Hvers vegna ekki Pírata? Þór Saari skrifar 21. september 2021 15:01 Píratar eru, utan Sósíalistaflokksins, eini flokkurinn í framboði sem vill raunverulegar og róttækar kerfisbreytingar á íslensku stjórnmálaumhverfi. Flokkurinn er í grunninn upprunninn í Píratarhreyfingum í Evrópu, semi-anarkískum hreyfingum fólks sem var jaðarsett pólitískt. Skipulag Pírata hér á landi byggir svo í grunninn á hugmyndafræði Borgarhreyfingarinnar/Hreyfingarinnar með mikilli valddreifingu, engum formanni, því að afnema stofnanavæðingu stjórnmálaflokka og að hafna skiptingu stjórnmálanna í vinstri og hægri sem einhverjum megin pólum í stjórnmálum. Píratar eru einnig í hjarta sínu lýðræðissinnar og gagnrýnir og kaupa ekkert eins og það kemur af kúnni, eins og sagt er. Það hefur að mörgu leiti verið aðdáunarvert að fylgjast með þeim á Alþingi enda eru þeir eini flokkurinn sem hefur veitt pólitísku yfirstéttinni, a.k.a. Fjórflokknum (sem nú telur að vísu sex) aðhald svo að einhverju nemur. Það er frekar erfitt hlutverk að vera í, að gagnrýna „Kansellíið“ innan frá, sitjandi við hliðina á því alla daga, án þess að einfaldlega gefast upp, enda ekki beint gott fyrir móralinn á vinnustaðnum. En þegar samansúrruð pólitísk yfirstétt á Alþinig lítur á sig sem heildarmengið „við,“ gegn „þeim“ sem eru fyrir utan Alþingishúsið, sem eru almenningur, þá bara er ekki hægt annað en að halda áfram. Á sínum tíma var hart lagt að okkur í Borgarahreyfingunni/Hreyfingunni að „spila með“ og „vera hluti af“ „Kansellíinu“ en við stóðum ætíð gegn því. Píratar hafa náð að fylgja þeirri hugmyndafræði sem er vel, enda hefur samansúrraða jábræðralagið á Alþingi gert það að verkum að löggjafaravaldið er stórlega laskað og í raun bæði stjórnlaust og áhrifalaust gagnvart framkvæmdavaldinu. Þetta hafa Píratar verið óþreytandi að benda á. Píratar eru sannur „kerfisbreytingaflokkur“ en þó aðeins upp að vissu marki og þeir hafa haldið áfram með þá orðræðu eins og Hreyfingin gerði, að hafna vinstri/hægri og meirihluta/minnihluta stjórnmálum sem steingeldum og lýsa sig hafna yfir þau pólaríseruðu átök. Það hefur gert málflutning þeirra áhugaverðan og hann hefur rist djúpt í hið hefðbundna pólitíska litróf, valdið usla og umtali og pirrað „Kansellíið“ svo um munar. Þeir hafa líka verið varðhundar lýðræðis og mannréttinda og nútímalegrar hugsunar þegar kemur að starfsemi og starfsháttum stjórnmálaflokka og þess umhverfis sem þeir starfa í. Þeir hafa hins vegar fallið í þann pitt Francis Fukuyama um að við fall kommúnismans hefðu orðið til einhvers konar „endalok sögunnar“ hvað varðar hugmyndafræðilegan grunn stjórnmálanna, þ.e. að hefðbundinni baráttu milli „hægri“ og „vinstri“ hugmyndafræði væri lokið. Hugmyndir Fukuyama fengu að sjálfsögðu byr undir báða vængi frá stjórnmálum nýfrjálshyggjunnar og á þær hefur verið keyrt í um þrjátíu ár. Nýfrjálshyggjan er hins vegar gjaldþrota og komin á öskuhaug sögunnar sem nothæf hugmyndafræði fyrir mannvænt samfélag og verður þar áfram. Þetta hefur gert það að verkum að Pírata skortir það sem má kalla „alvöru“ pólitíska hugmyndafræði, sem grundvallast á hverjar eru grunnþarfir fólks og samfélaganna sem það býr í. Sá bútasaumur tæknilausna sem þeir hafa aðhyllast nær aðeins svo langt og afleiðingarnar eru ekki alltaf uppi á borðinu. Sem dæmi má taka Über akstursþjónustuna sem þeir hafa talað fyrir, en virðast ekki gera sér grein fyrir að hún býr til stétt „harkara,“ einhvers konar verktaka sem eiga að keyra þá hvert sem þeir vilja á sem lægstum launum. Þetta gera þeir í nafni „frelsis eintaklingsins“ sem á að starfa við það sem hann „vill“ en rökvillan er alltaf sú sama, viðkomandi starfar við þetta vegna þess að annað er ekki í boði. „Hark hagkerfið“ er nefnilega ekki sérlega manneskjuvænt þótt í sumum og þá fáum tilfellum, geti það hentað einhverjum. Það var einmitt reynslan af hark hagkerfi þess tíma, þegar verkafólk var kúgað af vinnuveitendum, sem gerði það að verkum að til urðu stéttafélög sem náðu að bæta kjörin og verja hagsmuni hina vinnandi. Frjálslyndis hugsunin sem hefur einkennt Pírata hefur einnig gert þá handgengna markaðshagkerfinu. Kerfi sem á ýmsan hátt getur reynst vel, en getur aldrei sinnt þeim þörfum sem manneskjulegt samfélag þarf á að halda. Sú hugsun að þetta sé ágætis kerfi sem þurfi aðeins að stilla betur af með tæknilegum útfærslum gengur ekki upp, vegna þess að kerfið er í eðli sínu dýnamískt á þann hátt að það býr sjálfvirkt til auðsöfnun á hendur fárra, sem gerir hag hinna mörgu miklu mun verri. Það er sú innbyggða dýnamík sem þarf að stöðva og þar kemur ekkert í staðinn fyrir alvöru hugmyndafræði, handvirkar aðferðir gegnum skattkerfi, skattaeftirlit og viðurlög við brotum. Þetta sama kerfi hefur líka náð að gjörspilla stjórnmálunum og það þarf ekki langa yfirferð yfir sviðið til að sjá að það eru auðmenn en ekki kjósendur sem toga í flesta þá spotta sem stjórnmálin dansa eftir. Píratar eru hins vegar, svo það sé aftur sagt, kerfisbreytingaflokkur sem gerir sér grein fyrir mörgum af þeim kvillum sem hrjá íslenskt samfélag. Þeir eru líka full meðvitaðir um að til að ná fram raunverulegum breytingum sem færa í alvörunni valdið til fólksins, þarf að lögfesta nýju stjórnarskrána sem Stjórnlagaráð skilaði af sér árið þann 29. júlí 2011 og fór svo í þjóðaratkvæðagreiðslu og var samþykkt með yfirgnæfandi meirihluta (2/3) þann 20. október 2012. Píratar hafa líka látið meira til sín taka varðandi almenn mannrréttindi fólks og tekið afgerandi afstöðu með hagsmunum almennings í fjölmörgum málum svo sem varðandi heilbrigðismál, velferðarmál, menntamál og vinnumarkaðsmál, svo fátt eitt sé nefnt og verið óþreytandi að benda á ágalla í stjórnsýslu og stjórnskipan. Þetta gerir það að verkum að þeir væru vel til þess fallnir að vera hluti af þeim breytingum sem framundan eru og þurfa að verða á samfélaginu okkar. Þær breytingar verða hins vegar að vera vel hugmyndafræðilega ígrundaðar og byggja á góðum grunni og þekktum aðferðum. Þar breytingar væri betra að eftirláta öðrum að leiða, en þeir ættu þó að vera með í. Höfundur er hagfræðingur og skipar annað sætið á lista Sósíalistaflokksins í Suðvesturkjördæmi. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Þór Saari Sósíalistaflokkurinn Skoðun: Kosningar 2021 Mest lesið Hvernig hljómar 100.000 kr. mánaðarlegur samgöngustyrkur? Valur Elli Valsson Skoðun Gerræðisleg áform í anda Ráðstjórnarríkjanna Guðmundur Fertram Sigurjónsson Skoðun Stóðhryssur ekki moldvörpur Hallgerður Ljósynja Hauksdóttir Skoðun Opið svar til formanns Samleik- Útsvarsgreiðendur borga leikskólann í Kópavogi! Rakel Ýr Isaksen Skoðun Frá Írak til Gaza: Hvað höfum við lært af lygunum og stríðsbröltinu? Helen Ólafsdóttir Skoðun Staða þorpshálfvita er laus til umsóknar Jón Daníelsson Skoðun Öryggi og varnir Íslands Kristrún Frostadóttir,Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir,Inga Sæland Skoðun Tími til að notast við réttar tölur Sigurjón Þórðarson,Eydís Ásbjörnsdóttir,Eiríkur Björn Björgvinsson Skoðun Við getum gert betur Einar Bárðarson Skoðun Gerist þetta aftur á morgun? Ísak Hilmarsson Skoðun Skoðun Skoðun Fasteignagjöld eru lág í Reykjavík Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Skoðun Gerræðisleg áform í anda Ráðstjórnarríkjanna Guðmundur Fertram Sigurjónsson skrifar Skoðun Opið svar til formanns Samleik- Útsvarsgreiðendur borga leikskólann í Kópavogi! Rakel Ýr Isaksen skrifar Skoðun Nýbakaðir foreldrar og óbökuð loforð Ingveldur Anna Sigurðardóttir skrifar Skoðun Þegar bráðamóttakan drepur þig hraðar Hólmfríður Ásta Hjaltadóttir skrifar Skoðun Samkeppnin tryggir hag neytenda Hanna Katrín Friðriksson skrifar Skoðun Stóðhryssur ekki moldvörpur Hallgerður Ljósynja Hauksdóttir skrifar Skoðun Við getum gert betur Einar Bárðarson skrifar Skoðun Tími til að notast við réttar tölur Sigurjón Þórðarson,Eydís Ásbjörnsdóttir,Eiríkur Björn Björgvinsson skrifar Skoðun Hvernig hljómar 100.000 kr. mánaðarlegur samgöngustyrkur? Valur Elli Valsson skrifar Skoðun Ábyrg stefna í útlendingamálum Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Týndu hermennirnir okkar Bryndís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Gerist þetta aftur á morgun? Ísak Hilmarsson skrifar Skoðun Frá Írak til Gaza: Hvað höfum við lært af lygunum og stríðsbröltinu? Helen Ólafsdóttir skrifar Skoðun Staða þorpshálfvita er laus til umsóknar Jón Daníelsson skrifar Skoðun Að reikna veiðigjald af raunverulegum aflaverðmætum Kristján Þórður Snæbjarnarson skrifar Skoðun Fréttir af baggavélum og lömbum Heiða Ingimarsdóttir skrifar Skoðun Auglýsingaskrum Landsvirkjunar Stefán Georgsson skrifar Skoðun Öryggi og varnir Íslands Kristrún Frostadóttir,Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir,Inga Sæland skrifar Skoðun Takk Trump! Trausti Breiðfjörð Magnússon skrifar Skoðun Fíllinn á teikniborði Landsvirkjunar Soffía Sigurðardóttir skrifar Skoðun Tími til að staldra við Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Hvar er fyrirsjáanleikinn, forsætisráðherra? Monika Margrét Stefánsdóttir skrifar Skoðun 25 metrar í Fannborg Hákon Gunnarsson skrifar Skoðun Krossferðir - Íslamófóbía - Palestína Kristján Þór Sigurðsson skrifar Skoðun Gefum heimild fyrir kyrrð og kærleik Aðalheiður Mjöll Þórarinsdóttir skrifar Skoðun Frumvarp til ólaga Jón Ásgeir Sigurvinsson skrifar Skoðun Hervirki í höfuðborg - Svefngenglar við stjórnvölinn Örn Sigurðsson skrifar Skoðun „Drifkraftur að óöryggi og óvissu“ Hjálmtýr Heiðdal skrifar Skoðun Klerkaveldi, trú og stjórnmál Sigurður Árni Þórðarson skrifar Sjá meira
Píratar eru, utan Sósíalistaflokksins, eini flokkurinn í framboði sem vill raunverulegar og róttækar kerfisbreytingar á íslensku stjórnmálaumhverfi. Flokkurinn er í grunninn upprunninn í Píratarhreyfingum í Evrópu, semi-anarkískum hreyfingum fólks sem var jaðarsett pólitískt. Skipulag Pírata hér á landi byggir svo í grunninn á hugmyndafræði Borgarhreyfingarinnar/Hreyfingarinnar með mikilli valddreifingu, engum formanni, því að afnema stofnanavæðingu stjórnmálaflokka og að hafna skiptingu stjórnmálanna í vinstri og hægri sem einhverjum megin pólum í stjórnmálum. Píratar eru einnig í hjarta sínu lýðræðissinnar og gagnrýnir og kaupa ekkert eins og það kemur af kúnni, eins og sagt er. Það hefur að mörgu leiti verið aðdáunarvert að fylgjast með þeim á Alþingi enda eru þeir eini flokkurinn sem hefur veitt pólitísku yfirstéttinni, a.k.a. Fjórflokknum (sem nú telur að vísu sex) aðhald svo að einhverju nemur. Það er frekar erfitt hlutverk að vera í, að gagnrýna „Kansellíið“ innan frá, sitjandi við hliðina á því alla daga, án þess að einfaldlega gefast upp, enda ekki beint gott fyrir móralinn á vinnustaðnum. En þegar samansúrruð pólitísk yfirstétt á Alþinig lítur á sig sem heildarmengið „við,“ gegn „þeim“ sem eru fyrir utan Alþingishúsið, sem eru almenningur, þá bara er ekki hægt annað en að halda áfram. Á sínum tíma var hart lagt að okkur í Borgarahreyfingunni/Hreyfingunni að „spila með“ og „vera hluti af“ „Kansellíinu“ en við stóðum ætíð gegn því. Píratar hafa náð að fylgja þeirri hugmyndafræði sem er vel, enda hefur samansúrraða jábræðralagið á Alþingi gert það að verkum að löggjafaravaldið er stórlega laskað og í raun bæði stjórnlaust og áhrifalaust gagnvart framkvæmdavaldinu. Þetta hafa Píratar verið óþreytandi að benda á. Píratar eru sannur „kerfisbreytingaflokkur“ en þó aðeins upp að vissu marki og þeir hafa haldið áfram með þá orðræðu eins og Hreyfingin gerði, að hafna vinstri/hægri og meirihluta/minnihluta stjórnmálum sem steingeldum og lýsa sig hafna yfir þau pólaríseruðu átök. Það hefur gert málflutning þeirra áhugaverðan og hann hefur rist djúpt í hið hefðbundna pólitíska litróf, valdið usla og umtali og pirrað „Kansellíið“ svo um munar. Þeir hafa líka verið varðhundar lýðræðis og mannréttinda og nútímalegrar hugsunar þegar kemur að starfsemi og starfsháttum stjórnmálaflokka og þess umhverfis sem þeir starfa í. Þeir hafa hins vegar fallið í þann pitt Francis Fukuyama um að við fall kommúnismans hefðu orðið til einhvers konar „endalok sögunnar“ hvað varðar hugmyndafræðilegan grunn stjórnmálanna, þ.e. að hefðbundinni baráttu milli „hægri“ og „vinstri“ hugmyndafræði væri lokið. Hugmyndir Fukuyama fengu að sjálfsögðu byr undir báða vængi frá stjórnmálum nýfrjálshyggjunnar og á þær hefur verið keyrt í um þrjátíu ár. Nýfrjálshyggjan er hins vegar gjaldþrota og komin á öskuhaug sögunnar sem nothæf hugmyndafræði fyrir mannvænt samfélag og verður þar áfram. Þetta hefur gert það að verkum að Pírata skortir það sem má kalla „alvöru“ pólitíska hugmyndafræði, sem grundvallast á hverjar eru grunnþarfir fólks og samfélaganna sem það býr í. Sá bútasaumur tæknilausna sem þeir hafa aðhyllast nær aðeins svo langt og afleiðingarnar eru ekki alltaf uppi á borðinu. Sem dæmi má taka Über akstursþjónustuna sem þeir hafa talað fyrir, en virðast ekki gera sér grein fyrir að hún býr til stétt „harkara,“ einhvers konar verktaka sem eiga að keyra þá hvert sem þeir vilja á sem lægstum launum. Þetta gera þeir í nafni „frelsis eintaklingsins“ sem á að starfa við það sem hann „vill“ en rökvillan er alltaf sú sama, viðkomandi starfar við þetta vegna þess að annað er ekki í boði. „Hark hagkerfið“ er nefnilega ekki sérlega manneskjuvænt þótt í sumum og þá fáum tilfellum, geti það hentað einhverjum. Það var einmitt reynslan af hark hagkerfi þess tíma, þegar verkafólk var kúgað af vinnuveitendum, sem gerði það að verkum að til urðu stéttafélög sem náðu að bæta kjörin og verja hagsmuni hina vinnandi. Frjálslyndis hugsunin sem hefur einkennt Pírata hefur einnig gert þá handgengna markaðshagkerfinu. Kerfi sem á ýmsan hátt getur reynst vel, en getur aldrei sinnt þeim þörfum sem manneskjulegt samfélag þarf á að halda. Sú hugsun að þetta sé ágætis kerfi sem þurfi aðeins að stilla betur af með tæknilegum útfærslum gengur ekki upp, vegna þess að kerfið er í eðli sínu dýnamískt á þann hátt að það býr sjálfvirkt til auðsöfnun á hendur fárra, sem gerir hag hinna mörgu miklu mun verri. Það er sú innbyggða dýnamík sem þarf að stöðva og þar kemur ekkert í staðinn fyrir alvöru hugmyndafræði, handvirkar aðferðir gegnum skattkerfi, skattaeftirlit og viðurlög við brotum. Þetta sama kerfi hefur líka náð að gjörspilla stjórnmálunum og það þarf ekki langa yfirferð yfir sviðið til að sjá að það eru auðmenn en ekki kjósendur sem toga í flesta þá spotta sem stjórnmálin dansa eftir. Píratar eru hins vegar, svo það sé aftur sagt, kerfisbreytingaflokkur sem gerir sér grein fyrir mörgum af þeim kvillum sem hrjá íslenskt samfélag. Þeir eru líka full meðvitaðir um að til að ná fram raunverulegum breytingum sem færa í alvörunni valdið til fólksins, þarf að lögfesta nýju stjórnarskrána sem Stjórnlagaráð skilaði af sér árið þann 29. júlí 2011 og fór svo í þjóðaratkvæðagreiðslu og var samþykkt með yfirgnæfandi meirihluta (2/3) þann 20. október 2012. Píratar hafa líka látið meira til sín taka varðandi almenn mannrréttindi fólks og tekið afgerandi afstöðu með hagsmunum almennings í fjölmörgum málum svo sem varðandi heilbrigðismál, velferðarmál, menntamál og vinnumarkaðsmál, svo fátt eitt sé nefnt og verið óþreytandi að benda á ágalla í stjórnsýslu og stjórnskipan. Þetta gerir það að verkum að þeir væru vel til þess fallnir að vera hluti af þeim breytingum sem framundan eru og þurfa að verða á samfélaginu okkar. Þær breytingar verða hins vegar að vera vel hugmyndafræðilega ígrundaðar og byggja á góðum grunni og þekktum aðferðum. Þar breytingar væri betra að eftirláta öðrum að leiða, en þeir ættu þó að vera með í. Höfundur er hagfræðingur og skipar annað sætið á lista Sósíalistaflokksins í Suðvesturkjördæmi.
Opið svar til formanns Samleik- Útsvarsgreiðendur borga leikskólann í Kópavogi! Rakel Ýr Isaksen Skoðun
Tími til að notast við réttar tölur Sigurjón Þórðarson,Eydís Ásbjörnsdóttir,Eiríkur Björn Björgvinsson Skoðun
Skoðun Opið svar til formanns Samleik- Útsvarsgreiðendur borga leikskólann í Kópavogi! Rakel Ýr Isaksen skrifar
Skoðun Tími til að notast við réttar tölur Sigurjón Þórðarson,Eydís Ásbjörnsdóttir,Eiríkur Björn Björgvinsson skrifar
Skoðun Frá Írak til Gaza: Hvað höfum við lært af lygunum og stríðsbröltinu? Helen Ólafsdóttir skrifar
Skoðun Öryggi og varnir Íslands Kristrún Frostadóttir,Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir,Inga Sæland skrifar
Opið svar til formanns Samleik- Útsvarsgreiðendur borga leikskólann í Kópavogi! Rakel Ýr Isaksen Skoðun
Tími til að notast við réttar tölur Sigurjón Þórðarson,Eydís Ásbjörnsdóttir,Eiríkur Björn Björgvinsson Skoðun