Kæfandi klámhögg sveitarstjóra Jón Trausti Reynisson skrifar 31. júlí 2025 21:35 Fáir myndu leggjast gegn þeirri staðhæfingu að ferðaþjónusta hafi haft gríðarleg áhrif á íslenskt samfélag. Flest eru sammála um að áhrifin séu ekki öll jákvæð og að gera megi betur. Forsenda þess að gera betur er að rúm sé fyrir gagnrýna umræðu um það sem má fara betur. Hluti af því að rúm sé fyrir gagnrýna umræðu er að gagnrýni sé ekki lögð að jöfnu við fordóma, hatur eða annarlega hvata. Fólk á ekki að verða fyrir ásökunum um annarlegar hvatir, hatur eða jafnvel einhvers konar þátttöku í vanheilögu ráðabruggi, ef það leyfir sér að færa fram gagnrýni. Það má sem sagt ekki vera ástand hóphugsunar, þar sem fólk er skipulega jaðarsett fyrir gagnrýnina. Þetta lærðum við líklega flest eftir íslenska efnahagshrunið, sem kom í kjölfar ástands þar sem gagnrýni var úrskurðuð andstæð íslenskum hagsmunum og þeir sem færðu hana fram sakaðir um að vinna gegn samstöðu þjóðarinnar. Ásakanir um herferð og hatur Sveitarstjóri Mýrdalshrepp birti aðsenda grein á Vísi.is í dag og mætti þar í viðtal til þess að lýsa því að umfjöllun Heimildarinnar í síðasta tölublaði hennar um margvíslegar áskoranir vegna massatúrisma á Suðurlandi, og þar með í þorpi hans, Vík í Mýrdal, væri „pólitískri aðför að ferðaþjónustunni“ sem „vegur að börnum“, er „grímulaust útlendingahatur“, „siðlaus“ og „veikir traust, dregur upp falsmynd og skapar óþarfa ótta og sundrung“. „Það kann að vera að markmið herferðar Heimildarinnar sé að búa til jarðveg fyrir frekari skattlagningu eða aukna miðstýringu í ferðaþjónustu,“ skrifar hann til stuðnings staðhæfingarinnar í titli greinarinnar, sem er að fjölmiðlaumfjöllunin sé „pólitísk aðför“. „Fréttaflutningurinn – ef fréttaflutning skyldi kalla – er svo einhliða að hann getur varla átt að þjóna öðru en pólitískum tilgangi,“ skrifar hann. En einn af viðmælendum Heimildarinnar í umfjölluninni er hann sjálfur, sveitarstjórinn í Mýrdalshreppi. Ásökun um pólitíska baráttu Sveitarstjórinn, Einar Freyr Elínarson, virðist ekki hafa lesið blað Heimildarinnar, þar sem fjallað er ítarlega um áskoranir ferðaþjónustunnar á 30 blaðsíðum, því hann heldur því fram í upphafi greinar sinnar að Heimildin sé „vefmiðill“. Því er hægt að álykta að hann þekki ekki vel samhengi umfjöllunarinnar í heild, enda yfirsást honum hann sjálfur, að því er virðist. Fjölmiðlar eiga ekki að vera hluti af pólitískri baráttu. Heimildin er í dreifðri eignaraðild og hefur ekki tengsl við stjórnmálaflokka. Gerð er krafa um að blaðamenn komi hvergi að stjórnmálastarfi. Það er ekki alls staðar í íslenskum fjölmiðlum, sem sumir hverjir eru fjármagnaðir af hagsmunasamtökum og -aðilum sem niðurgreiða taprekstur í áratugi í samkeppni við aðra. En óháð blaðamennska er aldrei hluti af stjórnmálum og ásökun þess efnis gegn fólki er því ákveðinn atvinnurógur. Ásökun um fordóma gegn börnum Sveitarstjórinn, sem sakar Heimildina um alhæfingar út frá einstökum atriðum, dregur upp þá mynd að Heimildin hafi sýnt börnum fordóma. Klausan sem hann byggir afstöðu sína, sem hann vildi færa þjóðinni, kemur úr viðtali við nafngreindan íbúa í Vík í Mýrdal sem er ein af 30 síðum um þessa stóru atvinnugrein. Þar deilir íbúinn, íslensk kona, upplifun sinni af því að búa í svona miklum ferðamannabæ á Íslandi. Hún segir að margir séu ánægðir með fjölda ferðamanna, en aðrir ekki. Hún hafi áhyggjur af ástandinu. Eitt af því sem hún nefnir er að 65% íbúa séu erlendir og því læri börn ekki endilega íslensku. „Þú talar bara ensku alls staðar. Það er dálítið skrítið. Nú er ég vön þessu en í rauninni er þetta fáránlegt. Maður ávarpar ekki einu sinni fólk á íslensku. Maður veit bara að það talar enginn íslensku,“ segir hún í viðtalinu. Nú er ekki röklega nauðsynlegt að töluð sé íslenska á Íslandi, en það er ekki samasemmerki milli þess að kjósa heldur að íslenska sé töluð áfram og að hafa fordóma gegn börnum af erlendum uppruna. Það eru þessi ummæli íbúa í þorpinu hans sem hann segir meðal annars vera „fordóma“ og „siðlaus“, sem er undirstaða ályktana hans: Hún segir að í tengslum við mikla enskunotkun þyki henni það verst með tilliti til barna sem hafi jafnvel búið í Vík alla ævi en tali ekki neina íslensku. „Þetta er til skammar fyrir okkur öll – að það séu börn hérna í þorpinu sem hafa fæðst hérna og búið hérna og þau tala ekki íslensku. Þetta verður svo erfitt fyrir þau. Þau detta úr námi og eiga engan séns. Mér finnst það rangt og mér finnst við öll bera ábyrgð á þessu.“ Ótti íbúa við þöggun Íbúinn tekur þó fram að það fari ekki í taugarnar á henni að það sé ekki hægt að nota íslensku í matvöruversluninni í bænum. Annað sem íbúinn hefur þó mestar áhyggjur af er andrúmsloftið í bænum þegar kemur að opinni umræðu, eins og segir í þessum brotum úr viðtalinu í Heimildinni, sem er á einni síðu af 30 síðum umfjöllunarinnar víðtæku: -Í Vík finnst Guðrúnu ríkjandi viðhorf að það megi helst ekki setja neitt út á ferðaþjónustuna. „Það er alltaf þetta: Við lifum öll á þessu. En þessi störf, þetta eru láglaunastörf. Þetta er ekki gott.“ -Guðrún segir að í Vík sé ekki vel séð að tala um eða setja út á þessa þróun. „Það má ekkert segja. Mér finnst það vont. Það má ekki ræða hlutina.“ -Guðrún segir að fólk sé hikandi við að tala illa um ferðaþjónustuna eða gagnrýna hvernig hátturinn er á í þorpinu. „Þú mátt ekki segja neitt. Fólk er rosa hrætt. Ef maður segir eitthvað á móti sveitarstjórninni færðu ekki vinnu, þú færð ekki neitt.“ Það má þó segja um aðsenda grein Einars Freys Elínarsonar sveitarstjóra að hún er staðfesting á þessum hluta áhyggja íbúa í sveitarfélaginu hans, að þar sé ekki öruggt umhverfi til að tala um hlutina. Það ástand er núna formlega á hans ábyrgð. Kælingaráhrifin ná þó líklega út fyrir Mýrdalinn. Fólk virðist eiga að skilja að gagnrýni á áhrif ferðaþjónustunnar verði ekki liðin. Þau sem eru ekki á þeirri skoðun að kæfa eigi niður gagnrýni eru hvött til að gera það sem sveitarstjórinn virðist ekki hafa gert: Að lesa blaðið fyrst og taka svo þátt í umræðunni, sem öll eru velkomin í og varðar alla Íslendinga. Höfundur er blaðamaður og framkvæmdastjóri útgáfufélags Heimildarinnar. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Fjölmiðlar Mýrdalshreppur Ferðaþjónusta Mest lesið Við viljum tala íslensku, en hvernig Ólafur Guðsteinn Kristjánsson Skoðun Hagræðing á kostnað fjölbreytni og gæðamenntunar Ida Marguerite Semey Skoðun Umbúðir en ekkert innihald í Hafnarfirði Einar Geir Þorsteinsson Skoðun Sumt er bara ekki hægt að rökræða Ása Lind Finnbogadóttir Skoðun Yfirgangur, yfirlæti og endastöð Strætó Axel Hall Skoðun Hugsum fíknivanda upp á nýtt - Ný nálgun í meðhöndlun fíknivanda og áhættuhegðunar Svala Jóhannesdóttir,Lilja Sif Þorsteinsdóttir Skoðun Halldór 27.03.2024 Halldór Þúsundir kusu Sönnu Anna Bentína Hermansen Einarsdóttir,Ármann Hákon Gunnarsson,Baldvin Björgvinsson,Brynja Guðnadóttir,Haraldur Ingi Haraldsson,Jón Hallur Haraldsson,Kolbrún Erna Pétursdóttir,Ólafur H. Ólafsson,Rakel Hildardóttir,Sigrún Jónsdóttir Skoðun Hættur heimsins virða engin landamæri Tótla I. Sæmundsdóttir Skoðun Tímamót í sjálfsvígsforvörnum Ingibjörg Isaksen Skoðun Skoðun Skoðun Hagræðing á kostnað fjölbreytni og gæðamenntunar Ida Marguerite Semey skrifar Skoðun Umbúðir en ekkert innihald í Hafnarfirði Einar Geir Þorsteinsson skrifar Skoðun Við viljum tala íslensku, en hvernig Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar Skoðun Mansalsmál á Íslandi Kristján Þórður Snæbjarnarson skrifar Skoðun Hættur heimsins virða engin landamæri Tótla I. Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Tímamót í sjálfsvígsforvörnum Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Yfirgangur, yfirlæti og endastöð Strætó Axel Hall skrifar Skoðun Hugsum fíknivanda upp á nýtt - Ný nálgun í meðhöndlun fíknivanda og áhættuhegðunar Svala Jóhannesdóttir,Lilja Sif Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Háskólinn á Bifröst – Öflugur og sjálfstæður fjarnámsskóli Sólveig Hallsteinsdóttir skrifar Skoðun Það eru fleiri fiskar í sjónum og fleiri sjónarmið í hafstjórn Guðbjörg Ásta Ólafsdóttir skrifar Skoðun Skapandi menntun skilar raunverulegum árangri Bryngeir Valdimarsson skrifar Skoðun Sex ára sáttmáli Davíð Þorláksson skrifar Skoðun Af hverju kynjafræði? Og hvaða greinar hafa fengið svipaðar mótbárur í gegnum tíðina? Guðrún Elísa Friðbjargardóttir Sævarsdóttir skrifar Skoðun Stjórnendur sem mega ekki stjórna Stefán Vagn Stefánsson skrifar Skoðun Stokkhólmseinkenni sem við ættum að forðast Aðalsteinn Júlíus Magnússon skrifar Skoðun Eflum iðnlöggjöfina og stöðvum brotin Hilmar Harðarson skrifar Skoðun Pjattkratar taka til Þorsteinn Sæmundsson skrifar Skoðun Sumt er bara ekki hægt að rökræða Ása Lind Finnbogadóttir skrifar Skoðun Vaxtamunarviðskipti láta aftur á sér kræla Jökull Sólberg Auðunsson skrifar Skoðun Áskorun til ríkisstjórnarinnar: Innleiðum birgðaskyldu á eldsneyti Halla Hrund Logadóttir skrifar Skoðun Rétt skal vera rétt um gatnamót við Höfðabakka og Bæjarháls Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Háskólasamfélagið geri skyldu sína strax, stjórnvöld hafa brugðist Auður Magndís Auðardóttir,Elí Hörpu og Önundar,Eyrún Ólöf Sigurðardóttir,Helga Ögmundardóttir,Íris Ellenberger,Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir,Katrín Pálmad. Þorgerðardóttir skrifar Skoðun Þúsundir kusu Sönnu Anna Bentína Hermansen Einarsdóttir,Ármann Hákon Gunnarsson,Baldvin Björgvinsson,Brynja Guðnadóttir,Haraldur Ingi Haraldsson,Jón Hallur Haraldsson,Kolbrún Erna Pétursdóttir,Ólafur H. Ólafsson,Rakel Hildardóttir,Sigrún Jónsdóttir skrifar Skoðun NATO riðar til falls en hvað þýðir það fyrir skilnaðarbarnið Ísland? Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Græðgin í forgrunni Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Greiningar eða lausnir – hvort vegur þyngra? Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Sterk staða Hafnarfjarðar Orri Björnsson skrifar Skoðun Bless bless jafnlaunavottun Sigríður Margrét Oddsdóttir skrifar Skoðun Miðstýrt skólakerfi eða fjölbreytni með samræmdu gæðamati? Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Heiðursgestur Viðreisnar vill heimsveldi Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Sjá meira
Fáir myndu leggjast gegn þeirri staðhæfingu að ferðaþjónusta hafi haft gríðarleg áhrif á íslenskt samfélag. Flest eru sammála um að áhrifin séu ekki öll jákvæð og að gera megi betur. Forsenda þess að gera betur er að rúm sé fyrir gagnrýna umræðu um það sem má fara betur. Hluti af því að rúm sé fyrir gagnrýna umræðu er að gagnrýni sé ekki lögð að jöfnu við fordóma, hatur eða annarlega hvata. Fólk á ekki að verða fyrir ásökunum um annarlegar hvatir, hatur eða jafnvel einhvers konar þátttöku í vanheilögu ráðabruggi, ef það leyfir sér að færa fram gagnrýni. Það má sem sagt ekki vera ástand hóphugsunar, þar sem fólk er skipulega jaðarsett fyrir gagnrýnina. Þetta lærðum við líklega flest eftir íslenska efnahagshrunið, sem kom í kjölfar ástands þar sem gagnrýni var úrskurðuð andstæð íslenskum hagsmunum og þeir sem færðu hana fram sakaðir um að vinna gegn samstöðu þjóðarinnar. Ásakanir um herferð og hatur Sveitarstjóri Mýrdalshrepp birti aðsenda grein á Vísi.is í dag og mætti þar í viðtal til þess að lýsa því að umfjöllun Heimildarinnar í síðasta tölublaði hennar um margvíslegar áskoranir vegna massatúrisma á Suðurlandi, og þar með í þorpi hans, Vík í Mýrdal, væri „pólitískri aðför að ferðaþjónustunni“ sem „vegur að börnum“, er „grímulaust útlendingahatur“, „siðlaus“ og „veikir traust, dregur upp falsmynd og skapar óþarfa ótta og sundrung“. „Það kann að vera að markmið herferðar Heimildarinnar sé að búa til jarðveg fyrir frekari skattlagningu eða aukna miðstýringu í ferðaþjónustu,“ skrifar hann til stuðnings staðhæfingarinnar í titli greinarinnar, sem er að fjölmiðlaumfjöllunin sé „pólitísk aðför“. „Fréttaflutningurinn – ef fréttaflutning skyldi kalla – er svo einhliða að hann getur varla átt að þjóna öðru en pólitískum tilgangi,“ skrifar hann. En einn af viðmælendum Heimildarinnar í umfjölluninni er hann sjálfur, sveitarstjórinn í Mýrdalshreppi. Ásökun um pólitíska baráttu Sveitarstjórinn, Einar Freyr Elínarson, virðist ekki hafa lesið blað Heimildarinnar, þar sem fjallað er ítarlega um áskoranir ferðaþjónustunnar á 30 blaðsíðum, því hann heldur því fram í upphafi greinar sinnar að Heimildin sé „vefmiðill“. Því er hægt að álykta að hann þekki ekki vel samhengi umfjöllunarinnar í heild, enda yfirsást honum hann sjálfur, að því er virðist. Fjölmiðlar eiga ekki að vera hluti af pólitískri baráttu. Heimildin er í dreifðri eignaraðild og hefur ekki tengsl við stjórnmálaflokka. Gerð er krafa um að blaðamenn komi hvergi að stjórnmálastarfi. Það er ekki alls staðar í íslenskum fjölmiðlum, sem sumir hverjir eru fjármagnaðir af hagsmunasamtökum og -aðilum sem niðurgreiða taprekstur í áratugi í samkeppni við aðra. En óháð blaðamennska er aldrei hluti af stjórnmálum og ásökun þess efnis gegn fólki er því ákveðinn atvinnurógur. Ásökun um fordóma gegn börnum Sveitarstjórinn, sem sakar Heimildina um alhæfingar út frá einstökum atriðum, dregur upp þá mynd að Heimildin hafi sýnt börnum fordóma. Klausan sem hann byggir afstöðu sína, sem hann vildi færa þjóðinni, kemur úr viðtali við nafngreindan íbúa í Vík í Mýrdal sem er ein af 30 síðum um þessa stóru atvinnugrein. Þar deilir íbúinn, íslensk kona, upplifun sinni af því að búa í svona miklum ferðamannabæ á Íslandi. Hún segir að margir séu ánægðir með fjölda ferðamanna, en aðrir ekki. Hún hafi áhyggjur af ástandinu. Eitt af því sem hún nefnir er að 65% íbúa séu erlendir og því læri börn ekki endilega íslensku. „Þú talar bara ensku alls staðar. Það er dálítið skrítið. Nú er ég vön þessu en í rauninni er þetta fáránlegt. Maður ávarpar ekki einu sinni fólk á íslensku. Maður veit bara að það talar enginn íslensku,“ segir hún í viðtalinu. Nú er ekki röklega nauðsynlegt að töluð sé íslenska á Íslandi, en það er ekki samasemmerki milli þess að kjósa heldur að íslenska sé töluð áfram og að hafa fordóma gegn börnum af erlendum uppruna. Það eru þessi ummæli íbúa í þorpinu hans sem hann segir meðal annars vera „fordóma“ og „siðlaus“, sem er undirstaða ályktana hans: Hún segir að í tengslum við mikla enskunotkun þyki henni það verst með tilliti til barna sem hafi jafnvel búið í Vík alla ævi en tali ekki neina íslensku. „Þetta er til skammar fyrir okkur öll – að það séu börn hérna í þorpinu sem hafa fæðst hérna og búið hérna og þau tala ekki íslensku. Þetta verður svo erfitt fyrir þau. Þau detta úr námi og eiga engan séns. Mér finnst það rangt og mér finnst við öll bera ábyrgð á þessu.“ Ótti íbúa við þöggun Íbúinn tekur þó fram að það fari ekki í taugarnar á henni að það sé ekki hægt að nota íslensku í matvöruversluninni í bænum. Annað sem íbúinn hefur þó mestar áhyggjur af er andrúmsloftið í bænum þegar kemur að opinni umræðu, eins og segir í þessum brotum úr viðtalinu í Heimildinni, sem er á einni síðu af 30 síðum umfjöllunarinnar víðtæku: -Í Vík finnst Guðrúnu ríkjandi viðhorf að það megi helst ekki setja neitt út á ferðaþjónustuna. „Það er alltaf þetta: Við lifum öll á þessu. En þessi störf, þetta eru láglaunastörf. Þetta er ekki gott.“ -Guðrún segir að í Vík sé ekki vel séð að tala um eða setja út á þessa þróun. „Það má ekkert segja. Mér finnst það vont. Það má ekki ræða hlutina.“ -Guðrún segir að fólk sé hikandi við að tala illa um ferðaþjónustuna eða gagnrýna hvernig hátturinn er á í þorpinu. „Þú mátt ekki segja neitt. Fólk er rosa hrætt. Ef maður segir eitthvað á móti sveitarstjórninni færðu ekki vinnu, þú færð ekki neitt.“ Það má þó segja um aðsenda grein Einars Freys Elínarsonar sveitarstjóra að hún er staðfesting á þessum hluta áhyggja íbúa í sveitarfélaginu hans, að þar sé ekki öruggt umhverfi til að tala um hlutina. Það ástand er núna formlega á hans ábyrgð. Kælingaráhrifin ná þó líklega út fyrir Mýrdalinn. Fólk virðist eiga að skilja að gagnrýni á áhrif ferðaþjónustunnar verði ekki liðin. Þau sem eru ekki á þeirri skoðun að kæfa eigi niður gagnrýni eru hvött til að gera það sem sveitarstjórinn virðist ekki hafa gert: Að lesa blaðið fyrst og taka svo þátt í umræðunni, sem öll eru velkomin í og varðar alla Íslendinga. Höfundur er blaðamaður og framkvæmdastjóri útgáfufélags Heimildarinnar.
Hugsum fíknivanda upp á nýtt - Ný nálgun í meðhöndlun fíknivanda og áhættuhegðunar Svala Jóhannesdóttir,Lilja Sif Þorsteinsdóttir Skoðun
Þúsundir kusu Sönnu Anna Bentína Hermansen Einarsdóttir,Ármann Hákon Gunnarsson,Baldvin Björgvinsson,Brynja Guðnadóttir,Haraldur Ingi Haraldsson,Jón Hallur Haraldsson,Kolbrún Erna Pétursdóttir,Ólafur H. Ólafsson,Rakel Hildardóttir,Sigrún Jónsdóttir Skoðun
Skoðun Hugsum fíknivanda upp á nýtt - Ný nálgun í meðhöndlun fíknivanda og áhættuhegðunar Svala Jóhannesdóttir,Lilja Sif Þorsteinsdóttir skrifar
Skoðun Háskólinn á Bifröst – Öflugur og sjálfstæður fjarnámsskóli Sólveig Hallsteinsdóttir skrifar
Skoðun Það eru fleiri fiskar í sjónum og fleiri sjónarmið í hafstjórn Guðbjörg Ásta Ólafsdóttir skrifar
Skoðun Af hverju kynjafræði? Og hvaða greinar hafa fengið svipaðar mótbárur í gegnum tíðina? Guðrún Elísa Friðbjargardóttir Sævarsdóttir skrifar
Skoðun Áskorun til ríkisstjórnarinnar: Innleiðum birgðaskyldu á eldsneyti Halla Hrund Logadóttir skrifar
Skoðun Rétt skal vera rétt um gatnamót við Höfðabakka og Bæjarháls Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar
Skoðun Háskólasamfélagið geri skyldu sína strax, stjórnvöld hafa brugðist Auður Magndís Auðardóttir,Elí Hörpu og Önundar,Eyrún Ólöf Sigurðardóttir,Helga Ögmundardóttir,Íris Ellenberger,Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir,Katrín Pálmad. Þorgerðardóttir skrifar
Skoðun Þúsundir kusu Sönnu Anna Bentína Hermansen Einarsdóttir,Ármann Hákon Gunnarsson,Baldvin Björgvinsson,Brynja Guðnadóttir,Haraldur Ingi Haraldsson,Jón Hallur Haraldsson,Kolbrún Erna Pétursdóttir,Ólafur H. Ólafsson,Rakel Hildardóttir,Sigrún Jónsdóttir skrifar
Skoðun NATO riðar til falls en hvað þýðir það fyrir skilnaðarbarnið Ísland? Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir skrifar
Hugsum fíknivanda upp á nýtt - Ný nálgun í meðhöndlun fíknivanda og áhættuhegðunar Svala Jóhannesdóttir,Lilja Sif Þorsteinsdóttir Skoðun
Þúsundir kusu Sönnu Anna Bentína Hermansen Einarsdóttir,Ármann Hákon Gunnarsson,Baldvin Björgvinsson,Brynja Guðnadóttir,Haraldur Ingi Haraldsson,Jón Hallur Haraldsson,Kolbrún Erna Pétursdóttir,Ólafur H. Ólafsson,Rakel Hildardóttir,Sigrún Jónsdóttir Skoðun