Kjólar, borvél, dálítill biti af trjónukrabba og verkefni hins opinbera Benedikt S. Benediktsson skrifar 16. ágúst 2021 14:01 Hinn sérvitri ég nær klökknaði af gleði þegar fjármála- og efnahagsráðuneytið birti lykiltölur um rekstur hins opinbera á vefsíðunni opinberumsvif.is. Upplýsingarnar vekja upp ýmsar spurningar um breiðu línurnar og ég sá t.d. á fésbókinni að spurt var hvort sjávarútvegurinn gæti ekki lagt meira af mörkum svo lækka mætti verð á áfengi (innskot: Mér sýnist netverslanabransinn vera að takast á við það verkefni). Þó mér finnist upplýsingarnar frábærar segja þær bara hluta af sögunni. Með því að skoða einvörðungu þessa tilteknu heimasíðu er t.d. hægt að álykta sem svo að útgjöld ríkisins séu í góðu horfi. Hver vill ekki leggja sem mest fjármagn í heilbrigðismál, öldrun, menntamál, o.s.frv.? Eins og hagsýnir heimilisrekendur þekkja skiptir hins vegar ekki síst máli hvernig fjármununum er eytt. Kjólar og borvél Þegar reikningarnir ógna fjárhag heimilisins hef ég spurt konuna hvort hún hafi hreinlega rými í fataskápnum fyrir nýja kjóla. Svör hennar felast oftlega í hvössum ábendingum, t.d. á þá leið að ég hafi nýverið keypt flottustu gerð af borvél. Slík svör virka um stund en leysa þó ekki aðsteðjandi vanda. Vísitölufjölskyldan skammast sín, segir svo upp áskriftinni af mogganum, dregur úr föndri og fatakaupum og reynir að sannfæra sjálfa sig um að það sé aðeins stigsmunur á lambahakki og lambasteik. Að ætla sér að skoða nákvæmlega hvernig ríkið eyðir fé er hins vegar ekki fyrir meðalmenni. Það þarf að snæða skepnuna bita fyrir bita. Heildarmáltíðin yrði hins vegar jafnvel svo löng að meðlimum vísitölufjölskyldu mundi ekki nægja lífaldurinn til. Undir lokin yrði verulega hætt við ofneyslu matarvíns og samfara kæruleysi, djammviskubit daginn eftir. En reynum þetta. Ég byrja smátt. Litli bitinn Á síðasta ári hafði Vinnueftirlit ríkisins 1.020,3 millj. kr. til að sinna verkefnum sínum. Unnin voru 68,6 ársverk hjá stofnuninni og kostaði því hvert þeirra tæplega 14,9 millj. kr. En í hvað fóru peningarnir? Flestir vita af vinnueftirliti og þekkja e.t.v. gagnsemi þess lauslega. Vinnueftirlitið heimsækir vinnustaði, metur aðstæður, m.a. með tilliti til heilsu starfsmanna, og passar m.a. að vinnuveitendur hafi undirbúið ýmsar öryggisráðstafanir. Nánari skoðun gefur til kynna að Vinnueftirlitið afli tekna og hvaða koma þær? Nærtækast er að átta sig á því með því að skoða verðskrá stofnunarinnar. Í fyrsta hluta verðskrárinnar er að finna gjöld fyrir skráningu og eftirlit með virkni ýmiskonar véla og tækja og fyrir þjónustu við ýmiskonar mælingar og prófanir. Í öðrum hluta er að finna gjöld fyrir námskeið, m.a. til réttinda til að nota vinnuvélar. Í þriðja þættinum er að finna gjöld fyrir fyrirlestra, mælingar og viðurkenningu á erlendum réttindum. En þá vaknar sú spurning hvort þetta sé allt nauðsynlegt? Trjónukrabbinn Eftirtektarsamur maður hélt því einu sinni fram að trjónukrabbinn, „framundan þeim veraldarútnánara sem Dalasýsla er“, væri af stjarnfræðilegri stofnstærð. Kallaði hann eftir rannsókn dýrðarmanna fyrir sunnan á dýrinu og vildi „fá plögg, með línuritum og prósentum, svo sem í eina stresstösku til að birja með“. Voru kjólarnir og borvélin óþarfakaup? Nú er ég svo heppinn að stresstaska með plöggum er fyrirliggjandi og ég get stytt mér leið að svari. Æðsti eyðslugagnrýnandi ríkisheimilisins hefur ítrekað tjáð sig og um það má t.d. lesa hér og hér: Ríkisendurskoðun telur að stofnunin ætti að einbeita sér að tilteknum kjarnaþáttum, þ.e. stjórnsýslu og leiðandi verkefnum á sviði vinnuverndar, en láta öðrum sem mest eftir sérhæfða þjónustu og ráðgjöf um vinnuvernd. [L]eggur Ríkisendurskoðun til að kannað verði hvort flytja megi hluta vinnuvélaeftirlits stofnunarinnar til faggiltra skoðunarstofa og stjórnsýslu þess til [Samgöngustofu]. Hér er m.a. átt við eftirlit með farandvinnuvélum, tækjum sem áföst eru bifreiðum og öðrum hjólatækjum sem aka utandyra, og er um margt hliðstætt bifreiðaeftirliti. Að mati Ríkisendurskoðunar gæti slíkt fyrirkomulag orðið bæði hagkvæmara og skilvirkara en það sem nú tíðkast og auk þess hentugra fyrir þá sem notfæra sér þjónustuna. [...] Ríkisendurskoðun telur að samþætting Vinnueftirlitsins á eftirliti, fræðslu og ráðgjöf sé óheppileg. [...]. Þarna hefur einhver verið í því hlutverki að benda á kjólana og fyllt heila stresstösku af plöggum. Ég sé ekki betur en að fagráðherrann hafi í kjölfarið bent á borvélina. Lítið virðist hins vegar hafa gerst. Er ég virkilega sá eini sem skammast mín undir svona kringumstæðum? Höfundur er lögfræðingur SVÞ – Samtaka verslunar og þjónustu. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Ríkisstjórn Katrínar Jakobsdóttur (2017-2024) Stjórnsýsla Benedikt S. Benediktsson Mest lesið Ísrael á ekki heima á gleðileikum evrópskra sjónvarpsstöðva sem starfa í almannaþágu Stefán Jón Hafstein Skoðun Mótum framtíðina saman Jónína Hauksdóttir ,Magnús Þór Jónsson Skoðun Íslenskir flóttamenn - í okkar eigin landi Gunnar Magnús Diego Skoðun Halldór 4.10.2025 Halldór 7 milljarða húsnæðisstuðningur afnuminn… en hvað kemur í staðinn? Vilhjálmur Hilmarsson Skoðun Magga Stína! Helga Völundardóttir Skoðun Leikskóli þarf meira en þak og veggi. Kópavogsmódelið og Akureyrarleiðin sem leið að aukinni velferð barna Anna Elísa Hreiðarsdóttir,Svava Björg Mörk Skoðun Transumræðan og ruglið um fjölda kynja Einar Steingrímsson Skoðun Lyftum umræðunni á örlítið hærra plan Jóna Hlíf Halldórsdóttir Skoðun Kæra Epli, skilur þú mig? Lilja Dögg Jónsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Íslenskir flóttamenn - í okkar eigin landi Gunnar Magnús Diego skrifar Skoðun Ísrael á ekki heima á gleðileikum evrópskra sjónvarpsstöðva sem starfa í almannaþágu Stefán Jón Hafstein skrifar Skoðun Mótum framtíðina saman Jónína Hauksdóttir ,Magnús Þór Jónsson skrifar Skoðun Leikskóli þarf meira en þak og veggi. Kópavogsmódelið og Akureyrarleiðin sem leið að aukinni velferð barna Anna Elísa Hreiðarsdóttir,Svava Björg Mörk skrifar Skoðun Jákvæð áhrif dánaraðstoðar á sorgarferli aðstandenda og umönnunaraðila í Viktoríuríki í Ástralíu Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Kæra Epli, skilur þú mig? Lilja Dögg Jónsdóttir skrifar Skoðun Þorgerður og erlendu dómstólarnir Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Barnafjölskyldur í Reykjavík eiga betra skilið Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Lyftum umræðunni á örlítið hærra plan Jóna Hlíf Halldórsdóttir skrifar Skoðun Lykillinn að hamingju og heilbrigði Auður Kjartansdóttir skrifar Skoðun Staða bænda styrkt Hanna Katrín Friðriksson skrifar Skoðun Transumræðan og ruglið um fjölda kynja Einar Steingrímsson skrifar Skoðun Leikskólar eru ekki munaður Íris Eva Gísladóttir skrifar Skoðun Vísindarannsóknir og þróun – til umhugsunar í tiltekt Þorgerður J. Einarsdóttir skrifar Skoðun 752 dánir vegna geðheilsuvanda – enginn vegna fjölþáttaógnar Grímur Atlason skrifar Skoðun Foreldrar þurfa bara að vera duglegri Björg Magnúsdóttir skrifar Skoðun Kópavogsmódelið – sveigjanleiki á pappír, en álag á foreldrar í raun og veru Örn Arnarson skrifar Skoðun Dýrkeypt eftirlitsleysi Lilja Björk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Uppgjöf Reykjavíkurborgar í leikskólamálum Finnbjörn A. Hermannsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar Skoðun Svindl eða sjálfsvernd? Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Magga Stína! Helga Völundardóttir skrifar Skoðun Mannauðurinn á vinnustaðnum þarf góða innivist til að dafna Ásta Logadóttir skrifar Skoðun Þetta er námið sem lifir áfram Bryngeir Valdimarsson skrifar Skoðun Árborg - spennandi kostur fyrir öll Guðný Björk Pálmadóttir skrifar Skoðun Tökum á glæpahópum af meiri þunga Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Minntist ekkert á Evrópusambandið Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hugsum stórt í skipulags- og samgöngumálum Hilmar Ingimundarson skrifar Skoðun Eitt eilífðar smáblóm Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Betri mönnun er lykillinn Skúli Helgason,Sabine Leskopf skrifar Skoðun Borgarhönnunarstefna, sú fyrsta sinnar tegundar í Reykjavík Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Sjá meira
Hinn sérvitri ég nær klökknaði af gleði þegar fjármála- og efnahagsráðuneytið birti lykiltölur um rekstur hins opinbera á vefsíðunni opinberumsvif.is. Upplýsingarnar vekja upp ýmsar spurningar um breiðu línurnar og ég sá t.d. á fésbókinni að spurt var hvort sjávarútvegurinn gæti ekki lagt meira af mörkum svo lækka mætti verð á áfengi (innskot: Mér sýnist netverslanabransinn vera að takast á við það verkefni). Þó mér finnist upplýsingarnar frábærar segja þær bara hluta af sögunni. Með því að skoða einvörðungu þessa tilteknu heimasíðu er t.d. hægt að álykta sem svo að útgjöld ríkisins séu í góðu horfi. Hver vill ekki leggja sem mest fjármagn í heilbrigðismál, öldrun, menntamál, o.s.frv.? Eins og hagsýnir heimilisrekendur þekkja skiptir hins vegar ekki síst máli hvernig fjármununum er eytt. Kjólar og borvél Þegar reikningarnir ógna fjárhag heimilisins hef ég spurt konuna hvort hún hafi hreinlega rými í fataskápnum fyrir nýja kjóla. Svör hennar felast oftlega í hvössum ábendingum, t.d. á þá leið að ég hafi nýverið keypt flottustu gerð af borvél. Slík svör virka um stund en leysa þó ekki aðsteðjandi vanda. Vísitölufjölskyldan skammast sín, segir svo upp áskriftinni af mogganum, dregur úr föndri og fatakaupum og reynir að sannfæra sjálfa sig um að það sé aðeins stigsmunur á lambahakki og lambasteik. Að ætla sér að skoða nákvæmlega hvernig ríkið eyðir fé er hins vegar ekki fyrir meðalmenni. Það þarf að snæða skepnuna bita fyrir bita. Heildarmáltíðin yrði hins vegar jafnvel svo löng að meðlimum vísitölufjölskyldu mundi ekki nægja lífaldurinn til. Undir lokin yrði verulega hætt við ofneyslu matarvíns og samfara kæruleysi, djammviskubit daginn eftir. En reynum þetta. Ég byrja smátt. Litli bitinn Á síðasta ári hafði Vinnueftirlit ríkisins 1.020,3 millj. kr. til að sinna verkefnum sínum. Unnin voru 68,6 ársverk hjá stofnuninni og kostaði því hvert þeirra tæplega 14,9 millj. kr. En í hvað fóru peningarnir? Flestir vita af vinnueftirliti og þekkja e.t.v. gagnsemi þess lauslega. Vinnueftirlitið heimsækir vinnustaði, metur aðstæður, m.a. með tilliti til heilsu starfsmanna, og passar m.a. að vinnuveitendur hafi undirbúið ýmsar öryggisráðstafanir. Nánari skoðun gefur til kynna að Vinnueftirlitið afli tekna og hvaða koma þær? Nærtækast er að átta sig á því með því að skoða verðskrá stofnunarinnar. Í fyrsta hluta verðskrárinnar er að finna gjöld fyrir skráningu og eftirlit með virkni ýmiskonar véla og tækja og fyrir þjónustu við ýmiskonar mælingar og prófanir. Í öðrum hluta er að finna gjöld fyrir námskeið, m.a. til réttinda til að nota vinnuvélar. Í þriðja þættinum er að finna gjöld fyrir fyrirlestra, mælingar og viðurkenningu á erlendum réttindum. En þá vaknar sú spurning hvort þetta sé allt nauðsynlegt? Trjónukrabbinn Eftirtektarsamur maður hélt því einu sinni fram að trjónukrabbinn, „framundan þeim veraldarútnánara sem Dalasýsla er“, væri af stjarnfræðilegri stofnstærð. Kallaði hann eftir rannsókn dýrðarmanna fyrir sunnan á dýrinu og vildi „fá plögg, með línuritum og prósentum, svo sem í eina stresstösku til að birja með“. Voru kjólarnir og borvélin óþarfakaup? Nú er ég svo heppinn að stresstaska með plöggum er fyrirliggjandi og ég get stytt mér leið að svari. Æðsti eyðslugagnrýnandi ríkisheimilisins hefur ítrekað tjáð sig og um það má t.d. lesa hér og hér: Ríkisendurskoðun telur að stofnunin ætti að einbeita sér að tilteknum kjarnaþáttum, þ.e. stjórnsýslu og leiðandi verkefnum á sviði vinnuverndar, en láta öðrum sem mest eftir sérhæfða þjónustu og ráðgjöf um vinnuvernd. [L]eggur Ríkisendurskoðun til að kannað verði hvort flytja megi hluta vinnuvélaeftirlits stofnunarinnar til faggiltra skoðunarstofa og stjórnsýslu þess til [Samgöngustofu]. Hér er m.a. átt við eftirlit með farandvinnuvélum, tækjum sem áföst eru bifreiðum og öðrum hjólatækjum sem aka utandyra, og er um margt hliðstætt bifreiðaeftirliti. Að mati Ríkisendurskoðunar gæti slíkt fyrirkomulag orðið bæði hagkvæmara og skilvirkara en það sem nú tíðkast og auk þess hentugra fyrir þá sem notfæra sér þjónustuna. [...] Ríkisendurskoðun telur að samþætting Vinnueftirlitsins á eftirliti, fræðslu og ráðgjöf sé óheppileg. [...]. Þarna hefur einhver verið í því hlutverki að benda á kjólana og fyllt heila stresstösku af plöggum. Ég sé ekki betur en að fagráðherrann hafi í kjölfarið bent á borvélina. Lítið virðist hins vegar hafa gerst. Er ég virkilega sá eini sem skammast mín undir svona kringumstæðum? Höfundur er lögfræðingur SVÞ – Samtaka verslunar og þjónustu.
Ísrael á ekki heima á gleðileikum evrópskra sjónvarpsstöðva sem starfa í almannaþágu Stefán Jón Hafstein Skoðun
Leikskóli þarf meira en þak og veggi. Kópavogsmódelið og Akureyrarleiðin sem leið að aukinni velferð barna Anna Elísa Hreiðarsdóttir,Svava Björg Mörk Skoðun
Skoðun Ísrael á ekki heima á gleðileikum evrópskra sjónvarpsstöðva sem starfa í almannaþágu Stefán Jón Hafstein skrifar
Skoðun Leikskóli þarf meira en þak og veggi. Kópavogsmódelið og Akureyrarleiðin sem leið að aukinni velferð barna Anna Elísa Hreiðarsdóttir,Svava Björg Mörk skrifar
Skoðun Jákvæð áhrif dánaraðstoðar á sorgarferli aðstandenda og umönnunaraðila í Viktoríuríki í Ástralíu Ingrid Kuhlman skrifar
Skoðun Kópavogsmódelið – sveigjanleiki á pappír, en álag á foreldrar í raun og veru Örn Arnarson skrifar
Skoðun Uppgjöf Reykjavíkurborgar í leikskólamálum Finnbjörn A. Hermannsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar
Skoðun Borgarhönnunarstefna, sú fyrsta sinnar tegundar í Reykjavík Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar
Ísrael á ekki heima á gleðileikum evrópskra sjónvarpsstöðva sem starfa í almannaþágu Stefán Jón Hafstein Skoðun
Leikskóli þarf meira en þak og veggi. Kópavogsmódelið og Akureyrarleiðin sem leið að aukinni velferð barna Anna Elísa Hreiðarsdóttir,Svava Björg Mörk Skoðun