Börn og foreldrar eru besta fjárfestingin! Ásmundur Einar Daðason skrifar 19. ágúst 2021 08:01 Vellíðan og velsæld barna ættu alltaf að vera okkar helsta keppikefli. Þótt við séum flest sammála um það eru kappsmálin hins vegar fleiri og áherslan á börnin á það til að vera víkjandi í önnum okkar og amstri. Við eigum það líka til að ruglast á velmegun og velsæld. Velmegun snýst um neyslu, tekjur, auð og efnislegar þarfir. Velsældin ristir dýpra og snertir ást og umhyggju í uppeldi, andlegt jafnvægi, sjálfstraust og aðstæður til þess að þroskast og takast á við lífið. Velferð sem felst í góðu atlæti og örvun er auðlind sem hefur mikil áhrif á þjóðarhag til lengri tíma . Ný velferðarþjónusta fyrir börn og foreldra Hugsuðurinn Benjamín Franklín sagði eitt sinn að fjárfesting í menntun skilaði mesta arðinum. Það er ein leið til þess að segja að fjárfesting í fólki sé sú arðbærasta sem völ er á. Um þetta er ég sannfærður og hef því leitt vinnu undanfarin þrjú árvið að reisa undirstöður nýrrar velsældarþjónustu fyrir börn á Íslandi. Markmið hennar er að tryggja börnum og fjölskyldum stuðning um leið og vandi kemur fram og einfalda leið þeirra að úrlausn. Hljómar auðvelt en er í raun risavaxið verkefni. Hér tel ég óhætt að fullyrða að um sé að ræða mestu umbætur í þessum málaflokki í áratugi. Áföll í æsku kosta 100 milljarða árlega Það segir sig sjálft að lífsgæði barna aukast með því að þau fái þjónustu við hæfi, þegar á þarf að halda. En hefur slíkt inngrip mögulega einnig fjárhagslegan ávinning fyrir samfélagið? Við létum meta fyrirhugaðar breytingar á velferðarþjónustu og auknum snemmtækum stuðningi fyrir börn með tilliti til kostnaðar og ávinnings til lengri tíma. Niðurstöður utanaðkomandi hagfræðings voru sláandi: Kostnaður samfélags okkar af því, sem rekja má til áfalla í æsku, nemur tæplega 100 milljörðum króna árlega. Slík áföll geta haft mikil áhrif á börn. Rannsóknir sýna að þau geta orsakað sjúkdóma og örorku síðar á lífsleiðinni ásamt því að valda öðrum samfélagslegum vandamálum og jafnvel ótímabærum dauðsföllum. Áfallakostnaður sést í auknum útgjöldum opinberrar þjónustu. Þar er um að ræða allt að 45 milljarða króna árlega í ýmsum þjónustukerfum. Auknar tilfærslur í félagslega kerfinu nema um 20 milljörðum króna árlega. Þessu til viðbótar má ætla að fjarvera þeirra sem orðið hafa fyrir áföllum í æsku, frá vinnumarkaði, leiði til lægri skatttekna sem talið er að nemi um 30 milljörðum króna árlega. Með fyrirbyggjandi aðgerðum og forvörnum, sem miða að því að koma í veg fyrir áföll og erfiðleika í uppvexti, getum við dregið verulega úr þessum gríðarlega 100 milljarða króna kostnaði á ári. Í sjálfu sér ætti umhyggja og metnaður fyrir velsæld barna að vera nægur rökstuðningur fyrir því að verja meira fé til nýrrar velferðarþjónustu í þágu þeirra. En nú bætist það við að hægt er að sýna svart á hvítu fram á að um er að ræða eina bestu fjárfestingu sem við sem samfélag eigum kost á. Við þurfum breytta hugsun! Þörf er fyrir umbyltingu á nálgun okkar við velferðarmál. Við þurfum að nálgast velferðarkerfið okkar út frá fjárfestingahugsun, viðurkenna að betri og árangursríkari þjónusta sé fjárfesting sem skilar sér margfalt til samfélagsins með margvíslegum hætti. Um leið þurfum við að endurskoða hvernig við mælum árangur samfélagsins og þá er ekki nóg að líta eingöngu til efnislegra þátta líkt og vikið var að í upphafi þessarar greinar. Stjórnmál 21. aldarinnar þurfa að snúast um fjárfestingu í fólki, um að tryggja því fullnægjandi þjónustu, valdeflingu og aukið sjálfstæði. Við höfum stigið fyrstu skrefin á kjörtímabilinu en betur má ef duga skal. Það er mikilvægt að við breytum um stefnu að þessu leyti. Ísland hefur alla burði til að vera leiðandi á þessu sviði, í því liggja gríðarleg verðmæti bæði fyrir einstaklingana sjálfa og samfélagið allt. Við erum nefnilega rétt að byrja! Höfundur er félags- og barnamálaráðherra og oddviti Framsóknarflokksins í Reykjavíkurkjördæmi norður við næstu Alþingiskosningar. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Ásmundur Einar Daðason Skoðun: Kosningar 2021 Alþingiskosningar 2021 Framsóknarflokkurinn Börn og uppeldi Mest lesið Ef Trump tapar kosningunum… Jun Þór Morikawa Skoðun Er krónan að valda átökum á milli kynslóða? Guðmundur Ragnarsson Skoðun Þegar móðir mín kvaddi okkur fyrir einu ári síðan í dag Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun Ómarktæk skoðanakönnun Marinó G. Njálsson Skoðun Framlengjum séreignarleiðina til að vernda heimilin Vilhjálmur Hilmarsson Skoðun Davíð Oddsson stendur ekki við eigin ritsjórnarstefnu - Þolir og birtir ekki gagnrýni á eigin skrif Ole Anton Bieltvedt Skoðun Bóf-ar(ion)? Gunnar Hólmsteinn Ársælsson Skoðun Áherslur ráðherra skipta máli Heimir Örn Árnason Skoðun Álit Einhverfupaunksins um ABA meðferð og kennslu á Íslandi Sigrún Ósk Stefánsdóttir Skoðun Varhugaverð þróun í leikskólamálum Finnbjörn A. Hermannsson,Guðrún Margrét Guðmundsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Er krónan að valda átökum á milli kynslóða? Guðmundur Ragnarsson skrifar Skoðun Varhugaverð þróun í leikskólamálum Finnbjörn A. Hermannsson,Guðrún Margrét Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Bóf-ar(ion)? Gunnar Hólmsteinn Ársælsson skrifar Skoðun Þetta er ekki allt að koma með fjárlagafrumvarpinu Eyjólfur Ármannsson skrifar Skoðun Ómarktæk skoðanakönnun Marinó G. Njálsson skrifar Skoðun Ef Trump tapar kosningunum… Jun Þór Morikawa skrifar Skoðun Viðskiptaþvinganir gegn Ísrael Steinunn Þóra Árnadóttir skrifar Skoðun Áherslur ráðherra skipta máli Heimir Örn Árnason skrifar Skoðun Snúum hjólunum áfram Andrés Ingi Jónsson skrifar Skoðun Búðu til pláss – fyrir öll börn Birna Þórarinsdóttir skrifar Skoðun Davíð Oddsson stendur ekki við eigin ritsjórnarstefnu - Þolir og birtir ekki gagnrýni á eigin skrif Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Framlengjum séreignarleiðina til að vernda heimilin Vilhjálmur Hilmarsson skrifar Skoðun Líf án ótta og gjöfin í andlegri vakningu Birna Guðný Björnsdóttir skrifar Skoðun Kenningar úr gildi svo að kirkjan þarf að komast á annað stig Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Dansaðu vindur Berglind Ósk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Þessi stórskrítnu norm í óbarnvænu samfélagi Sólveig María Svavarsdóttir skrifar Skoðun Um vaxtahækkanir og verð á hveiti Haukur Skúlason skrifar Skoðun Öryggi byggir á mönnun og launum Jórunn Frímannsdóttir skrifar Skoðun Álit Einhverfupaunksins um ABA meðferð og kennslu á Íslandi Sigrún Ósk Stefánsdóttir skrifar Skoðun Mammon hefur náð lífeyrissjóðum á sitt band Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Forgangsorkan verður ekki skert Tinna Traustadóttir skrifar Skoðun Umhyggja - hvað er það? Árný Ingvarsdóttir skrifar Skoðun „Við höfðum öll rangt fyrir okkur“ Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Akureyrarbær greiðir götu kvennaathvarfs á Akureyri eins og kostur er Ásthildur Sturludóttir skrifar Skoðun Þegar móðir mín kvaddi okkur fyrir einu ári síðan í dag Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar Skoðun Íþróttahreyfingin og gerviverktaka Ástþór Jón Ragnheiðarson skrifar Skoðun Tölum um tilfinningar Amanda Ásdís Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Óttinn við íslensku rafkrónuna Birna Guðný Björnsdóttir skrifar Skoðun Áskorun til Sjúkratrygginga Íslands – hugsum í lausnum Björn Bjarki Þorsteinsson skrifar Skoðun Afnemum launamisrétti Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Sjá meira
Vellíðan og velsæld barna ættu alltaf að vera okkar helsta keppikefli. Þótt við séum flest sammála um það eru kappsmálin hins vegar fleiri og áherslan á börnin á það til að vera víkjandi í önnum okkar og amstri. Við eigum það líka til að ruglast á velmegun og velsæld. Velmegun snýst um neyslu, tekjur, auð og efnislegar þarfir. Velsældin ristir dýpra og snertir ást og umhyggju í uppeldi, andlegt jafnvægi, sjálfstraust og aðstæður til þess að þroskast og takast á við lífið. Velferð sem felst í góðu atlæti og örvun er auðlind sem hefur mikil áhrif á þjóðarhag til lengri tíma . Ný velferðarþjónusta fyrir börn og foreldra Hugsuðurinn Benjamín Franklín sagði eitt sinn að fjárfesting í menntun skilaði mesta arðinum. Það er ein leið til þess að segja að fjárfesting í fólki sé sú arðbærasta sem völ er á. Um þetta er ég sannfærður og hef því leitt vinnu undanfarin þrjú árvið að reisa undirstöður nýrrar velsældarþjónustu fyrir börn á Íslandi. Markmið hennar er að tryggja börnum og fjölskyldum stuðning um leið og vandi kemur fram og einfalda leið þeirra að úrlausn. Hljómar auðvelt en er í raun risavaxið verkefni. Hér tel ég óhætt að fullyrða að um sé að ræða mestu umbætur í þessum málaflokki í áratugi. Áföll í æsku kosta 100 milljarða árlega Það segir sig sjálft að lífsgæði barna aukast með því að þau fái þjónustu við hæfi, þegar á þarf að halda. En hefur slíkt inngrip mögulega einnig fjárhagslegan ávinning fyrir samfélagið? Við létum meta fyrirhugaðar breytingar á velferðarþjónustu og auknum snemmtækum stuðningi fyrir börn með tilliti til kostnaðar og ávinnings til lengri tíma. Niðurstöður utanaðkomandi hagfræðings voru sláandi: Kostnaður samfélags okkar af því, sem rekja má til áfalla í æsku, nemur tæplega 100 milljörðum króna árlega. Slík áföll geta haft mikil áhrif á börn. Rannsóknir sýna að þau geta orsakað sjúkdóma og örorku síðar á lífsleiðinni ásamt því að valda öðrum samfélagslegum vandamálum og jafnvel ótímabærum dauðsföllum. Áfallakostnaður sést í auknum útgjöldum opinberrar þjónustu. Þar er um að ræða allt að 45 milljarða króna árlega í ýmsum þjónustukerfum. Auknar tilfærslur í félagslega kerfinu nema um 20 milljörðum króna árlega. Þessu til viðbótar má ætla að fjarvera þeirra sem orðið hafa fyrir áföllum í æsku, frá vinnumarkaði, leiði til lægri skatttekna sem talið er að nemi um 30 milljörðum króna árlega. Með fyrirbyggjandi aðgerðum og forvörnum, sem miða að því að koma í veg fyrir áföll og erfiðleika í uppvexti, getum við dregið verulega úr þessum gríðarlega 100 milljarða króna kostnaði á ári. Í sjálfu sér ætti umhyggja og metnaður fyrir velsæld barna að vera nægur rökstuðningur fyrir því að verja meira fé til nýrrar velferðarþjónustu í þágu þeirra. En nú bætist það við að hægt er að sýna svart á hvítu fram á að um er að ræða eina bestu fjárfestingu sem við sem samfélag eigum kost á. Við þurfum breytta hugsun! Þörf er fyrir umbyltingu á nálgun okkar við velferðarmál. Við þurfum að nálgast velferðarkerfið okkar út frá fjárfestingahugsun, viðurkenna að betri og árangursríkari þjónusta sé fjárfesting sem skilar sér margfalt til samfélagsins með margvíslegum hætti. Um leið þurfum við að endurskoða hvernig við mælum árangur samfélagsins og þá er ekki nóg að líta eingöngu til efnislegra þátta líkt og vikið var að í upphafi þessarar greinar. Stjórnmál 21. aldarinnar þurfa að snúast um fjárfestingu í fólki, um að tryggja því fullnægjandi þjónustu, valdeflingu og aukið sjálfstæði. Við höfum stigið fyrstu skrefin á kjörtímabilinu en betur má ef duga skal. Það er mikilvægt að við breytum um stefnu að þessu leyti. Ísland hefur alla burði til að vera leiðandi á þessu sviði, í því liggja gríðarleg verðmæti bæði fyrir einstaklingana sjálfa og samfélagið allt. Við erum nefnilega rétt að byrja! Höfundur er félags- og barnamálaráðherra og oddviti Framsóknarflokksins í Reykjavíkurkjördæmi norður við næstu Alþingiskosningar.
Davíð Oddsson stendur ekki við eigin ritsjórnarstefnu - Þolir og birtir ekki gagnrýni á eigin skrif Ole Anton Bieltvedt Skoðun
Skoðun Varhugaverð þróun í leikskólamálum Finnbjörn A. Hermannsson,Guðrún Margrét Guðmundsdóttir skrifar
Skoðun Davíð Oddsson stendur ekki við eigin ritsjórnarstefnu - Þolir og birtir ekki gagnrýni á eigin skrif Ole Anton Bieltvedt skrifar
Skoðun Álit Einhverfupaunksins um ABA meðferð og kennslu á Íslandi Sigrún Ósk Stefánsdóttir skrifar
Skoðun Akureyrarbær greiðir götu kvennaathvarfs á Akureyri eins og kostur er Ásthildur Sturludóttir skrifar
Davíð Oddsson stendur ekki við eigin ritsjórnarstefnu - Þolir og birtir ekki gagnrýni á eigin skrif Ole Anton Bieltvedt Skoðun