Þrátt fyrir augljósa kosti orkuskipta í samgöngum á Íslandi er ennþá nokkuð hávær hópur sem telur rafbíla vera óskynsamlega hugmynd. Það sem meira er þá er þessi hópur svo sannfærður um að orkuskiptin séu svo óskynsamleg að hann leggur sig fram við að sannfæra aðra um að rafbílar séu galin hugmynd. Rafbílar henta kannski ekki alveg öllum akkúrat núna en að tala almennt gegn rafbílavæðingu er áhugaverð afstaða. Allar skoðanir eiga ákveðinn rétt á sér og hver og einn tekur auðvitað sínar persónulegu ákvarðanir. Fyrir þá sem tala almennt gegn rafbílavæðingu þá er mikilvægt að tileinka sér allar neðangreindar afneitanir til að halda lágmarks trúveruleika. Það er nefnilega ekki nóg að afneita loftslagsvísindum því að fleira þarf til svo andstaðan haldi vatni.
Afneitun eðlisfræðilögmála
Að telja rafbílavæðingu óskynsamlega er ákveðin afneitun á orkulögmálum eðlisfræðinnar sem kennd er í öllum grunnskólum. Með rafbílum fæst einfaldlega þrisvar til fjórum sinnum betri orkunýtni en með jarðefnaeldsneyti. Það er því staðreynd að olíudrifnar samgöngur þýða einfaldlega gríðarlega og óþarfa orkusóun. Þeir sem tala gegn rafbílavæðingu eru í raun að tala fyrir margfalt meiri orkunotkun í samgöngum en þörf er á.
Afneitun heilbrigðisvísinda
Það er ekki bara CO2 sem kemur út um púströr bíla. Læknavísindi hafa með fjölmörgum rannsóknum sýnt fram á að fjöldi fólks á heimsvísu verður fyrir óbætanlegum heilsubresti vegna annarra mengunarefna frá bílum. Rafbílar eru ekki með púströr og því alveg lausir við slíka mengun. Að tala gegn innleiðingu þeirra er ákveðin afneitun á skýrum niðurstöðum heilbrigðisvísinda.
Afneitun á endanleika olíulinda
Meira segja helstu sérfæðingar í olíugeiranum viðurkenna að jafnt og þétt gengur á olíuauðlindir heimsins. Olía er bara brennd einu sinni og þó að enn sé til talsvert af henni þá minnkar magnið stöðugt. Þessi staðreynd takmarkar auðvitað möguleika komandi kynslóða að nýta hana. Það er ábyrgðarhluti, því þó svo að við myndum bera gæfu til að hætta brenna olíu þá verður hún áfram mikilvæg í efnaiðnaði um ókomna framtíð. Þeir sem telja það óskynsamlegt að skipta yfir í farartæki sem geta notað endurnýjanlega orku eru því ákveðinni afneitun um endanleika olíuauðlindarinnar.
Afneitun á misskiptingu olíuauðlinda
Það er staðreynd að aðeins örfáar þjóðir búa yfir olíulindum og það er líka staðreynd að öll ríki eiga einhverja möguleika að virkja endurnýjanlega orkugjafa. Þetta þýðir að rafvæðing samgangna opnar möguleikann á að lönd geti í auknum mæli keyrt á sinni eigin orku í stað þess að treysta á einokunarstöðu örfárra landa. Þetta þýðir einfaldlega friðsamari og dreifðari orkunýtingu og mun sveifluminni orkukostnað í samgöngum á heimsvísu. Þeim sem finnst rafvæðing samgangna vitlaus hugmynd eru því í ákveðinni afneitun um að fjölbreyttari og jafndreifðari raforkuframleiðsla sé betri kostur en olíueinokun örfárra ríkja.
Afneitun loftslagsvísinda
Það er staðreynd að rafbílar eru loftslagsvænni en brunahreyfilsbílar þó svo að einhverjir telji sig geta grafið upp annað í afkimum internetsins. Loftslagsvísindi eru líka mjög flókin og kannski þægilegast að afneita þeim bara til að geta haldið áfram að brenna olíu. Það er samt ekki nóg fyrir þá sem telja orkuskipti óskynsamleg að vera með efasemdir um loftslagsmál, nei, þeir þurfa að vera 100% vissir að loftslagsbreytingar af mannvöldum sé bull. Vegna þess að ef það eru bara örlitlar líkur á að óheft losun gróðurhúsalofttegunda valdi hörmungum þá er það skynsamleg áhættustýring að vinna gegn henni.
Afneitun á Excel
Hin raunverulega þjónustueining í samgöngum er vegalengd eða kílómetrar. Kostnaður við þessa þjónustueiningu er innkaup, rekstur, viðhald og afskráning bifreiðar á líftíma hennar þ.e. kr/km. Fólksbílar eru allskonar, litlir og stórir, en þegar nákvæmlega sambærilegir rafbílar og bensín/dísilbílar eru bornir saman, þá er nánast ómögulegt að fá niðurstöðu í Excel sem gefur bensín/dísilbílum ódýrari kílómetra. Með öðrum orðum þá verða rafvæddir kílómetrar einfaldlega ódýrari fyrir notendur og ríkið. Að tala gegn rafbílum, þá er einfaldlega verið að tala fyrir dýrari samgöngum sem þar að auki nota erlenda mengandi orku.
Höfundur er sviðsstjóri Orkuskipta og loftslagsmála hjá Orkustofnun.
