Er þetta virkilega svarið frá Þjóðkirkjunni? – þegar barn þarf að flýja úr helgidóm Hilmar Kristinsson skrifar 28. október 2025 09:01 Þegar altarið verður kennslustofa – og krossinn kynfræðilegt tákn „Allt er til umræðu í kirkju Jesú,“ skrifar presturinn Bjarni Karlsson í grein sinni á Vísi 27. október. Hann bætir við að kynfræðsla sé hluti af trúarlífinu, því Guð sé í öllu – „í sól og stjörnum, í hverri frumu og í líkama mannsins“. Þetta hljómar hlýtt, friðsælt og mannúðlegt. En þegar þessi setning er borin saman við trúarjátningu kirkjunnar, blasir annað við: Þetta er ekki klassísk kristin trú. Þetta er ný trú, í gömlum kirkjubúningi. Þegar guðfræði breytist í heimspeki Í greininni er fullyrt að „allt sé til umræðu í kirkju Jesú, því hann hafi helgað lífið eins og það leggur sig.“ Það hljómar sakleysislega, en setningin snýr upp á sjálfan kjarna trúarinnar: Guð helgaði ekki lífið með því að sameinast öllu lífi, heldur með því að frelsa það. Þessi nýja nálgun er ekki evangelísk trú – hún er panentheismi: sú kenning að Guð sé í öllu og allt sé í Guði. Hún virðist dýpka trúna, en í raun gerir hún hana yfirborðskennda. Því þegar Guð er orðinn hluti alheimsins, er hann ekki lengur skapari hans. Þegar Guð er orkan í frumunum, þá er hann ekki lengur Herra yfir sköpuninni. Og þegar Guð er orðin líkamsfræði alheimsins, þá er krossinn ekki lengur altari frelsunar, heldur tákn náttúrunnar sjálfrar. Þetta er andstætt Níkeujátningunni sem kennir: „Við trúum á einn Guð, föður almáttugan, skapara himins og jarðar, alls sýnilegs og ósýnilegs.“ Trúin stendur eða fellur á þessari línu: Guð er skapari – ekki sköpunin sjálf. Frá sköpun til samruna Bjarni skrifar: „Orðið varð hold. Guð gerðist maður með húð og hári! Það merkir að lífið sjálft, efnisheimurinn allur, stjörnur og sól að innsta kjarna hverrar frumu, er í Guði og Guð er í öllu.“ En þegar þetta er sagt, hefur holdtekjan verið breytt í heimspeki. Í stað þess að Guð hafi orðið maður til að frelsa mennina, verður hann hluti alheimsins til að samrýmast honum. Það er ekki fagnaðarerindi – það er gnóstísk heimsmynd endurvakin. Gnostíkin, sem Páll postuli og Jóhannes áminna gegn, kennir að frelsun sé ekki í blóði heldur í þekkingu (gr. Gnosis). Að maðurinn frelsist með innsýn, ekki fórn. Það er sama hugsun og þegar Bjarni skrifar að „við og Guð séum á sama stað“. En þá er ekkert bil eftir milli hins heilaga og hins synduga. Og þegar það bil hverfur, hverfur þörfin fyrir krossinn. Því ef allt er Guð – þarf enginn Frelsara. Þegar Gospel of Mary Magdalenr verður heimild í kirkju Það er ekki tilviljun að kynfræðingur sem boðaði í Glerárkirkju vitnaði óbeint í Gospel of Mary Magdalene – villurit frá 2. Öld – þegar hún sagði að María hefði verið „í sleik við Jesú“. Þessi texti, sem fornkirkjan hafnaði, byggir á hugmyndinni að Jesús hafi frelsað Maríu með innri uppljómun, ekki með blóði sínu. Þar er krossinn ekki fórn heldur leikræn sjálfsþekking. Þetta er ekki kristin kenning, heldur gnostísk andatrú sem Biblían kallar andann sem ekki játar Jesú: „Sérhver andi, sem ekki játar Jesú, er ekki frá Guði. Hann er andkristsins andi, sem þér hafið heyrt um að komi, og nú þegar er hann í heiminum.“ (1Jóh 4:3) Þegar kynfræðingur ber slíkt fram í helgidómi, og prestar hlæja og barn flýr úr helgidómi með pabba sínum… þá eru ekki bara siðferðileg mörk rofin – heldur andleg. Þetta er ekki „klaufaleg orðnotkun“ heldur sýnileg birting þess sama anda sem reynir að gera trúna kynferðislega, og frelsarann að sálfræðilegu tákni sem endar í sjálfshjálparhjálpræði. Frá altari til kennslustofu Bjarni spyr: „Hvað er við hæfi að ræða í helgidómi?“ Og svarar: „Allt er til umræðu í kirkju Jesú.“ En hér gleymist eitt: Kirkjan er ekki umræðuvettvangur – hún er altari. Altarið er ekki pallborð. Það er staður fórnar. Þegar krossinn verður umræðuefni, missir hann kraft sinn. Krossinn er ekki myndlíking fyrir líkamsvitund eða kynheilbrigði. Krossinn er altari þar sem hið fullkomna lamb Guðs var slátrað. Þar sem blóðið hreinsar syndina. Þar sem frelsunin kostaði líf, ekki umræðu. Hallgrímur Pétursson sá þessa hættu fyrir fjórum öldum: „Fals undir fögru máli, Fordildarhræsnin ber. Vinátta tempruð táli, Trúarlaus iðrun hér, Edik gallblandað er.“ (33. Sálmur) Falleg orð + krosslaus trú = eitrað altari. Hinsegin vistkerfi – ný trú með gömlu andliti Hugtök eins og Queer Ecology og „lífmiðlæg heimsmynd“ eru ekki vísindaleg framfaraskref, heldur trúarleg afbygging. Þau leysa upp aðgreiningu skaparans og sköpunarinnar. Þau breyta synd í félagslegt fyrirbæri og frelsun í stefnumótun. Þau gera trú að heimspeki. Þetta er það sem Páll kallaði hyggju holdsins: „Þeir sem láta stjórnast af holdinu, hyggja á það sem holdsins er, en þeir sem láta stjórnast af andanum, hyggja á það sem andans er. Hyggja holdsins er dauði, en hyggja andans líf og friður.“ (Róm 8:5–6) Þessi nýja guðfræði lofar frið, en gefur bara þokukenndan kærleika án krossins. Hún vill altari án blóðs, trú án iðrunar, samfélag án sannleika. En það er ekki trú – það er andlegt leikrit. Menningarstríð eða trúarpróf? Sumir kalla þetta menningarstríð. En í raun er þetta trúarpróf. Ekki á milli hægri og vinstri – heldur á milli tveggja altara. Altaris Guðs, þar sem lambi Guðs var fórnað, og altari heimsins, þar sem mannleg tilfinning er guðdómurinn. Á öðru altari hljómar: „Það er fullkomnað.“ Á hinu: „Vertu þú sjálfur.“ Sá sem stendur við fyrsta altarið finnur ilm Krists: En Guði séu þakkir, sem fer með oss í óslitinni sigurför Krists og lætur oss útbreiða ilm þekkingarinnar á honum á hverjum stað. Því að vér erum góðilmur Krists fyrir Guði meðal þeirra, er hólpnir verða, og meðal þeirra, sem glatast; þeim síðarnefndu ilmur af dauða til dauða, en hinum ilmur af lífi til lífs. Og hver er til þessa hæfur? Ekki erum vér eins og hinir mörgu, er pranga með Guðs orð, heldur flytjum vér það af hreinum huga frá Guði frammi fyrir augliti Guðs, með því að vér erum í Kristi.“ (2Kor 2:14-17) Sá sem stendur við hitt finnur aðeins lykt eigin sjálfsmyndar. Lokaorð – þegar sviðsljósið slokknar og krossskugginn tekur við Kirkjan er kölluð til að flytja sannleikann, ekki umbúðir hans. Hún á ekki að þóknast menningu, heldur frelsa hana. Hún á ekki að endurskilgreina helgi, heldur verja hana. Hallgrímur Pétursson vissi hvað það þýddi að standa í skugga krossins: „Jesú krossskugga skjólið hér Skýlir þó langtum betur mér Fyrir Guðs heiftarhendi.“ (37. Sálmur) Nákvæmlega þar – í skugganum – stendur hin sanna kirkja. Ekki í Edduhúsi hinsegin heimspekinnar, heldur undir krossi frelsarans. Ekki í sviðsljósi nýrra fræða, heldur í ljósi náðar. Ekki með gospel Maríu Magdalenu – heldur með blóði lambsins. Gætið þess, að enginn verði til að hertaka yður með heimspeki og hégómavillu, sem byggist á mannasetningum, er runnið frá heimsvættunum, en ekki frá Kristi. (Kól 2:8) Því þegar sviðsljósið slokknar, og orðræðan þagnar, stendur eitt eftir: Orð sem engin heimspeki getur afbyggt: „Grasið visnar, blómið fellur, En orð Guðs vors stendur stöðugt eilíflega.“ (Jes 40:8) Og það Orð er enn á vörum Hallgríms, og á vörum allra sem beygja sig undir krossinn: Ekki til að ræða lífið – heldur til að eignast nýtt líf í Krist. Umskurn eða yfirhúð skipta engu, heldur að vera ný sköpun. (Gal 6:15) Maranatha – Drottinn kemur. Höfundur er guðfræðingur. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Trúmál Mest lesið Siðferðileg reiði er ekki staðreynd Hilmar Kristinsson Skoðun Staðreyndir um móttöku flóttafólks í Hafnarfirði Margrét Vala Marteinsdóttir Skoðun Þetta varð í alvöru að lögum! Snorri Másson Skoðun Fiktið byrjar ekki sem sjúkdómur Gunnar Salvarsson Skoðun Hvers vegna heyra yfirvöld á Íslandi ekki grátbeiðni Sameinuðu þjóðanna og yfir 200 hjálparsamtaka um aðgerðir gegn Ísrael? Björn B. Björnsson Skoðun „Fullkominn fjandskapur í garð smáríkis“ Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Borgar það sig að panta mat á netinu? Jóhann Már Helgason Skoðun Jólagjöf ríkisstjórnarinnar Guðrún Hafsteinsdóttir Skoðun Jarðvegstilskipun Evrópu Anna María Ágústsdóttir Skoðun Réttaröryggi nemenda og framkvæmd inntöku í framhaldsskóla Karen María Jónsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Gamla fólkið okkar býr við óöryggi – kerfið okkar er að bregðast Valný Óttarsdóttir skrifar Skoðun Siðferðileg reiði er ekki staðreynd Hilmar Kristinsson skrifar Skoðun Fiktið byrjar ekki sem sjúkdómur Gunnar Salvarsson skrifar Skoðun Jólagjöf ríkisstjórnarinnar Guðrún Hafsteinsdóttir skrifar Skoðun Einfaldlega íslenskt, líka um jólin Hafliði Halldórsson skrifar Skoðun Hvers vegna heyra yfirvöld á Íslandi ekki grátbeiðni Sameinuðu þjóðanna og yfir 200 hjálparsamtaka um aðgerðir gegn Ísrael? Björn B. Björnsson skrifar Skoðun Réttaröryggi nemenda og framkvæmd inntöku í framhaldsskóla Karen María Jónsdóttir skrifar Skoðun Vönduð lagasetning á undanhaldi Diljá Matthíasardóttir skrifar Skoðun Borgar það sig að panta mat á netinu? Jóhann Már Helgason skrifar Skoðun Staðreyndir um móttöku flóttafólks í Hafnarfirði Margrét Vala Marteinsdóttir skrifar Skoðun „Fullkominn fjandskapur í garð smáríkis“ Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Þegar Hr. X bjargaði jólunum Anna Bergþórsdóttir skrifar Skoðun Öll lífsins gæði mynda skattstofn Jens Garðar Helgason skrifar Skoðun Þegar lögheimilið verður að útilokunartæki Jack Hrafnkell Daníelsson skrifar Skoðun Vandfýsin og útilokandi samstaða: Ólýðræðislegir tilburðir íslensku elítunnar gegn réttindabaráttu verkaðlýðsins Armando Garcia skrifar Skoðun Mýtuvaxtarækt loftslagsafneitunar Sveinn Atli Gunnarsson skrifar Skoðun Hvað ætlið þið að gera fyrir okkur Seyðfirðinga? Júlíana Björk Garðarsdóttir skrifar Skoðun Jarðvegstilskipun Evrópu Anna María Ágústsdóttir skrifar Skoðun Jólagjöfin í ár Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Samsköttun, samnýting eða skattahækkun? Kristófer Már Maronsson skrifar Skoðun Framkvæmdir við gatnamót Höfðabakka Árni Guðmundsson skrifar Skoðun Á krossgötum í Atlantshafi Gunnar Pálsson skrifar Skoðun Börnin fyrst – er framtíðarsýn Vestmannaeyja að fjara út? Jóhann Ingi Óskarsson skrifar Skoðun Jólahugvekja trans konu Arna Magnea Danks skrifar Skoðun Erum við sérstökust í heimi? Jean-Rémi Chareyre skrifar Skoðun Gerum betur í borgarstjórn. Endurheimtum traust og bætum þjónustu við borgarbúa á öllum aldri Magnea Marinósdóttir skrifar Skoðun Stóra myndin í fjárlögum Daði Már Kristófersson skrifar Skoðun „Rússland hefur hins vegar ráðist inn í 19 ríki“ Einar Ólafsson skrifar Skoðun Blessuð jólin, bókhaldið og börnin Kristín Lúðvíksdóttir skrifar Skoðun Þetta varð í alvöru að lögum! Snorri Másson skrifar Sjá meira
Þegar altarið verður kennslustofa – og krossinn kynfræðilegt tákn „Allt er til umræðu í kirkju Jesú,“ skrifar presturinn Bjarni Karlsson í grein sinni á Vísi 27. október. Hann bætir við að kynfræðsla sé hluti af trúarlífinu, því Guð sé í öllu – „í sól og stjörnum, í hverri frumu og í líkama mannsins“. Þetta hljómar hlýtt, friðsælt og mannúðlegt. En þegar þessi setning er borin saman við trúarjátningu kirkjunnar, blasir annað við: Þetta er ekki klassísk kristin trú. Þetta er ný trú, í gömlum kirkjubúningi. Þegar guðfræði breytist í heimspeki Í greininni er fullyrt að „allt sé til umræðu í kirkju Jesú, því hann hafi helgað lífið eins og það leggur sig.“ Það hljómar sakleysislega, en setningin snýr upp á sjálfan kjarna trúarinnar: Guð helgaði ekki lífið með því að sameinast öllu lífi, heldur með því að frelsa það. Þessi nýja nálgun er ekki evangelísk trú – hún er panentheismi: sú kenning að Guð sé í öllu og allt sé í Guði. Hún virðist dýpka trúna, en í raun gerir hún hana yfirborðskennda. Því þegar Guð er orðinn hluti alheimsins, er hann ekki lengur skapari hans. Þegar Guð er orkan í frumunum, þá er hann ekki lengur Herra yfir sköpuninni. Og þegar Guð er orðin líkamsfræði alheimsins, þá er krossinn ekki lengur altari frelsunar, heldur tákn náttúrunnar sjálfrar. Þetta er andstætt Níkeujátningunni sem kennir: „Við trúum á einn Guð, föður almáttugan, skapara himins og jarðar, alls sýnilegs og ósýnilegs.“ Trúin stendur eða fellur á þessari línu: Guð er skapari – ekki sköpunin sjálf. Frá sköpun til samruna Bjarni skrifar: „Orðið varð hold. Guð gerðist maður með húð og hári! Það merkir að lífið sjálft, efnisheimurinn allur, stjörnur og sól að innsta kjarna hverrar frumu, er í Guði og Guð er í öllu.“ En þegar þetta er sagt, hefur holdtekjan verið breytt í heimspeki. Í stað þess að Guð hafi orðið maður til að frelsa mennina, verður hann hluti alheimsins til að samrýmast honum. Það er ekki fagnaðarerindi – það er gnóstísk heimsmynd endurvakin. Gnostíkin, sem Páll postuli og Jóhannes áminna gegn, kennir að frelsun sé ekki í blóði heldur í þekkingu (gr. Gnosis). Að maðurinn frelsist með innsýn, ekki fórn. Það er sama hugsun og þegar Bjarni skrifar að „við og Guð séum á sama stað“. En þá er ekkert bil eftir milli hins heilaga og hins synduga. Og þegar það bil hverfur, hverfur þörfin fyrir krossinn. Því ef allt er Guð – þarf enginn Frelsara. Þegar Gospel of Mary Magdalenr verður heimild í kirkju Það er ekki tilviljun að kynfræðingur sem boðaði í Glerárkirkju vitnaði óbeint í Gospel of Mary Magdalene – villurit frá 2. Öld – þegar hún sagði að María hefði verið „í sleik við Jesú“. Þessi texti, sem fornkirkjan hafnaði, byggir á hugmyndinni að Jesús hafi frelsað Maríu með innri uppljómun, ekki með blóði sínu. Þar er krossinn ekki fórn heldur leikræn sjálfsþekking. Þetta er ekki kristin kenning, heldur gnostísk andatrú sem Biblían kallar andann sem ekki játar Jesú: „Sérhver andi, sem ekki játar Jesú, er ekki frá Guði. Hann er andkristsins andi, sem þér hafið heyrt um að komi, og nú þegar er hann í heiminum.“ (1Jóh 4:3) Þegar kynfræðingur ber slíkt fram í helgidómi, og prestar hlæja og barn flýr úr helgidómi með pabba sínum… þá eru ekki bara siðferðileg mörk rofin – heldur andleg. Þetta er ekki „klaufaleg orðnotkun“ heldur sýnileg birting þess sama anda sem reynir að gera trúna kynferðislega, og frelsarann að sálfræðilegu tákni sem endar í sjálfshjálparhjálpræði. Frá altari til kennslustofu Bjarni spyr: „Hvað er við hæfi að ræða í helgidómi?“ Og svarar: „Allt er til umræðu í kirkju Jesú.“ En hér gleymist eitt: Kirkjan er ekki umræðuvettvangur – hún er altari. Altarið er ekki pallborð. Það er staður fórnar. Þegar krossinn verður umræðuefni, missir hann kraft sinn. Krossinn er ekki myndlíking fyrir líkamsvitund eða kynheilbrigði. Krossinn er altari þar sem hið fullkomna lamb Guðs var slátrað. Þar sem blóðið hreinsar syndina. Þar sem frelsunin kostaði líf, ekki umræðu. Hallgrímur Pétursson sá þessa hættu fyrir fjórum öldum: „Fals undir fögru máli, Fordildarhræsnin ber. Vinátta tempruð táli, Trúarlaus iðrun hér, Edik gallblandað er.“ (33. Sálmur) Falleg orð + krosslaus trú = eitrað altari. Hinsegin vistkerfi – ný trú með gömlu andliti Hugtök eins og Queer Ecology og „lífmiðlæg heimsmynd“ eru ekki vísindaleg framfaraskref, heldur trúarleg afbygging. Þau leysa upp aðgreiningu skaparans og sköpunarinnar. Þau breyta synd í félagslegt fyrirbæri og frelsun í stefnumótun. Þau gera trú að heimspeki. Þetta er það sem Páll kallaði hyggju holdsins: „Þeir sem láta stjórnast af holdinu, hyggja á það sem holdsins er, en þeir sem láta stjórnast af andanum, hyggja á það sem andans er. Hyggja holdsins er dauði, en hyggja andans líf og friður.“ (Róm 8:5–6) Þessi nýja guðfræði lofar frið, en gefur bara þokukenndan kærleika án krossins. Hún vill altari án blóðs, trú án iðrunar, samfélag án sannleika. En það er ekki trú – það er andlegt leikrit. Menningarstríð eða trúarpróf? Sumir kalla þetta menningarstríð. En í raun er þetta trúarpróf. Ekki á milli hægri og vinstri – heldur á milli tveggja altara. Altaris Guðs, þar sem lambi Guðs var fórnað, og altari heimsins, þar sem mannleg tilfinning er guðdómurinn. Á öðru altari hljómar: „Það er fullkomnað.“ Á hinu: „Vertu þú sjálfur.“ Sá sem stendur við fyrsta altarið finnur ilm Krists: En Guði séu þakkir, sem fer með oss í óslitinni sigurför Krists og lætur oss útbreiða ilm þekkingarinnar á honum á hverjum stað. Því að vér erum góðilmur Krists fyrir Guði meðal þeirra, er hólpnir verða, og meðal þeirra, sem glatast; þeim síðarnefndu ilmur af dauða til dauða, en hinum ilmur af lífi til lífs. Og hver er til þessa hæfur? Ekki erum vér eins og hinir mörgu, er pranga með Guðs orð, heldur flytjum vér það af hreinum huga frá Guði frammi fyrir augliti Guðs, með því að vér erum í Kristi.“ (2Kor 2:14-17) Sá sem stendur við hitt finnur aðeins lykt eigin sjálfsmyndar. Lokaorð – þegar sviðsljósið slokknar og krossskugginn tekur við Kirkjan er kölluð til að flytja sannleikann, ekki umbúðir hans. Hún á ekki að þóknast menningu, heldur frelsa hana. Hún á ekki að endurskilgreina helgi, heldur verja hana. Hallgrímur Pétursson vissi hvað það þýddi að standa í skugga krossins: „Jesú krossskugga skjólið hér Skýlir þó langtum betur mér Fyrir Guðs heiftarhendi.“ (37. Sálmur) Nákvæmlega þar – í skugganum – stendur hin sanna kirkja. Ekki í Edduhúsi hinsegin heimspekinnar, heldur undir krossi frelsarans. Ekki í sviðsljósi nýrra fræða, heldur í ljósi náðar. Ekki með gospel Maríu Magdalenu – heldur með blóði lambsins. Gætið þess, að enginn verði til að hertaka yður með heimspeki og hégómavillu, sem byggist á mannasetningum, er runnið frá heimsvættunum, en ekki frá Kristi. (Kól 2:8) Því þegar sviðsljósið slokknar, og orðræðan þagnar, stendur eitt eftir: Orð sem engin heimspeki getur afbyggt: „Grasið visnar, blómið fellur, En orð Guðs vors stendur stöðugt eilíflega.“ (Jes 40:8) Og það Orð er enn á vörum Hallgríms, og á vörum allra sem beygja sig undir krossinn: Ekki til að ræða lífið – heldur til að eignast nýtt líf í Krist. Umskurn eða yfirhúð skipta engu, heldur að vera ný sköpun. (Gal 6:15) Maranatha – Drottinn kemur. Höfundur er guðfræðingur.
Hvers vegna heyra yfirvöld á Íslandi ekki grátbeiðni Sameinuðu þjóðanna og yfir 200 hjálparsamtaka um aðgerðir gegn Ísrael? Björn B. Björnsson Skoðun
Skoðun Hvers vegna heyra yfirvöld á Íslandi ekki grátbeiðni Sameinuðu þjóðanna og yfir 200 hjálparsamtaka um aðgerðir gegn Ísrael? Björn B. Björnsson skrifar
Skoðun Réttaröryggi nemenda og framkvæmd inntöku í framhaldsskóla Karen María Jónsdóttir skrifar
Skoðun Vandfýsin og útilokandi samstaða: Ólýðræðislegir tilburðir íslensku elítunnar gegn réttindabaráttu verkaðlýðsins Armando Garcia skrifar
Skoðun Gerum betur í borgarstjórn. Endurheimtum traust og bætum þjónustu við borgarbúa á öllum aldri Magnea Marinósdóttir skrifar
Hvers vegna heyra yfirvöld á Íslandi ekki grátbeiðni Sameinuðu þjóðanna og yfir 200 hjálparsamtaka um aðgerðir gegn Ísrael? Björn B. Björnsson Skoðun