovétríkin og Bandaríkin samið um að skipta Kóreu á milli sín um 38. breiddarbaug. Japanar gáfust upp 2. september í kjölfar kjarnorkusprengjanna á Hírósíma og Nagasaki. Áður höfðu Japanar raunar tilkynnt uppgjöf sína með ákveðnum skilyrðum, nákvæmlega sömu skilyrðum og raun varð á. Bandaríkjastjórn varpaði sprengjunum aðeins af einni ástæðu: Til þess að staðfesta ægisvald sitt í heimsstjórnmálunum eftir styrjöldina; sanna að hún hefði yfir kjarnorkuvopnum að ráða og væri reiðubúin til þess að nota þau, eins og raunar margsinnis var hótað eftir þetta. En það er efni í aðra grein. Fjórum dögum eftir uppgjöf Japana, 6. september, stofnaði andspyrnuhreyfingin sjálfstæða stjórn í Kóreu. Hún hafði þá afvopnað Japansher í suðri, leyst pólitíska fanga úr haldi og komið upp stjórnkerfi um allt land. Bandaríkjaher kom til suðurhluta Kóreu 8. september, tveimur dögum síðar, og lýsti MacArthur yfirhershöfðingi því yfir að hér eftir bæri hann ábyrgð á stjórn suðurhluta landsins og yrðu allir að hlýða skipunum hans Í hernámsstjórninni sem Bandaríkin komu á fót sátu menn sem unnið höfðu með Japönum í styrjöldinni. Andstæðingar voru fangelsaðir á ný en út úr fangelsum komu lögreglumenn, fyrrum samstarfsmenn Japana, sem héldu áfram hrottaverkum sínum. Þessi samvinna nýlenduveldanna og innlendra samvinnumanna Japana í Asíu (stundum nefndir kvislingar) var venjan í styrjaldarlok þegar var verið að ýta alþýðu manna út af vettvangi stjórnmála, sem hafði unnið sigur og hrakið hernámslið á brott. Nýr einræðisherra, Syngman Rhee, var sóttur til Bandaríkjanna. Í ágúst 1948 var skipting Kóreu staðfest með "valdaafsali" Bandaríkjahers til Rhee í suðurhluta landsins. Sovétríkin drógu herstyrk sinn úr landinu síðar sama ár en Bandaríkin ekki. Skipting Kóreuskagans var fyrst og síðast verk Bandaríkjastjórnar og samninga þeirra við Sovétskrifræðið. Kóreubúar unnu sigur á nýlenduveldi Japana. Hagsmunir þeirra voru hafðir að engu en hagsmunir ráðandi heimsvaldaríkis réðu. Meðal fréttaskýrenda er söguskýringin sú að undirokaðar þjóðir séu best komnar upp á náð og miskunn heimsveldanna, sjálfar séu þær að mestu ósjálfbjarga. Kóreustríðið kom engum á óvart! Andstaða við stjórn Rhee var mikil þrátt fyrir mikið harðræði. Herlið Rhee ögraði Norður-Kóreu sífellt við 38. breiddarbaug og bandarískir ráðamenn hvöttu til innrásar. Að lokum réðust hersveitir Norður-Kóreu suður. Herlið Rhee hrundi sem spilaborg, uppreisnir urðu um allan suðurhluta landsins og féll höfuðborgin Seoul í hendur uppreisnarmanna eftir þrjá daga. Hér er ekki tóm til að rekja gang stríðsins, en Bandaríkjaher kom til skjalanna af mikilli hörku; napalmi var varpað á íbúðabyggðir og loks stóð í landinu ekki steinn yfir steini. Fangabúðir Bandaríkjahers og pyntingar voru ekki mildari en í Abu Ghraib fangelsinu í Bagdad. Þegar upp var staðið lágu fjórar milljónir Kóreumanna í valnum, nær milljón Kínverja sem komu til varnar þegar Bandaríkjaher bjóst til þess að fara yfir landamærin til Kína, 54.000 Bandaríkjamenn og þrjú þúsund hermenn annarra þjóða. Öryggisráð Sameinuðu þjóðanna var aðili að þessum átökum og sýndi þar að hlutverk þess er og hefur ávallt verið að gæta hagsmuna sterkustu heimsvaldaríkjanna. Skipting Kóreu er eldfimt mál og stærsta málið sem má rekja beint til aðstæðna við lok heimsstyrjaldarinnar en er enn óleyst. Bandaríkjastjórn og önnur heimsvaldaríki setja nú á oddinn kröfur um að Kórea hætti að þróa kjarnorku. Eftir áratuga viðskiptabann hyggjast þau ekki aðeins svipta landið rétti til þess að verjast, heldur ætla þau að snúa þróun raforkuframleiðslu við. Þau ætla að koma í veg fyrir rafvæðingu sveita og fjölmargra þéttbýlissvæða. Þau ætla að stemma stigu við almennri tækniþróun og framleiðslu og varpa íbúum landsins í myrkur. Þriðji hluti mannkyns hefur ekki aðgang að rafmagni. Rafvæðing er frumskilyrði nútíma iðnvæðingar og menningar og ríkur þáttur í því að minnka bilið milli lífsskilyrða vinnandi fólks í borg og sveit, í vanþróuðum löndum og iðnríkjum. Það er nauðsynlegt öllu mannkyninu að efla menningu í hinum fjarlægustu og dreifðustu byggðum í öllum löndum og vinna bug á fáfræði, fordómum, fátækt og sjúkdómum. Um þetta þarf vinnandi fólk að sýna samstöðu.
Hugsum fíknivanda upp á nýtt - Ný nálgun í meðhöndlun fíknivanda og áhættuhegðunar Svala Jóhannesdóttir,Lilja Sif Þorsteinsdóttir Skoðun
Þúsundir kusu Sönnu Anna Bentína Hermansen Einarsdóttir,Ármann Hákon Gunnarsson,Baldvin Björgvinsson,Brynja Guðnadóttir,Haraldur Ingi Haraldsson,Jón Hallur Haraldsson,Kolbrún Erna Pétursdóttir,Ólafur H. Ólafsson,Rakel Hildardóttir,Sigrún Jónsdóttir Skoðun
Skoðun Hugsum fíknivanda upp á nýtt - Ný nálgun í meðhöndlun fíknivanda og áhættuhegðunar Svala Jóhannesdóttir,Lilja Sif Þorsteinsdóttir skrifar
Skoðun Háskólinn á Bifröst – Öflugur og sjálfstæður fjarnámsskóli Sólveig Hallsteinsdóttir skrifar
Skoðun Það eru fleiri fiskar í sjónum og fleiri sjónarmið í hafstjórn Guðbjörg Ásta Ólafsdóttir skrifar
Skoðun Af hverju kynjafræði? Og hvaða greinar hafa fengið svipaðar mótbárur í gegnum tíðina? Guðrún Elísa Friðbjargardóttir Sævarsdóttir skrifar
Skoðun Áskorun til ríkisstjórnarinnar: Innleiðum birgðaskyldu á eldsneyti Halla Hrund Logadóttir skrifar
Skoðun Rétt skal vera rétt um gatnamót við Höfðabakka og Bæjarháls Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar
Skoðun Háskólasamfélagið geri skyldu sína strax, stjórnvöld hafa brugðist Auður Magndís Auðardóttir,Elí Hörpu og Önundar,Eyrún Ólöf Sigurðardóttir,Helga Ögmundardóttir,Íris Ellenberger,Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir,Katrín Pálmad. Þorgerðardóttir skrifar
Skoðun Þúsundir kusu Sönnu Anna Bentína Hermansen Einarsdóttir,Ármann Hákon Gunnarsson,Baldvin Björgvinsson,Brynja Guðnadóttir,Haraldur Ingi Haraldsson,Jón Hallur Haraldsson,Kolbrún Erna Pétursdóttir,Ólafur H. Ólafsson,Rakel Hildardóttir,Sigrún Jónsdóttir skrifar
Skoðun NATO riðar til falls en hvað þýðir það fyrir skilnaðarbarnið Ísland? Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir skrifar
Hugsum fíknivanda upp á nýtt - Ný nálgun í meðhöndlun fíknivanda og áhættuhegðunar Svala Jóhannesdóttir,Lilja Sif Þorsteinsdóttir Skoðun
Þúsundir kusu Sönnu Anna Bentína Hermansen Einarsdóttir,Ármann Hákon Gunnarsson,Baldvin Björgvinsson,Brynja Guðnadóttir,Haraldur Ingi Haraldsson,Jón Hallur Haraldsson,Kolbrún Erna Pétursdóttir,Ólafur H. Ólafsson,Rakel Hildardóttir,Sigrún Jónsdóttir Skoðun