Fagmenntun er réttur barna en ekki lúxus Bentína Þórðardóttir, Ingibjörg Jónasdóttir, Júlía Guðbrandsdóttir og Sigríður Sigurjónsdóttir skrifa 7. febrúar 2025 14:01 Fagmenntun starfsmanna í leikskólum hefur áhrif á öll svið starfseminnar og tryggir þekkingu á mikilvægi leiks sem undirstöðu fyrir nám og þroska barna. Einnig stuðlar hún að því að læsi og málörvun fléttast inn í allt starfið okkar í leikskólanum. Þegar grunur er um mál- eða þroskafrávik barns þarf fagþekking að vera til staðar. Hlutfall barna af erlendum uppruna hefur aukist á undanförnum árum í leikskólum og með markvissum leiðum til að styðja við börn og fjölskyldur þeirra er mikilvægt að vel takist til við inngildingu. Til þess að börnin fái sem best brautargengi fyrir lífið og skólagöngu sína. Samkvæmt lögum um leikskóla (Lög um leikskóla, nr. 90/2008) skal að minnsta kosti helmingur starfsfólks leikskóla vera með fagmenntun. Aðalnámskrá leikskóla (2011) leggur einnig áherslu á að tryggja börnum nám og umönnun sem byggir á faglegri þekkingu og reynslu. Leyndarmál Rauðhóls Í leikskólanum Rauðhól starfar fjölbreyttur hópur starfsfólks bæði faglært og ófaglært sem hefur lagt grunn að metnaðarfullu og faglegu starfi. Þar er að finna gleði, vináttu og samvinnu en einkunnarorð Rauðhóls eru vinátta, virðing og vellíðan. Megin áhersla í starfi leikskólans er að börn og starfsfólk nýti áhugasvið ásamt styrkleikum sínum og blómstri þannig í leik og starfi. Leikskólinn starfar eftir hugmyndafræði um flæði þar sem stuðst er við kenningar Mihaly Csikszentmihalyi sem er einn af upphafsmönnum jákvæðrar sálfræði. Fagmennskan tryggir að allir þættir leikskólastarfsins, allt frá námstækifærum til félagslegrar vellíðunnar, séu í hávegum höfð. Þetta kemur ekki aðeins fram í daglegu starfi heldur líka í trausti foreldra og ánægju barna. Fagstarfið hefur haft mikla hvatningu fyrir ófaglært starfsfólk að sækja sér menntunar í faginu. Leikskólinn hefur gefið út endurskoðaða agastefnu þar sem stuðst er við, Uppeldi sem virkar – færni til framtíðar. Skólinn er með regnbogavottun Reykjavíkurborgar og leggur áherslu á öflugt útinám, meðal annars með sérstaka útideild, Björnslund, sem er í skógarrjóðri við Heiðmörk. Einnig höfum við gróðurhús í garðinum þar sem börnin vinna með ræktun plantna og matjurta. Læsisáætlun leikskólans, námskrá og annað fagefni má finna á www.raudholsgledin.com. Fagstarfið í Rauðhól er í sífelldri þróun. Kennarar sækja markvisst endur-og símenntun af ýmsum toga og myndast hefur kröftugt lærdómssamfélag í skólanum. Samstarf hefur verið við menntavísindasvið HÍ og við Háskólann á Akureyri. Nemar í leikskólakennarafræðum á grunn- og meistarastigi hafa verið í vettvangsnámi undir handleiðslu leiðsagnarkennara í Rauðhól. Árlega tekur leikskólinn á móti kennurum frá erlendum og íslenskum skólum sem og nemum í kennarafræðum sem fá kynningu um faglegt starf leikskólans. Kennarar í Rauðhól eru óhræddir að takast á við áskoranir og höfum við tekið þátt í fjölbreyttum þróunarverkefnum sem hafa styrkt okkur í starfi. Leikskólinn hefur haldið tvær fjölmennar ráðstefnur bæði fyrir atvinnulífið og fræðasamfélagið. Kennarar Rauðhóls héldu málstofu á Menntakviku Háskóla Íslands 2019 og hafa flutt erindi á ýmsum ráðstefnum. Með þessu öfluga fagstarfi og lærdómssamfélagi höfum við fengið sterkt og hæfileikaríkt fólk í vinnu við skólann. Í lögum um leikskóla og í aðalnámskrá leikskóla (2011) er skýrt tekið fram um mikilvægi fagmenntunar fyrir farsæld barna (Lög um leikskóla, nr. 90/2008). Í leikskólanum Rauðhól er þetta ekki aðeins markmið heldur hluti af daglegu lífi. Með hátt hlutfall fagmenntaðs starfsfólks er tryggt að börn njóti náms og umönnunar sem styður við alhliða þroska þeirra og undirbýr þau fyrir framtíðina. Hér fyrir neðan má sjá samanburð á menntun starfsfólks í leikskólanum Rauðhól og á landsvísu. Sláandi er að sjá hversu fáir leikskólakennarar eru starfandi á landsvísu. Hafa börn jöfn réttindi til menntunar í leikskólum? Fagmenntun í leikskóla á ekki að vera lúxus heldur sjálfsögð réttindi allra barna. Menntun leikskólakennara er fjárfesting í farsæld barna og gæðum menntunar. Við teljum að framtíð barna í leikskólum byggist á sterkum faglegum grunni sem styður við nám, þroska og leik hjá börnum. Þrátt fyrir öflugt fagstarf í mörgum leikskólum er álag og lág laun að hrekja leikskólakennara úr starfi. Undanfarin ár hafa leikskólakennarar fært sig yfir í grunnskólann þar sem starfsaðstæður eru aðrar en í leikskólum. Leikskólakennarar hafa nánast ekkert svigrúm til yfirvinnu og þurfa reiða sig á sín grunnlaun. Laun leikskólakennara með enga starfsreynslu eftir 5 ára háskólanám er 692.811 kr. Laun leikskólakennara með 20 ára reynslu er 805.268 kr. Laun deildarstjóra eru 755.750 kr. Deildarstjóri með 20 ára starfsreynslu er með 878.691 kr. í laun. Sumir segja að þetta séu nokkuð góð laun, en í samanburði við annað háskólamenntað starfsfólk eru þau ekki í takt. Eins og gögn frá Hagstofu Íslands (2023) sýna, er meðalheildarlaun allra sérfræðinga á almennum vinnumarkaði um 1.100.000 kr. á mánuði, en leikskólakennarar með deildarstjórastöðu og 20 ára starfsreynslu eru með 878.691 kr. á mánuði. Til samanburðar eru meðalheildarlaun allra fullvinnandi á Íslandi 950.000 kr. á mánuði, sem sýnir að leikskólakennarar með mikla starfsreynslu og menntun eru enn undir landsmeðaltalinu. Við köllum eftir vakningu frá ráðamönnum, foreldrum og samfélaginu öllu um að fjárfesta í menntun barna á leikskólastigi. Fyrstu ár í lífi barna hafa mótandi áhrif á alla þroskaþætti þeirra fyrir framtíðina. Við í Rauðhól veltum fyrir okkur nokkrum spurningum varðandi þeirri mismunun sem börn verða fyrir í öðrum leikskólum alla daga. Hvað með þau börn sem geta ekki mætt í leikskólann sinn vegna fáliðunar? Hvað með þau börn sem hafa einungis ófaglært starfsfólk alla daga öll leikskólaárin sín? Eru þessi börn ekki að verða fyrir mismunun á menntun? Í þessum tilvikum hver stendur vörð um jöfn réttindi barna til menntunar? Höfundar eru kennarar í leikskólanum Rauðhól sem er handhafi Íslensku menntaverðlaunanna 2022. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Kennaraverkfall 2024-25 Leikskólar Mest lesið Transumræðan og ruglið um fjölda kynja Einar Steingrímsson Skoðun Foreldrar þurfa bara að vera duglegri Björg Magnúsdóttir Skoðun Magga Stína! Helga Völundardóttir Skoðun 752 dánir vegna geðheilsuvanda – enginn vegna fjölþáttaógnar Grímur Atlason Skoðun Uppgjöf Reykjavíkurborgar í leikskólamálum Finnbjörn A. Hermannsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir Skoðun Leikskólar eru ekki munaður Íris Eva Gísladóttir Skoðun Kópavogsmódelið – sveigjanleiki á pappír, en álag á foreldrar í raun og veru Örn Arnarson Skoðun Dýrkeypt eftirlitsleysi Lilja Björk Guðmundsdóttir Skoðun Minntist ekkert á Evrópusambandið Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun 7 milljarða húsnæðisstuðningur afnuminn… en hvað kemur í staðinn? Vilhjálmur Hilmarsson Skoðun Skoðun Skoðun Lykillinn að hamingju og heilbrigði skrifar Skoðun Staða bænda styrkt Hanna Katrín Friðriksson skrifar Skoðun Transumræðan og ruglið um fjölda kynja Einar Steingrímsson skrifar Skoðun Leikskólar eru ekki munaður Íris Eva Gísladóttir skrifar Skoðun Vísindarannsóknir og þróun – til umhugsunar í tiltekt Þorgerður J. Einarsdóttir skrifar Skoðun 752 dánir vegna geðheilsuvanda – enginn vegna fjölþáttaógnar Grímur Atlason skrifar Skoðun Foreldrar þurfa bara að vera duglegri Björg Magnúsdóttir skrifar Skoðun Kópavogsmódelið – sveigjanleiki á pappír, en álag á foreldrar í raun og veru Örn Arnarson skrifar Skoðun Dýrkeypt eftirlitsleysi Lilja Björk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Uppgjöf Reykjavíkurborgar í leikskólamálum Finnbjörn A. Hermannsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar Skoðun Svindl eða sjálfsvernd? Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Magga Stína! Helga Völundardóttir skrifar Skoðun Mannauðurinn á vinnustaðnum þarf góða innivist til að dafna Ásta Logadóttir skrifar Skoðun Þetta er námið sem lifir áfram Bryngeir Valdimarsson skrifar Skoðun Árborg - spennandi kostur fyrir öll Guðný Björk Pálmadóttir skrifar Skoðun Tökum á glæpahópum af meiri þunga Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Minntist ekkert á Evrópusambandið Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hugsum stórt í skipulags- og samgöngumálum Hilmar Ingimundarson skrifar Skoðun Eitt eilífðar smáblóm Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Betri mönnun er lykillinn Skúli Helgason,Sabine Leskopf skrifar Skoðun Borgarhönnunarstefna, sú fyrsta sinnar tegundar í Reykjavík Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Hversu oft á að fresta framtíðinni? Erna Magnúsdóttir,Stefán Þórarinn Sigurðsson skrifar Skoðun Getur Ísland staðið fremst í heilsutækni? Arna Harðardóttir skrifar Skoðun Slæm innivist skerðir afköst og hækkar kostnað Ingibjörg Magnúsdóttir skrifar Skoðun Sólheimar í Grímsnesi – að gefnu tilefni Páll Sævar Garðarsson,Sigurður Örn Guðbjörnsson skrifar Skoðun Framtíð Íslands: Frá áli til gervigreindar – Tækifæri fimmtu iðnbyltingarinnar Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Eiga foreldrar í háskólanámi raunverulega jafnan aðgang að námi? Hrund Steinsdóttir skrifar Skoðun Fjármál framhaldsskóla Róbert Ferdinandsson skrifar Skoðun Mikilvægi lágþröskulda þjónustu fyrir geðheilbrigði ungs fólks Eva Rós Ólafsdóttir skrifar Skoðun Varhugaverð sjónarmið eða raunsæ leið? Eggert Sigurbergsson skrifar Sjá meira
Fagmenntun starfsmanna í leikskólum hefur áhrif á öll svið starfseminnar og tryggir þekkingu á mikilvægi leiks sem undirstöðu fyrir nám og þroska barna. Einnig stuðlar hún að því að læsi og málörvun fléttast inn í allt starfið okkar í leikskólanum. Þegar grunur er um mál- eða þroskafrávik barns þarf fagþekking að vera til staðar. Hlutfall barna af erlendum uppruna hefur aukist á undanförnum árum í leikskólum og með markvissum leiðum til að styðja við börn og fjölskyldur þeirra er mikilvægt að vel takist til við inngildingu. Til þess að börnin fái sem best brautargengi fyrir lífið og skólagöngu sína. Samkvæmt lögum um leikskóla (Lög um leikskóla, nr. 90/2008) skal að minnsta kosti helmingur starfsfólks leikskóla vera með fagmenntun. Aðalnámskrá leikskóla (2011) leggur einnig áherslu á að tryggja börnum nám og umönnun sem byggir á faglegri þekkingu og reynslu. Leyndarmál Rauðhóls Í leikskólanum Rauðhól starfar fjölbreyttur hópur starfsfólks bæði faglært og ófaglært sem hefur lagt grunn að metnaðarfullu og faglegu starfi. Þar er að finna gleði, vináttu og samvinnu en einkunnarorð Rauðhóls eru vinátta, virðing og vellíðan. Megin áhersla í starfi leikskólans er að börn og starfsfólk nýti áhugasvið ásamt styrkleikum sínum og blómstri þannig í leik og starfi. Leikskólinn starfar eftir hugmyndafræði um flæði þar sem stuðst er við kenningar Mihaly Csikszentmihalyi sem er einn af upphafsmönnum jákvæðrar sálfræði. Fagmennskan tryggir að allir þættir leikskólastarfsins, allt frá námstækifærum til félagslegrar vellíðunnar, séu í hávegum höfð. Þetta kemur ekki aðeins fram í daglegu starfi heldur líka í trausti foreldra og ánægju barna. Fagstarfið hefur haft mikla hvatningu fyrir ófaglært starfsfólk að sækja sér menntunar í faginu. Leikskólinn hefur gefið út endurskoðaða agastefnu þar sem stuðst er við, Uppeldi sem virkar – færni til framtíðar. Skólinn er með regnbogavottun Reykjavíkurborgar og leggur áherslu á öflugt útinám, meðal annars með sérstaka útideild, Björnslund, sem er í skógarrjóðri við Heiðmörk. Einnig höfum við gróðurhús í garðinum þar sem börnin vinna með ræktun plantna og matjurta. Læsisáætlun leikskólans, námskrá og annað fagefni má finna á www.raudholsgledin.com. Fagstarfið í Rauðhól er í sífelldri þróun. Kennarar sækja markvisst endur-og símenntun af ýmsum toga og myndast hefur kröftugt lærdómssamfélag í skólanum. Samstarf hefur verið við menntavísindasvið HÍ og við Háskólann á Akureyri. Nemar í leikskólakennarafræðum á grunn- og meistarastigi hafa verið í vettvangsnámi undir handleiðslu leiðsagnarkennara í Rauðhól. Árlega tekur leikskólinn á móti kennurum frá erlendum og íslenskum skólum sem og nemum í kennarafræðum sem fá kynningu um faglegt starf leikskólans. Kennarar í Rauðhól eru óhræddir að takast á við áskoranir og höfum við tekið þátt í fjölbreyttum þróunarverkefnum sem hafa styrkt okkur í starfi. Leikskólinn hefur haldið tvær fjölmennar ráðstefnur bæði fyrir atvinnulífið og fræðasamfélagið. Kennarar Rauðhóls héldu málstofu á Menntakviku Háskóla Íslands 2019 og hafa flutt erindi á ýmsum ráðstefnum. Með þessu öfluga fagstarfi og lærdómssamfélagi höfum við fengið sterkt og hæfileikaríkt fólk í vinnu við skólann. Í lögum um leikskóla og í aðalnámskrá leikskóla (2011) er skýrt tekið fram um mikilvægi fagmenntunar fyrir farsæld barna (Lög um leikskóla, nr. 90/2008). Í leikskólanum Rauðhól er þetta ekki aðeins markmið heldur hluti af daglegu lífi. Með hátt hlutfall fagmenntaðs starfsfólks er tryggt að börn njóti náms og umönnunar sem styður við alhliða þroska þeirra og undirbýr þau fyrir framtíðina. Hér fyrir neðan má sjá samanburð á menntun starfsfólks í leikskólanum Rauðhól og á landsvísu. Sláandi er að sjá hversu fáir leikskólakennarar eru starfandi á landsvísu. Hafa börn jöfn réttindi til menntunar í leikskólum? Fagmenntun í leikskóla á ekki að vera lúxus heldur sjálfsögð réttindi allra barna. Menntun leikskólakennara er fjárfesting í farsæld barna og gæðum menntunar. Við teljum að framtíð barna í leikskólum byggist á sterkum faglegum grunni sem styður við nám, þroska og leik hjá börnum. Þrátt fyrir öflugt fagstarf í mörgum leikskólum er álag og lág laun að hrekja leikskólakennara úr starfi. Undanfarin ár hafa leikskólakennarar fært sig yfir í grunnskólann þar sem starfsaðstæður eru aðrar en í leikskólum. Leikskólakennarar hafa nánast ekkert svigrúm til yfirvinnu og þurfa reiða sig á sín grunnlaun. Laun leikskólakennara með enga starfsreynslu eftir 5 ára háskólanám er 692.811 kr. Laun leikskólakennara með 20 ára reynslu er 805.268 kr. Laun deildarstjóra eru 755.750 kr. Deildarstjóri með 20 ára starfsreynslu er með 878.691 kr. í laun. Sumir segja að þetta séu nokkuð góð laun, en í samanburði við annað háskólamenntað starfsfólk eru þau ekki í takt. Eins og gögn frá Hagstofu Íslands (2023) sýna, er meðalheildarlaun allra sérfræðinga á almennum vinnumarkaði um 1.100.000 kr. á mánuði, en leikskólakennarar með deildarstjórastöðu og 20 ára starfsreynslu eru með 878.691 kr. á mánuði. Til samanburðar eru meðalheildarlaun allra fullvinnandi á Íslandi 950.000 kr. á mánuði, sem sýnir að leikskólakennarar með mikla starfsreynslu og menntun eru enn undir landsmeðaltalinu. Við köllum eftir vakningu frá ráðamönnum, foreldrum og samfélaginu öllu um að fjárfesta í menntun barna á leikskólastigi. Fyrstu ár í lífi barna hafa mótandi áhrif á alla þroskaþætti þeirra fyrir framtíðina. Við í Rauðhól veltum fyrir okkur nokkrum spurningum varðandi þeirri mismunun sem börn verða fyrir í öðrum leikskólum alla daga. Hvað með þau börn sem geta ekki mætt í leikskólann sinn vegna fáliðunar? Hvað með þau börn sem hafa einungis ófaglært starfsfólk alla daga öll leikskólaárin sín? Eru þessi börn ekki að verða fyrir mismunun á menntun? Í þessum tilvikum hver stendur vörð um jöfn réttindi barna til menntunar? Höfundar eru kennarar í leikskólanum Rauðhól sem er handhafi Íslensku menntaverðlaunanna 2022.
Uppgjöf Reykjavíkurborgar í leikskólamálum Finnbjörn A. Hermannsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir Skoðun
Kópavogsmódelið – sveigjanleiki á pappír, en álag á foreldrar í raun og veru Örn Arnarson Skoðun
Skoðun Kópavogsmódelið – sveigjanleiki á pappír, en álag á foreldrar í raun og veru Örn Arnarson skrifar
Skoðun Uppgjöf Reykjavíkurborgar í leikskólamálum Finnbjörn A. Hermannsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar
Skoðun Borgarhönnunarstefna, sú fyrsta sinnar tegundar í Reykjavík Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar
Skoðun Sólheimar í Grímsnesi – að gefnu tilefni Páll Sævar Garðarsson,Sigurður Örn Guðbjörnsson skrifar
Skoðun Framtíð Íslands: Frá áli til gervigreindar – Tækifæri fimmtu iðnbyltingarinnar Sigvaldi Einarsson skrifar
Skoðun Eiga foreldrar í háskólanámi raunverulega jafnan aðgang að námi? Hrund Steinsdóttir skrifar
Uppgjöf Reykjavíkurborgar í leikskólamálum Finnbjörn A. Hermannsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir Skoðun
Kópavogsmódelið – sveigjanleiki á pappír, en álag á foreldrar í raun og veru Örn Arnarson Skoðun