Rangárþing ytra gaf nýlega út framkvæmdaleyfi fyrir vegagerð og vinnubúðum en Orkustofnun hefur gefið út virkjanaleyfi í Búrfellslundi fyrir vindmyllulundi. Náttúrugrið hefur kært útgáfu virkjanaleyfisins til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála. Þá hefur sveitarfélagið Skeiða- og Gnúpverjahreppur einnig kært virkjanaleyfið.
Eggert Valur segir sveitarstjórn hafa gefið út framkvæmdaleyfi fyrir vegagerð og vinnubúðum og áréttar að þær kærur sem hafi verið gefnar út séu á hendur virkjanaleyfinu sem Orkustofnun gaf út, ekki á framkvæmdaleyfi sem sveitarstjórn hafi gefið út.
Eggert Valur segir það ekki óvænt að þau gefi út framkvæmdaleyfi. Sveitarstjórn hafi verið að vinna að þessu í langa hríð og öllum skipulagsþáttum verkefnisins.
„Þetta er ekkert að detta af himnum ofan,“ segir Eggert Valur.
Hann segist treysta því að það eigi að endurskoða skattaumhverfi orkumála og að hann verði að treysta að það verði klárað á þingi í vetur.
Inngangurinn að hálendinu
Samtökin Náttúrugrið hafa kært virkjanaleyfið á þeim forsendum að lög hafi verið brotin í meðferð málsins hjá Orkustofnun. Í grundvallaratriðum sé verið að reisa vindorkuver í miðhálendislínunni. Það séu allir staðir á hálendi skelfilegir fyrir slíka framkvæmd en þessi sérstaklega.
„Þetta er inngangur að hálendinu,“ segir Snæbjörn og að þarna sé Sprengisandsleið, leið að veiðivötnum og að fjallabaki.
Hann segir að rannsóknir hafi sýnt að þetta myndi hafa áhrif á upplifun ferðamanna yfir allan Sprengisand og að þeir sem komi úr hinni áttinni. Þá myndi þessi vindmyllugarður taka á móti þeim.
„Þetta skerðir upplifun fólks af óbyggðum,“ segir Snæbjörn og að ekki sé aðeins um að ræða erlenda ferðamenn og ferðaþjónustufyrirtæki. Íslendingar hafi einnig leitað upp á hálendi og það sé okkar helgidómur.
Þá varði þetta líka lífríkið og ábyrgð okkar gagnvart umheiminum. Um sé að ræða merkilegustu óbyggðir heimsins og víðernasvæði í Evrópu.
Vindmyllulundurinn verði að vera einhvers staðar
Spurður um neikvæð áhrif af þessari framkvæmd segir Eggert að það verði að hafa í huga að virkjanakosturinn sé í nýtingaflokki. Það sé búið að taka ákvörðun um þennan virkjanakost á Alþingi. Hann hafi fullan skilning á því sem Snæbjörn segir. Svæðið sé viðkvæmt en ef að fólk ætli að byggja vindmyllulundi þá verði þeir að vera einhver staðar. Á svæðinu séu innviðir og að í umhverfismati hafi framkvæmdin breyst mikið. Framkvæmdin minnkað og staðsetningu breytt.
„Auðvitað hefur þetta sjónræn áhrif en við metum þetta svo að það er búið að taka ákvörðun um þeta á Alþingi. Að byggja þennan virkjanakost og við höfum verið að vinna með þeim að því. Það er ekkert flóknara en það.“
Eggert Valur segir að í báðum kærunum sem komnar eru fram sé gagnrýni á þinglega meðferð. Hann hafi ekki skoðun á því. Það‘ sé samningur á milli Landsvirkjunar og forsætisráðuneytisins sem hafi verið skrifað undir um endurgjald á þessari lóð.
„Þetta tilheyrir þjóðlendu og sveitarfélagið er ekki að selja þarna lóð undir þetta.“
Hann segir að það verði ekki deilt um það að svæðið sé við svokallaða Miðhálendislínu. Það sé samt þegar rask á svæðinu. Það sé búið að byggja þarna. Auk þess séu vindmyllur afturkræfar.
„Það er hægt að taka þetta niður og líftíminn er gefinn upp í kringum 25 ár,“ segir hann og að sveitarstjórnin hafi unnið þetta verkefni áfram. Það sé ekki búið að gefa út endanleg leyfi en það sé búið að leyfa vegagerð og vinnubúðir.
Snæbjörn segir þessu verkefni fylgja slóða sem séu um tíu kílómetra og jafnvel hundruð metra breiða. Vindmyllur séu stór mannvirki og það þurfi sem dæmi mikla steypu í kringum hverja túrbínu.
„Fæstir myndu tala um þetta sem afturkræf mannvirki. Tæknilega séð er hægt að taka þetta niður á einhverjum tímapunkti en þegar það er búið að leggja í þessa vinnu þá verður hún ekki tekin niður svo auðveldlega,“ segir Snægjörn.
Hvað varðar meðferð þingsins segir hann að framkvæmdin hafi fyrst verið sett í biðflokk og svo aftur 2022 en svo hafi þessu verið kippt yfir í orkunýtingarflott til að friðþægja einhvern. Það hafi verið aðrir kostir sem hafi verið metnir betri til að færa með tilliti til mögulegra áhrifa framkvæmdarinnar á, til dæmis, ferðamenn og útivist.
Ekki endanleg ákvörðun
Eggert Valur segir sveitarstjórn hafa gert viðhorfskönnun á þessu og að 65 prósent hafi verið fylgjandi. Þá hafi þau reynt að meta hagræn áhrif framkvæmdarinnar og þau séu að reyna að vinna málið faglega. Til að tryggja að það verði eitthvað eftir í sveitarfélaginu.
„Það liggur fyrir að það verði byggð starfsstöð Landsvirkjunar hjá okkur,“ segir hann og að það sé jákvætt skref í því tilliti að flytja opinber störf út á land. Þá sé búið að gera samning um brunavarnir í sveitarfélaginu líka.
Hann segir að það megi þetta sem léttvægt en ítrekar svo aftur að það er ekki sveitarstjórnin sem tekur ákvörðun um nýtingarkostinn. Það sé Alþingi en að þau sinni skipulagshlutverki sínu í kringum ákvörðunina.
Snæbjörn segir að sveitarfélagið geti ekki falið sig bak við ákvörðun Alþingis. Hún sé ekki endanleg því sveitarfélagið verði að meta sjálfstætt áhrifin. Þá segir hann það ekki skipta neinu máli að staðsetningin hafi verið færð lítillega. Starfsemin eigi ekki heima uppi á hálendi sama hvar það er.
